STADS NIEUWS DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN Zal Berlijn breken met den H. Stoel? 28ste Jaargang WOENSDAG 2 JUNI 1937 No. 8738 S)e £ekióoh£(Boii/fca/rit DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bg vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal Franco per post 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop: f 0.50 Nuntius verlaat Berlijn Een ultimatum der Duitsche regeering? De onderhandelingen tusschen de Duit- sohe regeering en den H. Stoel over tie Duitsche eisch, dat de H. Stoel kardinaal Miindelein van Chicago ter verantwoor ding zal roepen wegens diens uitlatingen aan het adres der Duitsche regeering, heb ben geen resultaat opgeleverd. Als gevolg daarvan heeft de Duitsche ambassadeur bij den H. Stoel, von Bergen, i.a het overhandigen van een nota, zijn post tijdelijk verlaten. Als tegenmaatregel is ook de Pauselijke nuntius te Berlijn, mgr. Orsenigo, uit Ber lijn vertrokken. De diplomatieke betrekkingen zijn daar mee niet verbroken, daar aan beide zijden de zaakgelastigden in functie zijn. Te Rome gelooft men, dat de Paus zal trach ten zoo lang mogelijk een afwachtende houding aan te nemen, gezien het feil, dat het Vaticaan nooit de verantwoordelijk heid voor een breuk op zich pleegt te ne men. Reuter verneemt in Duitsche politieke klingen, dat de nota der rijksregeering aan den Heiligen Stoel als een ultimatum moet worden beschouwd, waarin den Paus te kennen wordt gegeven, dat de diplomatie ke betrekkingen zouden kunnen worden verbroken, tenzij de Heilige Stoel kardi naal Muendelein berispt. In Vaticaansche kringen wordt evenwel gezegd, dat men niets weet van een ulti matum, dat de Duitsche regeering zou hebben gesteld. In pauselijke kringen acht men het van geen nut, kardinaal Mün- delein te berispen, zooals Duitschland ver langt. Men denkt niet, dat de Paus bij de Duitsche regeering verontschuldigingen zal aanbieden. DUITSCHE BISSCHOPPEN NAAR ROME? Maandag is te Fulda een spoedvergade ring der Duitsche Bisschoppen gehouden. Het verloop van deze bespringen, aldus meldt de Telegraaf, is strikt geheim ge houden. Naar verluidt, is deze bijeenkomst echter gehouden in verband met de scher pe nota, die door de Duitsche regeering bij het Vaticaan is overhandigd. Verder verluidt, dat Z. Em. Kard. Schul- te, Bisschop van Keulen, Mgr. von Prey- sing, Bisschop van Berlijn en Mgr. Von Galen, Bisschop van Münster, zich bin nenkort naar Rome zullen begeven om met het Vaticaan te beraadslagen, wat onder de gegeven omstandigheden moet worden gedaan. VERHOUDING UITERST GESPANNEN De Romeinsche correspodent van de „Tijd" seint: De Duitsche ambassadeur bij den H. Stoel, dr. von Bergen, is met verlof uit Rome vertrokken. In zijn plaats is de ge- zantschapsraad dr. Menzhauser tot zaak gelastigde benoemd. In Duitsche kringen wordt dit be schouwd als een verslechtering van de di plomatieke betrekkingen tusschen Vati caan en Duitsche Rijksregeering. De Duitsche regeering zou aan het Va ticaan hebben medegedeeld, dat zij niet voldaan is over de houding van het Vati caan, daar zij zich ernstig te beklagen heeft over de Pauselijke Encycliek en over de uitlatingen van Kardinaal Mündelein en anderen, terwijl de desbetreffende ver klaringen van het Vaticaan onbevredigend worden genoemd. Vooral de uitlatingen van Kardinaal Mündelein tegen den persoon van den Führer en Goebbels worden door de Duit sche regeering als zeer grievend be schouwd. Van Vaticaansche zijde zou men daarentegen meenen, dat deze uit latingen verre achterblijven bij den smadelijken hoon en de ge bruikelijke beschimpingen, die de Duitsch semie-officieele pers bijna dagelijks tegen de Kerk en ker kelijke personen gebruikt. Zeker is, dat na de redevoerin gen van Goebbels en Frick de ver houding tusschen het Vaticaan en Duitschland opnieuw uiterst ge spannen zijn. „OPSNIJDER" GOEBBELS New-Yorksch blad over zijn aanval op kardinaal Mündelein De „New York Times" wijdt een arti kel aan de rede, waarin Goebbels kardi naal Mündelein's uitlatingen over Duitsch land beantwoordde. „De fulminatie", aldus het blad, „staat gelijk met de aankondiging van een gods dienstoorlog. Het ultimatum wordt op de eerste plaats tegen de Katholieken ge richt. Maar Goebbels heeft ook de andere Kerken niet gespaard, die zich tegen het nazi-program durven verzetten. Goebbels eindigde met een waarschuwing die een nieuwen oorlog zonder genade te gen de Kerk liet voorzien. Ziedaar de vreemdsoortige, maar niettemin gebruike lijke formule, volgens welke de nazi's voornemens zijn tot de nationale eenheid te komen". De „New York Herald Tribune" schrijft over hetzelfde onderwerp: „Het tooneelspel van den opsnijder Goebbels wekt allesbehalve vertrouwen. De onbehoorlijke woede van Goebbels te genover kardinaal Mündelein zal niemand op een dwaalspoor brengen". De Duitsche pers Het dagblad der N. S. B. schijnt niet te hebben geleerd; het schijnt te willen doorgaan met goedpraterij en verheerlij king van de toestanden in Duitschland. Zoo bevatte het Zaterdag j.L een artikel, dat één en al lof was op een Vrijdagavond door Goebbels gehouden radio-rede, wel ke rede, zooals onzen lezers bekend, een felle aanval, een afschuwelijke hetze was tegen de Katholieke Kerk. Met vette let ters constateert het „Nationale Dagblad", boven de ophemelende beschouwing over die rede, dat de „zedenvergrijpen van priesters en broeders" in Duitschland „heeft geleid tot een onrust onder de ka tholieke ouders der geheela wereld"! Klinkt dat niet echt pharizeïsch? Ieder een weet, dat er, natuurlijk, geen spra ke is van onrust onder de katholieke ouders! Iedereen weet, dat de Duitsche pers, slippendraagster van een nationaal- socialistische terreur, schandelijk-laster lijk generaliseert en opblaast en overdrijft wat helaas door enkelen is overdreven. Het dagblad der N. S. B. schijnt niet te hebben geleerd uit den uitslag der ver kiezing, dat ons volk van een dergelijk on-Nederlandsch gedoe n i e t is gediend! Het blad blijft schrijven, zooals de Duit sche bladen schrijven! In „De Journalist" het orgaan van den NederL Journalistenkring schrijft de re dacteur H. Dekking na een vakantiever blijf in Duitschland: Er zouden in mijn vacantiedagen enkele katholieke priesters voor ze dendelicten terechtstaan. Ze zijn later vrijgesproken. Maar de vorm die b.v. de „Frankfurter Zeitung" had geko zen, om deze, toch nog maar ver dachte, menschen te karakteriseeren, de epitheta, waarmee het hen smaad de, zijn een fatsoenlijk blad onwaar dig en zouden nooit voorheen in een blad van de standing van de „Frank furter" geduld zijn geworden. Ziehier nog 'ns een onbevooroordeeld getuige over de afschuwelijke Kerkvervol ging in Duitschland waarover in ons 2de blad ook weer frappeerende mede deelingen worden gedaan. BRITSCHE POSTERIJEN ZULLEN GE BRUIK MAKEN VAN DE K.L.M. LONDEN, 2 Juni (A.N.P.). In ant woord op een desbetreffende in het Lager huis gestelde vraag heeft de Britsche mi nister van posterijen, G. C. Try on, medege deeld, dat hij schikkingen treft om lucht- brieven en postkaarten, welke bestemd zijn voor Britsch-Indië, door bemiddeling van de K.L.M. te vervoeren, indien op deze stukken de aanteekening zal worden ge maakt „via Holland". Voor brieven zal een tarief van 15 d. per half ounce (Engelsch half ons 1/32 van 0,4536 K.g. 15,55 gram) en voor post kaarten een tarief van 6 d. bij vooruitbeta ling moeten worden voldaan. V Een Verkiezingsstrop! Ook andere partijen hebben zich wel 'ns aan de verkiezingstactiek schuldig ge maakt, die nu door de N. S. B. is bedre ven. Maar men zal toch naar voorbeelden ervan moeten boeken; 't is sporadisch voorgekomen. De heer Mussert heeft n.l. heel het land in de waan gebracht, dat hij zitting zou nemen in de Tweede Kamer; en nu komt hij met de verklaring dat hij het niet zal doen! Als hij dat van te voren had medegedeeld, zou misschien de achteruit gang van zijn partij nog sterker zijn ge worden, want er zullen wel kiezers zijn geweest, die op den heer Mussert hebben gestemd, omdat zij wel 'ns wilden zien, wat deze „leider" in de Tweede Kamer zou hebben te zeggen, welke politiek hij daar zou voeren. Dezulken zijn nu teleur gesteld! Komisch inderdaad komisch! is 't te lezen in een communiqué, dat de leider „nieuw grondslagen voor de inrich ting van het Nederlandsche imperium, waardoor zoowel het Nederlandsche volk als de Indische volkeren tot bloei en wel vaart zouden kunnen komen" in zijn ar chief heeft liggen, dat hij van plan was deze ter kennis te brengen van het Ne derlandsche volk bij de a.s. behandeling der grondwetsherziening, maar dat hij dat nu nu dat Nederlandsche volk hem bij de stembus zoo in den steek heeft ge laten lekker niet zal doen! Daar zitten we nu! Wij hebben te vroeg gejuicht over- den uitslag der verkiezing. Er is veel meer reden om er over te treuren. Het middel om zoowel het Nederlandsche volk als de Indische volkeren tot bloei en welvaart te brengen, blijft nu verborgen in het ar chief des heeren Mussert. En hij komt niet in de Tweede Kamer, zjjn eerste hel per ook niet maar 'n paar andere gekozenen. Wat die er moeten doen? „Er is in dezen tijd blijkbaar nog geen plaats voor ingrijpende constructieve denkbeelden" zegt de heer Mussert. Wat voor denkbeelden dan in de Tweede Ka mer zullen worden verkondigd? Misschien heelemaal geen denkbeelden?.. Ja ja Mussert geeft door dit alles weer een dui delijk bewijs, dat hij een groot politicus is! Hij bezorgt ons een verkiezings-strop! De wereld in vogelvlucht De betrekkingen tusschen den H. Stoel en de Duitsche rijksregeering, welke den laatsten tijd wegens de voortdurende schending van het Concordaat, waarbij het Vaticaan zich niet goedsmoeds wenscht neer te leggen, toch al niet te best waren, zijn thans tot het uiterste gespannen. De nuntius te Berlijn, mgr. Orsenigo, is naar Rome vertrokken, terwijl ook de Duit sche ambassadeur bij den H. Stoel zijn post heeft verlaten. Dit beiderzijdsch heengaan wordt in verband gebracht met een Duit sche nota aan het Vaticaan, welke als een ultimatum wordt beschouwd. De directe aanleiding tot deze dreigende breuk was, zooals men weet, de felle aan klacht van kardinaal Mündelein van Chi cago tegen de Duitsche regeering, waarte gen Berlijn geprotesteerd heeft. Berlijn verlangt, dat de Paus den kardinaal zal be rispen en ter verantwoording roepen. De Paus denkt daar niet over en heeft dezen eisch eenvoudig naast zich neergelegd. Met meer recht zou hü van Hitier kunnen eischen, dat deze zijn ministers Göbbels er Frick ter verantwoording zou roepen en openlijk afstraffen. De felheid, waarmede allerlei sprekers en schrijvers in Duitsch land de Katholieken, het Vaticaan en den Paus persoonlijk aanvallen en beleedigen, overtreft verre de felheid van den aan klacht van den Amerikaanschen kardinaal. De Duitsche diplomaten hebben nooit een bijzondere tact aan den dag gelegd, maar de heeren, die nu aan het bewind zijn en over weinig diplomatieke ervaring be schikken', zijn thans met een zevenmij Is- vaart op weg om de heele wereld tegen zich in het harnas te jagen. De spanning welke gevormd werd na het incident met de „Deutschland" en de ruwe repressaille-maatregei van de beschieting van Almeria, is weer geweken. Thans breekt men zich het hoofd over de vragen: hoe Duitschland en Italië in de Londensche commissie terug te brengen en hoe, in afwachting daarvan, het gat te dichten, dat door hun afwezigheid in het controlestel sel is ontstaan. Tijdens een bezoek van den Spaanschen ambassadeur aan Eden, heeft de eerste verklaard, dat zijn regeering be reid is veiligheidszones voor buitenland- sche oorlogsschepen in acht te nemen. Maar men weet, dat Duitschland en Italië met deze garantie alleen geen genoegen zullen nemen. In verband daarmede worden nu uiteenloopende oplossingen genoemd om krachtiger waarborgen te scheppen. Ook von Ribbentrop heeft Eden bezocht voor het eerst sedert de jongste ge beurtenissen en tenslotte heeft de Por- tugeesche ambassadeur zijn opwachting aan het Foreign Office gemaakt, en de verzekering gegeven, dat Portugal in ieder geval zal blijven deelnemen aan het non interventie-werk. In het Italiaansche ministerie van pro paganda is gisteren tijdens een persconfe rentie medegedeeld, dat zoowel aan Duit sche als aan Italiaansche zijde de wensch bestaat den ontstanen internationalen toe stand niet te dramatiseeren. DE STAKING TE HOLLYWOOD GEËINDIGD. NEW YORK, 2 Juni. (A. N. P.). Beves tigd wordt, dat de staking te Hollywood geëindigd is. Vijf en twintighonderd werk lieden en technici zouden vanmorgen het werk hervatten. KOOPT BIJ HEN, DIE IN U W DAGBLAD ADVERTEEREN Dit nummer bestaat nit vier bladen. VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De verhouding tusschen den H. Stoel en Duitschland uiterst gespannen. De nun tius verlaat Berlijn. Een Duitsch ultimatum? (lste blad). De spanning na de beschieting van Al meria neemt verder af. (2de blad). De opening van de Pauselijke Academie van Wetenschappen. (2de blad). De kabinetscrisis in Japan. (2de blad). BINNENLAND. De beteekenis van het verdrag tusschen de Oslo-Staten. (2de blad). Een handelsovereenkomst met Duitsch land biedt grooter voordeelen voor Neder land. (2de blad). Het aantal lotelingen. (2de blad). SPORT EN WEDSTRIJDEN. Ralchenbach en Springer speelden gis teravond remise. (3de blad). CONTACT-COMMISSIE ORGANISATIES OP NATIONALEN GRONDSLAG. De burgeester als eere-voorzitter geïnstalleerd. De contact-commissie van organisaties op nationalen grondslag alhier kwam gis teravond in vergadering bijeen, in de eer ste plaats ter installatie van den burge meester, mr. A. v. d. Sande Bakhuyzen ot eere-voorzitter van de Commissie. De voorzitter, mr. G. H. E. Nord Thom son hield een korte installatie-rede, waar in hij er op wees, dat de contact-commis sie zeer verheugd is, dat in den korten tijd van haar bestaan reeds gebleken is, dat het gemeentebestuur, en speciaal de burge meester, gaarne bereid is zijn medewer king, daadwerkelijk en materieel aan het werk der commissie te geven. Haar waar deering daarvoor heeft de commissie mee nen te moeten uiten door den burgemees ter het eere-voorzitterschap aan te bieden en zij is zeer dankbaar, dat de burgemees ter deze functie heeft willen aanvaarden. Spr. overhandigde aan den nieuwen eere voorzitter het bestuurs-insigne, een over zicht van de geschiedenis der commissie en wat daarmee samenhangt en verklaarde hem daarmee in zijn nieuwe waardigheid geinstalleerd. De burgemeester zeide indertijd "met groote ingenomenheid het totstandkomen van de contact-commissie te hebben be groet. De vereenigingen, die zich met de nationale gedachte bezig houden, waren voorheen zeer verdeeld en versplinterd onderling, zoodat men voor het geschapen contact recht dankbaar zijn kan. De commissie heeft reeds zeer spoedig het nut van haar bestaan kunnen bewijzen door het organiseeren van de feesten ter gelegenheid van de verloving en het hu welijk van het Prinselijk Paar, welke tot aller tevredenheid zijn geslaagd. Dat de nationale feesten goed gevierd worden is van groot belang. Vooral voor de jeugd is het noodig, dat zij telkens met de nationale gedachte in aanraking komt. Spr. zeide het eere-voorzitterschap gaarne te aanvaarden en hoopte zijn waardeering voor de C.C. ook in daden te kunnen uiten. Verjaardig Prins Bernhard. Vervolgens werden eenige mededeelin gen gedaan over de viering van den ver jaardig van Prins Bernhard. Dr. Wiche- rink vertelde het een en ander over de plannen van de door hem voorgezeten commissie van voorbereiding. De beschei den viering zal bestaan in het houden van een optocht van kinderen met versierde fietsen, autopets enz., waaraan indivi dueel, maar ook groepsgewijze (scholen, vereenigingen) kan worden deelgenomen. Wanneer de deelneming groot genoeg is, zal de optocht in tweeën worden gesplitst, waarbij de twee gedeelten elk door een ander deel van de stad hun route zullen nemen. Voor de fraaiste versieringen zul len prijzen worden beschikbaar gesteld. De deelnemerskosten bedragen 10 cent per persoon. Secretaresse van de commissie van voorbereiding is mej. van Santen, Cro- nesteinkade 4, tel. 1154. De optocht zal de- fileeren voorbij de Stadsgehoorzaal, \vaar de autoriteiten en de vertegenwoordigers der aangesloten vereenigingen den stoet zullen gadeslaan. Het 40-jarig regeerings-jubileum van H. M. de Koningin. Nadat enkele organisatorische punten omtrent dezen optocht waren geregeld, kwam in bespreking de viering van het 40-jarig Regeeringsjubileum van H. M. de Koningin in het najaar van 1938. Na veel discussie werd besloten, dat de vereeniging „Koninginnedag", die het initiatief tot deze viering had willen nemen, dit initia tief in zooverre gelaten werd dat de voor zitter van „Koninginnedag" eventueel bij gestaan door den secretaris der vereeni ging de leiding zal'krijgen van een door de contact-commissie aan te wijzen commis sie van voorbereiding. In deze commissie zullen worden uitge- noodigd om zitting te nemen vertegen woordigers van de specifieke Oranje-ver- eenigingen (Leidsche Chr. Oranje vereeni ging, Oranje-garde, De Princevlag, Nat. Jongerenverbond) en voorts de heer v. d. Laan, de leidster van de „De Graal", de heer Brouwer voor de muziekverenigin gen, een vertegenwoordiger van het garni zoen en van de studenten-organisaties. De commissie zal in de eerste helft van Sep tember met schematische plannen komen. Bij de rondvraag deelde de vertegen woordiger van „Katholiek Leiden", de heer W. Kriek, mede in de eerstvolgende ver gadering dezer organisatie te zullen voor stellen tot de contact-commissie toe te tre den.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1937 | | pagina 1