IEDEREEN, KIEST
Firma wan Berge Henegouwen
IN DEN KRATER VAN BARCELONA
DONDERDAG 27 MEI 1937
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 7
zooals van ouds reeds geschiedt op electrisch gebied AALMARKT 12
TELEFOON 1782
Vasten en bidden zijn levensgevaarlijk
De correspondent van de „Uni
verse" in Barcelona Milford Junior,
vertelt ons na zyn terugkeer in
Engeland het volgende over het
godsdienstig leven.
Milford was in Barcelona by het
uitbreken van den oorlog, en heeft
de staat nu verlaten, om vryer te
zyn in zyn publicaties.
Sinds Januari heb ik geen H. Mis meer
gehoord. Herhaaldelijk heb ik gepoogd dit
te doen. Er is nog een wy'k in Barcelona,
waar nog de H. Mis wordt gelezen, dat is de
Euzcadi-wyk van de Basken. In het geheim
ging ik er naar toe en vroeg om toegelaten
te worden. Maar men antwoordde: „Hier
mogen alleen Basken komen".
Deze concessie hebben de Rooden moeten
doen aan hun bondgenooten. Maar elders
wordt geen godsdienstoefening meer ge
houden, noch voor de katholieken, noch
voor de protestanten.
Het zou de dood zyn voor den priester en
de gevangenis voor de aanwezigen.
Wij baden in het geheim.
lederen Zondagmorgen kreeg ik op mijn
kamer bezoek van een vriend. Ik sloot de
luiken, draaide het electrisch licht aan, en
grendelde de deur. Dan zeiden wij de ge
beden van de H. Mis en pauzeerden soms
als wy meenden voetstappen te hooren op
het balkon of op de corridor.
Met dezelfde voorbehoedmiddelen baden
•wy fluisterend den Rozenkrans, want het
beteekende minstens gevangenis, als men
ons hoorde.
In de straat Enrique Granados was een
dapper priester by een familie verborgen;
lederen Zondag droeg hy de H. Mis op.
Maar op een keer telefoneerde een vrouw
aan een harer kenissen: „Vergeet Zondag
11 uur niet". Dit telefoongesprek werd op
het kantoor opgevangen, en Zondagsmor
gens drongen de soldaten het huis binnen,
en de priester werd evenals de aanwezigen
gevangen genomen. De priester werd dood
geschoten, de anderen verblyven nog in de
gevangenis.
In een zeker huis was een verdieping te
huur. Een oudere en een jongere man gin
gen naar boven om het huis eens te zien.
Even daarna kwamen een paar vrouwen
die zeiden: „Ik denk dat oom boven is om
het huis te bezichtigen. We zullen hen maar
volgen". Ook zy gingen naar boven.
Maar de concierge was achterdochtig en
meende in den ouderen man een priester te
hebben erkend. Hij ging naar boven en
vond de deur gesloten. Hij snelde naar de
controlepost van de militaire politie en
bracht twee man mee. Zij openden de deur
met een looper en merkten dat hier een
huwelyk was ingezegend. Alle vier werden
gearresteerd. Wat er met hen gebeurde,
weet ik niet. Wy hooren van zooveel pries
ters, die worden doodgeschoten, dat wy ze
niet meer kunnen identificeeren.
Vasten op Goeden Vrijdag was
levensgevaarlijk.
Ik heb op Goeden Vrydag myn vasten-
plicht niet kunnen vervullen. Het gebeur
de als volgt. Wy hadden altyd al politie
van de Generalidad met revolvers in hun
zakken, maar nu zei de gastheer van het
pension tegen mij: „Wij krijgen vandaag de
Matones (d.w.z. beulen)"
„Wat bedoel je daarmee?" vroeg ik hem.
Hy antwoordde my, dat het leden waren
van de volksrechtbank, die zoo onnoemelijk
veel menschen in Tarragona veroordeeld
hadden.
Er kwamen er drie. Zy zaten rond myn
tafeltje, en zagen er ongeschoren uit, met
woeste blikken. Zy droegen leeren jassen
en versleten gestreepte broeken. Hun oogen
bleven voortdurend op ons gericht.
Het was Goede Vrydag. Maar er werd
gehakt-vleesch met ryst opgediendOn
danks mijn gcede wil moest ik het eten
In de bakkerij, vanwaar wy ons brood be
trokken, werden door de Anarchistische
federatie vijf nonnen gevonden, die daar
een schuilplaats hadden gezocht. Zy werden
allen doodgeschoten, evenals de bakker en
zyn familie.
Kerken in Barcelona.
Byna alle kerken in Barcelona zyn door
brand vernield. Soms staan alleen de muren
nog overeind. Meestal zyn zy met den grond
gelijkgemaakt.
Ik ben gaan kyken naar de Canada
straat, waar eens het Carmelietenklooster
stond, met een kapel en daarnaast een pa
rochiekerk. Alle gebouwen zijn totaal ver
dwenen. Ook de Bono Nova, de kerk waar
de aristocratische huwelyken voltrokken
werden, de nieuwe St. Annakerk, de St. Jo
zefkerk in Ramblas, zijn niet meer te vin
den. Van de Beien-kerk, een meesterstuk
van Barok-architectuur, zyn alleen de vier
muren overgebleven, die op invallen staan.
Binnenkort zullen ook die wel neergehaald
worden.
Companys heeft de Kathedraal en de
Kerk van de H. Familie gered, door bordjes
by de ingangen te hangen: „Onteigend door
de Regeering ten gunste van volksinstel
lingen".
De Franciscanerklooster wordt gebruikt
als hoofdkwartier voor de Anarchistische
Federatie. Het klooster van San Juan de
Dios is een kinderbewaarplaats geworden.
Zelfs in Barcelona heeft het in brand ste
ken van de oude kerk van Santa Maria del
Mar veel verontwaordiging gewekt. Deze
vernieling was het symbool van de woede
tegen iederen godsdienst.
De Engelsche kerk van St. George is be
waard gebleven, maar er werden geen
diensten meer in gehouden, en de dominee
Mr. Grimes, is in Ween en. Men sprak on
langs ervan, dat de Rooden de Engelsche
godsdienstoefeningen zouden toestaan als
een politieke concessie, maar het bleef by
praten. Zij haten iedere religie. En daarin
kennen zij geen pardon.
BINNENLAND
ONTHULLING MONUMENT KONINGIN
MOEDER.
H. M. de Koningin, Prinses Juliana en
Prins Bern hard zullen plechtigheid
bijwonen.
By het comité tot stichting van een mo
nument te Baara, gewyd aan de nage
dachtenis van Koningin Emma, is heden
telegrafisch bericht ontvangen, dat H. M.
de Koningin, H. K. H. Prinses Juliana en
Z. K. H. Prins Bernhard de onthulling
op Zaterdag, 5 Juni a.s., des namiddags
te half vyf, zullen bijwonen.
NED. VER. TOT BESCHERMING
VAN VOGELS.
Een nieuwe bundel jaarverslagen en
bydragen (over de periode 19291936)
kwam zoo juist van de pers; een boek
werk rijkelijk geïllustreerd en vol koste-
lyke gegevens over onze gevleugelde
vrienden.
H. Ruiter geeft eenige wenken betref
fende het aanleggen en onderhouden van
nestgelegenheden voor ooievaars; Nol
Binsbergen schryft over de steltkluut; M.
C. Annot verhaalt uit zyn ervaringen als
politieman; dr. W. H. v. Dobben geeft iets
over verschillende vormen van vogeltrek;
L. en dr. N. Tinbergen leveren een bij
drage over roofvogels en vogelbescher
ming; Jos. P. Strybos behandelt de IJs-
landsche vogelwereld; J. C. Thiebout
Loopuyt de geschiedenis van den slecht
valk; J. Klaver schrijft over de school en
de vogelbescherming, terwijl J. Drijver
de vorderingen bespreekt der wettelijke
vogelbescherming in Nederland.
Het secretariaat der vereeniging is ge
vestigd: Reguliersgracht 9 te Amsterdam.
Prijs per Liter f 3.25
BUITENGEWOON FIJNE BORREL
~a
*c/>"
CD
O
ro
dn
CD
CD
O
ro
CJl
MEER BLOEMBOLLEN NAAR
DUITSCHLAND?
Het Hollandsche bloembollenkweekera-
genootschap, de R. K. Land- en Tuinders-
bond en de Christ. Boeren- en Tuinders-
bond afd. Holland-Brabant hebben een
verzoekschrift gezonden aan den minister
van Landbouw en Visschery, waarin adres
santen verklaren, dat zy met belangstel
ling de pogingen volgen, welke gedaan
worden om een ruimeren afzet van land
en tuinbouwproducten naar Duitschland
te verkrijgen. Het adres wijst dan op het
teveel aan bloembollen, dat in ons land
nog telkenjare geteeld wordt, een teveel,
dat voornamelijk door de Duitsche invoer-
belemmeringen wordt teweeggebracht. De
lasten van dit surplus drukken zwaar op
de kweekers, zoodat adressanten verzoe
ken bij de loopende besprekingen het
daarheen te leiden, dat ook de bloembol
lenteelt van een eventueele export ver
ruiming zal profiteeren.
EEN EVENOUDER VAN DEN PAUS.
Pastoor Röselaers te Hoensbroek, die
tegelyk met Z. H. den Paus op 31 Mei zyn
tachtigsten verjaardag viert, heeft gisteren
via Genua een reis naar Rome onderno
men.
STAATSRAAD Mr. J. SCHOKKING.
Na een vry langdurige afwezigheid we
gens ziekte heeft staatsraad mr. J. Schok
king gisteren weer de gewone wekelyk-
sche vergadering van den Raad van State
bygewoond.
LANDBOUW-ORDENINGS-WET.
Voor-ontwerp wordt niet ingetrokken.
Volgens het „Hbld." zou het vooront
werp Landbouw-ordeningswet, gezien de
ernstige critiek, ook uit agrarische krin
gen, in zyn tegenwoordigen vorm niet
worden gehandhaafd doch t.z.t. worden
vervangen door een nieuw ontwerp.
Naar de „Msbd." verneemt, is dit be
richt niet juist. Ongetwyfeld zal de minis
ter by het maken van het definitieve
wetsontwerp .met de gemaakte opmerkin
gen rekening houden. Voor wyziging van
het ontworpen systeem bestaat echter
zoo verzekerde men ons geen aanlei
ding.
GESCHORST RAADSBESLUIT VAN
ZANDVOORT.
Geen zaal voor Communisten.
Heden is uitgegeven het staatsblad no.
2306, besluit van den 19den Mei 1937 tot
schorsing van het besluit van den raad
der gemeente Zandvoort van 19 April
1937, strekkende tot beschikbaarstelling
van een lokaal van het gemeentelijk ver-
eenigingsgebouw (voormalig gebouw der
bewaarschool) voor het houden van ver
gaderingen van de Communistische party,
afdeeling Zandvoort.
BOUW VAN 46 BOERDERIJEN
IN WIERINGERMEER.
De directie van den Wieringermeerpol-
der te Alkmaar heeft den bouw van zes-
en-veertig boerderyen in den Wieringer-
meerpolder opgedragen als volgt:
Fr. A. Kingma te Slootdorp: 15 boerde
ryen voor 233.830; K. Ooms te Bles-
kensgraaf: 11 boerderyen voor 171.600;
J. Kingma te Medemblik: 9 boerderijen
voor 144.290; J. Geusebroek te Medem
blik: 11 boerderijen voor 174.600. To
taal 46 boerderyen voor 724.320.
GEEN KANO'S MEER OP ZEE.
B. en W. van 's-Gravenhage stellen een
verbodsbepaling voor.
In het zomerseizoen pleegt menigeen
met een kano of een soortgelijk vaartuig
tochtjes te maken op zee. Dit roekeloos
en onverantwoordelyk vermaak heeft
reeds een enkele maal tot gevolg gehad,
dat een kanovaarder den dood in de gol
ven vond, en ook zy, die den in nood ver
keerenden kanovaarder te hulp kwamen,
stelden zich aan groot gevaar bloot. In
het algemeen zyn deskundigen op kano
sportgebied het er over eens, dat een kano
of een dergelyk vaartuig nimmer als zee
waardig kan worden beschouwd en daar
om niet op zee thuis behoort, zelfs al is
deze kalm. Het z.g. peddelen voor de kust
levert voortdurend gevaar voor den kano
vaarder op, aldus B. en W. van 's-Gra
venhage aan den Raad.
Het wordt dan ook, aldus B. en W.,
raadzaam geacht, aan het beoefenen van
deze gevaarlyke sport door een verbods
bepaling een einde te maken. Mede ter
wille van het gemakkelijk constateeren
van overtredingen is het wenschelyk als
dan strafbaar te stellen het zich met een
roeiboot of een kano, met of zonder zeil
uitgerust, naar zee begeven, zoowel van
het strand, de Delflandsche- en de haven
hoofden af, als van de zeesluizen langs
het afvoerkanaal en van de visschersha-
ven langs den doorgang tusschen de bin
nen- en buitenhaven te Scheveningen, het
met deze vaartuigen uit zee terugkeeren
naar en het-daarmee vertoeven op de ge
noemde plaatsen.
B. en W. van 's-Gravenhage stellen den
raad voor, in de algemeene politieveror
dening voor 's-Gravenhage en het politie-
reglement voor de visschershaven te
Scheveningen daartoe de noodige verbods
bepalingen op te nemen.
BOEREN EN BOERINNEN UIT LIPPE
DETMOLD NAAR ONS LAND.
Het Oranje-comité te Naarden heeft ter
viering van den verjaardag van Z. K. H.
Prins Bernhard een groep van 52 boeren
en boerinnen uit LippeDetmold uitge-
noodigd in Naarden onder leiding van den
folklorist v. d. Ven demonstraties van
volksdansen en dergelyke te geven. Deze
groep treedt 's middags in het Kurhaus
te Scheveningen op en 's avonds te Naar
den.
VRIJMOEDIG OPTREDEN VAN DE
N. S. B. TE 's-GRAVENHAGE.
In de stem bureaux.
De N.S.B. heeft haar activiteit te 's-Gra-
venhage wel zoo ver doorgedreven, dat
deze in brutaliteit is overgegaan. In ieder
stemlokaal was door de leiding van de N.
S. B. een heer of dame geposteerd met
papier en potlood, om de namen en num
mers van de kiezers te noteeren. Voor zoo
ver dit buiten de afzetting in het stemlo
kaal geschiedde kon hier natuurlyk niets
tegenin gebracht worden, maar verschil
lende voorzitters van stembureaux had
den zich laten verleiden, met het oog op
de drukte zooals het heette, dezen N. S. B.-
leden een plaatsje binnen de afzetting te
geven. Eenmaal daar geposteerd, ging de
brutaliteit van de N. S. B.-vertegenwoor-
digers zoo ver, dat zij probeerden de kie
zers hun stemgeheim te ontfutselen, door
te pogen, in de stemhokjes te gluren en
er dan aanteekening van te houden, op
wie(n) de betrokken kiezer zyn of haar
stem had uitgebracht.
Toen dit, door protesten van andersden
kenden, ten Gemeentehuize bekend werd,
zijn er direct drastische maatregelen ge
troffen om aan dit begin van politieke
terreur een einde te maken. Met een vyf-
tal auto's werd een tocht gemaakt langs
alle stembureaux, en daar, waar N. S. B.-
ers binnen de afzettingen een plaats had
den gevonden, werden dezen er uit ver-
wyderd, terwyl den voorzitters der stem
bureaux er op werd gewezen, dat de af
sluiting gehandhaafd diende te blijven.
„Vaderland".
De Verkiezingen»
TOTAALSTAAT
In het geheele land werden in totaal uit
gebracht 4.059.576 stemmen, welke als
volgt over de partyen zijn verdeeld:
R.K. Staatsparty
1.169.867
S.D.A.P.
890.880
Anti-Rev. Party
665.378
Christ. Hist. Unie
303.798
Vrijheidsbond
160.260
Vrijz. Dem. Bond
239.466
Comm. Party
137.070
Staatk. Geref. Party
78.627
R.S.A.P.
32.823
N. B., T. en M. Party
6964
Kath. Dem. Party
27.673
N.S.N.A.P.
1.012
Christ. Dem. Unie
85.007
Algemeen Belang
9.034
Nat. Soc. Beweging
171.057
Herv. Geref. Staatsp.
24.498
Christ. Nat. Actie
20.493
Actie-Bouwman
21.199
Nationaal Herstel
6.256
Zwart Front
8.210
EENIGE AFZONDERLIJKE UITSLAGEN
ZÏLK
Uitslag der verkiezing. R.K. Staats
partij 570, S.D.A.P. 18, Anti-Rev. Partij 9,
Christ. Hist. Unie 20, Vrijz. Dem. Bond 1,
Kath. Democ. Party 6, Chr. Dem. Party 7,
N.S.B. 4.
ROELOFAREND S VEEN
Uitslag der verkiezing. R.K. Staats
party 1144, S.D.A.P. 3, Anti-Rev. Party 7,
Christ. Hist. Unie 9, Vryz. Democr. 3, Com
munisten 1, Nat Soc, Bew. 4, Zwart
Front 1.
OUDE WETERING
Uitslag der verkiezing. R.K. Staats
partij 176, S.D.A.P. 8, Anti-Rev. Partij 157,
Christ. Hist. 27, Vryheidsb. 4, Vrijz. Dem.
8, Communisten 1, Nat. Boeren- en Tuin-
dersb. 2, Christ. Dem. Unie 2, Algemeen
Belang 1, Nat. Soc. Bew. 5, Herv. Geref.
Staatsparty 4.
NIEUWE - WETERING
Uitslag der verkiezing. R.K. Staats
partij 163, Anti Rev. Party 40, Christ. Hist.
35, Vrijz. Dem. 1, Christ. Dem. Unie 1, Nat.
Soc. 5, Herv. Geref. Staatsparty 3, Zwart
Front 2.
RIJPWETERINQ
Uitslag der verkiezing. R.K. Staats
party 374, S.D.A.P. 2, Anti Rev. Party 8,
Christ. Hist. Unie 10, Vryheidsbond 2, Vryz
Dem. Bond 3, R.S.A.P. 2.
OüD-ADE
Uitslag der verkiezing. R.K. Staats
party 197, Anti Rev. Party 1, Christ. Hist.
Unie 9, N.S.B. 2.
KAAG
Uitslag der verkiezing. R.K. Staats
party 48, Anti Rev. Party 20, Christ. Hist.
Unie 27, Vryz. Dem. 2. Communisten 1,
Staatk. Geref. Party 5, Christ. Dem. Unie
5, Nat. Soc. Beweging 8.
PERCENTAGES IN DEN KIESKRING
LEIDEN
R.K. Staatsparty
S.D.A.P.
Anti-Rev. Party
Chr. Hist. Unie
Vrijheidsbond
Vrijz. Dem. Bond
Comm. Party
Staatk. Geref. Party
R.S.A.P.
Nat. B., T. en M. Party
Kath. Dem. Party
Chr. Dem. Unie
Algemeen Belang
Nat. Soc. Beweging
Herv. Geref. Staatsp.
Chr. Nat. Actie
Nationaal Herstel
Zwart Front
26.49
16.87
19.57
12.75
5.23
4.18
1.07
4.08
0.27
0.10
0.46
1.27
0.17
4.53
1.30
1.37
0.24
0.05
Als het in Leiden een verkiezing voor
den gemeenteraad zou zyn geweest, zou
de uitslag zyn geweest:
8 R.K. (nu 7).
12 S.D.A.P. (nu 14).
6 A.R. (nu 4).
4 Chr. Hist, (nu 6).
1 Vryheidsbond (nu 1).
2 Vryz. Dem. (nu 1).
1 N.S.B.'er (nu 1 Nation. Herstel).
MUSSERT IN LEIDEN.
De heer Mussert en enkele andere voor
aanstaande N. S. B.'ers vertoefden gister
avond te Leiden, waarschynlyk om op
het bureau van het „Nationale Dagblad"
de uitslag der verkiezing te vernemen!
De heeren hebben ook een bezoek ge
bracht aan de „Turk", wat de aandacht
trok van vele bezoekers en voorby gangers.
OM DE STEMVERHOUDING TOT DE
ANDERE PARTIJEN TE HANDHAVEN
MOEST EEN LIJST HEEL WAT MEER
STEMMEN HEBBEN.
Om in verhouding tot andere partyen
niet achteruit te gaan, moest deze keer
een lijst heel wat meer stemmen meer ver
zamelen, dan in 1933.
Ten eerste al, omdat er veel meer stem
men werden uitgebracht.
Tienduizenden stemmen zyn in 1933
versnipperd over 40 lysten, waarop geen
candidaat werd gekozen.
Op deze 40 lysten bracht 3.57 pet. der
kiezers een stem uit. Van het aantal gel
dige stemmen werd zelfs 3.96 pet. waar
deloos door de verkruimeling.
Dat waren 147.212 stemmen.
Op één lyn met deze lijsten konden nu
gesteld worden: N.S.N.A.P., Chr. Natio
nale Actie, Alg. Belang, Actie Bouwman
en Zwart Front.
Van de lilliputter-iysten kwamen aldus
heel veel stemmen vry voor de grootere
partyen.
Een party, die relatief haar stemverhou
ding wilde handhaven, moest meer stem
men halen dan by de vorige Kamerver
kiezing.
LAATSTE BERICHTEN
GASONTPLOFFING TE ENSCHEDé
Muren en vloer weggeslagen
Twee personen gewond.
Omstreeks half zeven heeft zich gister
avond in pand Drienerweg 130 te Ensche
dé, bewoond door den schilder Hoekstra,
een ernstige gasontploffing voorgedaan.
In de morgenuren hadden werklieden
van het gas- en waterleidingbedrijf te
Enschedé de gasleiding doorgeblazen, om
dat het gas niet goed wilde branden. Nadat
zy waren weggegaan verspreidde zich een
sterke gaslucht door het huis, welke door
de bewoners werd toegeschreven aan de
pas verrichtte reparatie, en waarvan men
dacht, dat zij wel spoedig zou wegtrekken.
's Middags stierf in het huis echter een vo
gel tengevolge van het gas, terwijl eenige
uren later de vrouw van Hoekstra onwel
werd. Haar man besloot toen met een buur
man de gasleiding na te kyken. Of de
mannen daarby vuur hebben gebruikt,
staat nog niet vast, doch plotseling deed
zich een ontploffing voor, waarbij twee
muren van het huis en de vloer van de
woonkamer volkomen werden weggeslagen
en in het plafond groote gaten vielen. Zoo
wel op de boven- als op de benedenver
dieping werd alle huisraad vernield. Won
der boven wonder kwamen de bewoners er
met slechts lichte kwetsuren af.
Mevrouw Hoekstra, die buiten kenn'
was, moest evenwel naar het ziekenh-
worden vervoerd.
