DE CONTROLE IN DE SPAANSCHE
WATEREN
Nog geen beslissing genomen
BIOSCOPEN
WOENSDAG 30 JUNI 1937
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 6
ZIGZAG-Zwitserland
Kerkgang in Sargans. - De
koster zorgde voor een
binnenpretje. - De wijn
was prijzens waard
~TWr~
Een beker bloed-roode wijn glansde op
de tafel, in de donkere, laag-gezolderde
herberg.
Een flink-opgeschoten kellnerin ging
bedrijvig rond.
Door een kier in de halfgesloten luiken
spoten zonnestralen- de duisternis binnen
vermiljoen opbloeiend in het glas Sargan-
ser Schloszberg, gouddraad wevend in het
haar van de bedrijvige kellnerin, die
ofschoon in ernstig zwart gekleed met
een vrooljjk schallend „Grüsz' Gott" iederen
binnenkomer verwelkomde.
Rond de tafel sloot zich de kring van
kerkgangers. Buiten, in den warmen Juni
zon, galmden de kerkklokken het middag
uur van dezen eersten Zondag in Zwitser
land.
Ik had nog nooit van Sargans ge
hoord. Baedeker maakt er niet veel woor
den vuil aan: „1 K.M. w. vom Bahnhof
das Stadtchen, mit 1350 Einw., malerisch
überragt von dem alten Schlosz Sargans
(Eintr. 50 c.)" Ik zou ook nooit in Sargans
verzeild geraakt zijn, wanneer ik niet net
jes en gedwee op Zondag ter kerke had ge
wild. Zoo wordt de deugd beloond! Want
thans heeft Sargans een plaats onder de
mooie herinneringen in het album van mijn
levensreis gekregen.
Dat zat 'm niet in de wijn of in de goud-
gelokte herbergierster; ik heb op mijn tocht
zig-zag door Zwitserland nog menigmaal
van de kostelijke wijn geslurpt; en een on
telbaar aantal goud-, kastanje- en zwart-
gelokte kelinerinnen zwermden er rond,
goede gaven in spijs en drank torsend.
Maar Sargans heropende de kennisma
king met Zwitserland. Het was als het plot
seling verwezenlijkt worden van een
schoone droom: op Zondagmorgen uit de
dommelende D-trein te stappen op een sta
tion aan de Oostenrijksche grens, begroet
te worden met klokgelui, dat vanuit het
hooggelegen stadje een vredegroet beiert
over het groene, bebloemde dal, op te
klimmen naar de eenvoudige dorpskerk en
daar ontvangen te worden met een proces
sie, die juist terugkeert van een zegening
der wijnbergen.... dat is een werkelijk
heid, die het leven tot een paradijs maakt.
De Mis duurde kort. Er werd heerlijk ge
zongen in het Duitsch. Volkszang, die naar
mijn smaak de voorkeur heeft boven de
volkszang in het Latijn. De liturgisten, die
dit mochten lezen, trekken natuurlijk een
nijdig% snuit, maar ik houd desondanks vol,
dat volkszang in de landstaal te prefereeren
is boven die in het Latijn. De eerste Chris
tenen in Rome zongen toch ook in de volks
taal? De meeste kerkgangers kermen het
„Tantum Ergo" uit het hoofd, maar ik wed,
dat niet één op de honderd er ook maar
iets van begrijpt.
Ik heb geen Mis gehoord „met goede ma
nieren"; de aandacht werd al te sterk afge
leid door een paar meisjes en door den
koster. Die meisjes waren gekleed in de
prachtige dracht van Sargans: gebloemde
blouses, kleurige rokken en op het hoofd
een waaier van zwarte kant. De koster was
een oud, grijs mannetje, die een korte witte
6uperpli aangetrokken had over zijn Zon-
dagsche zwarte pak, wat tamelijk raar stond.
Het oudje kon niet meer knielen of buigen,
nam in plaats daarvan telkens een lichaams
houding aan alsof hij wilde gaan zitten op
een stoel, die er niet stond. Déze geste in
dit costuum het was om te brullen. Een
paar maal was ik gedwongen om onder de
bank te duiken.
Maar de volkszang was goed, héél goed!
In de Wirtscbaft tegenover de kerk werd
met een glas wijn de zegening van de drui
ven besproeid. Mogen de Sarganser wijn
bouwers een goed jaar maken!
Aan de ronde tafel in de herberg ving
ik op, dat er dien middag een „Schwing
fest" was in Herisau. Aangezien deze reis
door Zwitserland een planlooze reis was
en een spoorweg-abonnement gelijk staat
met een benijdenswaardige „vogel vrij "-
verklaring belette mij niets om welgemoed
de rugzak op te takelen en naar Herisau te
vertrekken.
Sargans had voor een eenige morgen ge
zorgd als veelbelovende inzet van deze
rijke reis: een kerkgang in een Zwitsersch
bergdorp.
Vrijwilligers-kwestie ook aangeroerd
BIJEENKOMST VAN HET SUB-COMITé
Tijdens de vergadering van het sub-co
mité voor de niet-inmenging heeft Lord
Plymouth er op aangedrongen, dat de be
trokken regeeringen zonder verwijl ant
woord geven op de FranschBritsche voor
stellen. Men hoopt, dat de gedelegeerden
van het Londensche comité vóór Vrijdag
in het bezit zullen zijn van de instructies
hunner regeeringen.
In het communiqué, dat over de verga
dering van het sub-comité is uitgegeven,
wordt o.m. gezegd, dat Lord Plymouth een
overzicht heeft gegeven van zekere voor1
stellen betreffende het reorganiseeren van
het plan tot controle ter zee. De Engelsche
en Fransche regeeringen zijn volgens dit
overzicht bereid, de verantwoordelijkheid
op zich te nemen voor de functionneering
van het plan tot controle ter zee ten op
zichte van de geheele Spaansche kust, en
gaan er in beginsel mede accoord, dat neu
trale waarnemers aan boord van de pa-
trouilleerende schepen werden geplaatst.
De beide regeeringen zijn het er over eens,
dat dan de Britsche regeering verantwoor
delijk zal zijn voor de controle aan die ge
deelten der Spaansche kust, welke thans
in handen zijn van de Spaansche regeering,
en dat de Engelsche en Fransche regeering
de verantwoordelijkheid zullen deelen voor
de controle over de deelen der Spaansche
kust, die zich thans in handen van gene
raal Franco bevinden, zulks op basis, die
tusschen beide regeeringen overeengeko
men zal worden. Het grootste deel van de
in handen van Franco zijnde kust zou on
vermijdelijk in belangrijke mate vallen in
de Fransche zone.
De vertegenwoordigers van België, Tsje-
cho-Slowakije, Zweden en Rusland aan
vaardden namens hunne regeeringen de
BritschFransche voorstellen.
De Italiaansche en Duitsche vertegen
woordigers verklaarden, dat zij aan hun
reps, regeeringen de voorstellen wel wilden
overbrengen, maar gaven tevens aan, dat
er „in beginsel krachtige bezwaren bestaan
tegen ieder voorstel, dat niet gebaseerd is
op het evenwicht, dat noodig is om een
volstrekte onpartijdigheid van de controle
j te waarborgen".
Voorts gaven deze beide vertegenwoor
digers te kennen, dat hun resp. regeerin
gen besloten hadden hun onderdanen, die
thans werkzaam zijn als waarnemende of
ficieren krachtens het controleplan, als
zoodanig te doen aftreden.
Aan het einde van de besprekingen zei
den alle vertegenwoordigers toe onmid
dellijk hunne regeeringen in kennis te
stellen van de BritschFransch voorstel
len, met het verzoek onmiddellijk instruc
ties dienaangaande te geven.
Italiaansche vrijwilliger uit mijn land naar
Spanje is vertrokken, sinds een verbod
daartoe is gegeven.
DE STRIJD IN HET NOORDEN
Valmaseda bezet
Niettegenstaande het slechte weer en den
slechten toestand, waarin de regeerings-
troepen de wegen hebben gelaten, rukken
de troepen van Franco verder op. Van het
Zuiden en het Oosten zijn de troepen op
gerukt naar Valmaseda en gisteravond
deelde Radio Nacional mede, dat de plaats
bezet was. De provincie Biskaye bevindt
zich thans bijna geheel in handen der
rechtschen. De tegenstand, welke de re-
geeringstroepen nog bieden, is zeer ge
ring.
De regeering van Valencia deelt mede,
dat uit Santander vernomen werd, dat de
regeeringstroepen bij Valmaseda een te
genaanval hebben gedaan en zich meester
hebben gemaakt van Alto de Cruz. Bij
Somostro zijn de Basken erin geslaagd, de
troepen van Franco iets terug te dringen.
BUITENLAND
VAN HET VATICfifiN
DUITSCHLAND EN HET VATICAAN
Duitsche gezant teruggekeerd
Men seint uit Rome aan de „Msbd.":
De Duitsche ambassadeur bij den H.
Stoel, von Bergen, die onlangs naar
Duitschland terugkeerde, naar men dacht
om niet meer op zijn post terug te keeren,
is weer te Rome gearriveerd en heeft zijn
werkzaamheden in de ambassade hervat.
RUSLAND
MOSKOU ARRESTEERT GEESTELIJKEN
Priesters en zendelingen „Trotzkistische
terroristen"
Het blad van het Russische commissari
aat voor de spoorwegen maakt bekend, dat
25 doopsgezinde zendelingen, die via
Duitschland uit de Vereenigde Staten in
1929 naar Rusland waren gekomen, gear
resteerd zijn wegens organisatie van spion-
nage in Wit-Rusland en de Oekraine.
Bovendien worden dg buitenlandsche
zendelinggenootschappen er van beschul
digd spionnen en saboteurs op te leiden
in scholen, die oogenschijnlijk ten doel heb
ben zendelingen voor de Sovjet-Unie te
vormen. Het proces tegen de Trotzkisten
zou aan het licht hebben gebracht, dat tal
rijke priesters en zendelingen „Trotzkisti
sche terroristen" zijn.
KOOPT BIJ HEN,
DIE IN U W DAGBLAD
ADVERTEEREN
Het vrijwilligersró-aagstuk
Het terugtrekken der vrijwilligers was
de tweede kwestie, die op de agenda
stond. Lord Plymouth bracht wederom den
zeer levendigen wensch der Britsche re
geering naar voren, dat zoo spoedig mo
gelijk hiermede vorderingen worden ge
maakt. Om een begin te maken met het
algemeene procédé, aldus deelde de Fran
sche vertegenwoordiger mede, zou de
Fransche regeering wenschen voor te stel
len, dat schikkingen werden getroffen voor
een onmiddellijke terugtrekking uit Span
je van niet-Spaansche onderdanen, die op
het oogenblik in Spanje krijgsgevangen
of gewond zijn.
Na en uitvoerige dnscussie werd over
eengekomen Vrijdag a.s. wederom een ver
gadering te houden, en dan weder de kwes
ties van de controle ter zee en het terug
trekken der vrijwilligers te bestudeeren.
De correspondenten van verschillende
Berlijnsche bladen te Londen wijzen erop,
dat Von Ribbentrop de overweging geop
perd heeft of men niet een beter controle
systeem dan dat tot nu toe heeft gegolden
kan invoeren. De Duitsche bezwaren tegen
het BritschFransche voorstel heeft de
ambassadeur tot in bijzonderheden gemo-
j tiveerd. Hij heeft de vraag gesteld, hoe
men het in Frankrijk en Engeland zou
opvatten, indien de controle allen aan
Duitschland en Italië zou worden opge
dragen.
Voorts heeft hij er opmerkzaam op ge
maakt, dat de controle aan de vier mo
gendheden als mandaat is opgedragen, en
dat door de uittreding van twee mogend
heden het mandaat vervallen is.
De bladen wijzen er nog op, dat ook de
vertegenwoordiger van Portugal zich
heeft aangesloten bij de door Duitschland
en Italië ingebrachte bezwaren tegen het
voorstel van Engeland en Frankri.,k.
Een Italiaansche verklaring
De Italiaansche vertegenwoordiger heeft
de volgende verklaring afgelegd:
De Ambassade te Londen der autoriteiten
van Valencia heeft onlangs een persbericht
gepubliceerd, dat berichten bevatte aan
gaande recente ontschepingen van Itali
aansche troepen in Spanje.
Ik wensch te verklaren, dat geen enkele
PALESTINA
HET RAPPORT VAN DE PALESTINA-
COMMISSIE
Men vermoedt, dat het Britsche kabinet
vandaag het rapport van de koninklijke
commissie inzake Palestina zal bespreken.
In welingelichte krngen verluidt, dat dit
rapport voorstelt, Palestina te verdeelen in
een autonomen Joodschen staat en een
Arabischen staat, gehecht aan Trans-Jor
danië.
De beslissing hiertoe zal evenwel niet ge
nomen worden dan met toestemming van
de mandaats-commissie van de Volken
bond en den Volkenbondsraad.
JAPAN
De grensincidenten in het
Verre Oosten
EEN JAPANSCH ULTIMATUM AAN
SOVJET RUSLAND?
Wegens de eilandjes in de Amoer
De Japansche pers deelt mede, dat de
Japansch ambassadeur te Moskou, Sjige-
mitsoe een ultimatum heeft overhandigd
aan de Sovjet-regeering, waarin 24 uur
worden toegestaan om te antwoorden op
den eisch om de eilanden Bolohei en Se-
nufa in de Amoer te ontruimen. Deze
eilanden zijn op 19 Juni door Sovjet-Rus
sen bezet.
In welingelichte kringen wordt daaren
tegen verklaard, dat de Japansche eisch de
eilanden te ontruimen geen limiet voor een
antwoord bevat, hoewel de eisch in krach
tige woordingen is opgesteld.
De woordvoerder van het Japansche le
ger verklaarde den correspondent van Ha-
vas, dat de berichten in de pers, volgens
welke Japan de eilanden ge wapender hand
zou hernemen, in ieder geval voor het
oogenblik op een misverstand berusten.
Evenwel zou dit toch morgen een feit kun
nen worden. „Het ontruimen van deze
eilanden is voor ons een prestige-kwestie",
zoo zeide de woordvoerder, „we kunnen
geen Russichen inval duiden".
De woordvoerder van het ministerie van
buitenlandsche zaken heeft op zijn beurt
verklaard, dat het Kwantoenleger groot
belang hecht aan de ontruiming van de
eilanden door de Sovjets, doch het is er
zich wel van bewust, dat het met geweld
hernemen van de eilanden een zeer ernsti
ge zaak zou zijn. „Wij zijn ervan overtuigd,
zeide hij, dat wij het incident langs diplo-
matieken weg zullen oplossen, hoewel de
ondervinding ons heet geleerd, dat be
sprekingen met de Sovjets steeds van lan
gen duur zijn".
Russisch of Mandsjoekwosch bezit?
Het Russische volkscommissariaat van
buitenlandsche zaken publiceert een com
muniqué, waarin gezegd wordt, dat de Ja
pansche ambassadeur Sjigemitsoe, met Lit-
winof en Stomoniakof besprekingen heeft
gevoerd over de kwestie van de bezetting
der eilandjes in de Amoer. Japan is van
meening, dat deze eilandjes tot Mandsjoek-
wo behooren. Daarentegen hebben Litwi-
nof en Stomoniakof aan de hand van óude
kaarten getracht te bewijzen, dat de eilan
den Sovjet Russisch grondgebied zijn. Lit-
winof heeft tenslotte voorgesteld, de strijd
krachten der beide landen en de kanon-
neerbooten die zich in de nabijheid bevin
den, terug te trekken, teneinde de zaak
langs diplomatieken weg verder te kun
nen behandelen. Beide partijen waren het
erover eens, dat complicaties moesten wor
den vermeden. Tijdens de besprekingen
was er niet in het minst sprake van een
conflict tusschen de Sovjet-Unie en Japan.
AMERIKA
Van Zeeland bij Roosevelt
EEN GEMEENSCHAPPELIJKE
VERKLARING.
Het herstel van den internationalen handel.
President Roosevelt en minister-presi
dent van Zeeland hebben een gemeenschap
pelijke verklaring gepubliceerd. Deze luidt
als volgt:
De president van de Vereenigde Staten
en de Belgische minister-president hebben
de gelegenheid gehad te spreken over het
functionneeren van het handelsverdrag
tusschen beide mogendheden en de maat
regelen tot samenwerking en stabiliteit op
monetair gebied, waar beide regeeringen
met andere belang hebben. Het resultaat
van deze besprekingen was bevredigend.
Het toonde duidelijk aan, dat beide landen
hun handel wederkeerig kunnen uitbrei
den en den levensstandaard in beide lan
den kunnen verbeteren zonder de organi
satie van hun productie in gevaar te bren
gen. Dit is het voorbeeld, dat men kan ge
ven, terwfjl geen vrees voor een conflict of
agressieve bedoelingen bestaan. Dergelijke
overeenkomsten zijn en blijven het leidend
beginsel in monetaire systeemen, niet al
leen van de zes landen, die lid zijn van het
accoord, doch ook voor de rest van de we
reld. Behalve de betrekking tusschen beide
landen, bespraken de staatslieden ook de
economische moeilijkheden en de voort
gaande bewapenings-wedloop, welke vrees
brengen in de harten van alle volken.
Uit de besprekingen bleek, dat in het
kader van de traditioneele politiek van
de Vereenigde Staten, deze mede wil
len werken aan het herstel van den
internationalen handel, aan de oplos
sing van de monetaire vraagstukken en
het zoeken naar een overeenkomst,
waardoor de last en de gevaren van de
bewapening verminderd kunnen wor
den, of naar een methode waardoor hun
gebruik zou kunnen worden geregle
menteerd.
Onder de grondbeginselen van het pro
gramma, dat de Amerikaansche staten heb
ben' aangenomen, worden de volgende on
derstreept:
De noodzakelijkheid de volken op te voe
den in den geest van den vrede en voor de
regeeringen om de volken te leiden naar
den vrede, uitbreiding en trouwe naleving
van de vreedzame verdragen, het zoeken
naar een handelspolitiek, welke vreedzame
handelsbetrekkingen schept tusschen de
mogendheden.
HET CONFLICT IN DE STAALINDUSTRIE
De pogingen der regeering tusschenbel-
de te komen in het conflict in de staalin
dustrie zijn mislukt. De werkzaamheden
van den bemiddelingsraad zijn in verband
hiermede opgeschort.
De staalmaatschappijen hebben geweigerd
het constructieve voorstel, dat de raad heeft
voorgelegd, goed te keuren.
S takingsonlusten te Johnstown.
Te Johnstown (Pennsylvanie) is het
eenige malen tot stakingsonlusten gekomen.
Postende stakers hebben dertig auto's,
waarop zich vrijwilligers bevonden, met
steenen bekogeld.
De staalfabriek moest opnieuw worden
stopgezet, nadat zich twee geheimzinnige
ontploffingen hadden voorgedaan.
Waterleiding vernield
De „Daily Telegraph" verneemt uit New-
York, dat door het opblazen van de pijplei
ding van de watervoorziening van de fa
brieken van de Bethelem Steel Corporation
te Cambria, het werk hier gestaakt moest
worden.
Tengevolge van deze daad van sabotage
zijn vijftienduizend man zonder werk.
NED. OOST-INDIE
ZIJ HADDEN EEN SCHEDEL NOODIG
Grafschenners in Serdang betrapt
Naar de „Deli Courant" verneemt is de
zer dage te Loeboek Pakam (in Serdang)
een drietal Maleiers, afkomstig uit Medan,
aangehouden, dat bezig was een graf op
het Inlandsche kerkhof te openen. De man
nen zijn overgegeven aan de politie, zoo
dat zij dezer dagen voor den Kerapatan
Besar (zelfbestuursrechtbank) te Simpang
Tiga terecht zullen staan.
De daders, die allen bekenden, hebben
vermoedelijk niet de bedoeling gehad om
sieraden, die in het graf meegegeven wa
ren, te stelen, doch hun plan was zich een
schedel toe te eigenen, die volgens het
volksgeloof geluk moest schenken bij dob-
belpartijen.
De Maleiers bleken reeds een voet diep
in het graf gevorderd, toen plotseling en
kele bloedverwanten van den overledene te
voorschijn kwamen en de schenders met
geweld overmeesterden. Men begrijpt hun
verontwaardiging en de daders mogen van
geluk spreken, dat zij niet op bloedige
wijze werden toegetakeld.
In Loeboek Pakam werd het drietal on
middellijk verhoord en zij vertelden toen
op zoek te zijn naar een schedel.
RECHTZAKEN
HET EUVEL VAN SCHIJNACTES.
Zaakwaarnemer tot een jaar veroordeeld.
De Amsterdamsche Rechtbank veroor
deelde vandaag den zaakwaarnemer T. J.
van B., directeur van Union Expresrechts
kundig bureau voor stad en lande, wegens
uitlokken van valschheid in geschrifte tot
een jaar gevangenisstraf, conform den
eisch van den Officier. De man had voor
een zijner cliënten een schijnacte opge
maakt, waarin deze cliënt zijn bezittingen
z.g. „verkocht" aan zijn dochter, zoodat
op hem geen verhaal meer zou zijn by
een eventueel verliezen van het civiel ge
ding.
DIRECTEUR HOLLANDSCHE
ESCOMPTOBANK TOT TWEE JAAR
VEROORDEELD.
De Amsterdamsche Rechtbank veroor
deelde vandaag den directeur van de Hol-
landsche Escomptobank J. M. E. I. T., we
gens verduistering en onjuiste handelin
gen als directeur eener N.V. in strijd met
de statuten gepleegd, tot twee jaar gevan
genisstraf en tot 100 boete, subs 20 da
gen hechtenis.
De man heeft terecht gestaan wegens
zwendelpractijken, waardoor een groot
aantal cliënten zijn benadeeld. In de dag
vaarding waren slechts twee uit een reeks
feiten opgenomen. Twee Fransche cliënten
hadden aan remisiers groote bedragen aan
effecten ter hand gesteld om aan specula
ties deel te nemen. De bank kocht geen
speculatieve papieren doch wendde de op
brengst ten eigen bate aan.
De Officier van Justitie, mr. Wassen-
bergh, had 'twee jaar gevorderd.
THEATER
HOOFDFILMS
INHOUD
AANVANGSUUR
KEURING
Casino:
Dr. Socrates (Paul
Muni Ann Dvo
rak).
Voor Moeder's Eer.
(Jackie Cooper).
Sensatie
Dramatisch
Dag. 8 -11, Zondags
bovendien 47 uur.
Matinee Zaterd. en
Woensd 2.30 uur.
Volwassenen
Lido:
De misdaad van Dr.
Forbes (Gloria Stu
art Robert Kent)
Sabotage (Silvia
Sidney).
Speelfilm
Detective
Dag. 8..51115 uur.
Zondags bovendien
27 uur. Matinee
Zat. en Woensd.
2.30 uur.
Volwassenen
Luxor:
Wittebroodsweken
(Anny Ondra).
Waar blijft onze be
schaving. (William
Farnum Anita
Louise).
Amusement
Sensatie
Dag 811 uur. Zon
dags bovendien 27
uur. Matinee, Zaterd
en Dond„ 2 uur.
Toelaatbaar v.
volwassenen
Trianon:
De Texas Rangers
(Fred Mac Murray
Jack Oakie
Jean Parker).
The Music Goes
Round. (Harry Rich-
man Rochelle
Hudson).
Avontuurlyl
Muzikaal
Dag 811 uur. Zon
dags bovendien 27
uur. Matinée Zaterd.
en Woensdag 2 uur.
Goedgekeurd.
