Ste £cid&eli£(5oii/fca/iit
STADS
NIEUWS
,Dr. Schaepman" na de verkiezing
28ste Jaargang
WOENSDAG 9 JUNI 1937
No. 8744
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weekf 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 1
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
V De R.K. Staatspartij
genegeerd I
„De Nederlandsche Werkgever", het or
gaan van het Verbond van Nederlandsche
Werkgevers, wijdt een beschouwing aan den
uitslag van de verkiezing. Wij ontleenen
daaraan:
Wat ons nu in den verkiezingsuit
slag zoo zeer verheugt, is het feit, dat
daardoor de juistheid van die politiek,
waarop toch in de jaren, die achter ons
liggen, van vele kanten zoo sterk is af
gegeven, in groote lijnen is erkend. Dat
is af te leiden uit de groote stemmen
winst zoowel van de lijst, welke aan
gevoerd werd door den Minister-Pre
sident als van die, waarop zijn rech
terhand, de Minister van Financiën, de
eerste plaats innam. Het blijkt ook uit
den achteruitgang van de extremisti
sche partijen, die immers het felst zijn
geweest in haar critiek op het crisisbe-
leid van het Kabinet-Colijn; het is ook
af te leiden uit de omstandigheid, dat
de S.D.A.P. nauwelijks vooruit is ge
gaan en haar winst van een zetel uit
sluitend te danken heeft aan de techni
sche wijziging van ons kiesstelsel. Toch
stelde zich ook de S.DA.P. met haar
Plan van den Arbeid en haar koop
krachttheorie principieel tegenover de
door de Regeering gevolgde crisispoli-
tiek.
Verder wordt de politiek van dr. Colijn
bewierookt en.in deze beschouwing van
den verkiezingsuitslag wordt de R.K.
Staatspartij zelfs niet genoemd!
Zelfs niet genoemd! Dat is toch wel
het toppunt van oude liberale machts
waanzin! Waanzin is 't inderdaad, bij
een beschouwing over den verkiezingsuit
slag, de partij, die absoluut het grootst
aantal zetels heeft, die relatief den
sterksten vooruitgang toont, eenvoudig te
negeeren!
Maar de R.K. Staatsparty laat nu een
maal zichzelf niet negeeren! Bij de vor
ming van een Kabinet,, gebouv/d op den
verkiezingsuitslag, zal de RJC. Staatspar
tij.... niet genegeerd worden! Dat zal „De
Nederlandsche Werkgever" binnenkort wel
blyken!
De wereld
in vogelvlucht
Het incident met de „Deutschland" nadert
thans zijn volledige liquidatie. De Duit-
sche regeering heeft in een officieele nota
nogmaals haar lezing van het incident ge
geven en aan de hand van de rapporten
der bevelhebbers van de Duitsche regee-
ringsstrijdkrachten in de Spaansche wate
ren vastgesteld, dat het de vliegtuigen der
Spaansche regeering waren, die den aanval
deden en dat er geen enkel schot is gelost
op de aanvallende vliegtuigen. Inzake de
kwestie der waarborgen tegen een herha
ling van dergelijke incidenten wordt bin
nenkort volledige overeenstemming ver
wacht tusschen de aan de controle deelne
mende mogendheden. Zoodra die overeen
stemming is bereikt, is het incident met de
„Deutschland", dat zulk een gevaarlijke
spanning ontketende, afgedaan en kan de
controle langs de Spaansche kusten in vol
len omvang hervat worden.
Van het krijgsfront is niet veel nieuws
te melden. In Biscaye ligt de stryd vrijwel
stil, doch het bombardement van Madrid
is weer eens ingezet. Gemeld wordt, dat er
wederom talrijke slachtoffers zijn geval
len. Of dit bombardement op zichzelf staat
of een onderdeel vormt van een rechtsche
aanval, is natuurlijk niet te voorspellen;
waarschijnlijk staat het op zichzelf, gezien
de vorige bombardemenent.
Overigens valt er weinig te vermelden,
behoudens een opstand in Jehol tegen de
regeering van Mandsjoekwo.
De Kabinetsvorming
Dr. Colijn bij de Koningin
Gisteravond te zes uur heeft H. M. de
Koningin den minister-president dr. H.
Colijn voor een audiëntie in het paleis op
den Dam ontvangen.
In parlementaire kringen meent men, al
dus de „Msbd.", dat de kabinetsformatie
nog wel een dag of tien kan duren.
Uit het feit, dat dr. Colijn gistermiddag
de Koningin bezocht, kan worden afgeleid,
dat de formateur de besprekingen over de
principeeele positie van zijn kaibentt heeft
beëindigd en daarover aan de Koningin rap
port heeft uitgebratch.
Is dit zoo, en hebben de besprekingen
een grondslag gegeven voor formatie, dan
zal de formateur nog titularissen moeten
kiezen voor de verschillende departemen
ten, waar ook wel eenige dagen mee ge
moeid zullen zijn.
Het vermoeden wordt sterker, dat dr.
Colijn inderdaad de formatie van een
rechtskabinet beoogt. Sommigen leiden dit
af uit de rede, welke mr. Oud hield, waar
in deze blijkbaar publiek heeft willen ma
ken, dat hij niet als vak-minister in een
rechtsch kabinet wil zetelen, maar slechts
indien de Vryz. Dem. fractie als zoodanig
om medewerking wordt gevraagd.
DE GRONDWETSHERZIENING.
Niet voor September in
behandeling
Naar verluidt zal de Tweede Kamer de
voorstellen in zake de grondwetsherziening
in tweede lezing niet voor September in
openbare behandeling nemen.
Doodstraf tegen Neder
lander geëischt.
Regeering doet stappen te
Lissabon.
De heer J. H. Jetten uit de Transvaal-
straat 7 te Amsterdam vertrok, naar „Het
Volk" meldt, in het begin van Februari na
een werkloosheid van twee en een half jaar
naar Frankrijk, in de hoop daar werk te
kunnen vinden. Deze poging mislukte, het
beschikbare geld raakte op en Jetten moest
op middelen zinnen, om weer naar Amster
dam terug te komen.
Uit brieven, die de familie nadien ont
ving, blijkt op welke wijze Jetten getracht
heeft naar Nederland terug te keeren. In
Ba jou ging hij als matroos voor den kost,
zonder gagè op een Spaansch schip, dat naar
Bilbao voer. Daar vandaan hoopte hij op
dezelfde wijze naar Havre of Bordeaux te
kunnen komen, om dan verder naar huis
te kunnen gaan, eveneens op een schip als
matroos voor den kost.
Op weg naar Bilbao werd het schip ech
ter door de schepen van Franco aangehou
den. Alle opvarenden werden gevangen ge
nomen en naar San Sebastiaan gebracht.
Later werd Jetten opgesloten in de Centrale
Gevangenis te Burgos, van waaruit hij
eenige malen brieven naar huis schreef.
Zaterdag jJ. ontving de familie van Jet
ten (die getrouwd is en een kind heeft) een
brief waarin hij schreef dat hem twee dagen
tevoren een tegen hem ingebrachte aan
klacht was voorgelezen. De procureur
van het miltaire gererchtshof verlangde
voor Jetten en nog anderen de doodstraf.
De minister van Buitenlandsche Zaken,
die van dit alles op de hoogte is gesteld,
heeft aan den Nederlandschen gezant te
Lissabon opgedragen, zich met Burgos te
verstaan. Tegelijkertijd heeft de minister
van Buitenlandsche Zaken den gezant te
Lissabon opgedragen, in ieder geval op uit
stel aan te dringen, opdat geen onherroepe
lijke daden worden volbracht.
Man en vrouw bij het
zwemmen verdronken.
De man heeft zijn vrouw waar
schijnlijk hulp willen bieden.
Gisteravond zijn de 32-jarige huisschilder
P. de Borst en zijn 26-jarige echtgenoote
A. J. de Borst-van der Linden uit Papen-
drecht, in de rivier de Merwede bij het
zwemmen verdronken. Het echtpaar was
gaan zwemmen even voorbij de scheeps
werf „Het Huis de Merwede".
Men vermoedt, dat de man, die gedeelte
lijk gekleed is opgehaald, na gezwommen te
hebben plotseling zag, dat zijn vrouw in
moeilijkheden verkeerde en haar te hulp is
gekomen, met bovenstaand noodlottig ge
volg. Van het gebeurde is niemand getuige
Feestweek in Amsterdam
Ter eere van het Prinselijk Paar
Een enorme menschenmassa des avonds
op de been.
De menigte juicht het prinselijk paar toe.
Bij de geestdrift, welke den geheelen
Dinsdag onder de Amsterdamsche bevol
king heerschte over het bezoek van de ko
ninklijke familie in de hoofdstad, was het
te voorzien, dat de zoo kwistig versierde
binnenstad des avonds met tienduizenden
zou vol loopen.
Inderdaad is dit ook het geval geweest
en als van ouds was ook de Dam weer
het middel punt van de belangstelling. Niet
omdat versiering en verlichting daar ver
uit het mooiste zou zijn, maar omdat men
toch altijd heimelijk de hoop heeft iets
van de vorstelijke gasten te zien.
En waarlijk, de tienduizen
den, die op den Dam hadden post
gevat, en in een opperbeste goed
moedige stemming bleven zingen
en juichen, werden tegen tienen
plotseling verrast, toen op de eer
ste verdieping van het paleis het
gordijn voor het derde raam van
de Mozes en Aaronstraat af werd
weggeschoven en het venster werd
geopend.
De dichtst bijzijnden herkenden ter
stond Prinses Juliana en Prins Berahard
en uitten hun vreugde daarover in een
luid gejubel. Dadelijk was aller aandacht
gevestigd op de beide personen aan dit
raam, die hartelijk terugwuifden, naar al
len, die hen toejuichten.
Het spreekt vanzelf, dat toen van den
Nieuwendijk, het Damrak en het Rokin
honderden naar voren schoten, zoodat men
tot dicht bij den gevel van het paleis stond.
Doch slechts luttele minuten duurde deze
vorstelijke avondgroet. Weldra sloot Prins
Bernhard het raam en de gordijnen. Men
bleef juichen en zingen, ook toen leden
der karabijnbrigade van de politie de
„kleine steentjes" hadden ontruimd, doch
de vorstelijke personen vertoonden zich
niet meer.
1000 menschen flauwgevallen.
Een kleine 1000 menschen zijn gister
middag tijdens intocht, aubade en défilé
flauw gevallen of onwel geworden. Hier
van moesten 725 naar de verschillende pos
ten van den Amsterdamschen geneeskundi
gen dienst worden vervoerd, waar zij door
de doktoren, verpleegsters en verplegers
werden behandeld.
Prins Bernhard wordt onthaald
op draaiorgehnuziek
Vanmorgen te kwart voor tien arriveer
de in een Packard Eight bij de Diamant
slijperij Asscher in de Tolstraat te Amster
dam Prins Bernhard, die met zijn particu
lieren secretaris, jhr. mr. C. Dedel, en zijn
adjudant, jhr. ir. W. G.. Röel, een bezoek
aan de slijperij kwam brengen.
In de Tolstraat had zich het nieuws, dat
Prins Bernhard in de slijperij vertoefde,
als een loopend vurtje verspreid en velen
verdrongen zich bij den uitgang om den
Prins te zien wegrijden. Toen de auto het
hek uitdraaide, hieven de bewoners een
luid gejuich aan Een pierement had de
attentie een speciale rol op te zetten en
speelde bij het passeeren „Lang zal hij le
ven".
En daarna op een glaasje bier!
Na het bezoek aan de diamantslijperij
Asscher heeft Prins Bernhard vanmorgen
een bezoek gebracht aan de Amstelbrou-
werij. Na de rondwandeling heeft de Prins
nog eenigen tijd in den raadskelder der
brouwerij vertoefd, en heeft hij de rijke
verzameling jachttropheeën, die in een
daaraan belendend vertrek zijn bijeen ge
bracht, bezichtigd.
De Koningin op een vaartuig.
Na een rondrit door een groot gedeelte
van de oude stad heeft H. M. de Koningin
hedenochtend te kwart over elf een bezoek
gebracht aan het instructie-vaartuig „Prin
ses Juliana" van het Onderwijsfonds voor
de Scheepvaart te Amsterdam.
De „Prinses Juliana" lag gemeerd aan den
steiger van de firma Van Es en Van Om
meren aan de De Ruyterkade.
Bij den ingang van den steiger stonden
ongeveer driehonderd schipperskinderen
geweest. Toen de beide menschen niet thuis
kwamen heeft men een onderzoek inge
steld. In den loop van den nacht is één
slachtoffer opgehaald en vanmorgen het
tweede.
van alle schippersscholen te Amsterdam
onder leiding van de hoofden dier scholen
„en haie" opgesteld.
Plannen voor vanmiddag.
Voor den namiddag stond een bezoek aan
de openluchtschool in het Oosterpark en
aan het landgoed „Frankedael" aan den
Middenweg op het programma.
DE PRINS GING TENNISSEN.
Na afloop van de feestelijke intocht
in Amsterdam.
Ruim een uur na de aubade en het défilé
op den Dam is Z.K.H. Prins Bernhard met
zijn wagen van het paleis uitgereden.
Z.K.H. heeft zich naar het Vondelpark be
geven, waar hij op de banen van „Festina"
eenige partijen tennis heeft gespeeld.
Eerst speelde de Prins een double met
den heer Leembruggen als partner tegen
de heeren Beets en mr. Voute, vervolgens
een single tegen den heer Leembruggen en
tot besluit wederom een dubbelspel, thans
met mr. Voute tegen de heeren Leembrug
gen en Beets.
Te ongeveer zeven uur was de Prins ten
paleize teruggekeerd.
CEUTA GEBOMBARDEERD.
GIBRALTAR, 9 Juni. (A. N. P.). In den
afgeloopen nacht hoorde men te Gibraltar
een hevig kanonvuur. Men zag, dat de lich
ten van Ceuta plotseling werden gedoofd.
Zoeklichten schoven langs den hemel en
de kustbatterijen openden het vuur. Toen
werden ook de omtrekken van twee oor
logsschepen zichtbaar. Deze schepen losten
een twintigtal schoten op Ceuta, dat het
vuur beantwoordde.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Verwacht wordt, dat binnenkort overeen
stemming wordt bereikt inzake de hervat
ting der controle in de Spaansche wateren.
(2de blad).
Madrid zwaar gebombardeerd. (2de blad)
De officieele Duitsche lezing inzake het
bombardement van de „Deutschland". (2de
blad).
BINNENLAND.
De Grondwetsherziening zal vermoede
lijk eerst in September in behandeling
komen. (1ste 'blad).
De feesten te Amsterdam ter eere van de
Koninklijke familie. (1ste blad).
Een mededeeling van samenwerkende
bloembollenkweekers-organisaties betref
fende al of niet behoud der saneering. (2de
blad).
Jongeman en zijn vrouw bij het zwem
men verdronken. (1ste blad).
Nog een slachtoffer van den bliksem.
(Gem. Ber. 3de blad).
Jongen te Enschede door electrischen
stroom gedood. (Gem. Ber. 3de blad).
Postwisselvervalscher te Eindhoven ge
arresteerd. (Gem. Ber. 3de blad).
Gemeentesecretaris van Dreumel ver
dacht van fraude. (Gem. Ber. 3de blad).
Een feestelijke en leerzame bijeen
komst van de propagandisten.
Het is al weer veertien dagen geleden,
dat de belangstelling van geheel Neder
land uitging naar het resultaat van de ver
kiezing. Wij allen verdrongen ons bij de
borden, waar de uitslagen druppelgewijs
gepubliceerd werden, terwijl de bulletins
den verspreiders uit de handen werden ge
rukt.
Nederland was ter stembus geweest. Ne
derland, althans zij die den leeftijd van 25
jaar hadden bereikt, had een hokje van
het stembiljet rood gemaakt.
Maar voordat het zoover was, had een
aantal propagandisten gedurende maanden
een grooten berg werk verzet, was er ge
sjouwd en geploeterd, waren duizenden cir
culaires verspreid, verkiezings-affiches
thuisbezorgd, was er een administratieve
arbeid verricht, waarvan iemand, die er
buiten staat, absoluut geen idee heeft, was
er gecollecteerd aan de kerken, hadden an
deren weer geldelijke bijdragen verkregen
by beter gesitueerden, enfin te veel om op
te noemen. Maar zij allen hebben dan ook
eer van hun velen en zwaren arbeid gehad.
Het bestuur van „Dr. Schaepman" had
dan ook gemeend om op passende wijze de
overwinning te vieren en had daartoe alle
propagandisten gisterenavond bijeen ge
roepen in het St. Antonius Clubhuis aan
de Mare.
De zaal was geheel gevuld met vroo-
lijke gezichten toen mr. H. F. A. Donders
deze feestelijke bijeenkomst opende.
TOESPRAAK MR. DONDERS.
Het is, aldus spr., ditmaal geen vergade
ring, welke plechtstatig voorgezeten wordt
door een bestuur, maar een samenzijn,
hetwelk een gezellig en feestelijk karakter
draagt. Het bestuur heeft behoefte gevoeld
om nog eens verzamelen te blazen voor
allen, die hebben medegewerkt, hoe dan
ook, om de verkiezingen voor ons Katho
lieken te doen slagen, om dank te brengen
aan alle propagandisten voor de volle me
dewerking.
Bij het begin der verkiezingsactie was
reeds te merken, dat er veel meer belang
stelling voor het propagandawerk bestond
dan vorige malen. Was het vroeger zoo,
dat er ongeveer 20 verspreiders waren,
waarop meestentijds nog niet eens viel te
rekenen, thans waren er tusschen de 60 en
70 waarop wel viel te rekenen. Ook de
medewerking voor het plaatsen van raam
biljetten was driemaal zoo groot als an
dere malen. Evenzoo geldt dit voor de vijf
groote propagandab ij een komsten in de
groote Stadszaal. Een staaltje hetwelk in
den lande zijn wederga niet gemakkelijk
vindt. Voor het administratieve turven,
avond aan avond, brengt spr. ook een
woord van dank aan de Graal voor de on
dervonden medewerking. Verder aan auto
bezitters, ziekenhalers en tenslotte aan
allen, die door geldelijke bijdragen de ver
kiezingsactie hebben gesteund.
Er zou over het resultaat, behaald in het
land en speciaal in onze Sleutelstad, veel
gezegd kunnen worden, doch spr. zal dat
niet doen. Eenige uitzonderingen moeten
echter gemaakt worden. Ondubbelzinnig
is wel gebleken en bewezen de groote
waarde van een intensieve en breede pro
paganda, een propaganda met medewerking
van velen. De vorige verkiezingen mogen
gerust voor Schaepman nare verkiezingen
genoemd worden. Voor de Provinciale
Staten en voor den Gemeenteraad was er
niet voldoende medewerking. Dat wij toen
hetzelfde gebleven zijn, dos niet gegroeid,
hebben wij toen te danken gehad aan een
klein aantal getrouwen. Bij het eerste
lustrum van Dr. Schaepman heeft het be
stuur zich toen afgevraagd of het voor de
propagandaclub niet beter was, dat het
maar af zou treden, dat de schuld mogelijk
bij het bestuur lag. In ruime mate is thans
echter gebleken, dat er nog wel belang
stelling is voor het propagandawerk. Me
dewerking is niet uitgebleven en dat er
nu zulke schitterende resultaten bereikt
zijn is niet te danken aan het bestuur maar
aan de propagandisten.
Laten wij dan, gaat spr. voort, op den
ingeslagen weg voort gaan. Laat ons nu
niet verflauwen en verzwakken en laat ons
bij elkaar blijven. Er is thans reden tot
juichen maar ook reden tot dankbaarheid.
Tot slot brengt spr. nog dank aan het
muziekgezelschap „Franz Schweitzer" voor
de vele medewerking tijdens de verkie-
