Zig-Zag-Zwhserlano
De Spaansche
burgeroorlog
DINSDAG 6 JULI 1937
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 6
Wat een hitte, wat een kou!
- Een sentimenteele bui -
IJzel ter ontnuchtering.
VI.
Ik zat in Andermatt te bibberen van
de kou.
Zonder moeite had ik me losgerukt uit
de suikerzoete omarming van het zachte,
v/arme Zuiden.
Addio Lugano, met je meer van sma
ragd, met je blauw-bewaasde bergen! Ad
dio, ed a rivederci!
Geen snik.
Geen traan.
Ik verliet het welgemoed, gedreven door
een onbestemd verlangen naar de wilde,
ruige bergen van het Noorden: „Mein Herz
ist im Hochland, Mein Herz ist nicht hier".
En nu ijsbeerde ik op het perron van het
gure Andermatt; ik genoot al rillende en
rilde al genietende, met een brandende
„Kirsch" in mijn maag om de machine op
temperatuur te houden.
Een uur te laat, door de sneeuwval, ver
trok het tandrad-spoortje uit Andermatt.
Dapper-puffend krabbelde het in kurke-
trekkers tegen de bergen op, naar de
Oberalppas. Duizeling-wekkend diep lagen
weldra de speelgoed-huisjes van Ander
matt; wijdsch en grandioos opende zich het
vergezicht over het kale Urseren-tal met
zijn franje van besneeuwde topepn.
O, diese Genziane, wie lieb! riep een
Zwitsersche boerenvrouw uit. Eenieder
verdrong zich voor de vensters om de
gentianen te zien. Gentianen niet enkele,
maar honderden. Honderden heerlijk-blau
we kelken openden zich op de hellingen,
waarop de sneeuw nog bij flarden was ach
tergebleven.
De natuur had hier oogenschijnlijk alle
leven verloren, de boom groei had opge
houden, kaal bochelden zich de vale ber
gen. En midden-in die woestenij bloeiden
de blauwe gentianen.
Aan het eerstvolgende station greep ik
ook voor mezelf onverwacht! de rug
zak en stapte uit. Station Oberalpsee.
Het landschap wekte herinneringen aan
photo's van de Noordpool: isegrimmig ver
laten, maar van een aangrijpende, overdon
derende grootschheid.
Schuimend spoelde en woelde een berg
stroom zich een weg door meters-dikke
lagen vuile sneeuw.
Een collega-bergstroom kwam woedend
van de rotsen tuimelen, brullend en
schuimbekkend als een verscheurend dier.
In onaantastbare majesteit verhieven
zich de met ijs bedekte toppen, reuzen met
bruinverweerde gezichten en witte sneeuw
baarden.
En te midden van die verpletterende ver
latenheid, bloeiden de liefelijkste bloemen,
die de Schepping heeft uitgedacht: diep
blauwe Gentianen niet alleen, maar ook
Anemonen de zwavelgele en de „pels
anemoon" Primula's in rose ruikertjes,
blozende Alpenroosjes en vooral de Solda-
nella's of Alpenklokjes. Zy hebben iets sol
datesks in him naam, die kleine, paarse,
franje-klokjes; het zijn geboren waaghal
zen. Daar krijg je al klimmende schik in.
Overal waar de sneeuw maar even smelt,
luidt het Alpenklokje als haantje-de-voor
ste den zomer in. En mijn oude bloemisten-
hart sprong open, toen ik de wilde crocus-
sen ontdekte, him witte, paars-gestreepte
parapluie nog stevig opgerold. -
Men vindt het misschien sentimenteel,
maar de teere, overstelpende bloemen
pracht in zulk een wilde woestenij van
sneeuw en rotsen is bepaald aandoenlijk.
Ondertusschen had ik niet veel tijd meer
voor aandoenlijkheden. Er was slecht weer
op til.
Telkens werden de barre rotspieken van
de Hühneralpstock oversluierd door wol
ken-nevels. Meer dalafwaarts zakten de
wolken aarzelend omlaag.
Ik wandelde langs het nog half-bevroren
Obelap-meer, toen het minzaam begon te
ij zelen. Op een draf zocht ik toevlucht in
het Oberalp-hötel.
Midden Juni winterweer.
Zwitserland is een land van tegenstellin
gen: terwijl het eene gedeelte van de be
woners puft van de hitte, loopt het andere
gedeelte rond met „dooie vingers".
Maar nog merkwaardiger zijn de tegen
stellingen in de bevolking, 's Morgens
Italiaansch, 's middags „Schwizer-Tütsch";
en toen het treintje in den avond van de
Oberalp naar het Rijndal omlaag-krabbel
de werd ik te Disentis begroet in het Ro-
montsch, een taaltje, dat alleen in dezen
prachtigen uithoek van de wereld nog ge
sproken en geschreven wordt.
DE NIET-INMENGING.
Eden beantwoordt vragen in het Lagerhuis.
De ongerustheid in Engeland over den
toestand in Spanje is gisteren tot uiting ge
komen in het aantal vragen, dat gistermid
dag in het Lagerhuis over dit vraagstuk ge
stel is. Eden gaf een kort overzicht en be
sloot met te zeggen, dat het vraagstuk van
het terugtrekken der vrijwilligers nog al
tijd in handen van het bureau der niet-in-
mengingscommissie berust. De Britsche re
geering hjopt, dat dit punt weldra verder
m behandeling kan worden genomen.
Op andere vragen antwoordde Eden, dat
de toestand der patrouilleering ter zee zoo
spoedig mogelijk verbeterd moet worden.
Voor zoover Eden weet, bevindt zich geen
enkel DuUsch oorlogschip in de Middelland-
sche Zee. De bres aan de Oostkust is nog
niet opgevuld, doch elders functioneert het
toezicht volledig. Het is niet juist aan te ne
men, dat de Portupgeesche grens open ligt.
De Portugeesche regeering heeft zich niet
tegen het Fransch-Britsche voorstel verzet.
Eden kon niet zeggen, op welken dag de
commissie voor de niet-inmenging in voltal
lige zitting zal bijeenkomen, omdat die da
tum in overleg met de andere regeeringen
wordt vastgesteld.
Franco niet gekant tegen het terugroepen
van de vrijwilligers?
Naar te Parijs verluidt, zou generaal
Franco niet gekant zijn tegen het terugroe
pen van de vrijwilligers, die aan beide zij
den in Spanje strijden. Ook de „Diario de
Burgos" heeft gisteren een dergelijk be
richt gepubliceerd.
In politieke kringen is men van oordeel,
dat indien dit juist zou zijn, de internatio
nale toestand zich spoedig zou ontwikkelen
in de richting, welke door Engeland en
Frankrijk wordt gewenscht.
Nog geen nieuw FranschBritsch plan.
De Fransche ambassadeur te Londen, Cor-
bin, is gistermiddag te Londen teruggekeerd
en had onmiddellijk een onderhoud met
Eden over de niet-inmenging.
In Britsche diplomatieke kringen verluidt,
dat men van Britsche zijde tot nu toe geen
nieuw ontwerp heeft opgesteld, dat het
FranschBritsch controleplan, dat door
Duitschlana en Italië werd verworpen, moet
vervangen. Men heeft evenwel den indruk,
dat vrij gemakkelijk een oplossing zal wor
den gevonden, omdat niemand het systeem
van de niet-inmenging wil laten mislukken.
COMMUNIQUé VAN SALAMANCA.
In het communiqué van het rechtsche
hoofdkwartier te Salamanca wordt met be
trekking tot het front van Biscaye medege
deeld, dat de opmarsch der rechtsche troe
pen aan de grens van de provincies Biscaye
en Santanoer wordt voortgezet. O.a. werd
het bergmassief van Castro Alen ingeno
men.
Aan het front van Leon hebben Franco's
troepen na omsingeling van den Somiedo-
pas een bataljon Asturiërs volkomen in de
pan gehakt. De vijand liet meer dan 300
dooden achter. Alle dertien stellingen, die
het front van Somiedo vormden, konden
door de rechtschen worden bezet.
Aan het front van Madrid werd een vij
andelijke aanval op den weg bij de Casa de
Campo afgeslagen, evenals een aanval nabij
Cupesta de la Perdices, welke door veertien
Russische tanks werd ingeleid. Ook een der
de aanval, waaraan 16 Russische tanks deel
namen, sloegen de rechtschen af.
BUITENLAND
BELGIE
VAN ZEELAND WEDER TE BRUSSEL.
Minister president van Zeeland is van
morgen met het gewone lijnvliegtuig te
Brussel aangekomen. Hij werd op het
vliegveld verwelkomd door de ministers
Spaak en de Man.
DUITSCHLAND
De Kulturkampf in het
Derde Rijk
VATICAANSCH WITBOEK IS NOG NIET
VOLTOOID.
De schending van het Concordaat.
Naar in Vaticaansche kringen verluidt
is onmiddellijk na publicatie van den
tekst der redevoering welke Hitier te
Wurzburg gehouden heeft, een conferentie
belegd in de Pauselijke Staatssecretarier
waar de verdere betrekkingen tusschen
Kerk en Staat in het Derde Rijk uitvoerig
werden besproken. De bepalingen betref
fende de Hitlerjeugd, die voortaan aan
processie en bedevaarten zal mogen deel
nemen „Mits de toestemming hiervoor
schriftelijk twee maanden tevoren
wordt aangevraagd" en het beschikbaar
stellen van vrije tijd voor het Kerkbezoek
op Zondag, zijn voor Rome nog geen aan
leiding gewest om te veronderstellen dat
er een verbetering in de toestand der Ka
tholieke Kerk in Duitschland zou zijn waar
te nemen. De ontwikkeling der gebeurte
nissen in Duitschland is in de laatste we
ken van dien aard, dat er geen enkle re
den is om eenigerlei optimisme te recht
vaardigen. Het Vaticaan (heeft dan ook
noch van de zijde der Duitsche regeering,
noch van de Kerkelijke autoriteiten mede-
deelingen ontvangen als zou de positie der
Katholieken in het Derde Rijk verbeterd
zijn. Integendeel. De maatregelen der
Gestapo ten opzichte van verschillende bis
schoppen wijzen er op, dat de briefwisse
ling der Duitsche kerkvorsten met den H.
Stoel als „verkeer met een vreemde mo
gendheid" en derhalve in bepaalde geval
len als landsverraad beschouwd kan wor
den.
De maatregelen die tegenover de bis
schoppen genomen werden, hebben kenne
lijk geen ander doel dan een Nationale
Kerk in Duitschland te stichten „los van
Rome". De Duitsche regeering vergist zich
echter sterk in de moedige houding der
meeste Duitsche katholieken, wanneer zij
zou meenen dat de bisschoppen of de ge-
loovigen ontrouw zouden worden aan Rome
Wat het Concordaat betreft, zij nog ver
meld dat de Duitsche regeering reeds lang
deze overeenkomst met den H. Stoel die
practisch reeds bijna volkomen buiten wer
king is gesteld, ook formeel ter zijde zou
hebben geschoven, indien zij niet vreesde
de weerslag te ondervinden die een derge
lijke daad in de geheele wereld, zou teweeg
brengen.
Naar aanleiding van de berichten als
zou het Vaticaan niet voornemens zijn om
een Witboek uit te geven, zij nog bemerkt,
dat de verzameling va i officieele stukken
en documenten betreffende de schendin
gen van het Concordaat nog niet voltooid
is; de desbetreffende werkzaamheden wor
den echter door de Vaticaansche diploma
tie op regelmatige wijze voortgezet, om ter
gelegener tijd, als Rome het noodig oor
deelt, ten overstaan van de geheele we
reld te kunnen bewijzen, dat Duitschland
de verplichtingen, die het in het plechtig
gesloten Concordaat op zich heeft geno
men, niet heeft nagekomen.
VERHEUGENDE GELOOFS-
DEMONSTRATIES.
150.000 mannen hernieuwen openlijk hun
geloofsbelijdenis.
Op den St. Annaberg in Opper-Silezië
heeft jl. Zondag een buitengewoon groote
processie plaats gevonden, waaraan door
150.000 katholieke mannen en jongens
werd deelgenomen.
Het hoogtepunt van deze geweldige ge-
loofsdemonstratie vormde wel de toespraak
van Kardinaal Bertram die de geloovigen
aanspoorde om trouw te blijven aan de Ka-
tholiekè Kerk en den H. Stoel. „Er zullen
U binnenkort wel vragenlijsten worden
voorgelegd, waarop gij mededeelingen zult
moeten verstrekken betreffende „Uw gods
geloof".
Doch vraag U zelf van te voren af: „welk
godsgeloof bedoeld wordt, dat van Luden-
dorff of Hauer, of van bloed en ras? Gij
zult dan antwoorden: „Wij zijn Roomsch
Katholiek!" Bij deze woorden brak een
storm van applaus los, waaraan geen einde
scheen te komen. Het was tevens een
aangrijpend oogenblik, toen de Metropoliet
van Breslau verklaarde dat de Katholieke
Kerk in het Duitsche Rijk nog nooit aan
dergelijke vijandige aanvallen is blootge
steld geweest als in de tegenwoordige tijd.
Deze geweldige geloofsdemonstratie werd
besloten, met een plechtige Sacraments
processie naar de Grot, waarbij de Kardi
naal, omringd door de mijnwerkers in hun
schitterende uniformen, het Allerheiligste
droeg.
Met luide stem hernieuwden de tiendui
zenden bedevaartgangers hun plechtige
Doopgeloften. Aan den H. Vader werd een
telegram gezonden van hulde, trouw en
aanhankelijkheid.
BIDSTONDEN VOOR DS. NIEMÖLLER.
Met uitzondering van gisteravond wor
den deze week dagelijks in de kerk te
Dahlem biddiensten voor ds. Niemöller ge
houden. Vernomen wordt, dat eenige pre
dikanten, die elders in Duitschland gear
resteerd waren, op vrije voeten gesteld
zijn.
ENGELAND
DE KANS VAN EEN ECONOMISCHE
WERELDCONFERENTIE.
Neville Chamberlain in het Lagerhuis.
Neville Chamberlain heeft gistermiddag
in het Lagerhuis de meening der Britsche
regeering over de opportuniteit der bijeen
roeping van een oeconomische wereldcon
ferentie kunnen bevestigen, zulks in ant
woord op de vraag van den arbeiders-af
gevaardigde Arthur Henderson of hij zich
als gevolg van het te Washington ter ge
legenheid van het bezoek van Van Zee
land gepubliceerde communiqué niet voor
stelde in overeenstemming met president
Roosevelt de bijeenroeping van een der
gelijke conferentie te bepleiten.
De minister-president verklaarde: „Het
is oppervlakkig te veronderstellen, dat het
mogelijk is de wereldvraagstukken een
voudig op te lossen door een wereldcon
ferentie bijeen te roepen. Een dergelijke
conferentie zou om met succes bekroond
te kunnen worden tot in bijzonderheden
moeten worden voorbereid."
FRANKRIJK
TEGEN ONWETTIGE PRIJSOPDRIJVING
De kabinetscommissie, welke belast is
met de bestudeering van de modaliteiten
der toepassing van het decreet inzake het
tegengaan van onwettige prijsopdrijving
is gisteren onder voorzitterschap van Chau-
temps bijeengekomen.
De commissie heeft besloten, dat de sinds
Dinsdag gesloten goederenbeurzen zullen
worden heropend om iedere speculatie te
voorkomen.
PORTUGAL
TALRIJKE ARRESTATIES.
In verband met den aanslag op Salazar.
In verband met den aanslag op minister
president Salazar zijn talrijke arrestaties
verricht. De politie is van meening, dat de
aanslag werd voorbereid, door een klein
aantal personen, waarbij op zijn minst één
buitenlander. Zij zoekt thans naar den
man, die na de ontploffing met een been
trekkend wegliep en men vraagt zich af
of de diefstal van twee auto's Zaterdag jl.
iets met den aanslag heeft uit te staan.
RUSLAND
TERECHTSTELLINGEN TE
WLADIWOSTOK.
Een^blad te Habarowsk meldt, dat op 27
Juni te Wladiwostok 22 personen als
„Trotzkisten" spionnen voor Japan en
spoorwegsaboteurs" zijn doodgeschoten.
In de geheele provincie zijn sedert Mei 107
menschen terechtgesteld.
BUITENLANDSCHE BERICHTEN
OVERSTROOJIING IN KIANGSI.
Het Noord-Westen der Chineesche pro
vincie Kiangsi is over een oppervlakte
van 1500 vierk. K.M. overstroomd. Door
deze overstrooming zijn meer dan een
millioen menschen getroffen.
ERNSTIGE TYPHUS-EPIDEMIE
IN TURKIJE.
Te Istanboel heerscht een ernstige ty-
phus-epidemie, die onder de bevolking
groote ongerustheid heeft gewekt. De laat
ste drie weken hebben zich niet minder
dan 270 gevallen voorgedaan.
De autoriteiten stellen alles in het werk
om uitbreiding der epidemie tegen te
gaan. Reeds zijn 120.000 menschen gevac
cineerd en binnen een week zal de gehee
le bevolking van Istanboel behandeld zijn.
Het gebrek aan voldoende gezuiverd
water is, naar men gelooft, de voornaam
ste oorzaak van de epidemie. Ofschoon
het niets ongewoons.is, dat zich in den zo
mer te Istanboel gevallen van typhus
voordoen, is in jaren niet zulk een ern
stige epidemie voorgekomen als die welke
men thans meemaakt.
DE STRIJD TEGEN DE SPRINKHANEN
IN EGYPTE.
Een der zeven plagen.
In de Westelijke woestijngebieden van
Egyptie wordt thans vrijwel dag en nacht
gewerkt aan de bestrijding van de sprink
hanen, tot welk doel reeds een grooter
aantal mannen en uitgebreider materiaal
aangevraagd zijn, aldus een mededeeling
\'an Hamdi el Nasr Pasja, den minister
van landbouw, in een kabinetsvergade
ring, waar hij een crediet van 10.000 pond
bepleitte voor het bestrijden van dezen
plaag, voordat deze ernstiger afmetingen
zou hebben aangenomen. De toestand
blijft nog ernstig. Groote zwermen sprink
hanen zijn verschenen in het uitgestrekte
gebied tusschen Solium aan de grens en
Bahig op iets minder dan 15 mijl uit het
midden van Alexandrië. Men vreest dat de
sprinkhanen Egyptisch gebied binnendrin
gen van den Italiaanschen kant der grens,
op grond van een verklaring der Italiaan-
sche autoriteiten volgens welke tot dus
verre geen sprinkhanen in Lybië gezien
zijn en dat preventieve maatregelen ge
nomen zijn. Men verwacht, dat het ge
vraagde crediet van 10.000 pond verstrekt
zal worden, ondanks het feit, dat nog
slechts een maand geleden een even groot
bedrag voor dit doel is uitgetrokken.
FRANSCHE POSTERIJEN
OPGELICHT.
Valsche postzegels vermoedelijk van
buiten!andsch maaksel.
Sinds enkele weken hebben de Fransche
posterijen brieven gestempeld, vervoerd en
bezorgd, op valsche frankeerzegels, die zoo
geraffineerd nagemaakt zijn, dat alleen bij
nauwkeurige beschouwing van het echte en
het valsche zegel naast elkaar enkele mi
nieme verschillen te bespeuren zijn.
De vervalschers hebben, wat van hun
standpunt te begrijpen valt, een der meest
gebruikte soorten gekozen, n.l. de roode
halve francpostzegel, die voor het binnen-
landsch vervoer tot 20 gram dient, evenals
onze zes-centszegel. De technische naam er
van is „Paix-France"; het zegel beeldt een
vrouw af, die de republiek voorstelt en een
olijftak in de uitgestoken linkerhand houdt.
Hoeveel valsche zegels er reeds in omloop
zijn, valt niet te schatten. In Frankrijk
worden in alle débits de tabac postzegels
verkocht, hetgeen de verspreiding der val
sche zegels zeer vergemakkelijkt moet heb
ben, te meer omdat de eerste weken nie
mand aan nabootsing gedacht heeft en
zelfs de ambtenaren van de posterijen er
niets van gezien hebben.
Een postzegelmedewerker van een der
ochtendbladen, het „Journal" heeft dezer
dagen de fraude bekend gemaakt, waarop
de politie een nauwgezet onderzoek aange
vangen heeft. Haar eerste indruk is, dat de
zegels niet in Frankrijk vervaardigd zijn.
Zoowel de gom als het papier is van een
hier te lanpte niet verkrijgbare soort.
Volgens het „Journal" vertoont het pa
pier groote overeenkomst met postzegels,
die de Spaansche regeering uitgeeft, doch
in het officieel communiqué wordt ver
klaard, dat men nog bezig is op dit punt
verschillende buitenlandsche zegels met de
valsche te vergelijken. Zij zijn vooral in
het Zuiden van Frankrijk in omloop.
De ontwerper'van het zegel „Paix-Fran-
WILT U IETS WETEN?
Vraag: Wie is hoofdredacteur van de
„Maasbode"?
Antwoord: Mgr. dr. J. H. J. M. Wit-
lox.
Vraag: Hoe kan men een cidervlek uit
een geel-zijde japon verwijderen?
Antwoord: Met zoutwater of alcohol.
Vraag: Hoe krijg ik vetvlekken uit een
wollen stoffen japon; deze is al een paar
maal gewasschen, terwijl uitstrijken met
grauw papier niet helpt.
Antwoord: Probeer u 't nog eens met
tetra of benzine (vuurgevaarlijk).
Vraag: Hoe kan men 't beste teer
vlekken uit zijden en wollen stoffen ver
wijderen?
Antwoord: Oude ingedroogde vlekken
moet u eerst week maken met een weinig
boter of slaolie. Daarna verwijdert u de
vlek met tetra of benzine en zoo er een
kleurstofvlek achtergebleven mocht zijn,
kunt u deze behandelen met terpentijn.
Vraag: Hoe kan ik uit een lichte lede
ren tasch 'n roomijsvlek verwijderen?
Antwoord: Verwijder u deze vlek
met een weinig benzine. Neem u vooral
niet te veel hiervan, aangezien er zich
anders kringen vormen. Is het leer schoon
en droog, wrijf u het dan op met schoen
crème in de kleur van het leer.
ce", de graveur A. Delsers, zag in een oog
opslag, dat de valsche zegel van zijn schep
ping verschilde, maar pas na een nauwkeu
rige beschouwing met een loupe kon hij
zeggen, waarin het hem zat. Enkele ver
schillen zijn te vinden in de teekening van
het oog, den hals en den gordel en enkele
plooien in het gewaad van de vrouwenfi
guur en in de letters „République Fran-
gaise", terwijl de valsche zegel enkele tien
den -milimeters grooter is dan de echte. Het
blad, dat de zaak aan het rollen gebracht
heeft, beschikt over-een enveloppe met een
valschen zegel, gestempeld en wel, en er
zullen ongetwijfeld nog verscheiden an
dere exemplaren van te vinden zyn.
„Tel."
NED. OOST-INDIE
TABAKSLOODSEN AFGEBRAND.
Gisteravond brak achter elkaar brand uit
in drie tabaksloodsen op de tabaksonderne
ming Tegalgondo. De oorzaak is aan kwaad
willigheid te wijten.
WEDEROM VOORVALLEN VAN
GEHEIMZINNIGE VERGIFTIGING.
Aneta seint uit Semarang: In de afge-
loopen week zijn in de buürt van Nanggee-
lan (afdeeling Koelonprogo, res. Djocja-
karta) wederom drie personen aan ge
heimzinnige vergiftiging overleden. Hier
door is het aantal dooden tot zeven-en-
twintig gestegen. Voorts zijn enkele zie
ken in het ziekenhuis opgenomen. De
oorzaak der vergiftiging is nog steeds on
bekend; men wacht het resultaat van het
onderzoek door het laboratorium te Ban
doeng af.
(Aanvankelijk vermoedde men dat hier
sprake was van een katellavergiftiging,
doch dit bleek niet voldoende vast te
staan).
