De Kerkvervolging in Duitschland WAT ROME ONS ZEGT 28ste Jaargang ZATERDAG 5 JUNI 1937 No. 8741 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal Franco per post 2.95 per kwartaal Met Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop: f 0.50 Zij die de Kerk verlaten Het „geheim" van de stembus Wij geven hier den tweeden brief van éen geestelijke, die eenigen tijd in Duitschland heeft vertoefd. „De Katholieken van Duitschland zoo vertelde mij een hooggeplaatst geestelijke „denken er in de verste verte niet aan om de machtspositie, die zij na den onder gang van het Centrum verloren hebben, weer te heroveren. Ze willen als goede Va derlanders meewerken aan den opbouw van den nieuwen staat. Ze zijn evenals tijdens den wereldoorlog bereid, om offers te bren gen voor hun Vaderland. Maar we worden stelselmatig in den hoek geduwd, belas terd, belogen en bespot; we staan machte loos. Op straat worden we vaak nageroepen. Zelfs als we „Ons Heer" gaan wegbrengen naar een zieke, worden we gehinderd. Zul ke dingen kwamen zelfs in den tijd van de felste Communistische terreur haast niet voor. Gaat u dan nog met superplis en stool over straat, als u een bediening gaat doen? Ja, en de kerkdienaar gaat voorop met lantaarn en bel. Doch we worden vaak be spot. In sommige straten en wijken heb ben we het hier ook reeds achterwege ge laten. Maar in andere stadsgedeelten hand haven we nog dit oude gebruik, omdat we van het recht als zoodanig niet gaarne af stand willen doen. Het is wel treffend, dat men soms een hooggeplaatst officier ineens op de trottoirband eerbiedig ziet knielen als een priester met Ons Heer voorbij gaat.... Trouwens de Rijks weer wil van al dat modern heidensch gedoe niets weten. Ik ken een gamizoenstad in West falen, waar de Rijksweerofficieren de priesters uit de omgeving, die den wereldoorlog aan het front hadden meegemaakt, per auto gin gen afhalen, om biecht te hooren voor de soldaten die ze compagnies-gewijze hadden laten aantreden „zur Osterbeicht". Ook in de kerken ziet men opvallend veel uniformen en bij de inleiding van de pre- dicatie worden de leden van den Arbeids dienst en van de Rijks weer speciaal wel kom geheeten Weet u hoe de geestelijken zich veilig kunnen stellen tegen openlijke smaad en beschimping? We moesten toegeven, dat we daarvan geen vaag vermoeden hadden. Door het Frontkampfer-insigne of de onderscheidingsteekenen te dragen, die zij in den wereldoorlog door hun moedig ge drag verdiend hebben. Er lag een oogenblik hoorbare stilte tus- schen ons. Gij kent de droeve historie van den Ple baan van Eichstatt, den vroegeren Majoor Kraus, zoo ging onze zegsman voort, die om zijn moedige predikatie waarin hij pro testeerde tegen de valsche verdachtmakin gen en lasterlijke aantijgingen waaraan de priesters vaak blootstaan, door de Gestapo verbannen werd. Doch zijn Bisschop beval hem zijn standplaats niet te verlaten. Om zich nu vrij en ongehinderd te kunnen be wegen, draagt hij weer zijn militaire uni form. Hoe is de verhouding van de geestelijk heid tegenover de Bisschoppen? De priesters staan een enkele uit zondering daargelaten vastberaden en aaneengesloten achter him Bisschoppen. Er zijn natuurlijk enkele uitzonderlijke typen, die men overal aantreft, men heeft zelfs enkele geestelijken, die vanwege hun na tionale gezindheid en afkeer van het Cen trum lid van de N.S.D.A.P. geworden zijn. Het is natuurlijk heel droevig, dat zij juist door de Nazi-autoriteiten tegen him eigen Bisschoppen worden uitgespeeld. Er is hier in Düsseldorf zelfs een priester afgevallen, die onmiddellijk door de Nazi's tot Inspec teur van Onderwijs is benoemd, en die aan drie van zijn vroegere collega's het recht ontnomen heeft om godsdienstonderricht te geven in de school! Maar dat zijn gelukkig uitzonderings gevallen. De priesters gaan overal hecht aaneengesloten achter hun Bisschoppen. Doch wat het ergste is: de geestelijkheid wordt strijdensmoe. De priesters zijn, onder den dwang, waaronder ze voortdurend staan, bang geworden om hun meening te uiten. „Dat heb ik bemerkt", bracht ik tus- schenbeide. „In een klein plaatsje had ik 's morgens de H. Mis opgedragen. Nadat ik mijn dankzegging had verricht, kwam de pastoor naar mij toe. Doch vóór hij zijn hart tegenover mij durfde uitstorten, stuurde hij zelfs zijn eigen koster weg en sloot hij be hoedzaam de deur van de Sacristie. Toen durfde hij me eerst vertellen, hoe hij voort durend werd gechicaneerd. Men had ook hem de vergunning ontnomen om op school godsdienstonderricht te geven. Nu gaf hij Zondags na afloop der H. Diensten gods dienstleer, en er kwamen nu zelfs meer kinderen en ook volwassenen naar de kerk om deze lessen bij te wonen. Hoe staat het met de Kirchenausritts- Bewegung? Dat is heel verschillend. Op het plat teland loopt dit zoo'n vaart niet. Daar gaan de menschen er niet zoo gemakkelijk tie over, om bij deurwaardersexploit het lid maatschap van het kerkgenootschap, waar toe ze behooren, op te zeggen. Trouwens op het platteland heeft deze Kirchenaustritts- Bewegung nog geen catastrophale afmetin gen aangenomen. Daar bemerkt men niet zoo gemakkelijk, dat de strijd tegen den godsdienst gaat. In de groote steden is het echter anders gesteld. In sommige parochies varieert het cijfer tusschen 100 en 150 ge vallen. Meestal zijn het menschen, die toch niet meer praktiseerden en die nu uit de Kerk treden om meer kans te hebben om promotie te maken. In andere plaatsen zoo b.v. in Duisburg werd de z.g. Kirchensteuer, die via de re- geeringsautoriteiten voor de Kerkgenoot schappen geïnd wordt, een tijdlang niet meer geheven. Nadat meer dan een half jaar verstreken was, ging men er toe over om in eens drie kwartalen tegelijk in te vor deren. Dat was natuurlijk een te groot be drag in eens, zoodat velen het lidmaatschap van hun kerkgenootschap opzegden en uit de Kerk traden. In Keulen echter hebben 2700 personen, meestal ambtenaren het lidmaatschap van hun Kerkgenootschap opgezegd, en over Carnaval héén wordt alles blijkbaar ver geten In het buitenland heeft men wel eens sceptisch gestaan tegenover de geweldige meerderheid die bij de verkiezingen door de regeering werden behaald. Was het dan een werkelijk vrije stemming? Ik zal u één voorbeeld aanhalen, zoo vervolgde onze zegsman. In Duisburg heb ik het zelf meegemaakt bij de laatstgehou den verkiezingen, dat de enveloppen, waar in wij ons stembiljet moeten vouwen en insluiten, aan den binnenkant' allemaal ge nummerd waren. Ik heb me daarvan per soonlijk overtuigd in drie stemlokalen; overal waren de enveloppen aan de binnen zijde genummerd, zoodat men later precies kon achterhalen wie voor of tegen had ge stemd. Ik heb het ook tegen de aanwezigen in de stembureaux openlijk gezegd. Ik uroeg mijn IJzeren Kruis Eerste klasse, zoodat men mij niets durfde maken. Van een vrije, ge heime stemming was dan ook absoluut geen sprakeDat heeft het buitenland echter nooit vernomendoch wel vermoed. V Het Kruisbeeld Uit Buenos Aires wordt gemeld: Op plechtige wijze is een kruisbeeld aangebracht in het gerechtshof van Mendoza. De President van den Hoo- gen Raad gaf het beeld tevoren aan de Bisschop van Mendoza met het ver zoek, het gebouw te willen inwijden. Tegenover de ontkerstening in ver schillende deelen der wereld stemt zulk een daad tot vreugde. Zeker de kerstening zit 'm niet in het aanbrengen van een kruisbeeld. Dat weten we wel. Ook waar een kruisbeeld wordt neergehangen, kan 't heidensch toe gaan. Wij ontkennen het niet. Maar: waar een kruisbeeld wordt vereerd, waar een kruisbeeld wordt aangebracht met de blijvende bedoeling, om daardoor te herinneren aan den Verlosser, onzen Verlosser en ons Goddelijk Voorbeeld daar kan, daar zal van dat kruisbeeld een invloed uitgaan, welke Christelijke ge dachten grondslag van Christelijke da den opwekt en verlevendigt! Het kruisbeeld in onze woning op een eere-plaats en zóó dat wij het telkens zien en dat het telkens onze aandacht trekt! Het kruis, onze vreugde en onze roem, in het kruis onze allerdiepste dankbaar heid en onze glorieerende grootheid! Het kruis, onze eenige hoop! Deze overtuiging willen wij, moe ten wij vooral in dezen tijd ook toonen naar buiten niet opdringerig, natuur lijk, maar met de waarachtige spontaneï teit van de waarachtige liefde! De wereld in vogelvlucht Wij zijn de laatste dagen zoozeer aan in ternationale sensaties gewend geweest, dat het ons opvalt wanneer er een dag voorbij gaat zonder dat er zich ergens een gevaar lijke spanning openbaart in een of ander incident. Eerlijk gezegd, gevoelen wjj ons min of meer teleurgesteld, dat er niets ge beurd is en toch geldt voor de internatio nale berichtgeving meer dan elders: geen nieuws goed nieuws. Vandaag valt er weinig te vermelden uit het buitenland. Zooals men weet, worden de pogingen om Duitschland en Italië de gewenschte waarborgen te geven tegen een eventueele herhaling van het incident met de „Deutschland" voortgezet. Tot nu toe evenwel nog zonder resultaat. Duitschland wil gezamenlijke represailles, Engeland wil dat niet. Intusschen is Duitschland van plan zijn rechten in de Spaansche wateren zelf te handhaven, weshalve de Duitsche strijdkrachten aldaar verdubbeld zijn. De toon van de Duitsche pers is zoodanig, dat het allen schijn heeft, alsof er niet spoe dig een oplossing zal worden gevonden. De Duitsche pers geeft wel toe, dat het mogelijk is, veilige zones voor de controle schepen aan te wijzen, zooals Engeland voorstelt, doch men acht het een bezwaar, dat van beide partijen waarborgen moeten worden gevraagd. Kan men van Duitsch land verlangen aldus zegt men te Ber lijn dat het, nadat het het woord van Franco erkent, eveneens geloof schenkt aan het woord der bolsjewisten van Valencia? Dat zou een soort van diplomatieke erken nen beteekenen. Onder deze omstandighe den vraagt men zich ip diplomatieke krin gen niet zonder eenige ongerustheid af, hoe lang het zal duren voor het stelsel der niet- inmenging weer zal functioneeren. De Staten-Generaal gesloten Door Minister van Binnenl. Zaken Hedenmiddag te 2.45 is de Vereenigde Vergadering geopend van de beide Ka mers der Staten-Generaal tot sluiting van de zitting, onder voorzitterschap van mr. W. L. baron de Vos van Steenwyk, voor zitter van de Eerste Kamer. De Voorzitter doet voorlezen een Ko ninklijk Besluit waarbij de Minister van Binnenlandsche Zaken wordt gemachtigd, heden ten 3 uur des namiddags, zich te begeven naar de vergadering der Staten- Generaal, ten einde in een vereenigde ver gadering der beide Kamers de zitting in naam der Koningin te sluiten. De Voorzitter benoemt een commissie, die den Minister in het gebouw zal ontvan gen en uitgeleide doen. Deze commissie bestaat uit de Eerste Kamerleden Anemu en Ter Haar, en de Tweede Kamerleden mevr. BakkerNort, van Dijk, Tilanus en Goseling. Kort daarop treedt de Minister, vooraf gegaan door de leden der commissie, de vergaderzaal binnen. De heer De Wilde, Minister van Binnen landsche Zaken, plaatst zich achter de mi nistertafel en houdt de sluitingsrede. Vader door zijn zoons vermoord Noodlottige huiselijke twist te Chèvremont Gisteravond ontstond twist tusschen den 53-jarigen B. en diens twee zoons in hun woning in het gehucht Chèvremont gem. Kerkrade. De twist liep zoo hoog, dat de zoons zich met stoelen wapenden en den vader te lijf gingen. Deze werd zoo ernstig mishandeld, dat hij bewuste loos neerviel. Een der zoons heeft zich daarna haar het hoofdbureau van politie te Kerkrade begeven waar hij mededeel de wat zich had afgespeeld. De politie, die onmiddellijk naar Chèvremont ging, kwam daar tot de ontdekking, dat B. reeds was overleden. Het lijk is naar het lijken huisje vervoerd. De twee zoons zijn door de politie in verzekerde bewaring ge steld. LEIDSCH GLAS IN LOOD BEDRIJF Goed - Goedkoop en Vlug ALLEEN Hooigracht 42, Leiden, Tel. 3671 Ook levering van alle soorten Glas Een ramp voor de Missie? Noodlottige gevolgen van de zee beving te Rabaul gevreesd Aneta seint uit Batavia: In de kringen van de R.-K. Missie alhier worden de berichten omtrent de ramp, die Rabaul getroffen heeft, (zooals bekend vond daar ter plaatse een zeer ernstige zeebe ving plaats met noodlottige gevolgen) zeer ernstig opgenomen, daar Rabaul een der belangrijkste missiestaties is. Rabaul, dat vroeger Herbertshoehe heet te, is de zetel van Mgr. J. Vesters, hoofd van het Apostolisch Vicariaat Rabaul, waarin de Missionarissen van het H. Hart met de broeders van deze Congregatie en de Deutsche Missions Schwester, zoomede de Zusters van Onze Lieve Vrouw van het H. Hart werkzaam zijn. De andere Neder landers werkzaam in de Missie aldaar, zijn Mgr. Vesters, vroeger Apostolische Prefect te Menado en de paters Ceelen, Nonnen en Klaarwater. PROCLAMATIE Aan de burgerij van Leiden. Werk, meer werk: het is de vurige wensch van schier alle lagen der burgerij. Op velerlei wijze werd reeds getracht aan deze wensch te voldoen, helaas nog steeds met veel te weinig resultaat. Thans heeft zich onder mijn voorzitterschap een com missie voor Meer-Werk-Actie gevormd, die zich tot taak heeft gesteld een krach tige poging te ondernemen om hier ter stede uitbreiding te geven aan de werk gelegenheid. De commissie voelt zich hierbij gesterkt door de prachtige resultaten, welke soort gelijke commissies in andere steden be reikt hebben. Alle teekenen wijzen erop, dat het laagste punt van de depressie ach ter ons ligt. Het vertrouwen is wederge keerd; het gaat er dus om, het reeds in getreden herstel té bevorderen. Laat het gezonde optimisme, waartoe de elders be reikte resultaten alleszins aanleiding ge ven, ook in onze stad allen bezielen en ieder in eigen omgeving medewerken aan de verwerkelijking van de leuze: „Meer werk". De commissie is er van overtuigd, dat vele aanschaffingen en onderhoudswerken in de laatste jaren achterwege zijn geble ven, omdat men de uitgaven daarvoor niet verantwoord achtte. Wanneer deze tot nu toe niet uitgevoerde werkzaamheden thans worden ingehaald, zal de bedrijvigheid in zeer belangrijke mate toenemen. Laat daarom ieder, die het zich maar eenigszins kan veroorloven, die werkzaam heden voor huishouding of tuin, voor be drijf of kantoor thans laten uitvoeren. Laat ieder hiertoe het zijne bijdragen. Denk niet dat Uwe werkopdracht voor het be reiken van dit doel te klein is; iedere hulp baat. Alle opdrachten tezamen vormen den sleutel tot grooter welvaart. Ik doe namens de commissie een beroep op de gansche burgerij, opdat men door haar medewerking wederom zal kunnen spreken van Leiden's ontzet: thans Lei den's ontzet uit de crisis. Mr. A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN, Burgemeester van Leiden. Dit nummer bestaat uit vijf bladen, w.o. geïllustreerd Zondagsblad. VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De Spaansche regeering te Valencia heeft een nota gericht tot Engeland naar aanleiding van het incident met de „Deutschland". (2de blad). De Poolsche bladen constateeren den kwaden trouw van Duitschland tegenover het Concordaat (2de blad). Anti-Britsche be too gingen in Palestina. (2de blad). Nieuwe regeering in Japan. (2de blad). Men vreest, dat de ramp te Rabanl ook de R. K. Missie aldaar ernstig geteisterd heeft. (Ned. O. Indië, 1ste blad). BINNENLAND. De Staten-Generaal zijn hedenmiddag gesloten. (1ste blad). Plannen voor een wereld-tentoonstelling te Rotterdam. (2de blad) Verhooging varkensprijzen. (2de blad). Heden wordt te Noordwijk een „Monu mentendag" gehouden. (2de blad). Bij een huiselijken twist te Chèvremont gem. Kerkrade, werd een vader door zijn zoons doodgeslagen. (1ste blad). WIJ SCHRIJVEN OVER: De Kerkvervolging in Duitschland. Een beschouwing van een priester, die eenigen tijd in Duitschland heeft vertoefd. (lste blad). De voornaamste gebeurtenissen in het buitenland in de afgeloopen week. (éde blad). Het reeds vermelde geval te Steenber en. Is hier stigmatisatie? Een beschou wing van de „Tijd". (3de blad). De oorsprong van het Protestantisme. (2de blad). Het Comité voor Katholieke Actie „Voor God" schrijft ons „Slechts oppervlakkige geesten kunnen het slachtoffer worden van een dwaalleer, die spreekt van een nationalen God en een nationalen Godsdienst, kunnen de dwaze poging ondernemen, om God den Schepper van de geheele wereld, den Koning en Wetgever van alle volkeren, bij wiens groot heid vergeleken, de naties klein zijn als druppels aan den water emmer, kinnen de grenzen van een enkel volk, in de door het bloed bepaalde beperktheid van een enkel ras te willen insluiten." Uit de Encycliek over den toestand der R. K. Kerk in het Duitsche Rijk.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1937 | | pagina 1