STADS
NIEUWS
ONZE LIJST.
28ste Jaargang
WOENSDAG 12 MEI 1937
No. 8721
S)e £cld&eli£(Boti/fca/nt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor loeiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Waar 't om gaat
„De politieke strijd van dezen tijd gaat
niet om eenige zetels meer of minder, 't
is geen strijd, welke zich beperkt tot de
politiek in den engeren zin van het woord,
maar krachtens doelstelling en aard gaat
deze strijd ver uit boven de sfeer van wat
men in het gemeene spraakgebruik „poli
tiek* gelieft te noemen. Het is een strijd,
waarbij de hoogste waarden van religie,
cultuur en zedelijkheid den inzet uitma
ken".
Aldus dezer dagen het Tweede Kamer
lid ir. Feber in een verkiezingsspeech.
't Is de nuchtere waarheid.
Zonder eenige overdrijving.
Dit zal móeten erkennen ieder, die wat
dieper ziet dan de oppervlakte, die de fei
ten beziet in hun consequenties, hun ge
volgen.
't Is óók zoo waar, wat wij lezen in een
vlugschrift: „Voor God, gezin en vader
land", van de R.K. Staatspartij, dat ónze
verkiezinsstrijd gaat voor de vrijheid van
Kerk en van school; voor de vrijheid van
opvoeding en jeugdorganisatie; voor de
vrijheid van onze katholieke universiteit;
voor de vrijheid van onze sociale organi
saties; voor de vrijheid van radio en pers.
Daarvoor strijdt, de R.K. Staatspartij!
Maakt u niet wijs, dat in ons land de
vrijheid van de Kerk, van de eigen katho
liek school, de eigen katholieke organisa
ties geen gevaar zouden kunnen loopen.
Ons rechtsbestaan verzekerd? Dat heeft
men vóór 50 jaar ook aan Schaepman
voorgehouden. Verzekerd alléén, omdat
en zoolang wij zelf er bij zijn, ook door
onze hechte staatkundige organisatie.
Leert van het buitenland. 't Is het
wijze advies van de.... N.S.B., zooals
wij gisteren schreven!
Nederland laat zich zijn hoogste geeste
lijke goederen, mede door de Katholieke
Staatkunde in ons land veroverd en be
vestigd, niet ontrooven, nu niet, nooit!
In eenheid van willen en werken, na ja-
renlangen strijd, met groote offers, door
kloekmoedig volharden hebben wij
onze gelijkstelling en vrijheid verkregen
Méér dan ooit zijn ze thans in gevaar.
Aleen onze rotsvaste eenheid kan en zal
den aanval afslaan!
1. Mr. Dr. L. J. C. BEAUFORT O.F.M.
Utrecht.
2. A. J. LOERAKKER, Haarelm.
3. J. GROEN, Azn., Zuid-Scharwoude.
4. M. P. v. d. WEYDEN, Zevenhoven.
5. E. J. M. STUMPEL, Hoorn.
6. Dr. A. J. J. M. MES, Heinkenszand..
7. F. Ph. Th. ROHLING, BloemendaaL
8. Prof. dr. C. C. BERG, Leiden.
9. Th. P. J. ELSEN, Naaldwijk.
10. G. C. W. BLONK, Nieuwer-Amstel.
11. J. D. de KOK, Loosduinen.
12. E. Th. LOCKEFEER, Hulst
Dit is de eerste lijst op het stemblijet,
dat u in den Kieskring Leiden op Woens
dag 26 Mei in ruil voor uw oproepings-
kaart wordt overhandigd.
U stemt door met rood potlood, dat in
het stemhokje aanwezig is, op één der can-
didatenlijsten één wit stipje rood te maken,
geplaatst voor den naam van den candi-
daat zijner keuze.
Uw keuze hebt u reeds gemaakt; uw can-
didaat is pater mr. Beaufort.
NOG 14 DAGEN VÓÓR DE
VERKIEZINGEN!
Als een schild voor de vrijheid der
Kerk is de staatkundige eenheid der Ka
tholieken
IN DE R. K. STAATSPARTIJ.
.'s Pausen aansporing kon niet duidelijker:
„Vóór alles, boven alles, ondanks alles, in
alles
UW EENHEID".
Dus ook in de staatkunde!
Dat beteekent voor de Katholieken van
Nederland:
OP 26 MEI A.S.: No. 1 VAN LUST 1.
EEN SPAANSCH BISSCHOP OVER DEN
BURGEROORLOG.
In een Herderlijk Schrijven waarin de
Aartsbisschop van Santiago, de Compostella
de geloovigen uitnoodigt het Heilig Jaar
van den Apostel Jacobus te vieren, zegt
den Aartsbisschop met betrekking tot den
burgeroorlog: „Dat het hier een godsdien
stige en vaderlandslievende oorlog betreft,
verklaren openlijk onze jongemannen, die
vrijwillig in het leger dienst nemen en die
onder het zingen van hymnen ter eere van
Christus Koning en van Spanje ten strijde
trekken; het is ook een godsdienstige en
vaderlandslievende oorlog volgens de mee
ning der Spanjaarden in het andere kamp,
ofschoon zij dit vaak loochenen, en voor het
oog der wereld te kennen geven, dat zij
voorvechters zyn van een gerechte zaak.
Doch het wachtwoord onzer vijanden is
godloos en tegen God gericht. Het is te be
treuren, dat wij tegenover de beschaafde
wereld nog moeten verklaren, dat het hier
geen militaire opstand betreft, noch een
burgeroorlog, noch een klassestrijd; het gaat
hier om de zaak van Spanje. De kerkvorst
verklaard verder, dat het Nationale Spanje
eerst dan naar de wapens heeft gegrepen,
toen de terroristen haar geen andere uit
weg meer overlieten. Later zal het eenmaal
duidelijk worden, dat de oorlog voor ons
inderdaad de waarachtige verdediging was
van de huizen waarin wij wonen, van de
velden met welks producten wjj ons voe
den, van het moederland waarin wij leven,
ter verdediging van den godsdienst die wij
belijden en van de beschaving en cultuur
die onze voorvaderen ons hebben nagela
ten".
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
HET GROOTE GEZIN
EN DE LIBERALEN.
Men kent uit S. v. Houten's „God, Eigen
dom en Familie" en de om dat boek ge
volgde polemieken, de stelling der libera
len jegens het groote gezin. Zoo wordt in
de „De Avondpost" nog eens herhaald:
„Toename der bevolking, vooral bevorderd
door groote gezinnen, is voor het geluk van
ons toekomstig volk verderfelijk." Aldus
schrijft een medewerker van het blad.
Intusschen acht de Avondpost zelf
deze stelling niet houdbaar. Het blad had
reeds geschreven: „Wij zien volstrekt niet
in, waarom de steun aan het groote gezin
een specifiek kenmerk van de Roomsche
of van de rechtsche politiek moet zijn.
Waarom treden ook de liberalen in deze
richting niet wat activer op?"
De Avondpost motiveert thans haar
zienswijze:
„Wij handhaven dan ook onze opvat
ting dat de Overheid niet onverschillig te
genover de groote gezinnen dient te
staan."
„De vraag, die men wel eens hoort, of
dan het kleine gezin moet betalen voor
het groote, lijkt ons uiting van een sociaal
egoisme, waar wij niets voor gevoelen. Er
is nog zoo iets als een gemeenschaps-idee
en een gemeenschaps-leven. En er is, bo
venal, dat groote christelijke gebod:
„Draagt elkanders lasten!"
DE N.S.B. OP DEN TERUGWEG.
Neen dit „constateeren" wij niet, om
te suggereeren. Wij constateeren dit,
omdat het een feit is. Men oordeele.
Men schrijft uit Nieuwer kerk a. d. Ussel
aan de „N. R. Ct.":
Woensdagavond heeft de kring Gouda
van de N.S.B. hier een openbare vergade
ring gehouden. Als spreker trad op jhr. mr.
van der Goes van Naters. De opkomst was
zeer slecht. Na afloop der vergadering deed
zich een incident voor tusschen den zaal
verhuurder en de huurders, daar dezen, in
verband met de slechte opkomst, weigerden
de overeengekomen zaalhuur te voldoen.
Ten slotte verklaarde een vergaderingbe
zoeker zich bereid de huur uit eigen mid
delen te voldoen.
Een bericht uit Friesland meldt: De be
langstelling voor de N.S.B. in Friesland,
welke in verhouding tot die in sommige
andere provincies 'toch reeds gering was.
neemt zienderoogen of. Het vergaderbezoek
is over het geheel genomen in dit gewest
matig tot slecht. Zoo had bijv. de N.S.B.
tegen Dinsdagavond te Franeker een verga
dering belegd, waarin twee sprekers het
woord zouden voeren, onder wie de heer
M. D. F. Pont, oud-burgemeester van Hil-
legom. Toen de vergadering geopend was,
bleek, dat er in totaal slechts 50 aanwezi
gen waren, van wie nog velen uit andere
plaatsen, afkomstig waren. Nog geen half
jaar geleden telde een vergadering van de
N.S.B. te Franeker 400 personen.
Wij lezen in „Ons Noorden":
Met veel hoempa was aangekondigd in
huis aan huis gratis verspreide verkiezings
circulaires, dat de vorige week hier in onze
provincie de heer Mussert zou spreken te
Zuidhorn en te Groningen. Het bleek intus
schen al spoedig, dat dit een fiasco zou wor
den, wegens gebrek aan belangstelling en
daarom werd de vergadering in Zuidhorn
afgelast.
Mussert zou alleen in Groningen spreken
en de provincie zou dan naar Groningen
komen. Om de zaal vol te krijgen was een
massale vervoercampagne georganiseerd,
met autobussen tegen zeer lage tarieven.
Het heeft echter niet mogen baten. Toen
ir. Mussert Vrijdagavond de groote zaal van
de Harmonie betrad, was deze ondanks alle
actie maar zeer matig bezet. Overal zag
men leege plekken en achter in de zaal
zelfs leege rijen.
Een jaar geleden was, wanneer Mussert
kwam spreken, niet alleen de groote zaal
propvol, maar moest zelfs de bovenzaal er
bij gehuurd worden. Nu vlak voor de ver
kiezingen trekt zelfs Mussert, ondanks alle
moeite en kosten men bood zelfs gratis
vervoer aan geen menschen meer.
„Slechts oppervlakkige geesten
kunnen het slachtoffer worden
van een dwaalleer, die spreekt
van een nationalen God en een
nationalen Godsdienst, kunnen
de dwaze poging ondernemen,
om God, den Schepper van de
geheele Wereld, den Koning en
Wetgever van alle volkeren,
bij wiens grootheid vergeleken,
de naties klein zijn als druppels
aan den wateremmer, binnen
de grenzen van een enkel volk,
in de door het bloed bepaalde
beperktheid van een enkel ras
te willen insluiten".
Uit de encycliek over den toestand
der R.K. Kerk in het Daitsche Rijk
UIT DEN LEIDSCHEN RAAD.
De stakingskoorts, welke in allerlei dee-
len van de wereld om zich heen grijpt als
een epidemie, schijnt ook een bacil naar
den Leidschen Raad te hebben afgevaar
digd. Staakten in de vorige zitting de
stemmen over het voorstel-Schüller (in
zake het houden van een woning- en ge
zinstelling en het instellen van een wo-
ningonderzoek), in de vergadering van
Maandag j.l. bleken de stemmen weer te
staken bij het eerste gedeelte van het
voorstel-Elkerbout (om B. en W. op te
dragen het bouwplan van „Ons Belang"
bij den Raad in te dienen). Beide voor
stellen vormden, zooals men zich herinne
ren zal, een onderdeel van het complex
voorstellen over de bouwpolitiek van de
gemeente, waarover in de vorige vergade
ring uitvoerig van gedachte gewisseld is.
Het voorstel-Schüller werd thans met een
kleine meerderheid (1816) verworpen,
maar toen men voort wilde gaan met de
afwikkeling van dit punt, stak de staking
der stemmen over het voorstel-Elkerbout
(1717) opnieuw den spaak in het wiel en
moest dit punt weer worden verwezen
naar de volgende vergadering.
Het volgende onderwerp, dat werd aan
gesneden, n.l. de contracten-politiek van
de Lichtfabrieken, bracht het er niet be
ter af. Ook dit werd uitgesteld, nadat er
eerst in den breede over gediscussieerd
was. De kwestie, welke er aanvankelijk
vrij onschuldig uitzag, maar zich in den
loop van het debat ontwikkelde tot een
principieele kwestie, was de vraag of aan
den heer Uges, exploitant van het Luxor-
theater, restitutie zou kunnen worden ge
geven van hetgeen hij meer betaald heeft
aan de Lichtfabrieken gedurende den tijd,
dat hij sinds October 1934 geen contract
met de Lichtfabrieken had. In die maand
kreeg n.l. de directeur van het Lido-theater
een contract op voordeeliger voorwaarden
dan die van den heer Uges, die stroom af
nam volgens het gewone dubbeltarief. Pas
een jaar later bemerkte de heer Uges, dat
Lido minder betaalde en toen meldde ook
hij zich aan (in Nov. 1935) voor een con
tract, dat hij ook kreeg. Hij vond zich ech
ter achtergesteld bij den directeur van Li-
do, die reeds een jaar lang minder betaal
de, ei vroeg op dien grond restitutie van
het z.i. teveel betaalde.
Op juridische gronden is deze eisch tot
restitutie natuurlijk onverdedigbaar. Vóór
October 1934 had Luxor geen contract,
wat ook niet noodig was, omdat een con-
l tract toen nog onvoordeeliger zou zijn
geweest, volgens de in dien tijd geldende
richtlijnen. De tijden veranderden echter
en de directie meende een concessie te
moeten doen aan Lido. Daarna werden de
richtlijnen wat aangepast aan de veran
derde omstandigheden, waarvan de heer
Uges gebruik had kunnen maken. Hij deed
het niet, want hij wist van geen verande
ring en toen hij het wel wist, kreeg hij
ook z'n contract. Juridsch is alles in orde,
maar de vraag, welke den Raad Maan
dag bezig hield, was: „Was de directie van
de Lichtfabrieken verplicht (moreel ver
plicht als overheidsbedrijf-) om van een
verandering in haar richtlijnen inzake
Dit nummer bestaat rit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
IN WESTMINSTER ABBEY HEEFT
VANDAAG DE KRONINGSPLECHTIG
HEID PLAATS GEHAD VAN KONING
GEORGE EN KONINGIN ELIZABETH
VAN ENGELAND. EEN GEWELDIGE
MENIGTE VULDE DE STRATEN VAN
LONDEN. (2de blad).
Hevige gevechten In Biscaye. Roode aan
val op Toledo. (4de blad).
In Westphalen zijn alle functionarissen
van den Nat. Soc. Boerenbond afgezet we
gens malversaties. (4de blad).
De onrust In Palestina dreigt weer toe te
nemen. (4de blad).
contracten mededeeling te doen aan dege
nen, die daarvoor in aanmerking komen?
Theoietisch zou. daar zeker wat voor te
zeggen zijn, maar practisch is deze eisch
onuitvoerbaar, wanneer men de huidige
politiek van individueele contracten met
groote afnemers handhaaft. Vandaag weet
n.l. meneer A een bepaalde concessie te
bedingen en morgen meneer B een ande
re; ieder contract kan verschillend zijn.
Dat is niet aan de groote klok te hangen,
ook niet bq wijze van „tip".
Wil men meer openbaarheid in de con-
tractenpolitiek, zoodat niemand meer voor
dezelfde verrassingen behoeft te komen als
de heer Uges, dan moet gebroken .vorden
met het stelsel der individueele contracten
en moeten er vaste normen voor grootver
bruikers worden ingesteld en gepubliceerd.
Hierin had o.i. de voorzitter gelijk, toen
hij constateerde, dat een besluit tot resti
tutie aan den heer U. een uitspraak in
hield over het princiep van de contracten-
politiek der Lichtfabrieken. Want besluit de
raad tot restitutie, dan wordt erkend, dat
de d:rectië tot meer openbaarheid in haar
contractenpolitiek verplicht was geweest,
wat insluit, dat zij die verplichting ook nu
en in de toekomst heeft. Maar meer open
baarheid is practisch niet mogelijk zonder
een radicale koerswijziging. Ergo....
De Raad zag tenslotte in groote meer
derheid in, dat er inderdaad consequenties
aan die zaak waren verbonden en stemde
in rnet het voorstel van B. en W. om een
nader praeadvies in deze aangelegenheid
af te wachten. Voor den heer Uges is dat
misschiep een strop, want zijn kansen ston
den Maandag niet slecht.
De capitulanten-kwestie een oude zaak
van einde 1936 is thans uit de wereld
geh-.lpen, doordat de Raad Maandae zijn
verlies nam wat onvermijdelijk was na
de aanvaarding van het volkomen destruc
tieve amendement-Elkerbout en bak
zeil haalde.
Het zal de vraag zijn, of de Raad dat
ook niet zal moeten doen in de kwestie
van het Sportfondsenbad. Ged. Staten heb
ben geweigerd hun goedkeuring te hechten
aan het raadsbesluit tot het verleenen van
garantie aan het Sportfondsenbad. Ged.
Staten vinden die garantie een te groot
risico voor de gemeente, temeer nu het
zwembad-Koster gebouwd wordt, dat geen
enkele financieele bijdrage van de gemeen
te vraagt. De gemeente gaat thans in be
roep bij de Kroon met een, op z'n zachtst
gezegd, twijfelachtige kans op succes. Zoo
als men zich herinnert, hebben de katho
lieke raadsleden zich indertijd bij de eind
stemming tegen gemeentelijke steun aan
deze Stichting verzet, omdat niet, hoewel
zeer belangrijk, gehéél tegemoet was ge-
Komen aan hun' verlangens inzake de mo-
reele gezondheid van de bevolking.
Het tenslotte door den heer v. d. Voort
in een interpellatie aangesneden vraagstuk
over de ontslagen bij de Lichtfabrieken,
werd tegelijk met de in het begin bespro
ken en onvoltooid gebleven punten ge
worpen op de groote hoop voor de vol
gende vergadering.
Mr. H. G.
BINNENLAND.
.Ingediend is een wetsontwerp tot verhoo
ging van de begrooting van buitenlandsche
zaken met ƒ155.000, als bijdrage van Ne
derland in de controle inzake Spanje. (4de
blad).
Geen sla meer voor Duitse hl and. (4de
blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Jopie Waalberg bracht gisteren het we
reldrecord 200 M. schoolslag op haar naam.
Ook een Ned. record op de wedstrijden van
het Y verbeterd. (3de blad).
N.V. DE LEID SC HE COURANT
In dt heden gehouden vergadering van
aandeelhouders der N.V. De Leidsche Cou
rant werden balans en winst- en verlies
rekening goedgekeurd en werd het divi
dend vastgesteld op 5 pet. (evenals vorig
jaar).
De aftredende commissarissen J. Stad
houder en P. Colla werden herkozen.
De voorzitter, dr. H. Walenkamp, her
dacht in zijn openingswoord den overleden
secretaris van het College van Commissa
rissen, den heer Jac. Creyghton, wiens ver
diensten vcor de L. Crt. hij in zeer waar-
deerende woorden memoreerde en aan
wiens nagedachtenis hij eerbiedige hulde
bracht.
„SANCTA VERONICA".
Morgen 13 Mei zal er weder van 35 uur
maandelijksche zitting worden gehouden in
't Vincentiusgebouw, Hoogl. Kerkgracht 32.
Daar de zitting van April niet zoo druk be
zocht werd, in verband met de alomheer-
schende „schoonmaakwoede" hoopt het be
stuur nu weer op een drukke opkomst, daar
dit „festijn" vrijwel overal weer achter den
rug is!
Mogen er zich vele dames geroepen voe
len, om eens iets voor de stille armen ge
zinnen te werken. U kunt materiaal voor te
naaien of breien morgenmiddag komen ha
len, om 't op de zitting van Juni weer kant
en klaar terug te brengen, of hebt u wat
meer tijd, dan komt u morgenmiddag een
paar uurtjes naaien en neemt 't naar belie
ven al of niet mee naar huis, om 't af te
maken.
Den afgeloopen winter is er weder zoo
enorm veel uitgegeven, zoodat de kast in al
zijn gelederen aanvulling behoeft, om in de
naaste toekomst in den allerergsten nood
te kunnen voorzien.
Komt, dames van Leiden en omstreken,
stapt morgenmiddag eens naar de boven
zaal van 't Vinc.-gebouw. U doet hiermede
een mooi werk van barmhartigheid, ten
gunste van vele minderbedeelde geloofsge-
nooten.
„HULP IN DE HUISHOUDING
EN DE BABY".
Het bestuur van de R. K. Ver. „Hulp in
de Huishouding en de Baby" brengt dank
aan hen, die reeds hun gaven hebben ge
stort en deelt mede, dat dezer dagen de
zakjes, die nog niet teruggehaald zijn,
worden gehaald.
Wij hopen, dat genoemde zéér nuttige
vereeniging aller katholieken daadwerke
lijke medewerking voor haar sympathiek
doel zal ondervinden.
