BIOSCOPEN
DONDERDAG 27 MEI 1937
DE LEIDSCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAG. 2
.^.WNDEMUt-
HOE WORDT HET WEER J
IETS WARMER OVERDAG.
DE BILT SEINT:
Matige tot zwakke Westelijke tot Zuid
westelijke wind, afnemende bewolking,
weinig of geen regen, iets warmer over
dag.
Hoogste barometerst.: 771.5 te Rochefort.
Laagste barometerst.: 754.3 te Lerwick.
Het uit het Zuid-Westen opkomende hoo-
gedrukgebied is snel in beteekenis toegeno
men en heeft reeds gisteravond hier en
daar in onze omgeving onweer gebracht,
hoewel tal van piaatsen alleen afkoeling
zonder regen hadden. De depressie heeft
zich met de kern naar de Noordsche kust
verplaatst, een onweers-uitlooper trekt
over Duiischland en Denemarken. In Scan
dinavië is het weer over het algemeen be
trekken met regen en onweer in Noorwe
gen, terwijl in Zuid-Zweden en Denemar
ken nog hooge temperaturen voorkomen
maar later onweer dreigt. Ook Noord- en
Oost-Duitschland hebben nog ver boven
normale temperatuur, die in Midden-
Duitschiand voor koeler weer, voorafge
gaan door onweer, zal plaats maken. In
Zuid-Duitschland en Zwitserland is de af
koeling reeds ingetreden, in Zwitserland
valt regen, de hooge toppen zijn na on
weer weer helder, alleen met hooge wol
ken, bij een temperatuur weinig van 0 gra
den verschillend. In Frankrijk klaart de
lucht op en zal de temperatuur na een
koele nacht weer gaan stijgen. Op de Brit-
sche Eilanden valt nog regen in het noor
den ;in het Zuiden klaart de lucht op bij
matige temperatuur.
Het hoogedrukgebied verplaatst zich
naar onze omgeving en neemt nog toe,
zoodat de volgende dagen weer droog
weer met meer zonneschijn en geleidelijk
stijgende temperatuur zullen brengen.
LUCHTTEMPERATUUR.
16.5 gr. C.
LICHT OP VOOR FIETSERS e. a.
Van Donderdagavond 9.35 tot Vrijdag
ochtend 4.18 uur.
HOOG WATER.
Te Katwijk aan Zee op Vrijdag 28 Mei
voorm. 5.30 en nam. 5.55 uur.
WATERTEMPERATUUR.
Poelmeer 21 gr. j
De Zijl 20 gr. C. -Jf
OFFICIEELE OPENING ERDAL-
FABRIEK TE AMERSFOORT
In tegenwoordigheid van den burgemees
ter van Amersfoort, mr. J. C. Graaf van
Randwijck, vele autoriteiten en tal van
bekenden uit het zakenleven is vandaag
de nieuwe Erdal-fabriek officieel geopend
door de echtgenoote van den directeur,
mevr. A. WolbersKool.
Eens deed het woord fabriek denken
aan grauwe muren, beslagen ruiten, rook
en roet-uitslaande schoorsteenen, aan ver
trekken met weinig lucht of zon.
Een zomerjurk
een bleeke huiskleur, dat past niet
bij elkaar. AMILDA-zonnebruincrême doet
Uw huiskleur spoedig wijken.
Flacon 90 ct. Tube 60 ct. Doos 50 en 25 ct.
Hoe geheel anders is deze nieuwe Erdal-
fabriek, gebouwd onder architectuur van
den heer F. A. Warners. Op buitengewoon
gelukkige wijze heeft deze hier het moder
ne en practische aan het schoone weten
te paren, Het geheele complex bestaat uit
staal-, beton-, steen- en glasconstructie,
zoodat dus overal volop zon, licht en fris-
sche lucht is. Het geheele gebouw is in
grijze kleur gehouden, welke een rustige
sfeer brengt, als constrasteerende brengt
hier en daar het blauw wat vroolijkheid.
Dit is o.m. het geval in de hal, waar aan
den voet van het trappenhuis een klein
chroomnikkelen monument van den beeld
houwer Hildo Krop, voorstellende ver
schillende figuren uit het bedryf, bekroond
door een pelikaan, staat opgesteld.
Bij den bouw van de fabriek is alle over
bodig geloop vermeden. De fabrieksruim-
ten sluiten op elkander aan in de opeen
volging, welke logisch voortvloeit uit den
ontwikkelingsgang van het product.
De nuttige werkruifnte is 7.000 M2. bij
een totale terreinoppervlakte van 13.000
M2. De kubieke inhoud van het gebouw
bedraagt 30.000 M3., met een frontbreedte
van 130 M. Alleen aan ijzer en staal wer
den hierin verwerkt 300.000 K.G. Deze
cijfers geven wel een juisten indruk van
den buitengewoon grootschen opzet van
dit gebouw.
De Erdalfabriek heeft een eigen blik-
drukkerij en blikemballage-fabriek. En dat
dit op zichzelf al een omvangrijk bedrijf
vormt, moge blijken uit het feit, dat de
blikdrukkerij met een capaciteit wtrkt van
20.000 bladen-druks per dag, hetgeen
neerkomt op gemiddeld 140.000 doozen, ter
wijl de blik-emballage fabriek c.a. 100.000
doozen per dag kan verwerken, hetgeen
neerkomt op een capaciteit van 25.000.000
stuks per jaar.
Zeer interessant is voorts het smelthuis,
Dit bestaat uit diverse ketels met een to
tale inhoud van c.a. 14.000 K.G., welke
haar vloeibare inhoud door middel van
leidingen automatisch transporteert naar
de diverse giettafels. Het meest imposante
vonden wij de machtige giethal. Hier gaat
alles volgens het loopende bandsysteem,
waardoor een zeer groote productie ver
kregen wordt. Zoo heeft één transport-
koeltafel een productie-capaciteit van
50.000 stuks per dag. De Erdalin ban
25.000 stuks per dag, de tube-band 20.000
stuks per dag en de diversen-tafel 10.000
stuks per dag. Totale productie is dus ruim
100.000 stuks per dag. Dit beteekent even
eens een capaciteit van 25 millioen stuks
per jaar.
De ondergrondsche tankinstallatie (met
automatische pompverbinding naar het
smelthuis) bevat 5 tanks met een geza
menlijke inhoud van 34.000 liter.
Bijzonder ingenieus zijn ook de machi
nes der vliegenvanger-fabriek. Met zeer
groote snelheid worden daar 'de grondstof
fen van a tot z tot vliegenvangers ver
werkt, waarbij zelfs het bedrukken der
cartonnen huizen op eigen machines ge
schiedt. Per maand kan deze afd'eeling ge
makkelijk 1 millioen vliegenvangers en
meer afleveren.
Het geheele bedrijf is op zeer moderne
leest geschoeid, waarbij eveneens zeer veel
aandacht is besteed aan luchtige en ruime
lokalen voor het personeel. Zoo beslaan
b.v. de waschgelegenheden, toilets, kleed
kamers, koffiekamers, enz. een oppervlak
te van 420 M2, hetgeen een ruimte betee
kent voor meer dan 200 personen.
Alle artikelen, die in de Erdal-fabriek
worden gefabriceerd, staan onder voort
durende controle van het eigen laborato
rium. Geregeld worden willekeurige mon
sters getrokken en nauwkeurig onder
zocht, waardoor de huisvrouwen dus volle
zekerheid hebben van absoluut zuivere en
juiste samenstelling der producten.
Zeer practisch en modern zijn ook de
kantoren ingericht. Alles staal en glas, zoo
dat volop lucht en licht aanwezig is. De
oppervlakte van deze kantoren bedraagt
700 M2. Alleen in deze ruimte werken c.a.
50 personen.
Tenslotte rest ons uiting te geven aan
het respect dat wij gevoelen voor den heer
J. Wolbers, directeur der Erdalfabriek, in
wien wij den energieken en bekwamen
schepper en leider van deze voor Neder
land zoo belangrijke industrie zien.
De nieuwe ERDAL FABRIEK te Amersfoort
LAND- EN TUINBOUW
De invloed van het geile gras. In de laat
ste maanden heeft dr. Grashuis in tal van
vergaderingen voordrachten gehouden over
ziekten van het vee in verband met de voe
ding der dieren. Hier volgt een en ander
uit het door hem meegedeelde. -
Bij koeien komt in 't voorjaar veel kop-
zickte voor. Vooral koeien, die reeds in den
winter nuneraalarm worden gevoed, die
dus met een tekort aan mineralen in de
weide komen, bij die koeien wordt het te
kort in eens veel grooter, en ze komen dan
in een wankelbaar evenwicht te verkeeren.
Een klein stootje (koud, guur weer, schrik,
sterke inspanning, tochtigheid) is reeds vol
doende om het evenwicht te verbreken, en
kopziekte te doen ontstaan. Behalve in den
eersten weidetijd zien we kopziekte ook wel
optreden, wanneer, na een tijd van droogte,
er overvloedig regen valt en het jonge gras
weer een geil gewas geeft! Verder ook in
den herfst, vooral wanneer het land in den
zomer (bijv. na het hooien) veel met stik
stof is bemest. Ook in 't begin van de stal-
periode komen enkele gevallen voor door
kuilvoer en knollenloof.
We mogen waarschijnlijk aannemen, dat
door een overmaat aan eiwit een indirect
mineraal-tekort ontstaat, waardoor kop
ziekte is te verklaren. Daarnaast bestaat de
mogelijkheid, dat door een mineraaltekort
in het rantsoen op directe wijze kopziekte
zou kunnen optreden. In de winter b.v.,
wanneer men hooi (en kuil) weglaat en
aan het krachtvoer geen mineralen toe
voegt.
Bij paarden, vooral jonge paarden, treedt
in het geile, weeke gras gemakkelijk been-
derenverweeking op. De dieren krijgen
daardoor gemakkelijk kromme beenen en
dikek gewrichten, doordat de uiteinden der
beenderen uitzetten. Ook ontstaat in die
tijd gemakkelijk een vochtophooping in de
gewrichten (bolspat enz.). Zelfs komt het
voor, dat de kaakbeenderen week worden
en uitzetten, zoodat de dieren zoo vol onder
de oogen worden. Zelfs kunnen tanden en
kiezen los gaan zitten.
Een derde verschijnsel, dat men in het
geile gras bij de dieren kan opmerken, is
de z.g. reisziekte. Wanneer men de dieren
vervoert per vrachtauto, veewagen, spoor
wagen e.'d., komen ze meestal ter bestem
der plaatse (bijv. tentoonstelling, fokdag,
markt) aan „zonder buik of blaas", vertoo-
nen diarrhee en hangen heelemaal door
•elkaar. Een boer staat dan verwonderd te
kijken. Gisteren zagen de dieren er in de
wei nog zoo best uit en nu is het oog er
in eens heelemaa laf. Zelfs komt het voor,
dat de dieren na een reis een waggelenden
gang vertoonen, rondtollen en zelfs verlam
mingen krijgen. Spoedig moet de veearts er
by zyn om ze nog met een inspuiting, waar
voor een bepaald mineraalpraeparaat wordt
gebruikt, te redden^ en andjers gaan ze dood.
Op lange reizen komen meermalen sterfge
vallen voor.
Uit deze voorbeelden kunnen we zien, dat
het geile gras bezwaren meebrengt, vooral
in verband met den gezondheidstoestand
van het vee. Hoe die bezwaren kunnen wor
den tegengegaan, willen we in een volgend
artikel vertellen.
Proef met Aardappelvariëteiten. Op hu-
musrijken grond te Rhederveld in Wester-
wolde werd in 1936 een proefveld aangelegd
met een 5-tal aardappelvariëteiten. De
voorvrucht was rogge. In 't voorjaar werd
de rogge omgeploegd. Als bemesting werd
per Are toegediend: 2 K.G. zuivere kali in
den vorm van kalizout 40 pet., 1 K.G. zui
ver fosforzuur in den vorm van Tbomas-
siakkenmeel, en 2 K.G. stikstof in den vorm
van kalkammonsalpeter, terwijl bovendien
een dun laagje stalmest werd uitgestrooid.
Ieder perceel bestond uit 5 rijen elk van
20 stammen. De aardappels werden op 8
en 9 April met de boor gepoot op afstan
den van 50 bij 50 c.M., en kwamen nor
maal op: Albion het eerst, gevolgd door
Industrie. Daarna kwamen Spatgold en
Ackersegen gelijktijdig op, terwijl Erdgold
het laatst boven kwam. In de eerste weken
na de opkomst bleef Albion no. één in ont
wikkeling, daarna werd deze soort echter
door Industrie en Spatgold voorbijgestreefd.
De laatste ontwikkelde een krachtig loof.
Erdgold was gedurende den geheelen zomer
eht ras met de minste loofontwikkeling,
terwijl Industrie het meeste loof voort
bracht. Op 23 September werd gerooid, de
opbrengsten waren als volgt per veldje van
yt Are:
1. Industrie 473 K.G.; 2. Erdgold 456.5
K.G.; 3. Spatgold 371:5 K.G.; 4. Ackerse
gen 391 K.G. en Albion 410.5 K.G.
Industrie gaf de hoogste knollen-op
brengst (en ook de grootste hoeveelheid
zetmeel). Erdgold was de tweede in knol
len opbrengst (het zetmeelgehalte was ech
ter buitengewoon laag). Albion nam de
derde plaats in. De laagste knollen-op
brengst werd verkregen van Spatgold.
(Deze variëteit had evenwel, vergeleken
bij andere, een hoog zetmeelgehalte). In 't
algemeen waren de knollen van alle varië
teiten klein van stuk.
Ook het varken vegetariër? Men heeft
in ons land op een 5-tal proefboerderijen of
-mesterijen n.l. te Heino, Zelhem, Haler-
brug, Boxtel en Giessen-Nieuwkerk en bo
vendien bij den heer M. Burger te Peij-
Echt proeven genomen om na te gaan of
een deel van het dierlijk eiwitrijk voer in
de rantsoenen door eiwitrijk voer van
plantaardigen oorsprong vervangen kan
worden. Men kwam tot de conclusie, dat
tegen halve vervanging voor mestvarkens
boven 60 K.G. levend gewicht geen beden
kingen behoeven te worden gemaakt. Bij
jongere dieren bestaat hiertegen wel geen
overwegend bezwaar, maar is toch eenige
voorzichtigheid gewenscht. Te Heino en te
Pey-Echt werd ook nog nagegaan, of men
het dierlijk eiwit geheel door eiwit van
plantaardigen oorsprong zou kunnen ver
vangen. In het eerste deel van de hoofd
periode konden grondnotenmeel, soyameel
en cocosmeel niet als gelijkwaardig met
Canadeesch en witvischmeel worden be
schouwd; in de tweede hoofdperiode kon
den echter geen aantoonbare nadeelige in
vloeden worden vastgesteld. Wij komen op
deze belangrijke proefnemingen nader te
rug. B-r.
UIT DE RIJNSTREEK
ALPHEN AAN DEN RIJN.
HET CONFLICT BIJ DE BURGERWACHT.
Een uiteenzetting van burgemeester Colijn.
Dezer dagen hebben wij meegedeeld dat
in verband met een gerezen conflict tus-
schen den voorzitter en den commandant
van de burgerwacht alhier, deze vereeni-
ging door den burgemeester is ontbonden,
waarop deze een nieuwe burgerwacht heeft
opgericht.
Thans is ons echter gebleken, dat de oude
burgerwacht in het geheel niet is ontbonden,
doch integendeel ondei vier van de zeven
vroegere bestuursleden nog lustig voortte-
staat, zoodat zich het merkwaardige feit
voordoet, dat Alphen aan den Rijn op het
oogenblik over twee burgerwachten be
schikt.
De „Nieuwe Rott. Crt." had over deze
zonderlinge kwestie een onderhoud met
burgemeester P. A. Colijn, die zijn stand
punt en handelwijze in deze nader uiteen
zette.
In de eerste plaats wees de heer Colijn
er daarbij op, dat het conflict tusschen
den commandant en den voorzitter reeds
van het begin van het vorige jaar dateert.
Aanvankelijk is van verschillende zijden ge
tracht beide partijen tot elkaar te brengen,
doch toen de voorzitter bleef weigeren een
vergadering bijeen te roepen welke nood
zakelijk was geworden voor de installatie
van nieuwe recruten en alle bemiddelings
pogingen faalden, heeft de burgemeester
zich genoodzaakt gezien in te grijpen.
Tenslotte, zoo zei ons de heer Colijn, moet
ik, als burgemeester, de zekerheid hebben,
dat ik in tijd van nood over een goed ge
oefende burgerwacht kan beschikken. Dit
nu was niet meer het geval, wanneer nieu
wen recruten de gelegenheid werd onthou
den toe te treden en er bleef mij daarom
slechts één mogelijkheid, n.l. mijn zgn.
bereidverklaring" in te trekken.
Volgens het tweede lid van art. 2 van het
Kon. besluit van 29 Nov. 1921, behooren n.l.
burgerwachten om voor het erlangen van
hulp en steun van het rijk in aanmerking te
kunnen komen, een ver-klaring van den
burgemeester over te leggen, dat deze auto
riteit van de diensten der burgerwacht ge
bruik wenscht te maken, indien de hand-
THEATER
HOOFDFILMS
INHOUD
AANVANGSUUR
KEURING
Casino:
De fluisterende scha
duw (le deel) (Bela
Lugosi).
De Zilveren Kogel
(Tom Tyler).
Sensatie
Dag. 8 —11, Zondags
bovendien 47 uur.
latinee Zaterd. en
Woensd. 2.30 uur.
Volwassenen
Lido:
Ziegfeld (Wililam
Powell Myrna
Loy Luise Rainer)
Werkelijk meer dan
erg.
Revue
Klucht
Dag. 8._511.15 uur,
Zondags bovendien
27 uur, Matinee
Zat. en Woensd.
2.30 uur.
Volwas enen
Luxor:
Kreutzer Sonate.
(Lil Dagover Pe
ter Petersen).
De Wolga Bootman.
Dramatisch
Dramatisch
Dag. 811 uur. Zon
dags bovendien 27
uur, Matinee, Zaterd.
cn Dond., 2 uur.
Volwassenen
Trianon:
Corsikaansche liefde
(Tino Rossi).
De Jantjes in actie.
(Lew Ayres Isa-
bell Jewell).
Romantisch
Avontuurlijk
Dag. 811 uur. Zon
dags bovendien 2—7
uur. Matinée Zaterd.
en Woensdag 2 uur.
Volwassenen
AGENDA
Vrijdag, St. Christoffel, ledenvergadering
„De Harmonie", 8.30 uur.
De avond-, nacht- en Zondagdienst der
apotheken wordt van Maandag 24 tot
en met Zondag 30 Mei a.s. waargeno
men door de apotheken: J. C. Pelle, Kort
Rapenburg 12, tel. 594, J. E. M. ten Dijk,
Haven 18, tel. 85 en J. Doedens, Wilhel-
minapark 8, Oegstgeest tel. 274,
having van de openbare orde dergelijke bij
zondere maatregelen noodig maakt.
Door deze verklaring in te trekken, zoo
vervolgde de heer Colijn, heb ik de oude
burgerwacht, welke in mijn oogen den laat-
sten tijd niet veel anders was dan een
schietvereeniging, haar bestaansrecht ont
nomen. Daarnaast heb ik een nieuwe bur
gerwacht opgericht, welke ik de vereischte
bereidverklaring heb gegeven. Er bestaan
dus thans eigenlijk twee van deze instituten
in de gemeente, doch de oude heeft geen
reden van bestaan meer, omdat zij niet meer
in aanmerking komt voor steun van het rijk.
Het overgebleven bestuur drie van de
zeven bestuursleden verklaarden zich be
reid in het bestuur van de nieuwe burger
wacht zitting te nemen heeft thans dan
ook reeds een schrijven van den inspecteur
ontvangen, waarin de vereeniging wordt
meegedeeld, dat de wapenen en andere
rijksgoederen, alsmede de oefeningsgelden
moeten worden ingeleverd.
De oude burgerwacht zal dus thans nog
slechts als schietvereeniging kunnen blyven
voortbestaan.
Den leden van de oude burgerwacht is
thans meegedeeld, dat zij zich bij de nieuwe
vereeniging kunnen aanmelden en voor zoo
ver het de mobiele brigade betreft, is dit
ook reeds geschied.
De burgemeester zei tenslotte nog het
ernstig te betreuren, dat geen vreedzame
oplossing van het geschil kon worden gevon
den.
Oude vrouw bewusteloos. Het trok
de aandacht der buren, dat ten huize van
Mej. M. gistereh geen gehoor werd ver
kregen.
De politie Werd gewaarschuwd en deze
vond bij het binnenkomen der woning
de 76-jarige vrouw bewusteloos op den
grond liggen.
Vermoedelijk was mej. M. door een be
roerte getroffen, en uit haar legerstede
gevallen.
Direct werd de hulp van den dokter in
geroepen. De toestand der vrouw is thans
iets gunstiger.
Bijna verdronken. Gistermorgen is
een 8-jarig zoontje van J. bij het baden in
de Hermans' Wetering bijna verdronken.
Toen men het knaapje vermiste, ging men
aan het dreggen, waarbij het gelukte den
jongen op het droge te brengen.
Eerst na een half uur gelukte het dr.
Pilon de levensgeesten van het jongetje
op te wekken.
Een vreemde verschijning. Op een der
stembureau, deed zich gisteren een niet
alledaagsjh voorval voor. Een kiezeres,
wier geestvermogens niet geheel normaal
zijn, verscheen in het stemlokaal, maakte
voor elk der aanwezigen een gracieuse
buiging, om daarna te stemmen. Eenigen
tijd later verscheen zij echter ten tweeden
male. Thans geheel in een oranje kleed ge
stoken verrichtte zij weer dezelfde cere
moniën om daarna onder groote hilariteit
der aanwezigen het stemlokaal te verlaten.
Collecte E. H. B. O. De gisteren ge
houden straat-iollecte ten bate van de afd.
der E. H. B. O. bracht met inbegrip van
enkele giften 210.op.
HAZERSWOUDE.
Geboren: Jacobus, zoon van M. van
der Berg en I. van Mannekes.
Overleden: Abraham Kaptein 86 j.
Ondertrouwd: J. van Stigt 22 jaar
en H. van Elswijk 21 jaar H. Vermeulen
23 jaar en H. M. Heemskerk 27 jaar
Getrouwd: J.van Leeuwen 25 jaar
en A. J. de Gelder 21 jaar C. van Dam,
2b jaar en C. J. Westgeest 23 jaar G.
Meijer 25 jaar en C. M. van Deunen 25
jaar.
ZOETERWOUDE (DORP).
De verkiezing. De R. K. Staatspartij
heeft bij deze verkiezing vooral in de
afdeeling Dorp en Weipoort een glorie
dag beleefd.
Het aantal meer uitgebrachte stemmen is
geheel in het voordeel van de Staatspartij
gekomen.
De A.R. en Chr. Hist. Unie zijn te samen
gelijk in getal gebleven. De N.S.B. is voor
Dorp en Weipoort geheel van het tooneel
verdwenen.
Bij het vele goede werk van de Propa-
gandaclub was ook nog nauwkeurig aan-
teekening gehouden van de opgekomen
katholieke kiezers en zoo kwam op het
Raadhuis de slotsom: opgekomen kath. kie
zers 640, utgebracht op Beaufort 638,
op van der Weyden 1. Totaal 639.
Stilstaan verboden
gjp ....op bruggen, binnen 8 m van
k straathoeken. autobushaltes, voor
uitritten, brandkranen.
