Zig-Zag-Zwitserland
Aanval op Madrid aangekondigd
MAANDAG 19 JULI 1937
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 8
Derde en laatste fase van den strijd?
Einde van de Gemzenjacht
Daar gaan zei - Het gordijn
wordt toegeschoven
xvn
(en voor de laatste maal!)
De gemzen van de Val Cluoza hadden
dien nacht geen oog dichtgedaan. Telkens
als zij even indruilden, had de sneeuw hen
moederlijk toegedekt irtet een echte Leid-
sche witte wollen deken en er is niets waar
aan gemzen zóó gezworen 't land hebben,
als aan 't slapen onder dekens.
In een afschuwelijk humeur, met hoofd
pijn en met zwarte kringen onder hun
oogen, waren zij bij het krieken van den
ochtend op stap gegaan, om hun ontbijt op
te scharrelen. Maar het ontbijt was in de
ijskast gezet, waarvan alleen de zon de
sleutel had.
Zoo zwierven zij 's morgens op de steile
hellingen van de Val Oluoza de bokken
bokkig en de geiten geitig d.w.z. zooals
vrouwen onder zulke omstandigheden zijn.
„Kijk uit je doppen" grauwde de bok
tegen zijn vrouw „Daar komt een man
a an-striefelen
,,'t Is maar een Hollander, en hij hèt
geen spuit" antwoordde de aangespreken
dame minachtend geruststellend, niettemin
het zekere voor het onzekere nemend en
met één luchtige sprong tusschen de rots
blokken en de knoestige dwerg-dennen ver
dwijnend.
Het was op dit punt van de echtelijke
morgen-conversatie, dat ik mijn eerste gems
speurde. Nog net het staartje, maar of je
een kop ziet of een staart, een gems is een
gems. Eigenlijk is het veel grooter kunst
en het vergt een scherper oog alleen het
staartje van een gems te ontdekken dan het
dier met huid en haar.
Opgetogen, nu de schande van een gems-
looze Zwitser-reis mij bespaard was geble
ven, klauterde en klonterde ik verder door
de kleffe sneeuw.
Het was nog net een staartje, doch zoo
redeneerde ik en lang niet kwaad
komt men over de staart, dan komt men
ook over de gems. Een redeneering, die
proefondervindelijk steekhoudend is ge
bleken.
De nevels vervaagden, de zon schoot war
me stralen over het woeste, eenzame dal
en over de krans van glorieuse alpentoppen,
waarvan de hoogste en verwaandste, de Piz
Diavel, genoemd is naar ons aller vriend,
de duvel.
De Duivelspiek is gericheld, iedere rots-
richel afgezet met een witte band van
sneeuw, hetgeen de berg een merkwaar
dige gelijkenis bezorgt met de plechtige
pruik van een Engelschen rechter zon
der dat men tusschen naam en gelijkenis
eenig nader verband behoeft te zoeken!
De natuur was zoo schoon, de lucht zoo
zuiver, de sneeuw zoo rein, de beflijs-
ters zongen zoo melodieus en de lorken
ruisChten zoo vredig, dat alles wat aan dui
vel en misdaad kon herinneren, eindeloos
verre leek; de Piz Diavel was het koele
monument van een belangwekkende, heet
gebakerde doode.
„Wie staat, zie toe dat hij niet valle"
vermaande ons gisteren de pastoor, mij
daarbij op een hoogst ongewenscht oogen-
blik herinnnerend aan het vervolg van deze
gemzen jacht. Het pad, dat het tot dan toe
steeds hoogerop gezocht had, gaf plotseling
zijn goede voornemens prijs en voerde
steil dal-afwaarts. Een glijbaan slingerde
over de sneeuw omlaag; het werd een be
treurenswaardige uit-glijbaan. Zelfrespect
verbiedt ons in bizonderheden deze tocht
van vallen-en-opstaan te beschrijven. En
waartoe zou dat ook dienen? „Geen oor
heeft 't gehoord, geen oog heeft gezien".
Doch dit diep geheim van de ijselijke ber
gen wil ik u onthullen: de schaterlach van
een eenzame toerist weerkaatste dien mor
gen tusschen de zwijgende rotswanden van
de Val Cluoza. Enfin als je maar «-hik
hebt!
Met doorweekte schoenen en een natte
broek arriveerde ik in de blokhut, waar ik
bij Herrn Lange Filius liefderijke vèrple-
ging vond. En gemzen!
Onderweg had ik nog vele aanduidingen
van dit uitverkoren wild ontdekt. Evenals
Klein Duimpje brood-kruimels uitstrooide
om den weg naar huis terug te vinden, de-
poneeren de gemzen „iets dergelijks" op hun
doortocht om den jager op een dwaalspoor
te brengen, zonder dat zij bevreesd behoe
ven te zijn, dat iemand déze kruimeltjes op
zal peuzelen en zoodoende het spoor zal
uitwisschen.
Zulke gemzen-kruimels zijn de feillooze
belofte van een rijke jachtbuit.
Door de kijker vanuit de blokhut de steile
wanden afturend, ontdekte ik wel tien,
twaalf 'gemzen; bovendien een reebok en
een hertenhinde. Daar waren dan eindelijk
VLIEGTUIGEN-ACTIE.
De verjaardag van den Spaanschen bur
gerkrijg is aan de fronten betrekkelijk
kalm verloopen. Groote gevechtsacties zijn
niet voorgekomen, maar wel wijst alles er
op, aldus meldt Havas, dat een aanzien
lijke verscherping van den strijd aan alle
fronten bij Madrid op handen is. Van beide
kanten tracht men zooveel mogelijk door
kleinere gevechten de ingenomen stellingen
te verbeteren en er worden steeds meer
troepen naar de fronten gezonden.
Een correspondent van Havas heeft een
interview gehad met de nationalistische
generaals Yague en Varela, die mededeel
den, dat zij binnenkort een nieuw groot of
fensief tegen Madrid zullen openen. Achter
de fronten is het een onafgebroken va-et-
vient van soldaten en oorlogsmateriaal.
Talrijke vliegtuigen cirkelen onophoude
lijk door het luchtruim.
„De slag bij Madrid", aldus generaal
Yague, „zal binnenkort in de derde en
wellicht de laatste fase treden". „Wij
staan aan den vooravond", aldus generaal
Varela, „van belangrijke operaties, waarover
wij, zooals gij zult begrijpen, de grootste
discretie bewaren. Zeer binnenkort zult gij
het zelf wel zien".
Het felst is er gisteren gevochten in den
sector van Brunete en Usera, waar de
vliegtuigen der nationalisten een hevig
bombardement openden op de loopgraven
der republiekeinen, die zich in de ochtend
schemering opmaakten om tot den aanval
over te gaan. Het aantal dooden moet bij
de republikeinen zeer groot zijn, terwijl
ook verscheiden kanonnen door de natio
nalistische vliegers tot zwijgen werden
gebracht Evenwel hebben de nationalisten
hier eveneens ernstige verliezen geleden.
Achttien vliegtuigen werden, naar uit Ma
drid wordt gemeld, door de republikeinen
neergeschoten.
Ook in de andere sectoren bij Madrid,
doch vooral ten Westen van de hoofdstad,
is de nationalistische luchtmacht zeer actief
geweest. Niet minder dan 200 vliegtuigen
hebben systematisch de republikeinsche
stellingen gebombardeerd. De reactie van
het afweergeschut was, naar de nationalis
ten melden, zeer zwak. Boven Madrid wer
den echter twee vliegtuigen neergeschoten.
Bij het Escorial.
Ten Zuiden van het Escorial, aldus wordt
uit Madrid gemeld, oefenen de republikei
nen grooten druk uit op de stellingen der
witten. Zij trachten op te dringen in de
richting van El Tiemblo, Cebreros, Santa
Cruz en San Bartolomeo de Pin ar es. De na
tionalisten zouden hier opnieuw terrein
aan hun tegenstanders hebben prijsgege
ven.
In den sector van de Sierra Guadalupe
hadden de troepen van Franco het vooral
gemunt op het stadje Alia, dat van groot
strategisch belang geacht wordt, omdat het
een belangrijke verbinding met Oropeso en
Talavera beheerscht. Madrid meldt echter,
dat de aanvalskracht van de rechtschen
hier steeds zwakker wordt.
Van het Aragonfront wordt bericht, dat
de linkschen daar in den sector van Huesca
opnieuw tot den aanval overgingen. De uit
slag van deze gevechten is volgens het na
tionalistische hoofdkwartier voor de repu
blikeinen ongunstig geweest. Zij werden
met groote verliezen teruggeslagen.
Volgens een radio-bericht van generaal
Queipo de Llano hebben de republikeinen
thans alleen al aan het front van Madrid
in totaal 34.000 soldaten verloren. Volgens
Radio Salamanca worden via de Fransch-
Spaansche grens groote hoeveelheden mu
nitie en ander oorlogsmateriaal naar de re
publikeinen vervoerd. Op 14 Juli zou een
trein met acht wagons machinegeweren via
Cerbère naar Spanje zijn gegaan.
Omtrent de levensmiddelenvoorziening
de heetbegeerde gemzen kleine gedron
gen dieren met twee kapstok-haken op hun
pientere kop en een kwispelend scheer-
kwastje aan het andere einde van het
lichaam. Zij graasden rustig onwetend
door de kijker van dichtbij bespied te wor
den. Er waren twee jonge gemsjes bij
kleine grapjassen, die het leven nog zoo
slecht niet vonden.
Een uitnoodiging om in de blokhut
die een flink aantal bedden bevat te
blijven overnachten, moest ik hoe zeer
het me ook speet afslaan; evenzoo de
vriendelijke invitatie van Mr. Calli uit
Flawil, een verwoed bergbeklimmer, om
de steenbokken te gaan belagen in het meest
woeste gedeelte van de Val Cluoza. Doch
wat in het vat ligt verzuurd niet.
Ik had gaarne nog wat gezig-zagt; maar
zig-zaggen kost geld. En men weet het uit
de historie: „Point d'argent, point de Suis
se Geen geld, geen Zwitser
De thuistrein snelde weer door de bergen,
daverde door de tunnels.
De wilde koningen van sneeuw en ijs, in
hun mantels van hermelijn, stegen van hun
troon.
Langzaam en plechtstatig daalden zij
neer tusschen gordijnen van groene wouden.
Aarzelend werden de gordijnen dichtge
schoven.... De majesteit der bergen ver
dween uit het gezicht maar niet uit de
herinnering. L. R.
te Madrid wordt gemeld, dat de Madrile-
nen „het tweede jaar van den burgeroorlog
met een goed bevredigenden eetlust inzet
ten. Er zullen nJ. op de markten kippen en
duiven te koop zijn, doch alleen voor de
houders van levensmiddelenkaarten".
De staatscourant te Valencia bevat het
bericht, dat aan den directeur-generaal der
cpenbare veiligheid, luitenant-kolonel Or
tega Gutierrez op zijn verzoek ontslag ver
leend is. Van officieele zijde wordt niet ge
meld, welke redenen tot het ontslag leid
den. Ook is er nog geen opvolger be-
volger benoemd.
HEVIGE LUCHTGEVECHTEN.
Aan het Sierra-front ontwikkelde zich
gisteren een der grootste luchtgevechten,
welke tot nu toe in de geschiedenis der
moderne oorlogen zijn voorgekomen.
Honderdzestig vliegtuigen waren ge
durende meer dan een uur in gevecht ge
wikkeld.
Volgens een communiqué van het mi
nisterie van luchtvaart bedraagt het aan
tal gisteren omlaaggeschoten vliegtuigen
der opstandelingen zes en twintig.
BESTUURDERS VAN DE BANK VAN
BISKAJE IN HECHTENIS GENOMEN.
Volgens berichten uit het door de natio
nalisten beheerschte gebied zijn de direc
teur-generaal van de Bank van Biskaje,
Venancio Echevarria Coma, de adjunct
directeur Guillermo Ibanez en het lid van
den raad van beheer Palicarpo Ibanez in de
gevangenis te San Sebastian opgesloten.
Zij worde nervan beschuldigd vóór den val
van Bilbao betrekkingen met de regeering
van het Baskenland te hebben onderhouden
en deze geldelijke steun en andere hulp
verleend te hebben. Zij zullen voor den
krijgsraad terecht staan.
BUITENLAND
VAN HET VATICAAN
De Paus prijst kardinaal
Mundelein
DUITSCHLAND NOEMT DAT EEN
PROVOCATIE.
Een officieele Duitsche stap te wachten.
Z. H. de Paus heeft Zaterdag een aan
tal pelgrims uit Chicago ontvangen en in
een tot hen gerichte toespraak openlijk
aartsbisschop Mündelein wiens verkla
ringen over Hitier zooveel stof hebben
doen opwaaien geprezen. De Paus zei-
de: „Gij moest trotsch zijn op de groot
heid van uw stad en ook, waarom het niet
te zeggen, op de grootheid van uw prach-
tigen aartsbisschop, die zoo moedig is bij
de verdediging van de rechten van God
en de Kerk en het heil der zielen".
Het Duitsche Nieuwsbureau publiceert
het bericht uit Rome over het bezoek van
de pelgrims uit Chicago eveneens, doch
laat eraan voorafgaan:
„Pius XI, heeft Zaterdagmorgen een
Amerikaansche pelgrimsgroep uit Chicago
ontvangen, waarbij'hij openlijk te ken
nen gaf, dat" hij op het in acht nemen van
de internationale gebruiken in de betrek
kingen van het Vatikaan tot Duitschland
geen prijs meer stelt".
De redevoering van den Paus heeft in
Duitsche politieke en partij kringen groo
te opschudding en verontwaardiging te
weeggebracht.
Het wordt als een provocatie van het
Vaticaan beschouwd, dat de paus de uit
latingen van den Amerikaanschen kardi
naal, in plaats van ze te desavoueeren, in
vollen omvang heeft gedekt en dus heeft
goedgekeurd.
Men kan verwachten, dat de Duitsche
regeering in de komende dagen een offi-
cieelen stap in deze aangelegenheid zal
doen.
In politieke kringen te Berlijn verklaart
men in ieder geval, dat thans de maat vol
is en dat de rijksregeering onmogelijk
„deze grove provocatie" stilzwijgend over
zich kan laten heengaan. In deze kringen
is men van meening, dat het conflict tus
schen den nationaal-socialistischen staat
en het Vaticaan thans zijn hoogtepunt be
reikt heeft.
DUITSCHLAND
HUIS DER DUITSCHE KUNST
TE MüNCHEN INGEWIJD.
Felle rede van Hitier tegen de
moderne stroomingen.
In aanwezigheid van honderdduizenden
heeft rijkskanselier Adolf Hitler gisteren
te München het „Haus der Deutschen
Kunst" ingewijd, dat. in de plaats is geko
men van het in den nacht van 6 Juni 1931
afgebrande „glazen paleis".
Tevens heeft Hitier de groote Duitsche
kunsttentoonstelling 1937 geopend.
Hitler zeide in zijn rede, dat men, toen
vier jaar geleden de eerste steen voor dat
bouw werd gelegd, wist dat tevens de
basis werd gelegd voor een nieuwe en
ware Duitsche kunst. Duitschland was
niet alleen economisch en politiek, doch
nog veel meer cultureel ingestort
Het Jodendom, aldus Hitier, wist het
gezonde gevoel voor de kunst te vernieti
gen. De kunst werd losgemaakt van het
volk en werd de uitdrukking van een be
paald jaar, was vandaag modern, doch
morgen alweer verouderd, evenals de
producten van de mode-ateliers. De ware
kunst blijft echter altijd eeuwig en komt
uit het volk. Het nationaal-socialistische
Duitschland wil weer een Duitsche kunst.
De kunstenaar schept voor het volk.
Voor kubisme, impressionisme en idio
tisme is in de Duitsche kunst geen plaats.
Kunstenaars, die den hemel groen en de
wolken overdreven geel schilderen, zien
slecht. Het zou de taak van het ministerie
van Binnenlandsche Zaken kunnen zijn,
te voorkomen, dat zij kinderen krijgen.
Tot slot van de feestelijkheden werd
een optocht, voorstellende twee duizend
jaar Duitsche geschiedenis, gehouden.
Men zag den Germaanschen tijd, den rid
dertijd, de kruistochten, gothiek, renais
sance, barok enz.
De tentoonstelling omvat o.a. beeld
houwwerken en schilderijen, meest van
gebeurtenissen der laatste vier jaar, zoo
als de eerste Rijksdagzitting onder natio-
naal-socialistisch bewind in de garni
zoenskerk te Potsdam en vele portretten
van Hitier en leiders der partij. Vóór de
opening heeft Hitier de zalen geïnspec
teerd en eenige schilderijen laten verwij
deren, omdat zij volgens hem geen Duit
sche kunst vertegenwoordigden.
Het gebouw werd ontworpen door den
inmiddels gestorven architect Paul Ludwig
Troost, in nauwe samenwerking met
Hitier.
EEN „NATIONALE KERK" IN
DUITSCHLAND?
De „Daily Express" bericht uit Berlijn,
dat de Duitsche Rijkskanselier, Hitier,
voornemens is een „Nationale Kerk" te
doen stichten, die alle godsdienstige ge
nootschappen zal omvatten, de Joodsche
natuurlijk uitgezonderd. Op den a.s. Par
tijdag te Nürnberg, zou hij dit plan aan
kondigen.
Dertig predikanten nog steeds in arrest.
In de kerk van ds. Niemoeller is giste
ren medegedeeld, dat dertig predikanten
der Belijdende Kerk zich nog steeds in
arrest bevinden.
FRANKRIJK
CHAUTEMPS EN DE STAKING IN
HET HOTELBEDRIJF.
De regeering zal wanordelijkheden
streng bestraffen.
Een vertegenwoordiger van Havas
heeft minister-president Chautemps vra
gen gesteld over de staking in het hotel-
bedrijf. De minister-president verklaar
de, dat de regeering steeds heeft getracht
bemiddelend op te treden, doch zij is er
niet in geslaagd een einde te maken aan
de staking hoewel zij wist te voorkomen,
dat de hotels en restaurants zouden slui
ten.
De minister-president doet bij deze op
nieuw een beroep op alle betrokkenen om
hen te wijzen op de onmetelijke schade,
welke zij aan het land berokkenen. Tij
dens de wereldtentoonstelling te Parijs
en tegenover de vele internationale moei
lijkheden, moet Frankrijk zich meer dan
ooit eensgezind en sterk toonen, iedere
wanordelijkheid en iedere vruchtelooze
agitatie verzwakt het vaderland op ern
stige wijze. De minister-president zal der
halve voortgaan met kracht te arbeiden
aan het beëindigen van het conflict. De
wanordelijkheden, welke zich op enkele
plaatsen in de stad hebben voorgedaan
zijn absoluut ontoelaatbaar. Reeds is de
politie met de noodige kracht opgetreden
en zijn enkele onrustzaaiers veroordeeld.
De regeering is vastbesloten aan derge
lijke schaamtelooze praktijken een einde
te maken, ieder die zich hieraan schuldig
maakt zal onmiddellijk worden gearres
teerd en streng worden gestraft.
PALESTINA
'HERDENKING VAN DE VERWOESTING
VAN JERUZALEM.
Voorzorgsmaatregelen der autoriteiten.
De herdenking van de verwoesting van
Jeruzalem heeft Zaterdag 10.000 personen
naar den klaagmuur doen gaan. Er werd
een optocht gehouden in de Armennische
wijk. De politie had uitgebreide voorzorgs-
maalregeten genomen. Zoowel Joodsche
als Arabische extremisten waren in ver
zekerde bewaring gesteld.
Verscheidene revisionisten waren gear
resteerd in verband met de verspreiding
van een aanplakbiljet, waarin de Joden
worden opgewekt zich te verzetten tegen
de verdeeling van Palestina.
NED. OOST-INDIE
POSTHUISCOMMANDANT GEDOOD.
Aneta seint uit Tebing Tinggi: De Boegi-
neesche posthuiscommandant van de veld
politie, Makoeraka, die alleen een clan
destiene arakstokerij in het bosch overviel,
is door drie Banjareezen aangevallen en
neergestoken. De daders zijn voortvluchtig.
DE TJERIMAL
Aneta seint uit Cheribon: Inzake de wer
king van de Tjerimai is nader de volgende
officieele mededeeling gekomen: De kra-
terwand in de omgeving van de plaatsgehad
BUITENLANPSCHE BERICHTEN
Ontploffing in Chineesche
kruitfabriek
GROOT AANTAL SLACHTOFFERS.
Honderd huizen vernield.
Een kruitfabriek bij Hsintengkau In de
nabijheid van Tsoegking (provincie Tsje-
choean) is Zaterdagmiddag door een he
vige ontploffing vernield.. Ook meer dan
•honderd huizen in de omgeving werden
verwoest. Onder de puinhoopen heeft men
tot dusverre zeventig dooden gevonden,
terwijl meer dan driehonderd gewonden
zijn opgenomen. De oorzaak der ontplof
fing is nog niet bekend. De leider der fa
briek is in hechtenis genomen, daar men
rekening houdt met de mogelijkheid van
sabotage.
Honderd-tien dooden.
Volgens de laatste berichten zijn bij de
ontploffing in de munitiefabriek van
Kiang Pei bij Tsjong King 110 personen
om het leven gekomen, 70 werklieden en
veertig soldaten. Meer dan driehonderd
personen werden gewond.
HET SPOORWEGONGELUK BIJ PATNA
Het spoorwegongeluk bij Patna heeft
107 personen het leven gekost.
SPOORWEGONGELUK IN ROEMENIë.
Op het station Tekirghiol zijn twee trei
nen met elkaar in botsing gekomen. Acht
reizigers zijn gewond, vijf bekwamen
ernstige verwondingen.
SCHEEPSBOTSING IN DE HAVEN
VAN HAMBURG.
Zeven personen verdronken.
Gisternacht zijn in de haven van Ham
burg een sleepboot en een motorschip
ernstig met elkander in botsing gekomen.
Van de acht opvarenden van een der
vaartuigen zijn er zeven verdronken.
Slechts vijf lijken werden teruggevonden.
De oorzaak van de botsing is nog onbe
kend.
GEHEIMZINNIGE ZIEKTE IN BELGIë.
Bevolking verontrust.
Het blad „Soir" bericht, dat dertien kin
deren van twee en drie jaar, die eenigen
tijd hebben doorgebracht in een sanato
rium te Mechelen, ziek zijn geworden. De
aard van de ziekte heeft men nog niet
vast kunnen stellen. Vijf kinderen zijn
reeds overleden.
De geneeskundige autoriteiten stellen
een onderzoek in, de bevolking is zeer
verontrust.
LICHTE AARDSCHOK TE NAPELS.
Huizen ingestort.
Te Napels en in de omgeving is te half
zeven Zaterdagavond een lichte aard
schok gevoeld.
Een onbevestigd bericht meldt, dat te
Torre Maggiore in Apulië verscheidene
huizen zouden zijn ingestort.
BRITSCH VRACHTSCHIP IN
MOEILIJKHEDEN.
Het Britsche vrachtschip „Barrhil, dat
zich ter hoogte van kaap Polonio bevindt,
heeft noodseinen uitgezonden.
Er is brand aan boord.
Uit Buenos Aires is een sleepboot- ter
assistentie uitgevaren.
AANSLAG OP KOLONEL ADAM KOC.
De kolonel ongedeerd, de dader om het
leven gekomen.
Zondagavond om kwart over tien is een
aanslag gepleegd op het leven van kolo
nel Adam Koe, den leider van de Pool-
sche nationale unie, die zich in zijn villa
bij Warschau bevond. Bij de deur van de
villa is de bom, welke van groote ont
plofbare kracht was, eerder tot ontplof
fing gekomen dan de dader had bedoeld,
met het gevolg, dat deze ter plaatse werd
gedood. Zijn lichaam werd door de ont
zettende kracht van de hom eenige me
ters weggeslingerd en geheel verminkt.
Kolonel Koe bleef ongedeerd.
De gerechtelijke autoriteiten en de po
litie hebben direct een onderzoek inge
steld.
Ook de onder-minister van binnenland
sche zaken, Paciorkowski, heeft zich naar
de villa van kolonel Koe begeven.
hebbende erupties is zwak en biedt de mo
gelijkheid voor afstortingen.
Dr. Neumann heeft 15 Juli met twee
mantris de observatie-post bij Mandi-
rantjan ingenomen en observeert voortdu
rend de werking. Voorts is een bewakings
dienst ingesteld in de gevaarlijke zone ten
einde in staat te zijn eventueel de bevol
king onmiddellijk te waarschuwen.
Beoosten Mandirantjan is het geheel vei
lig, zoodat in Linggadjati en omgeving geen
I bewaking is ingesteld.
