DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De poorten der hel
Duitsche propaganda-minister over de
processen tegen de geestelijkheid
De nieuwe Oslo-overeenkomst
28ste Jaargang
ZATERDAG 29 MEI 1937
No. 8735
3)e £cki^eh^(2oii/t€mt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij ?oornitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Een huichelachtig
betoog
wy hebben gisteren curiositeitshalve me-
dedeeling gedaan van een bericht van de
„Matin" over een a.s. overeenstemming
tusschen de nationaal-socialistische regee
ring en het Vaticaan, en dit bericht als zeer
onwaarschijnlijk gebrandmerkt. Hoezeer
Berlijn verwijderd is van een overeenstem
ming met het Vaticaan is gisteravond wel
zeer duidelijk gebleken uit een rede, wel
ke de propaganda-minister dr. Goebbels
in de Deutschlandhalle heeft uitgesproken.
Uit de huichelachtige rede van dezen af
valligen Katholiek is niet alleen gebleken,
dat een overeenstemming nog - zeer ver
verwyderd is, maar tevens, dat de twijfel
gerechtvaardigd is of met zulke bewinds
lieden wel ooit eenige betrouwbare over
eenkomst kan worden aangegaan.
Moreel is slechts datgene goed wat voor-
deelig is voor den staat, dat is de natio-
naal-socialistiscte leer. Thans is het voor
den staat voordeelig om de dienaren van de
Katholieke Kerk te vervolgen, maar zóó
dat hun niet de martelaarskroon te beurt
valt, maar hun het brandmerk der mis
daad wordt ingedrukt.
Met een werkelijk satanische geslepen
heid wordt te werk gegaan. Men kent het
procédé: priesters en leekebroeders worden
beschuldigd van zedendelicten en door een
partijdige rechtbank veroordeeld op zeer
wankele gronden. De straffen zijn uiterst
zwaar en moeten den indruk wekken als
of men hier te doen heeft met zeer zware
misdadigers. Deze processen worden een
zijdig aangedikt en uitvoerig gepubliceerd,
waarbij de commentaren zoodanig gesteld
worden, alsof er sprake is van corruptie
cp groote schaal onder „de" geestelijkheid
van Duitschland.
Het is zoo duideiyk als de dag, dat deze
processen niets apders zyn dan een stryd-
middel tegen de R.-K. Kerk en een bui
tengewoon verfoeilijk strijdmiddel.
De hypocriete minister van propaganda
Goebbels heeft dat gisteravond met een
ontstellende vrijmoedigheid ontkend en ge
tracht de handelwijze der Duitsche regee
ring te verklaren.
„In Duitschland hebben tallooze geeste
lijken en ordebroeders deze wetten over
treden. Overal in de wereld, dus ook in
Duitschland, heèft de justitie tot plicht, op
te treden tegen rechtschenners, zonder
aanzien des persoons. Nu kan men zeggen,
dat wij deze processen, wanneer zy onver
mijdelijk waren, met gesloten deuren had
den kunnen behandelen. Op dit punt heb
ik echter het volgende te verklaren: Reeds
lang vóór den jongsten aanval van den
kardinaal-aartsbisschop van Chicago heb
ben vele vertegenwoordigers van den cle
rus in Duitschland, maar vooral ook buiten
Duitschland, beweerd, dat tallooze Duit
sche priesters om religieuze motieven in
hechtenis werden gehouden. Dit heeft ons
gedwongen, voor het Duitsche volk en voor
de geheele wereld de beweegredenen aan
het daglicht te brengen, die tot de arresta
tie van deze priesters hebben geleid."
De Duitsche regeering is wel tot open
baarheid gedwongen, zegt Goebbels. Ja
wel, zij is daartoe gedwongen op dezelfde
manier, waarop een dief spreekt tot den
rechtmatigen eigenaar, dien hy bestelen
wil: „U wilt mij uw eigendom niet bereid
willig en zonder tegenstand afstaan; der
halve ben ik gedwongen u dood te schie
ten".
En met een Pharizeeïsch opheffen van
oogen en handen ten hemel roept Goebbels
uit:
„Het gaat hier om een systematische ze
delijke vernietiging van duizenden kinde
ren en zieken. Het is niet genoeg, in een
herderlijk schrijven hoogstaande moreele
principes over de moraal van het volk op
te stellen. Veel belangrijker is het, in de
eerste plaats het ten hemel schreiende
schandaal te liquideeren, dat sedert lan
gen tijd in de gelederen van deze moraal
predikers zelf bekend is geworden."
Hij had nog den moed te herinneren aan
de gebeurtenissen van 1934, toen zestig per
sonen van de N. S. D. A. P. zonder vorm
van proces werden neergeschoten. De par
tij heeft toen in het openbaar over deze
gebeurtenissen klaarheid verschaft, be
weerde de minister. Wie zich de gebeurte
nissen echter nog herinnert, weet ook, dat
in deze aangelegenheid heelemaal geen
klaarheid is gebracht. Zelfs het aantal ver
moorde personen is nimmer bekend ge
maakt.
Het slot van Goebbels rede vormt ech
ter de beste weerlegging van zijn bewe
ring, dat deze processen geen politieke pro
cessen zouden zyn.
De minister waarschuwde n.l.,
dat, wanneer men voortgaat in het
buitenland twijfel te zaaien omtrent
het optreden van de Duitsche jus
titie, zij zich gedwongen zou kun
nen zien de toevlucht te nemen
tot scherper maatregelen en de we
reld in kennis te stellen van zaken,
die haar weerga niet vinden. Wan
neer het noodzakelijk blijkt, zoo
vervolgde de minister, dan zullen
wij tot eenige hooge kerkvorsten
een aantal openbare vragen rich
ten, waarop zij dan in de rechts
zaal onder eede zullen kunnen ant
woorden.
Uit deze waarschuwing blijkt zonne
klaar, dat de actie der nazi-regeering te
Berlijn niets anders is dan een strijdmid
del om den weerstand der Katholieken te
breken.
Hoe kan de wereld zooiets hooren zonder
protest?
DE BISSCHOP VAN MUNSTER UIT DE
KATHOLIEKE SCHOLEN GEWEERD
De Bisschop van Münster, Mgr. Clemens
August Graaf von Galen, heeft in een pre-
dicatie in de parochiekerk te Friesoythe
zich beklaagd over de grievende beleedi-
gingen, die hij dezer dagen van de zijde
der nationaal-socialistische autoriteiten te
verduren had.
„Ik moet u een bedroevende mededee-
ling doen. Bij monde van deken Peyster-
meyer werd my medegedeeld, dat de in
specteur van het Onderwijs Hoffmann ver
boden heeft, dat de Bisschop een bezoek
zou brengen aan de Katholieke School. Tot
nog toe is het steeds gebruikelijk ge
weest, dat de Bisschop op zijn Vormreizen
ook een bezoek bracht aan de Katholieke
Scholen, teneinde zich te overtuigen, of de
kinderen werkelijk goed onderricht zijn in
den godsdienst. Dit heb ik dan ook sedert
1933 nog steeds op al mijn Vormreizen ge
daan. Toen het verbod van den inspecteur
van het Onderwijs Höffman mij bekend
werd, heb ik onmiddellijk een dringend
telgram aan den Minister-President Joel
in Oldenburg doen toekomen van den vol
genden inhoud:
„Inspecteur Hoffmann verbiedt den Bis
schop het bezoek der Katholieke Scholen
in het dekenaat Friesoythe. Ik verwijs in
dit verband naar artikel 21 van het Rijks-
concordaat en verzoek u om dit verbod
onmiddelijk op te heffen en mij door de
betrokken autoriteiten telegrafisch mede-
deeling te doen naar Friesoythe".
w.g. Clemens August,
Bisschop van Münster.
In artikel 21 van het Rijksconcordaat
wordt bepaald: „Aan de kerkelijke autori
teiten wordt gelegenheid gegeven om vol
gens afspraak met de onderwijs-autoritei-
ten te onderzoeken of aan de leerlingen het
godsdienstonderricht gegeven wordt in
overeenstemming met de leer en de eischen
die de Katholieke Kerk stelt".
Dit overleg heeft tot nog toe steeds be
staan. De regeeringsautoriteiten op onder-
wysgebied weten, dat sedert overoude ty-
den de Bisschop steeds bij zijn Vormrei
zen ook een bezoek brengt aan de katho
lieke scholen. Zy heeft tot nog toe nooit
tegen den Bisschop gezegd, dat zij zulks
niet meer wenschte. Inspecteur Höffman
heeft thans dit overleg verbroken, en hy
heeft my persoonlijk geen mededeeling
gedaan, dat de regeeringsautoriteiten op
onderwijs-gebied dit Bisschoppelijk school
bezoek niet meer konden goedkeuren, maar
hij heeft het aan het onderwijzend perso
neel overgelaten en deze medegedeeld, dat
zy den Bisschop moesten zeggen, dat hij
ditmaal de scholen niet mocht bezoeken
en Hoffmann had hen opdracht gegeven,
om den Bisschop de toegang tot de school
te weigeren.
Dit is een ongehoorde beleedi-
gende behandeling, zooals nog
nooit een enkele Bisschop van
Münster in het Oldenburgsche
Münsterland ten deel gevallen is.
De Bisschoppen van Münster hebben de
scholen in Münsterland gesticht en nu zou
de Bisschop zelfs zijn eigen scholen niet
meer mogen bezoeken? Dat is in heel
Duitschland nog nooit voorgekomen, be
halve een keer tydens de Republiek van
Weimar in Saksen, waar destijds de So
ciaal-Democraten en Marxisten over-
heerschten. Het is wel interessant, dat een
inspecteur van het Onderwijs in den hui-
digen Staat zich thans dezelfde hatelijkhe
den veroorlooft als destijds de Sociaal-De
mocraten en Communisten".
De Bisschop verklaarde verder in zijn
preek, dat hij tot op den huidigen dag
geen antwoord op zijn dringend telegram
heeft ontvangen en besloot dan: „Ik zal
het overal bekend maken, dat ik tegen myn
wil en slechts gedowngen mij gebogen heb
voor het geweld, en voor ditmaal het
schoolbezoek achterwege heb gelaten.
Thans weert men den Bisschop uit de
scholen, wie twijfelt er nog aan dat er in
vloedrijke lieden zijn, die langzaam maar
zeker den priester, den godsdienstleeraar,
het godsdienstonderricht en tenslotte iede-
ren vorm van Christendom uit de school
willen verwijderen?
Uit dit voorbeeld zien wij overduidelijk,
hoe het Concordaat dat onze huidige Rijlcs-
regeering in 1933 heeft afgesloten, en dat
in naam en in opdracht van den Führer
en Rijkskanselier werd opderteekend, door
officieele regeeringsinstanties terzijde ge
steld wordt. Hier is weer een bewijs te
meer, hoe de H. Vader groot gelijk had,
toen hij in zijn rondschrijven van 14 Maart
1937 openlijk zijn beklag deed over het
verdraaien, schenden, en onjuist interpre
teeren van heilige verdragen. Dat hebben
wij thans ondervonden, en, wanneer de
regeering van Oldenburg het verbod von
inspecteur Hoffmann niet opheft, dan we
ten wij, dat ook hij met miskenning van
het Rijksconcordaat den Bisschop van
Münster uit de scholen van Münsterland
buitensluit en hen eVenals de Saksische
Marxisten wil losscheuren van hun kin
deren en onderwijzers".
GEMEENE AANVALLEN OP DEN
H. VADER.
Het reeds alom beruchte weekblad
„Das Schwarze Korps" richt in zyn jongste
nummer van 29 Mei een gemeene aanval
op den H. Vader in Rome, waarmee het
blad alle tot nog toe gevestigde records in
gemeenheid verre overtreft.
Het toonaangevende Nationaal-Socialisti-
sche orgaan verwyst naar een toespraak
van den H. Vader tot de Duitsche pelgrims
uit Keulen en Münster, gehouden op 19 Mei
j.l., waarin Paus Pius XI gesproken heeft
over een „bittere, onrechtvaardige en vijan
dige strijd tegen de Katholieke Kerk in
Duitschland".
Wegens het constateeren van dit feit
wordt de Paus op een ongehoord vlegel
achtige wyze aangevallen en ervan be
schuldigd op meineedige wijze onwaarheid
te spreken.
„Wanneer de Katholieke Kerkvader op
nieuw de Nationaal-Socialistische Staat be
schuldigt van vyandigheid tegen den gods
dienst en ondersteuning van de godloozen-
propaganda, dan doet hy het zelfde als zijn
voogden, die hij over zyn kinderen in
Duitschland heeft aangesteld: Hij spreekt
objectief onwaarheid. Daarbij wülen wij
de vraag openlaten, of de oude Vader deze
objectieve onwaarheid zegt, omdat zijn kin
deren en de over hen aangestelde voogden
hem verkeerd hebben ingelicht over de fei-
telyke toestand, ofwel dat het geschiedt
om de leugens zijner dienaren, die dezen
over den Nationaal-Socialistischen Staat
vanaf den kansel verkondigen, als argu
ment in den strijd tegen de Nationaal-So
cialistische regeering goed te keuren. Hoe
het ook moge zijn, het is in ieder geval een
twijfelachtige zaak, wanneer een vader zyn
kinderen een voorstelling geeft over den
toestand, die onmiddellijk en overtuigend
ais leugen en onwaarheid in alle bijzonder
heden gebrandmerkt kan worden.
Wanneer ook de hoogere leeftyd van den
Vader der Christenheid zeer veel verklaart,
en zijn menschelijk optreden eenigermate
moge verontschuldigen, des te onverant-
woordelijker is het optreden van zyn om
geving, die hem iets voorpraat, wat hij
blijkbaar zelf niet meer kan onderzoeken.
Wanneer die kerkelijke duisterlingen in
den schaduw van het Vaticaan het met hun
geweten kunnen overeenbrengen, het ge
zag van den ouden Vader in den kring der
groote familie voor hun duistere handel
wijzen te misbruiken en door zijn mond
de geloovigen en kinderen der kerkelijke
familie absoluut onjuist voor te lichten, dan
betuigen zy daardoor aan de wereld alleen
hun minderwaardig karakter, dat wy niet
fel genoeg kunnen belichten. Het is aan de
geloovigen, om uit deze schooierachtige mo-
LEIDSCH
GLAS IN LOOD BEDRIJF
Goed - Goedkoop en Vlug
ALLEEN
Hooigracht 42, Leiden, Tel. 3671
Ook levering van alle soorten Glas
raai van deze gewijde ridders der duister
nis hun conclusie te trekken. Ons ontslaat
een dergelijk optreden van iederen eerbied
voor hun priesterlijke waardigheid, want
een dergelijke activiteit en optreden is voor
ons doorslaggevend. Hierdoor hebben zy
zich op één lijn gesteld met die geheim
zinnige machten, die zich door de aarts
vijanden van het Duitsche volk voor hun
haat tegen alles wat Duitsch is laten beta
len. Men straft hen slechts met verachting
en tikt hen op hun smerige vingers, wan
neer zij deze op onbesmette vlekken wil
len leggen. Wij zullen niet moede worden
cm de geloovigen de waarheid te verkon
digen, die hun „Heilige Vader" jammer ge
noeg voor hen verzwijgt. Laat men ons
voortaan gerust van vyandigheid tegen
over het Christendom beschuldigen, omdat
wij de innerlijke verwording van een in
ternationale kliek blootleggen, die slechts
van een ander leven spreekt, om den juis-
ten zin van hun aardsche plannen te ver-
dcnkermanen".
Deze schandelijke beschimping is een be
langrijk document, dat niet ruim genoeg
verbreid kan worden. Het bewijst voor de
zooveelste maal door wat voor lieden
Duitschland thans geregeerd wordt. Zij den
ken den Paus te treffen, doch de heele be
schaafde wereld zal zich met nog des te
meer afschuw van deze Barbaren afkeeren.
Dit nummer bestaat uit
zes bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Volkenbondsraad bespreekt de Spaan-
sche kwestie. (2de blad).
Fransch-Duitsche handelsovereenkomst.
(2de blad).
De samenstelling van het nieuwe Brit-
sche kabinet (2de blad).
De ramp in het Mexicaansche mijnwer
kersdorp. (2de blad).
BINNENLAND.
Wat er in het Nederlandsche palviljoen
op de Parijsche wereldtentoonstelling te
zien is. (2de blad).
Een nieuwe Oslo-overeenkomst getee-
kend; de overeeenkomst geit voor één
jaar. (1ste blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De eerste partij van de match Raichen-
bachSpringer remise (4de blad).
Vermindering van handelsbelemmeringen beoogd
Afspraak voor één jaar
In de De Lairessezaal te 's-Gra-
venhage is gistermiddag een over
eenkomst geteekend door de gede
legeerden der regeeringen van de
conventie van Oslo, te weten de
regeeringen van België, Denemar
ken, Finland, Luxemburg, Noor
wegen, Nederland en Zweden,
welke overeenkomst strekt tot be
vordering van hun onderlinge
handelsbetrekkingen.
Op initiatief van dr. Colijn, voorzitter
van den raad van ministers van Neder
land, hebben deze regeeringen de midde
len onderzocht om een gezamenlijke actie
te ondernemen tot uitbreiding van het han
delsverkeer in het algemeen. Zij hebben ge
meend, dat het, ter bereiking van dat
doel, nuttig was, voor de goederen, die van
belang zijn voor hun onderlingen handel,
geleidelijk over te gaan tot een verminde
ring van de handelsbelemmeringen, af
schaffing van bijzondere verdedigingsmaat
regelen, getroffen om zich te beschermen
tegen de gevolgen van de crisis, en instel
ling van maatregelen, inhoudende uitge
breider en nauwkeuriger waarborgen voor
de stabiliteit dan die op het oogenblik be
staan.
In overeenstemming met dit programma
hebben de regeeringen van België,
Luxemburg en Nederland zich ver
bonden zonder invoerbeperkingen de goe
deren, afkomstig van het grondgebied van
de deelnemende staten, toe te laten of alle
gevraagde invoervergunningen te verlee-
nen wat betreft de artikelen, voor welke
een voorafgaande invoervergunning van
deze goederen, is aan de overeenkomst toe
gevoegd. Zij hebben zich, buitendien, ver
bonden om de invoerrechten voor deze ar
tikelen niet te verhoogen.
De regeeringen van Denemarken,
Finland, Noorwegen, Zwe
den en de regeering van Nederland,
ditmaal in naam van Nederlandse h-
I n d i hebben van haar zijde de ver
plichting op zich genomen om voor de goe-
derne, in een tweede lijst opgesomd, geen
enkel initiatief te nemen, strekkende tot
een verhooging van invoerrechten, heffin
gen en byzondere rechten op den invoer,
noch deze nieuw in te stellen. Bovendien
hebben zij zich verbonden, geen nieuwe be
perkende maatregelen voor die producten
te treffen. Ter aanvulling van de conven
tie van Oslo bepaalt de overeenkomst dat
in. principe iedere nieuwe maatregel, die
een belemmering van het handelsverkeer
ten gevolge zou kunnen hebben, van te vo
ren aan de andere landen, die de overeen
komst hebben geteekend, medegedeeld zal
moeten worden.
De regeering van de deelnemende sta
ten zyn overeengekomen, gezamenlyk
iederen maatregel te onderzoeken om een
einde te make naan de practijken van ab
normale mededinging in den buitenland-
schen handel die hun land betreffen. Even
eens zijn zij overeengekomen om het re
gime van publieke aanbestedingen en be
stellingen van den staat, de gemeenten of
eenig ander openbaar lichaam in studie te
nemen uit een oogpunt van de voorkeur,
die aan de binnenlandsche voortbrengselen
wordt gegeven.
In afwachting van het deponeeren van
de ratificatie-oorkonden zal de overeen
komst voorloopig in werking tereden op den
lste Juli 1937. Zij zal een looptijd heb
ben van één jaar. Partyen zullen in onder
linge overeenstemming voor het afloopen
van de overeenkomst de wijze vaststellen,
waarop zij zal kunnen worden verlengd en
aangevuld. Zij voorziet evenwel in de mo
gelijkheid voor ieder regeering, zich geheel
of gedeeltelijk hiervan vrij te maken, in
dien door buitengewone omstandigheden
de algemeene economische verhoudingen
zich mochten wijzigen. Deze prurilaterale
overeenkomst luidt een nieuwe phase in de
economische betrekkingen tusschen de Os-
lo-staten in. Zij staat open voor ieder land,
dat zal kunnen toetreden, na daaromtrent
een overeenkomst gesloten te hebben met
de onderteekenenende staten. Zij moet be
schouwd worden als een eerste schrede in
de richting van een vermindering der be
lemmeringen op economisch gebied. De ac
tie, welke zij hiermede aanvangt en welke
de onderteekenende staten in een tegelijk
met het arrangement onderteekend proto
col op zich genomen hebben voort te zetten,
zal des te vruchtbaarder zijn, indien ande
re mogendheden er haar medewerking aan
zullen verleenen.
De volledige tekst van het accoord zal
in het midden der volgende week bekend
worden gemaakt.