Een H. Mis in Rood Madrid
China laat de tanden zien.
Priesters vermomd als soldaten
28ste Jaargang
DINSDAG 27 JULI 1937
No. 8785
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bü
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 r.ent per regel
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
De werkwijze van
organisaties
Enkele verslagen in onze courant zijn ons
een aanleiding, om een raad te geven aan
organisatie-besturen en organisatie-leiders.
En wel dezen raad: neemt niet tè veel
hooi op uw vork; zorgt er voor, dat uw
program-punten niet zóó talrijk zijn, dat
uw program van actie niet zóó overladen is,
dat gij door het bosch de boomen niet meer
ziet!
Men kan misschien wel de weinig- of
niet-nadenkenden geestdriftig stemmen
voor een lange lijst wenschen, waarvan
men verklaart, dat zij allen verwezenlijkt
moeten worden maar wie wat dieper
op de zaken ingaan vragen zich af: wat zal
er van dat alles den eersten tijd werke
lijk verwezenlijkt worden?
Zeker, een goede organisatie-leider houdt
perspectieven voor, die liggen in de
toekomst en in de verre toekomst; een
goede organisatie-leider moet idealen
hebben. Maar hij heeft daarnaast: heel
nuchtere, direct-practische, zeer concrete
wenschen, die onmiddellijk vervuld
kunnen worden en welker onmiddellijke
vervulling hij dan ook doelbewust en
krachtig nastreeft, zóó echter, dat hij niet
alle pijlen tegelijk op zijn boog zet, maar
slechts één pijl, en, eerst moet hij met deze
het doelwit hebben getroffen, voordat hij
een andere pijl te voorschijn haalt. (Als de
vergelijking, uit boogschutters-techniek
bezien, niet heel juist mocht zijn zij
maakt o.i. zeker duidelijk, wat wij be
doelen!).
Als een organisatie-hestuur alles laat
rusten het echter geenszins verge
tend om eerst één met zorg uitgeko
zen! bepaald deel van K-vum program van
actie spoedig verwezenlijkt tezien, niet
tevreden, vóórdat het doel is bereikt, om
daarna aan een ander program-punt alle
aandacht te wijden dan zal zijn arbeid
vruchtdragend zijn!
Als wij hier over organisaties schrijven,
dan bedoelen wij speciaal sociale organisa
ties, zooals om een voorbeeld te noe
men de Bond voor Groote Gezinnen.
Men passe in de practijk 'ns toe, wat we
hier bepleiten. Ook in het organisatie
leven is 't beter.... één vogel in de hand
te hebben, dan tien in de lucht!
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Voor de poorten van de aloude hoofdstad
Peking is het gisteren tot een treffen geko
men tusschen Chineezen en Japanners,
waarbij de Pekingeesjes vervaarlijk blaf
ten, zonder dat de Japanners flink gebeten
zijn. Gemeld wordt, dat de laatsten tot de
kazernes zijn doorgedrongen.
De toestand in het Hemelsche Rijk is
verre van hemelsch; het land staat op den
rand van een nieuwen oorlog, waarbij het
niet moeilijk is te raden, wie het onderspit
zal delven. Ook de Chineezen hebben niet
veel vertrouwen in hun eigen sterkte. Naar
uit Tokio officieel beweerd wordt, hebben
de Chineezen in antwoord op de beide luti-
matums bakzeil gehaald,
de Chineezen in antwoord op de beide ulti-
opengesperd. Wordt het bijten of.... ga
pen?
Het vervelende diplomatieke spelletje in
de non-interventie-commissie te Londen is
gisteren opnieuw begonnen. Het wordt
steeds ingewikkelder. Beide partijen bom
bardeeren elkaar met een eindelooze serie
onaanvaardbare plannen. Oogenschijnlijk
hebben gisteren de Engelsche diplomaten
het onderspit gedolven. De vragenlijst van
het Foreign Office, waaraan een week lang
zooveel arbeid en zweet was ten koste ge
legd, is in de prullemand gestopt, toen ook
Grandi een eigen-verzonnen lijstje op ta
fel legde. In plaats van de vragenlijst te
beantwoorden, begint men nu wat te rede
kavelen over de oorspronkelijke Britsche
voorstellen, vervat in het Witboek van
14 Juli.
Gevechten op de wallen van Peking Japansche
troepen rukken aanZal China toegeven?
Het is gisteravond bij Peking tot vrij
ernstige gevechten gekomen. De staat van
beleg' is weer afegkondigd. Uit Fengtai is
toen het verzoek gekomen om 500 Japan
sche soldaten met lichte mortieren de stad
binnen te laten trekken. Berichten uit
Sjanghai zeggen, dat de autoriteiten dit
verzoek toestonden en dat de Japanners
onmiddellijk nadat ze de Kwanganpoort in
het Zuid-Westen van de stad waren bin
nengetrokken, het vuur openden. De Chi
neezen beantwoordden dit vuur en wier
pen handgranaten tusschen de Japansche
soldaten. Volgens de Japansche lezing
werden de troepen niet toegelaten tot de
stad, waarna zij het vuur op de poort ge
opend hebben. Daarbij hebben 20 Japan
ners en een aantal Chineezen waaronder
een Chineesch politieagent het leven ver
loren. De telefonische verbinding tusschen
Nanking en Peking is omstreeks midder
nacht plotseling verbroken.
Op tal van andere punten in de buurt
van Peking is het gisteren eveneens tot
vechten gekomen en men mag wel aanne
men, dat de troepen van de 37e divisie, die
zijn teruggetrokken met dat terugtrekken
zijn opgehouden. Hoe de positie van deze
troepen thans is, is uit de berichten nog
niet op te maken, maar uit de gevechten
van Langfeng'valt af te leiden, dat de Ja
panners zich de volledige controle hebben
willen verzekeren van de spoorlijn van
Tientsin naar Peking, langs welke spoor
lijn gisteren Japansche versterkingen zijn
aangebracht. Bij Langfeng zijn de Japan
ners hardhandiger opgetreden dan bij dé
gevechten van de vorige week. De vlieg
tuigen hebben thans zeer actief deelgeno
men aan den strijd. De Japanners spreken
van aanzienlijke Chineesche verliezen.
Voorloopig zal af te wachten zijn of de Ja
panners onmiddellijk strategische punten
zullen trachten te bezetten, wat zij bij de
vorige incidenten nog hebben nagelaten
en of zij zich ook van de spoorlijn naar
Moekden zullen verzekeren.
Auto's „in de lucht
gesprongen."
Over den strijd bij Peking wordt nog
gemeld, dat de Chineezen drie Japansche
legerauto's in de lucht lieten springen, ten
gevolge waarvan 20 Japanners het leven
verloren. De Japanners die zich in de stad
bevinden hebben hun intrek in de binnen
stad genomen. De muren van de stad zijn
geheel bezet door Chineesche troepen en
duizenden Chineesche politie-agenten.
Uit Peking wordt gemeld, dat hij de ge-
veohten tusschen de Japansche troepen,
die de stad binnengedrongen waren en die
thans de kazernes in de binnenstad heb
ben bereikt, en Chineezen twee luitenants-
kolonel zijn gedood tijdens de onderhan
delingen, die aan den strijd 'voorafgingen.
Japansche soldaten verzamelen
zich voor de poorten van
Peking.
Honderden Japansche soldaten met mi
trailleurs en kanonnen hebben zich voor
de poort van Peking in het Westen samen-
getroken. Ondanks de aanmaningen van
de Chineesche wachten weigerden de Ja
panners zich terug te trekken, hetgeen doet
vreezen, dat een gevecht aanstaande is.
Op verschillende punten ten Zuiden en
ten Westen van Peking werden reeds ge
vechten gehouden. Het schijnt dat de Ja
panners op het punt staan algemeene ope
raties te ontketenen.
Bom ontploft te Tientsin.
In de Japansche concessie te Tientsin
is een bom tot ontploffing gekomen. Zeven
personen werden gewond. De Japansche
autoriteiten hebben den staat van beleg
afgekondigd en ruiters aan de grens der
concessie geplaatst.
In Tangkoe, de haven van Tientsin,
zijn drie convooien met oorlogstuig uit Ja
pan aangekomen; in den loop dezer week
worden nog meer troepen en oorlogsmate
riaal verwacht.
Ten Noorden van den grooten Chinee-
schen muur zijn Japansche troepen gecon
centreerd. Naar vernomen wordt, zijn alle
Japansche posten langs de spoorwegen in
Mandsjoekwo vervangen door reservisten.
In Oost-Hopei zijn alle spoorwegstations
DE STAD EN DE OMGEVING VAN
PEKING.
onder Japansche leiding geplaatst, terwijl
ook het lagere personeel met Japanners is
versterkt.
JAPANSCHE ULTIMATUMS
AANGENOMEN?
Op grond van het incident van Langfang
heeft de commandant van het Japansche
garnizoen in Noord-China aan den com
mandant van het negen-en-twintigste le
ger, Generaal Soeng Tsje Joean, twee ul
timatums gericht, waarin hij h-'t onmiddel
lijk terugtrekken der Chineesche troepen
naar Tsjangsingtien aan den Westelijken
oever van de Joengting eischt.
De Japansche ambassade beves
tigt officieel, dat de beide ultimata
door generaal Soeng Tsje Joean
gisteren aanvaard zijn. Mocht ge
neraal Soeng Tsje Joean de aan
vaarde verplichtingen niet uitvoe
ren, dan zullen militaire handelin
gen overeenkomstig de verschillen
de eischen der ultimata, automa
tisch volgen.
BESLUITEN VAN HET JAPANSCHE
KABINET.
Het Japansche kabinet heeft een verga
dering gehouden, waarin besloten werd in
verband met de incidenten bij Langfang
thans besliste maatregelen te nemen tegen
„de vijandige houding van de Chineesche
troepen in Noord-China."
Het Japansche garnizoen in
Noord-China, aldus wordt in een.
mededeeling over de kabinetsbe
raadslagingen gezegd, heeft thans
het recht zelfstandig alle noodige
maatregelen te nemen ter bescher
ming van leven en eigendom van
de Japansche bevolking in Peking
en het gebied van Tientsin en het
nakomen der verdragen af te dwin
gen.
In politieke kringen verwacht men in
verband met deze verklaringen van uur tot
uur het uitbreken van hevige gevechten.
NANKING EN LONDEN.
Uit Londen: De Chineesche ambassa
deur heeft gistermiddag een bezoek ge
bracht aan den minister van buitenlandsche
zaken, Eden; na het onderhoud heeft de
ambassadeur een communiqué gepubli
ceerd, waarin wordt medegedeeld, dat de
Chineesche regeering er in had toegestemd
de plaatselijke overeenkomst met generaal
Soeng Tse Joean goed te keuren. Het
schijnt evenwel, dat de Japansche militai
ren geen regeling zoeken, doch hun poli
tiek van ontwrichting willen voortzetten.
In deze omstandigheden kan de Chinee
sche regeering niet anders doen dan de
openbare meening der geheele wereld op
de hoogte houden en zich gereed te hou
den om het hoofd 'te bieden aan alles wat
kan gebeuren. Deze week is aldus het com
muniqué, onder onrustbarende omstandig
heden ingezet.
Een Japansche straf
maatregel
Het telegraafagentschap Domei
meldt, dat bij Toentsjau, ten Oos
ten van Peking, tegen niet nader
aangeduide deelen van het negen
en twintigste Chineesche leger een
Japansche strafexpeditie ten uit
voer is gelegd. Door Japansche
vliegtuigen zouden den Chinee-
schen troepen zware verliezen zijn
toegebracht.
Uit Tientsin wordt gemeld, dat
de Japansche troepen met mede
werking hunner luchtstrijdkrach
ten een eenheid van het negen-en-
twintigste Chineesche leger heb
ben omsingeld en vernietigd op
25 km. ten Oosten van Peking.
Naar gemeld wordt zouden 500 Chi
neezen gedood en gewond zijn,
terwijl een tiental Japaneezen ge
dood of gewond is.
Reuter meldt, uit Sjanghai, dat het ge
vecht tusehen Japansche troepen en een
eenheid van het negen en twintigste leger
waarbij 500 Chineezen gedood of gewond
werden, ontstaan is, doordat de Japanee
zen deze soldaten wilden ontwapenen en
de Chineesche troepen zich daartegen ver
zetten. De Japanneezen openden toen het
vuur.
In Tientsin zijn, naar Reuter verder
meldt, dertig Japansche vliegtuigen ter
versterking aangekomen.
SOENG TSJE JOEAN VERWERPT
ULTIMATA.
Officieel wordt uit Nanking gemeld, dat
generaal Soeng Tsje Joean de Japansche
ultimata verworpen heeft.
In de Spaansche Provincies, die
door Valencia beheersöht worden,
zijn „godsdienstoefeningen natuur
lijk niet geoorloofd", zooals een
Amerikaansch journalist simpel
weg bemerkt. Toch worden de H.
Sacramenten nog toegediend, dank
zij den heldenmoed van vele
Spaansche priesters.
Wij publiceeren hier uit de „El
Norte de Castilla" (Valladolid) een
interview met een priester, die er
in geslaagd is, om uit Madrid te
ontsnappen.
Er zijn geen kerken meer in Madrid,
die voor den eeredienst bestemd zijn, maar
er zijn particulieren, die van htm huis een
tempel gemaakt hebben; er zijn geen alta
ren, maar een of andere tafel kan ook die
nen; er zijn geen kelken, communiebanken
of priestergewaden, maar dat geeft niets,
als er maar geloof is.
Ik kan niet zeggen of nu nog de H. Mis
in Madrid wordt opgedragen, want het ge
vaar is zeer groot, wij worden voortdurend
nagegaan, zoodat de priesters vroeg of laat
in handen van de Spaansche „Tsjeka" val
len. Daarom ben ik ook gevlucht; maar dit
kan ik u wel zeggen, zoolang als er nog één
priester is in Madrid, zal er nog een H. Mis
opgedragen worden voor die geloovigen,
van wie men zeker kan zijn, dat zij de
priesters niet - zullen verraden. Maar ook
alleen voor hen, want het is meermalen
voorgekomen, dat een verzoek om de Sa
cramenten der Stervenden te komen toe
dienen enkel een list was, om een priester
te ontdekken.
Gewoonlijk celebreerde ik in de eetka
mer van het huis. Wij hadden een flesch
miswijn klaar staan met zooveel glazen als
er aanwezigen waren dit was een noo
dige voorzorg een kommetje water, en
een groot glas, dat als kelk dienst deed.
De hosties werden eerst vlak voor de
Consecratie geprepareerd uit gewoon brood.
Wij hadden geen kruisbeeld, geen versie
ring, geen enkel godsdienstig voorwerp.
Zoo begon de H. Mis.
Natuurlijk was er ook geen Missaal. Ik
las de H. Mis, die ik van buiten kende en
voor het Proprium van de H. Mis, gebruik
ten wij een klein gebedenboekje, dat de
Mas van den H. Geest bevatte, die gemak
kelijk en vlug kon gebeden worden. Wij
hadden een tegel van de vloer opgebro
ken, om het boekje bij dreigend gevaar te
verbergen.
Er werden maar weinig men-
schen uitgenoodigd, en allen moes
ten op een bepaalde manier op de
deur kloppen. Werd er anders ge
klopt, dan was de Mis meteen be
ëindigd. Er bleven dan slechts en
kele personen over, die een glas
wijn dronken, terwijl de vrouwen
uniformen maakten voor de militie
soldaten. Er werden zoo heel wat
H. Missen door ontijdige bezoekers
onderbroken.
Het toedienen der H. Sacramenten bracht
veel moeilijkheden met zich, want 'zelfs
wanneer twee personen met elkaar spreken,
was dat al verdacht; plotseling werden zij
soms gescheiden van elkander, en dan vroeg
men hen wat zij bespraken; kwamen hun
antwoorden niet met elkaar overeen, dan
werden zij verdacht en in de gevangenis
gezet.
Ik zal hier enkele trucs noemen, die wij
moesten gebruiken.
Biechten.in de lift!
Als bij toeval ontmoetten de priester en
de biechteling elkander in de lift van een
huis, en, voor zij boven waren, was de pe
nitent geabsolveerd of had hij de H. Com
munie ontvangen. Hoeveel keer werd de
H. Teerspijze niet door de straten van Ma
drid gedragen onder de uniform van een
militiesoldaat!
De toestand in Barcelona.
Ook in Barcelona bestaat een goede gods
dienstige organisatie, die spontaan ontstaan
is na het uitbreken van den burgeroorlog.
Deze organisatie heeft geen leider, maar
zij werkt perfect.
Honderden families wonen iederen dag
de H. Mis bij. De Sacramenten worden toe
gediend aan de stervenden en kinderen
ontvangen het H. Doopsel. De priesters
gaan van het eene huis naar het andere,
gekleed als werklieden, en soms als solda
ten van de Roode Militie. Soms komen twee
of drie families in een huis tesamen, maar
nooit meer dan tien personen.
Ik herinner mij hoe het H. Doopsel werd
toegediend aan een zoon van 'n officier,
die zich vanaf den eersten dag van den
opstand verborgen moest houden.
Deze officier, die gewond werd voordat
hij zijn geweer in aanslag had kunnen
brengen, wist zich schuil te houden en in
burgerkleeren kon hij zijn bloedverwanten
bereiken. Het eerste kind uit het huwelijk
werd enkele dagen na het uitbreken van
den burgeroorlog geboren en werd gedoopt
door een Pater Jezuiet, die als werkman
verkleed, met een militaire pet en het an
archistische blad „Solidaridad Obrera" in
zijn hand het huis ongemerkt kon binnen
gaan.
In Barcelona leven nog een 200 zusters,
die weigerden te vluchten, ook al deed de
gelegenheid zich voor. Zij werken als
dienstbodes bij particulieren en als ver
pleegsters in de hospitalen, en meerderen
staan ingeschreven bij de anarchistische or
ganisaties, omdat dit verplichtend is.
Er zijn zelfs priesters en zusters,
die aan het Aragon-front werkzaam
zijn; de zustere bij de ambulance
dienst, en de priesters staan inge
schreven als soldaten, maar zij
staan hun stervende kameraden
bij. Soms worden zij ontdekt, maar
zelden verraden, want heel veel
soldaten zijn katholiek, maar wor
den gedwongen in de roode gele
deren te strijden.
