De nieuwe Britsche
voorstellen
Onzekere situatie in
Noord-China
De vlootcontrole wordt afgeschaft
Is de toestand niet gekalmeerd?
28ste Jaargang
DONDERDAG 15 JULI 1937
No. 8775
Ste CetdóeheSoii/tai/itt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij roornitbetafing
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 1 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 1 0.50
Controle aan de landgrenzen hersteld
De nieuwe Britsche voorstellen tot her
stel der controle op de niet-inmenging, die
gisteren aan zes-en-twintig leden der com
missie zijn overhandigd, bevatten de vol
gende bepalingen:
1. Het stelsel van waarnemers aan boord
van de schepen, die naar Spanje varen,
wordt gehandhaafd. Het stelsel van vloot
controle (patrouilledienst) wordt echter
afgeschaft. Ter vervanging daarvan zouden
waarnemers in de Spaansche havens wor
den geplaatst, die tot taak zouden hebben,
verslag uit te brengen over de in Spanje
aankomende ladingen.
2. Het toezicht aan de grenzen wordt
hersteld.
3. Beiden partijen in Spanje worden,
onder zekere beperkingen, de rechten van
oorlogvoerenden toegekend, maar slechts
nadat de commissie voor de niet-inmenging
eenstemmig zal hebben toegestemd in het
terugtrekken der vrijwilligers, zooals om
schreven in het verslag der technische com
missie, en nadat men het er over eens zal
zijn, dat het vertrek der vrijwilligers op
bevredigende wijze voortgang vindt.
De rechten van oorlogvoerenden zouden
worden toegestaan onder de volgende be
perkingen:
1. De lijst van artikelen, die als contra
bande worden beschouwd, moet overeen
komen met die van de goederen, welker in
voer verboden is krachtens de overeen
komst van niet-inmenging.
2. De schepen, die de controlevlag voe
ren en een waarnemer aan boord hebben,
zouden niet onder de uitoefening der rech
ten van oorlogvoerenden vallen, evenmin
als de schepen, die langs de Spaansche kust
varen, doch geen Spaansche havens aan
doen.
3. Daarentegen zou elk schip, al of niet
de controlevlag voerende, dat een niet-
neutrale taak verricht, zooals het vervoer
van troepen of het doorgeven van seinen
van militair belang, onder de uitoefening
dezer rechten vallen. Dit zou ook van toe
passing zijn op vaartuigen, die een aange
kondigde en effectieve blokkade trachten
te breken.
Met betrekking tot bovengenoemde be
palingen doet men opmerken, dat de waar
nemer slechts het recht heeft aangifte te
doen van schendingen van de niet-inmen-
gings-overeenkomst en dat het niet billijk
zou zijn, wanneer rijen de oorlogvoerenden
zou verhinderen, schepen te praaien, die de
overeenkomst schenden, zelfs al zou er een
waarnemer aan boord zijn.
Het voorstel wordt geopperd door de lan
den, die niet in de commissie vertegenwoor
digd zijn, te verzoeken den partijen -de
rechten van oorlogvoerenden toe te staan,
en de bepaling te maken, dat de schepen
van deze landen gemachtigd zijn in de con
trolehavens waarnemers aan boord te ne
men, indien zij dat wenschen.
Men hoopt bovendien, dat de commissie
zal besluiten beide partijen in Spanje te
polsen over een plan, volgens hetwelk op
de Spaansche vliegvelden waarnemers ge
plaatst zouden worden om de landing van
uit het buitenland komende militaire vlieg
tuigen te verhinderen.
Tenslotte wenscht men, dat schepen uit
de landen, die niet bij de overeenkomst
van niet-inmenging zijn aangesloten, geen
verboden goederen uit welke haven ook
vervoeren. De zaak is, dat eenige landen
wetten hebben afgekondigd, waarbij de
uitvoer van wapenen aan boord van hun
schepen verboden wordt, indien deze vaar
tuigen uit de nationale havens doch niet,
indien zij uit vreemde havens uitvaren.
Men hoopt, dat deze wetten op den grond
slag van het Britsche plan zullen worden
uitgebreid tot schepen, die uit buitenland-
sche havens vertrekken.
De Britsche voorstellen maken het noo-
dig, dat de Britsche regeering onderhande
lingen voert over verschillende aangelegen
heden. In de eerste plaats moet van beide
partijen in Spanje toestemming worden
verkregen tot het plaatsen van waarnemers
in de Spaansche havens; voorts moet haar
toestemming voor het terugtrekken der
vrijwilligers worden verworven en ten
slotte moet overeenstemming worden be
reikt over de voorwaarden, waarop de
rechten van oorlogvoerenden kunnen wor
den toegekend.
Men is te Londen van meening, dat deze
voorstellen een redelijke poging beteeke-
nen te voldoen aan de Fransche verlangens
eener- en de Duitsche en Italiaansche wen
schen anderzijds.
De preambule.
In de preambule voor de Britsche voor
stellen wordt o.a. gezegd, dat het ontwerp
een compromis is en dat het welslagen al
leen dan mogelijk is, wanneer het door de
belanghebbende regeeringen als zoodanig
wordt aanvaard.
Alle in de non-interventie-commissie ver
tegenwoordigde staten hebben thans de ge
legenheid gevolg te geven aan den tallooze
malen door hen uitgesproken wensch om
de niet-inmenging te doen voortduren.
Tenzij een sterker geest van internatio
nale samenwerking dan in het verleden tot
uiting komt, zal dit plan mislukken en de
volken van Europa zullen zich geplaatst
zien voor een nieuwen oneindig gevaarlij
ker toestand.
N on-interventiecommissie bijeengeroepen.
De non-interventiecommissie is tegen
Vrijdagmorgen 11 uur bijeengeroepen.
Italië wil er over praten.
Eerst laat in den nacht is in Italië een
samenvatting der Engelsche voorstellen ge
publiceerd zonder eenige aanduiding van
gezaghebbende zijde over den daardoor ge-
wekten indruk. In journalistieke kringen
verwacht men echter, dat de regeering de
voorstellen zal aanvaarden als basis van
bespreking, zulks op grond van twee re
denen: de erkenning van de rechten van
oorlogvoerenden en de wensch Groot Brit-
tannië te sparen. Reeds verscheidene da
gen kan de neiging opgemerkt worden in
overeenstemming met Duitschland een toe
nadering tot Londen tot stand te brengen,
teneinde in geval van een mislukking of
van moeilijkheden de geheele verantwoor
delijkheid op Frankrijk te laten vallen.
Het terugtrekken der vrijwilligers en voor
al het voorafgaan van dezen maatregel aan
de toekenning van de rechten van oorlog
voerenden aan de Spaansche rechtschen
zullen ongetwijfeld ernstige bezwaren wek
ken van den kant van Italië, maar schij
nen toch niet van dien aard te zijn, dat de
fascistische regeering op grond daarvan het
Britsche plan in zijn geheel zal verwerpen.
De Russen bij San Jacinto
geland
NIEUWE RECORDS OP HUN NAAM.
10.860 km. afgelegd in 61 uur.
De Sovjet Russische vliegers zijn giste
ren bij San Jacinto (80 mijl ten Oosten
van Los Angeles) gedaald. Zij hebben hier
mede het wereldrecord afstandvliegen in
rechte lijn gebracht op ongeveer 10.860 km.
Zij zijn 61 uur in de lucht gebleven.
Het oude record stond op naam van de
Franschen Codos en Rossi met 9.104.7 km.
en is derhalve verbeterd met 1700 km.
De kruissnelheid bedroeg 200 km. Tij
dens dezen tocht is de bemanning van het
vliegtuig voortdurend in draadloos con
tact geweest met de aarde, ondanks het
slechte weer, dat in het Poolgebied heersch-
te en ondanks de sneeuwstormen.
De vliegers hebben verklaard, dat zü
het goed maken. Him toestel is geheel in
orde. Zij zullen trachten de militaire lucht
basis van Marchfield (Riverside, Califor-
nië) te bereiken, een afstand van 25 km.
Van dit vliegveld waren militairen hun
tegemoet gevlogen.
De Russische vlieger Gromov heeft den
Sovjet-Russischen zaakgelastigde te Was
hington telefonisch medegedeeld, dat de
officieele tijd van zijn vlucht is 62 uur 17
minuten. De eenige reden, waarom te San
Jacinto is gedaald is het verlangen op het
grondgebied van de Vereenigde Staten te
dalen, anders zou men zijn doorgevlogen
naar Mexico. De bewolking was zoo dicht,
dat twee uur is gezocht naar een landings
plaats.
President Roosevelt heeft den Sovjet-
Russischen vliegers telegrafisch zijn ge-
lukwenschen doen toekomen met hun
praestatie.
Geen groote gevechten meer
te verwachten?
TOCH MOBILISATIE.
De berichtgeving uit Noord-China is weer
tamelijk tegenstrijdig.
Aan den eenen kant wordt gemeld, dat
de spanning in en bij Peiping in den loop
van Woensdag eenigszins afgenomen is.
Ofschoon de militaire Chineesche auto
riteiten in den nacht van Dinsdag op
Woensdag nog uitgebreide voorzorgsmaat
regelen troffen, met het oog op eventueele
straatgevechten en ofschoon ook de bepa
lingen van den staat van beleg verscherpt
zijn, heeft men toch algemeen den indruk
gekregen, dat er geen gevechten op groote
schaal meer te verwachten zijn.
Het spoorwegverkeer tusschen Peiping
en Tientsin is, hoewel nog niet normaal,
hervat.
Aan den anderen kant wordt gemeld,
dat 700 Japansche soldaten bij het station
Lofa slaags zijn geraakt met Chineesche
troepen. Volgens de Chineesche spoorweg
autoriteiten is het gevecht nog aan den
gang.
De Japansche inwoners in het binnen
land van China trekken zich terug in de
havenplaatsen. Het boycotten van de Ja
pansche waren, dat in sommige plaatsen is
begonnen, schijnt zich tot geheel China te
zullen uitbreiden. De Chineesche pers acht
het uur gekomen om de rekening met Ja
pan te vereffenen.
Bevoegde waarnemers, zoowel Chineezen
als buitenlanders, te Peiping zijn van oor
deel, dat de huidige wapenstilstand be
drieglijk is. Zij gelooven, dat de Japanners
opnieuw handelend zullen optreden, zoo
dra hun militaire voorbereidingen voltooid
zijn.
Het commando van het Japansche expe
ditiecorps onder leiding van luitenant-ge
neraal Kotsoeki heeft verklaard, dat het
alleen bevoegd is het conflict in Noord-
China te regelen. Dit expeditie corps zal
een sterkte van vijf divisies krijgen.
In het gebied tusschen Tientsin en Feng-
tai waren gisteravond 15.000 man Chinee
sche troepen verzameld. In verband hier
mede is te Nanking de bezorgdheid geste
gen; uit alle oorden van China worden
manifesten ontvangen, waarin krachtig op
treden en algemeene mobilisatie tegen Ja
pan worden geëischt.
De woordvoerder van het Chineesche mi
nisterie van buitenlandsche zaken heeft
medegedeeld, dat een groot aantal troepen-
onderdeelen opdracht heeft ontvangen aan
de grens van de provincie Hopei in stel
ling te komen, teneinde eventueel het 29ste
leger te kunnen steunen.
Tsjang Kai Sjek zou in geval van een
ernstig conflict een half millioen tamelijk
goed geoefende manschappen op de been
kunnen ^brengen. Het Chineesche leger
wordt sinds vijf jaar gereorganiseerd on
der leiding van Tsjang Kai Sjek en met
behulp van een honderdtal Duitsche advi
seurs, die voor het meerendeel te Nanking
gestationeerd zijn. Zij staan onder leiding
van generaal Falkenhausen.
Eenige keurcorpsen, voorzien van tanks,
staan onder leiding van Britsche militaire
deskundigen. Over het algemeen is even
wel niet zooveel voortgang gemaakt met
de mechaniseering. De meeste divisies zjjn
uitgerust met Tsjecho Slowaaksche mitrail
leurs van de soort, welke onlangs in het
Britsche leger in gebruik is genomen.
De Chineesche luchtmacht bestaat uit
vijftien escadrilles, die nog niet volkomen
geoefend zijn.
Eden over den toestand in Noord-China,
In zijn antwoord betreffende den toe
stand in Noord-China heeft Eden gisteren'
gezegd, dat volgens de laatste berichten de
situatie wat kalmer was geworden, hoewel
er een zekere ongerustheid blijft bestaan.
Eden zeide in contact te staan met de Chi
neesche en Japansche regeeringen, wien hij
duidelijk had gemaakt, dat de Britsche re
geering ongerustheid gevoelt in verband
met den toestand. „Ik heb ook aldus
Eden uiting gegeven aan de vrees, dat
een der partijen een initiatief zou kunnen
nemen, dat tot een conflict zou kunnen lei
den, hetgeen vermeden moet kunnen wor
den, indien beide partijen gezond verstand
toonen. De Britsche regeering zal geen ge
legenheid voorbij laten gaan om mede te
werken aan een vreedzame oplossing der
moeilijkheden".
Ten aanzien van het Chineesch-Japansch
conflict, houdt de regeering van de Ver
eenigde Staten vast aan de opendeur-poli
tiek in China, doch zij is voorloopig niet
geneigd overeenkomstig het negen-
mogendheden-verdrag gemeenschappelijk
stappen te doen te Tokio. Indien eenigszins
mogelijk wenscht men niet in het conflict
betrokken te worden en derhalve zal men
zich beperken tot stappen bij de ambassa
deurs van China en Japan te Washington.
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
PROVINCIALE STATEN
Mr. Schmal tot Gedep. gekozen
De Provinciale Staten van Zuid-Holland
zijn heden in buitengewone zitting bijeen
gekomen ter verkiezing van een lid van
Gedeputeerde Staten in de plaats van den
'heer H. van Boeijen, die tot Minister van
Binnenlandsche Zaken werd benoemd.
Na de opening der vergadering met ge
bed herinnerde de voorzitter, jhr. mr. dr.
H. A. van Karnebeek, er aan, dat de heer
Van Boeijen 14 jaar lid van Provinciale
Staten is geweest, waarvan hij '12 jaar als
gedeputeerde is opgetreden. Hy heeft zich
daarbij getoond als een man van onge-
meene werkkracht, wien geen moeite te
veel was. Zijn werk was zijn leven, en hij
kende zijn zaken door en door. Met een
breede visie op de te behandelen onder
werpen heeft hij steeds de belangen van de
provincie in hooge mate gediend. Spr.
bracht den heer Van Boeijen daarvoor
dank en hulde, en sprak voor hem de beste
wenschen uit in zijn nieuwe betrekking.
Deze woorden van den voorzitter werden
door de leden met applaus onderstreept.
Vervolgens werd als opvolger van den
heer Van Boeijen als lid der Staten be-
eedigd mr, J. J. R. Schmal.
Bij de daarop aan de orde zijnde verkie
zing van een lid van Ged. Staten merkte
de heer J. ter Laan (S.D.) op, dat in 1935
de sociaal-democratische fractie als haar
standpunt heeft uiteengezet, dat op grond
van evenredigheid het college van Ged.
Staten behoorde te bestaan uit 1 R.K., 1
A.R., 1 C.H., 1 Vrijzinnige en 2 Sociaal-
Democraten. De rechterzijde is toen echter
aan dien wensch niet tegemoet gekomen,
als gevolg waarvan zij een meerderheids
positie is gaan innemen in het college
welke niet klopt met de sterkte van de
rechterzijde in de Prov. Staten.
De S.D.A.P. kan dan ook thans niet mede
werken tot handhaving van die meerder
heidspositie en zal haar stem uitbrengen
op den heer Gardenier.
Bij de stemming werden uitge
bracht 74 stemmen, waarvan 5
blanco. Daarvan verkreeg de heer
Schmal 40, de heer Gardenier'23, de
heer Kersten 4 en de heer Schilt-
huis 2 stemmen, zoodat gekozen
was mr. J. J. R. Schmal (C.H.).
Levensloop van den nieuwen
Gedeputeerde.
Het heden gekozen lid van Ged. Staten van
Zuid-Holland, mr. J. J. R. Schmal, werd
24 Februari 1894 te den Haag geboren. Na
de H.B.S. te hebben doorloopen, behaalde
hij de middelbare akte staatsinrichting,
staathuishoudkunde en statistiek, deed ver
volgens staatsexamen en behaalde zijn
doctoraal in de rechtswetenschappen aan
de universiteit te Leiden.
De heer Schmal is hoofdcommies aan het
departement van economische zaken, secre
taris van de commissie van contact in zake
middenstandsaangelegenheden, redacteur
van het Gereformeerd weekblad „Woord
en Geest", secretaris-redacteur van het
weekblad „De Nederlandsche Mercuur",
secretaris-penningmeester van het Econo
misch Instituut voor den Middenstand, en
bestuurslid van de Finsoh-Nederlandsche
vereeniging.
Voorts heeft de heer Schmal van 1927 tot
1931 reeds zitting gehad als lid van Prov.
Staten van Zuid-Holland.
Van zijn hand verschenen: in 1928 de
Rationalisatie van het Winkelbedrijf, in
1931 een Deensch woordenboek en in dat
zelfde jaar aanteekeningen in zake den
Zwitserschen levensmiddelenhandel.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Het Britsche controle-plan gepubliceerd.
(lste blad).
De situatie in Noord-China is nog aller
minst helder, (lste blad).
De Fransche ambassadeur te Berlijn wijst
de Duitsche pers terecht. (2de blad).
Het onderwijs aan Joodsche kinderen in
Duitschland. (2de blad).
BINNENLAND.
De kapitein van de „Andra" vertelt.
(2de blad).
De wereld
in vogelvlucht
Het bemiddelingsplan der Britsche re
geering is thans in z'n geheel bekend. Van
den inhoud kan men elders in dit blad ken-
nemen. Uiteraard keuren de conserva
tieve Engelsche bladen het ontwerp zon
der voorbehoud goed. Zy achten het prin
cipieel aanvaardbaar en practisch uitvoer
baar. Theoretisch oefenen de liberale En
gelsche bladen geen critiek uit maar zij
spreken twijfel uit over de kansen van het
plan op succes. De Labourbladen tenslotte
schrijven reeds tevoren er van overtuigd te
zijn, dat men zijn tijd verliest met het op
stellen van ontwerpen, die nooit oprecht
aanvaard en nog minder geëerbiedigd zul
len worden door de fascistische mogendhe
den.
In Frankrijk is het plan ook niet onver
deeld gunstig opgenomen. Zoo schrijft
Bourgues in de „Petit Parisien", dat dit in
een rechtvaardig evenwicht rekening houdt
met de Duitsch-Italiaansche desiderata en
de FranschBritsche wenschen. Het plan
kan een nuttige basis voor besprekingen
vormen en tot een oplossing leiden, wan
neer ieder goeden wil toont. Maar „Le
Journal" schrijft, dat evenals alle oplos
singen, die iedereen tevreden willen stel
len, het Engelsche plan klaarblijkelijk be
gint iedereen ontevreden te maken.
In ieder geval zal het Britsche plan wel
als basis voor bespreking worden aanvaard.
Dat beteekent nog geenszins, dat het ook
zal worden aangenomen. Het beteekent al
leen, dat de regeeringen het niet aandurven
om het direct al te verwerpen. Men zal
tijdens de besprekingen zóó zien te ma
noeuvreeren, dat het den schijn heeft alsof
een ander de schuld van de verwerping
draagt. Dat is politiek.
In deze politiek zijn de Franschen altijd
meer bedreven geweest dan de Duitschers.
De Fransche ambassadeur te Berlijn heeft
nog gisteren de Duitschers erop gewezen,
dat men elkander alles zeggen kan, maar
zóó dat het niet grof, kwetsend of belee-
digend is. De Duitsche pers stuift tegen
woordig bij het minste of geringste op.
Waarom kan dat niet een beetje minder
grof, vraagt de Franschman. Ja, de gave
der diplomatie is niet aan iedereen gege
ven.
KARIN AAL-STAATSSECRETARIS
PACELLI TE ROME TERUG.
Kardinaal-staatssecretaris Pacelli is om
5 uur 10 gistermiddag uit Parens te Rome
teruggekeerd.
De Kardinaal werd hedenochtend door
Z. H. den Paus in audiëntie ontvangen om
verslag uit te brengen van zijn reis naar
Frankrijk.
KONINKLIJKE BELANGSTELLING
VOOR DE JAMBOREE.
De persdienst van de wereldjamboree
meldt: H. M. de Koningin zal niet alleen
op Zaterdag 31 Juli de wereldjamboree
te Vogelenzang openen, maar H. M. heeft
ook het voornemen te kennen gegeven de
belangrijke welpen- en verkenners-demon
straties op Woensdag 4 Augustus bij te wo
nen en tevens een bezoek aan het kamp te
brengen.
