WOENSDAG 26 MEI 1937
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
STADS
NIEUWS
28ste Jaargang
No. 8732
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-,
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
tsm ÖSSQSSS «SMS»
1
j Verkiezingsuitslagen
De uitslagen van de Tweede
H Kamer-verkiezingen, die heden s
hebben plaats gehad, zullen he
denavond vanaf ongeveer half
zeven uur aan ons gebouw be- g
v kend worden gemaakt.
Morgenochtend geven wi| een
extra-editie uit, die bij al onze
abonné's zal worden bezorgd.
&COS «W ifogr) ïv>XiiiS>3
Wat gaat er nu gebeuren?
Do stembus is gesloten, als U de krant
leest. 't Zal tenminste niet veel meer
schelen. In ieder geval: U heeft gestemd,
als U stemgerechtigd zijt.
En nu.
Nu gaat onze belangstelling uit naar het
resultaat van de verkiezing, het directe re
sultaat.
Behalve 'aan ons bureau, deelen wij U dat
geheel of gedeeltelijk mede morgen
ochtend in een extra editie onzer courant,
die alle abonné's thuisbezorgd krijgen. Wij
mogen vertrouwen, dat de geheele uitslag
der verkiezing reeds in den loop van den
nacht bekend wordt en dus in onze extra
editie gepubliceerd kan worden.
En dan.
Dan gaat onze belangstelling uit naar de
vorming der nieuwe regeering, en vervol
gens en daar komt 't op aan! naar de
daden dier nieuwe regeering.
Onze courant zal in de toekomst zoo
als in het verleden U van dat alles nauw
keurig op de hoogte houden, objectief
en critisch beschouwend.
Dat de band tusschen onze courant en
de Katholieken in Leiden en in de breede
streek, waarin wij het aangewezen en
meest-gelezen Katholieke dagblad zijn
dat die band in den afgeloopen verkiezings
tijd moge versterkt zijn!
Iedere Katholiek, die de feiten ziet, zoo-
als ze zijn, moet in dezen tijd hébben ge
constateerd, hoe gewenscht en noodig is
de voorlichting van een Katholieke
courant, van een Katholieke geweste
lijke courant. In den verkiezingstijd blijkt
dat wel héél duidelijk! Maar.ook buiten
dien tijd, altijd, en vooral in dezen aller
gewichtigste periode in de wereld-ge
schiedenis, is die voorlichting noodzakelijk.
Wij houden geen pleidooi voor eigen zaak;
wij constateeren de feiten, zooals ze zijn.
Tusschen onze lezers en ons onze
lezers individueel of groepsgewijze kan
meeningsverschil bestaan. Ook in den afge
loopen verkiezingstijd zal zich dat wel 'ns
hebben voorgedaan.... Maar ten slotte
moeten wij elkaar toch vinden in de be
langrijke, beslissende vraagstukken, die
onze vitale-, de levensbelangen raken!.
In een niet-Katholiek blad kan een Ka
tholiek niet vinden de volledig-voldoende
voorlichting wat betreft gebeurtenissen,
waarvan de kennis voor hem gewenscht
moet zijn of zelfs noodzakelijke en on
ontbeerlijk is.
Wij zijn afgedwaald van wat wij wilden
zeggen: wij zullen mèt onze lezers met volle
belangstelling volgen, wat er nu, na de
verkiezing in het practische leven gebeu
ren gaat.
De.politiek beteekent heel veel in het
leven. Van de politiek hangt heel veel af.
Maarde politiek is.... niet alles!
In de Katholieke pers moet de politiek
innemen een plaats, evenredig aan haar be
langrijkheid. N a a s t de politiek èn b o v e n
de politiek zijn andere zaken, die de in
teresse der Katholieken moeten hebben. Wij
stippen dit even aan. Hoe wij dit precies
bedoelen, zullen de lezers onzer courant
xunnen constateeren.
Een misleidend manifest
Sinds enkele dagen wordt onder de ka
tholieke arbeiders een manifest verspreid
van het in oprichting zijnde z.g. „Ned. Ver
bond van Kath. werkers".
De grondleggers van dit verbond worden
gevormd uit, voorheen bij onze Kath. Ar
beidersbeweging aangesloten, personen, die
naar aanleiding van het bekende besluit van
het R. K. Werkliedenverbond, dat alle
leden, die behooren tot de K(atholiek)
D(emocratische) P(artij), of geregelde
lezers zijn van „Onze Vaan", moeten worden
geroyeerd, alvast him ontslag hebben ge
nomen.
Over dit besluit wordt echter zulk een
onware voorstelling gegeven, dat een
juiste uiteenzetting van de zaak ons nood
zakelijk voorkomt.
Verweten wordt aan het R. K. Werkl.
Verbond, dat dit het politieke terrein be
treedt, wat verboden zou zijn; dat dit de
makkers, die krachtig hebben meegewerkt,
van zich afstoot; dat dit oorzaak is van
brood- en steunroof, enz., waarna vervol
gens wordt opgewekt tot aansluiting bij
de te stichten strijdorganisatie, zonder vrij
gestelden, bezoldigde bestuurders en baan
tjesjagers.
Ten opzichte van het royeeringsbesluit
heeft de leiding van onze R. K. Arb. bew.
in een brochure „Geen brekers", haar stand
punt uiteengezet en aangetoond, dat zij ver
plicht was, tot een zoodanigen maatregel
over te gaan.
Wat toch is het geval?
Sinds enkele jaren zijn de voormannen
van de K.D.P. in woord en geschrift stelsel
matig werkzaam, om het vertrouwen der
Kath. georganiseerde arbeiders in de Ver-
bondsleiding en in de Hoofdbesturen onzer
Vakbonden te ondermijnen.
Daarbij schrikken zij niet terug voor de
meest laakbare middelen en ontzien zij
zich niet onze arbeidersleiders verdacht te
maken en hen te beschuldigen van dema
gogie, radeloosheid, draaierij enz. enz.
Twee jaar geleden hebben wij in dit blad
op dit gevaarlijk werk gewezen en na dien
tijd is de brekersarbeid nog verergerd.
De genoemde brochure geeft 35 bladzijden
met uittreksels uit „Onze Vaan", na welker
lezing zich ieder onbevooroordeelde af
vraagt, hoe of het mogelijk is, dat nog niet
eerder een royeeringsbesluit is genomen.
De aangehaalde citaten zijn zoo minder
waardig, dat men niet begrijpt, dat de ka
tholiek georganiseerde arbeiders, die tot de
K.D.P. behooren, zich niet vol verontwaar
diging hebben afgewend van deze partij.
Hieronder eenige staaltjes ter beoordee
ling.
Het is het verraad aan de arbeiders
door him eigen gekozen leiding, die welbe
wust verslechteringen aannemen
....Verdwaasde leiders die de arbeiders
zoet houden met 't oog op politieke aspira
ties.
De heeren weten het wel, maar zij
handelen er niet naar. Het is een groot Ka
tholiek Politiek belang dat hun Janus-aan
gezicht bij voortduring aan het katholieke
volk wordt vertoond.
....Het R. K. Werkl. Verb, heeft niets
anders gedaan, dan trouw achter de conser
vatieve, kapitalistische, militaristische kliek
aanloopen
Over 'n rede gehouden door den Centraal-
President van onzen Volksbond, waarin, in
navolging van de Kerkelijke Overheid, tot
éénheid werd aangemaand, wordt geschre
ven over „gezwam" en over de arbeiders
die door .zulke stakkerds" worden voorge
licht.
Over de vorig jaar in Amsterdam uitste
kend geslaagden Kaderdag wordt gezegd
„misselijk, misleidend gedoe"....
Maar tevens blijkt uit een verslag onder
de rubriek „Uit de afdeelingen" dat de afd.
Losser van de K.D.P. in samenwerking met
de Socialistische bestuurdersbond een ver
gadering had georganiseerd, waarop van
beide partijen sprekers optraden, en waar
van het verslag zegt: „De drang tot één
heid kwam op deze vergadering zeer sterk
tot uiting".
Ten slotte nog één citaat uit een brochure
van den heer Wesseling, den secretaris der
K.D.P.
De zware keuze moest worden ge
daan. 't Meest voelde ik mij aangetrokken
tot de S.D.A.P. Krachtig levensbeginsel.
Ideaal en enthousiasme. Uitmuntend geor
ganiseerd en knappe leiders.... En toch
kon ik niet tot toetreding komen. Ik geloof
niet dat ik me door het lidmaatschap in ge
weten bezwaard zou gevoeld hebben. Ik
geloof dat men lid van de S.D.A.P. kan
worden en toch goed katholiek blijven.
Wat de Kerk in het buitenland toelaat,
verbiedt zij hier niet, want de R. K. leer
is één en ondeelbaar en geldt voor de heele
wereld.
Het bestuur van het R.K.W.V. merkt naar
aanleiding hiervan op: Een man met deze
De wereld
in vogelvlucht
De Parijsche wereldtentoonstelling is
Maandag officieel geopend en Dinsdag voor
het publiek opengesteld. Dat wil evenwel
bij lange na niet zeggen, dat de tentoon
stelling af is. Integendeel, het grootste ge
deelte is nog niet af. Bij de opening had
men alles wat niet af was voorloopig met
doek gemaskeerd en de wegen wat begaan
baar gemaakt. Maar den volgenden dag was
het een groote chaos. Het publiek, dat aan
de controle-ingangen stond, moest wach
ten, omdat er van alles ontbrak. Tenslotte
heeft men het. publiek maar zonder beta
ling toegelaten, zoodoende was de eerste
dag ongetwijfeld een succes voor de ten
toonstelling, maar geen financieel succes.
Dr. Schacht is eveneens te Parijs aangeko
men, officieel om het Duitsche paviljoen te
openen, maar overigens ook om bespre
kingen te voeren. Zijn landgenooten zullen
evenwel moeite moeten doen om de Parij
sche tentoonstelling te bereiken, want de
Duitsche regeering maakt het hun niet ge
makkelijk. Zij zullen ernstig gecontroleerd
worden en alleen degenen, die in het bui
tenland te vertrouwen zijn, zullen over de
Duitsche grens gelaten worden. Prettig is
dat niet voor de Duitschers.
VERKIEZINGSOPSTOOTJES TE
AMSTERDAM.
Steenen gooien en een schot dat bijna raak
was.
De „stembusstrijd" heeft op verscheidene
plaatsen in Amsterdam vandaag opstootjes
veroorzaakt.
In de ten Katestraat maande een agent
van politie een opgewonden menigte voor
een stembureau tot doorloopen. De samen-
scholenden reageerden hierop door met
steenen te gooien in de richting van den
agent. Deze werd aan zijn knie geraakt en
loste daarop een schot in de lucht. Het
schot trof een juffrouw, die uit een raam
het tumult gadesloeg. Zij kreeg een schamp
schot aan het hoofd en is per auto van den
G.G. en G.D. naar het Wilhelminagasthuis
overgebracht; haar toestand is niet ernstig.
In Amsterdam-Noord heeft de politie
voorts een troep politieke fanatici uiteen
gedreven, waarbij een man een slag met
een gummistok kreeg.
HET ZIEKENTRIDUUM.
Voor het Ziekentriduum, dat, zooals ge
meld, op 23, 24 en 25 Juni a.s. zal worden
gehouden, worden in verband met het
tweede lustrum groote voorbereidingen ge
troffen.
Wij kunnen nu vast mededeelen, dat de
openingsplechtigheden op den eersten dag
zullen 'geschieden door den Pauselijken
Internuntius te Den Haag, Mgr. P. Giobbe,
die op dien dag een pontificale H. Mis zal
celebreeren.
Het sluitingslof zal worden gecelebreerd
door Mgr. Michaël Buckx, oud-apost. vicaris
van Finland.
Op verzoek van den Hoogeerw. Deken
van Leiden heeft Z. H. Exc. Mgr. Huibers
als patrones van het Leidsche Ziekentri
duum aangewezen de H. Liduina van Schie
dam.
De inschrijving voor het Ziekentriduum
eindigt op 10 Juni a.s., zoodat men zich tot
die datum kan opgeven bij den secretaris,
den heer Th. Ovost, Heerengracht 58, Lei
den, bij de wijkverpleegsters en bij de cor
respondenten in de omgeving.
Het auto-comité verzoekt den autobezit
ters dringend de dagen van het Ziekentri
duum hun auto voor het vervoer der zie
ken te willen afstaan. Zij kunnen dit op
geven bij het auto-comité „Het Eigen Huis",
Rapenburg 24, Leiden.
Voor de zeer groote kosten, waarvoor het
comité in deze dagen komt te staan, mogen
wij nog eens aandringen op grooten finan-
cieelen steun, welke dezer dagen zal wor
den gevraagd.
Op de gisteren gehouden bridge-wedstrijd
der Ned. Reisver. voor Katholieken zijn de
prijzen behaald door
Groep I: le pr. Heeren Verheul en Vree
burg 24 J4 pnt.; 2e pr. heeren Kuiper en Vree
burg 23pnt.; 3e pr. heer en mevr. Ree
kers 22 pnt.
Groep H: le pr. heeren FaaseKoele wijn
29 pnt.; 2e pr. heeren de Vrindmej. Tijs-
sen 23 34 pnt.; 3e pr. heeren v. Noort
Grosse Stüve 23 pnt.
mentaliteit kan onder geen voorwaarde
een gids voor onze leden zijn. Over zijn ge
weten oordeelen wij niet maar zijn uitin
gen verraden een geestesgesteltenis die
zou zij gemeengoed onder onze katholieke
arbeiders worden voor onze beweging
vernietigend zou zijn. Wij hebben haar en
onze vrienden te lief om beiden over te
leveren aan een geest, die wij als een dwaal
geest beschouwen.
En wij voegen hieraan toe dat katholieke
arbëiders die achter zulke leiders aanloopen
dan ook beslist niet thuis hooren in onze
mooie R. K. Arbeidsbeweging.
Het misleidend manifest zal dan ook geen
onzer karaktervolle katholiek georganiseer-
den overhalen tot vaandelvlucht.
J. A. van O yen.
40 JARIG REGEERINGSJUBILEUM VAN
HARE MAJESTEIT KONINGIN
WILHELMINA.
Feestelijke herdenking in de Sleutelstad.
Op 6 September 1898 werd onze, toen 18
jarige Koningin Wilhelmina in de Nieuwe
Kerk te Amsterdam tot Koningin der Ne
derlanden ingehuldigd, nadat Zij op 31
Augustus daaraan voorafgaande met de
volgende proclamatie de regeering had aan
vaard..
PROCLAMATIE.
Wij, Wilhelmina, bij de gratie Gods, Ko
ningin der Nederlanden, Prinses van Oran-
je-Nassau, enz. enz. enz.
Aan mijn Volk!
Op dezen voor U en Mij gewichten dag
gevoel ik Mij gedrongen eenige woorden tot
U te richten.
Allereerst een woord van warme dank
baarheid! Sedert Mijn vroegste jeugd hebt
Gij Mij omgeven met Uw liefde. Uit alle
deelen van 't Koninkrijk, uit alle kringen
der maatschappij, van ouden en jongen, ont
ving Ik steeds de treffendste blijken van
gehechtheid. Nadat Mijn beminde Vader
Mij was ontvallen, werd al Uw aanhanke
lijkheid aan Mijn stamhuis op Mij overge
bracht. Thans, nu Ik gereed sta de schoone,
doch zware taak, waartoe Ik geroepen ben,
te aanvaarden, gevoel Ik Mij als gedragen
door Uwe trouw.
Ontvangt Mijnen dank! Hetgeen Ik tot
dusver mocht ondervinden, liet onuitwisch-
bare indrukken bij Mij na. Het is Mij een
waarborg voor de toekomst.
Mijn innig geliefde Moeder, aan Wie Ik
onuitsprekelijk veel verschuldigd ben, gaf
Mij het voorbeeld van een edele en ver
heven opvatting der plichten, die nu op Mij
rusten.
Ik stel Mij tot levensdoel dat voorbeeld
na te volgen, te regeeren zooals van een
Vorstin uit het Huis van Oranje wordt ver
wacht.
Aan de Grondwet getrouw wensch Ik den
eerbied voor den Nederlandschen naam en
de Nederlandsche vlag te bevestigen. Ik
wensch bij het Opperbestuur over de Be-
j zittingen en Koloniën in Oost en West recht
vaardigheid te betrachten, en naar mijn
vermogen bij te dragen tot verhooging van
Uw geestelijk en stoffelijk welzijn.
Ik hoop en verwacht, dat Uw aller steun,,
in welken ambtelijken of maatschappe-
lijken werkkring binnen of buiten het Ko
ninkrijk Gij zijt geplaatst, Mij daarbij nooit
ontbreken zal.
Op God vertrouwende en met de bede,
dat Hij Mij sterke, aanvaard Ik de regee
ring.
Gedaan te 's-Gravenhage op heden,
31 Aug. 1898.
WILHELMINA.
Ongetwijfeld was die dag, èn voor de
jonge Vorstinne èn voor Nederland met zijn
Overzeesche Gewesten een gewichtige dag
en weinigen zullen toen hebben vermoed,
dat die dag de inleiding zou worden van
een zoo'n langdurige ambtsperiode, waarin
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Negus niet vertegenwoordigd te Ge-
nève. (2de blad).
De Parijsche wereldtentoonstelling voor
het publiek opengesteld. Een dag gTatis
toegang. (2de blad).
De Tsjechische staatsman dr. Kramarsch
overleden. (2de blad).
BINNENLAND.
Er is een Juliana-jeugdstichting in het
leven geroepen, ten doel hebbende het be
vorderen van de lichamelijke en zedelijke
ontwikkeling en ontspanning voor de In
dische jeugd. (2de blad).
Thans is ingediend het wetsontwerp in
zake vorm, model en kleuren van de vlag
van ons Koninkrijk. (3de blad).
Bij een botsing tusschen een vrachtauto
en een autobus onder Appingedam werd
één persoon gedood en zes gewond. (Gem.
Ber., 3de blad).
Weer een zwemmer verdronken te Hoorn.
(Gem. Ber., 3de blad).
Verkiezingsrelletjes te Den Haag en Am
sterdam. (Gem. Ber.,3de blad en 1ste blad).
OMGEVING.
Uitvaart en begrafenis van pastoor G. Th,
v. d. Meer te Nootdorp. (1ste blad).
Ernstig ongeluk te Zwammerdam. (1ste
blad).
zich vele belangrijke en ook zeer bewogen
gebeurtenissen zouden voordoen.
Wanneer dan ook deze periode reeds bijna
40 jaar heeft mogen voortduren, mag dit
zeker ook worden toegeschreven aan het
feit, dat deze Vorstin, de beloften gedaan
in de proclamatie van 31 Augustus 1898,
spontaan is nagekomen, maar ook, dat het
Nederlandsche Volk Haar bij de uitoefening
van Haar hooge ambt gaarne de steun heeft
gegeven waarop Zij in die proclamatie
vroeg.
Vanzelfsprekend zal dan ook 31 Augustus
1938 een vreugdedag voor Nederland en
zijn Koloniën zijn en reeds zijn plannen
voor een feestelijke viering van deze zeld
zame gebeurtenis in voorbereiding.
Ook hier ter stede wordt aan deze voor
bereiding gewerkt. In de laatst gehouden
vergadering van de Nationale Contact-
Commissie met de bij haar aangesloten
vereenigingen is 'besloten het initiatief
voor deze viering in te leiden in een op
1 Juni a.s. te houden vergadering, waaraan
alle belangstellenden zullen kunnen deel
nemen.
Met het oog op de te reserveeren plaatsen
worden die vertegenwoordigers van ver
eenigingen, corporaties en bedrijven, welke
niet bij de Contact-Commissie zijn aange
sloten in de gelegenheid gesteld vooraf aan
het secretariaat Steenschuur 16 introducties
aan te vragen.
Voor juiste plaats- en tijdsaanduiding der
te houden vergadering wordt verwezen naar
de advertentie in ons blad van a.s. Zater-
DE LILLIPUTSTAD.
Van 4 tot en met 9 Juni zal op het
Schuttersveld alhier de Lilliputstad geves
tigd zijn. Reeds enkele weken lang heeft
de Lilliputstad in Den Haag tallooze be
langstellenden getrokken.
Voor philatelisten zij medegedeeld, dat
op het terrein van deze sprookjesstad een
brievenbus wordt geplaatst. De in deze
bus geposte correspondentie zal van een
bijzonder stempel voorzien worden.