DE OPSTAND IN KATALONIË'
Regeering te Valencia grijpt in
VRIJDAG 7 MEI 1937
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 6
Honderden dooden ie Barcelona
GENERALITEIT ROEPT VALENCIA
TE HULP.
De anarcho-syndicalisten in Katalonië
zetten Woensdag hun strijd voort. Barce
lona heeft Valencia om versterking ver
zocht, teneinde den opstand neer te slaan.
Hierop hebben de anarcho-syndicalisten
barricades opgeworpen om den troepen
den toegang tot de stad te weren. Van
talrijke openbare gebouwen is de republi-
keinsche vlag omlaag gehaald en in plaats
daarvan de anarcho-syndicalistische gehe-
schen. In Barcelona staan verscheidene
huizen in brand. Ook de haven is in het
bezit der anarcho-syndicalisten.
Om 11 uur Woensdagavond heeft radio-
Bilbao medegedeeld, dat de regeering te
Valencia een decreet heeft uitgevaardigd,
krachtens hetwelk de regeering der repu
bliek de openbare ordediensten op het
grondgebied der generaliteit van Katalo
nië aan zich trekt.
De tekst van het communiqué, dat na
afloop van den Woensdag te Valencia ge
houden ministerraad werd gepubliceerd,
luidt als volgt:
„De regeering, die heden in kabinets
raad bijeenkwam, heeft den toestand in
Katalonië behandeld en de noodzakelijke
maatregelen getroffen om aldaar onmid
dellijk de openbare orde te herstellen.
Onder toepassing van artikel 9 hoofd
stuk 2 van het statuut der autonomie van
Katalonië, belast de regeering der repu
bliek zich met den dienst der openbare
orde in Katalonië.
Generaal Pozas neemt de leiding van
alle gewapende strijdkrachten in Katalo
nië in handen. Kolonel Antonio Escobar
der nationale garde is benoemd tot leider
der diensten, welke belast zijn met het
herstel van den normalen toestand in Ka
talonië met behulp van alle burgers.
400 dooden en 2000 gewonden.
Volgens een radiobericht zijn bij de on
geregeldheden te Barcelona 400 dooden en
2000 gewonden gevallen.
Volgens de enkele inlichtingen, die men
door middel van den radio-omroep kon
verkrijgen, zou het de generaliteit nog
niet gelukt zijn, de overhand te krijgen
bij de straatgevechten. De bevolking werd
per radio opgeroepen, zich bij het roode
kruis te voegen en den op straat liggen-
den slachtoffers hulp te brengen. De di
recteur van het blad „Solidaridad Obre-
ra" zeide in een rede, dat een zeker aan
tal leden van de civiele garde en van de
guardia de asalto gemeene zaak hadden
gemaakt met de linksche opstandelingen.
De beweging schijnt voorbereid te zijn.
De anarchistische en uiterst-linksche ele
menten hebben zich wapens verschaft en
trachtten hier en daar de troepen der ge
neraliteit te ontwapenen. Het grootste
deel der gewapende macht is de regee
ring trouw gebleven.
Radio Barcelona heeft medegedeeld, dat
de generaliteit opnieuw een beroep op de
bevolking heeft gedaan de rust geheel te
herstellen en het verzet te breken van de
vijanden van de zaak der antifascisten.
Generaal Pozas heeft een langdurige
bespreking gehad met de generaliteit.
Volgens de laatste berichten is de
kalmte teruggekeerd.
DE VERWOESTING VAN GUERNICA.
Eden spreekt in het Lagerhuis.
In het Lagerhuis heeft Eden het woord
gevoerd over den toestand in Spanje en
daarbij de gebeurtenissen te Guernica ter
sprake gebracht. Hij zeide met name, dat
dit niet een op zich zelf staand geval is
van bombardement der burgerbevolking
in Spanje en dat er tevoren andere voor
beelden van zijn geweest. Volgens de tot
nu toe door Eden ontvangen inlichtingen
heeft men hier zeer zeker te doen met een
buitengewoon betreurenswaardig voor
beeld van luchtbombardement en van het
gebruik van machinegeweren en vliegtui
gen.
Eden zeide te wenschen, dat andere na
ties zullen begrijpen, dat de gevoelens van 1
Groot-Brittannië in deze aangelegenheid
niet, zooals sommigen zouden kunnen
denken, voortspruiten uit het verlangen,
eenig ander land in de beklaagdenbank te
plaatsen of het verlangen eenig ander
land te beschuldigen, maar dat er thans in
Groot-Brittannië in breede kringen de
meening bestaat, dat te Guernica een bui
tengewoon hevig luchtbombardement en
een beschieting met machinegeweren uit
vliegtuigen zijn voorgekomen en dat in
dien zich iets dergelijks zou herhalen of
op grooter schal zou worden toegepast,
dat zal beteekenen, dat Europa aan een
vreeselijke toekomst het hoofd zal moeten
bieden.
Deze meening is niet beperkt tot Groot-
Brittannië. doch bestaat ook in de Domi
nions, in de Vereenigde Staten en elders.
Het laatste, wat Groot-Brittannië zou
doen, zou zijn voor eenig onwaardig po
litiek doel van deze tragische gebeurtenis
gebbuik te maken.
De Spaansche regeering heeft een in
ternationaal onderzoek gevraagd; de Brit-
sche regeering zou het gelukkig achten,
indien een dergelijke onderzoek zou wor
den ingesteld.
Ten slotte zeide Eden, dat hij van beide
partijen uit den burgeroorlog rapporten
ontvangt over gruwelen, maar dat hij niet
wenscht de balans er van op te maken.
VERWIJDERING VAN KINDEREN
UIT BILBAO.
In den afgeloopen nacht heeft het
vrachtschip „Habana" 2300 kinderen te
Bilbao aan boord genomen om ze naar
Frankrijk te brengen.
De „Izarra" is om half zeven gistermor
gen met ongeveer 500 uitgewekenen aan
boord uit Bilbao naar Bordeaux vertrok
ken.
VAN HET OORLOGS1ERREIN.
Hevige aanvallen bij Bermeo.
De nationalisten hebben in den sector
van Bermeo hevige aanvallen gedaan.
Bommenwerpers en jachtvliegtuigen heb
ben den geheelen dag lang de Baskische
linies gebombardeerd en uit machinegewe
ren beschoten.
Terwijl de SpaanschItaliaansche „zwar
te pylen"-brigade probeerde le Baskische
omsingeling van Bermeo te doorbreken,
hebben andere strijdkrachten aanvallen
gedaan op den berg Sollube van de zijde
van Mundaca.
Drie rechtsche watervliegtuigen, vermoe
delijk afkomstig van Palma de Majorca,
hebben verscheidene luchttorpedo's gewor
pen op het station van Benicarlo in het
Noorden van de provincie Castellon.
In den sector ten Zuiden van den Taag
hebben de regeeringstroepen de waterkee-
ring van de electriciteitsfabriek, die Toledo
en omringende dorpen van stroom voor
ziet, in de lucht doen vliegen. Er was onder
de waterkeering een mijn aangelegd. De
ontploffing was zeer hevig en de gevolgen
waren rampspoedig. Verscheidene dorpen
in dezen sector zijn thans van licht versto
ken.
Moorddadige luchtaanval op Valladolid.
Gisteren is Valladolid door vliegtuigen
van de linkschen gebombardeerd. Tegen
tien uur verschenen drie vliegtuigen, die
door de laaghangende wolken de stad had
den kunnen bereiken en verscheidene bom
men in het centrum lieten vallen. De pro
jectielen ontploften in de straten. Op
verschillende plaatsen zag men tientallen
menschen liggen, bedolven ''oor aarde en
scherven der bommen. Gemeld wordt, dat
75 personen om het leven zijn gekomen en
115 menschen gewond zijn. Onder de
slachtoffers zijn vrouwen en kinderen.
DE BEMANNING DER „ANDRA"
„IN BEWARING".
De Nederlandsche consul te San Sebas
tian heeft, naar wij vernemen, het Neder
landsche Departement van Buitenlandsche
Zaken telegrafisch doen weten, dat de op
varenden van de „Andra", zeventien per
sonen, over wier lot men nog steeds in het
onzekere verkeerde, zich te San Sebastian
in bewaring bevinden, en dat hun gezond
heidstoestand niets te wenschen over zou
laten. In de loop van den dag was hiervan
bij de familieleden van de bemanning,
voor zoover wij hebben kunnen nagaan,
nog geen officieele bevestiging ontvangen.
Inmiddels is vanwege het Departement aan
den consul te San Sebastian telegrafisch
verzocht zich tot de Franco-autoriteiten te
Salamanca te wenden, teneinde de in-
vrijheidsstelling der bemanning te bewerk
stelligen en eventueel verdere maatregelen
te treffen, die de terugkeer naar het va
derland der betrokkenen kunnen bevorde
ren.
Avonturen van
Nederlandsche schepen
Angstige oogenblikken voor de „Fauna"
en de „Rhea".
Dat het in de Spaansche wateren nog al
lerminst veilig is voor buitenlandsche sche
pen, ook al vervoeren die geen contraban
de, hebben de telegrammen uit Spanje
reeds vaak genoeg gemeld. Hachelijke avon
turen hebben ook medegemaakt de twee
schepen van de Kon. Ned. Stoomvaart
Maatschappij de „Fauna" en de „Rhea";
die thans in de Rotterdamsche haven zijn
gearriveerd.
De gezagvoerder van de „Fauna", de heer
C. G. Nieman, vertelde, dat het schip op
28 April j.l. van Valencia vertrokken was
met bestemming Rotterdam en Amster
dam. Den dag na het vertrek, 's morgens
omstreeks 10.40 uur, toen het schip zich
bevond op 37 gr. 17 min. N.B. en 0 gr. 38
min. W.L., naderde uit Noord-Oostelijke
richting een vliegtuig, dat grijs-zwart ge
streept was. Op ongeveer 100 meter boven
het schip cirkelde het vliegtuig, blijkbaar
om de deklast te inspecteeren. Het vlieg
tuig vloog recht vooruit, teneinde de beide
masten in één lyn te krijgen, hetgeen bij
den aanval de meeste zekerheid oplevert
om het schip te treffen. Enkele minuten
later liet het vliegtuig een bom vallen, die
vlak over het schip scheerde en op onge
veer tien meter achter het achterschip in
het water terechtkwam, waar hij ontplofte.
De bom was, hetgeen uit de voorbereidin
gen getroffen vóór het ^erpen daarvan,
kennelijk voor het Nederlandsche schip
bedoeld.
Kapitein Niehuis heeft onmiddellijk de
machines laten stoppen en het sein gege-
vesn om, wanneer dit noodig mocht blijken,
het schip te verlaten. De reddingbooten
werden buitenboord gedraaid en de mar
conist seinde S. O. S. naar de schepen in
de buurt. De vlieger is direct, nadat hij
zag, dat de bom doel gemist had, weer in
N.O richting verdwenen. Het geheele
avontuur speelde zich in vijf minuten af.
Het waren evenwel de angstigste minuten
van de geheele reis.
Het avontuur van de „Rhea" is nog ang
stiger geweest In den morgen van 27 April
het zal ongeveer half zeven geweest
zijn lag de „Rhea" voor de haven van
Valencia. Op dat moment naderden uit
het Ziïiden twee rechtsche kruisers, de
„Canarias" en de „Belearen". Hoewel zij
met groote snelheid voeren, openden zij
onverwacht het vuur op Valencia, waar
men blijkbaar op een en ander niet ver
dacht geweest was, omdat even tevoren een
htele zwerm visschersbaatjes uitgevaren
was. „Elk schot was raak", vertelde de ka
pitein, de visschersbootjes zaten tusschen
twee vuren. Ook voor de „Rhea" zag het
er niet aangenaam uit, want het schip
voer geen halven mijl ten Zuiden van het
schootsveld van de kruiser-kanonnen en
aangezien zij in Noordelijke richting voe
ren en de „Rhea" in Zuidelijke richting
trachtte te ontkomen, kwamen de projec
tielen steeds dichter bij het Nederlandsche
schip. De kustbatterij speelde ook een eer
ste viool en wanneer de kapitein dan ook
gestopt nad, dan was de „Rhea" er hoogst
waarschijnlijk niet zoo goed van afgeko
men als nu. Met hard bakboord-roer-geven
is de „Rhea" er vandoor gegaan en zoo is
het schip tenslotte nog ontkomen, terwijl
het bombardement doorging.
BUITEKLAHDSCHE BERICHTE»
Turksche munitiefabriek
in brand.
VIJFTIG DOODEN.
In een munitiefabriek in de buitenwij
ken van Ankara is een ernstige brand uit
gebroken. Verscheidene opslagplaatsen van
granaten vlogen in de lucht, waardoor ern
stige schade werd aangericht. Bijzonderhe
den zyn nog niet bekend. Men meent ech
ter, dat omstreeks vijftig personen om het
leven zijn gekomen en dat een minstens
even groot aantal gewond is. De ramp zou
veoorzaakt zijn door kortsluiting.
SCHEEPSBRAND IN DE HAVEN VAN
ANTWERPEN.
Twee dooden?
Aan boord van het Engelsche ss. „City
of Tokio", dat een lading van 7500 ton goe
deren, hoofdzakelijk katoen, aan boord
heeft, is Woensdag in de haven van Ant
werpen brand uitgebroken. Twee haven
arbeiders, die zich in het ruim bevonden,
toen de brand uitbrak, bekwamen ernstige
verwondingen; een derde wordt vermist.
Ten einde den brand te blusschen heeft
men het ruim vol water laten loopen. Des
ondanks woedde de brand gistermorgen
nog steeds voort. Het schip ligt nu bijna
geheel onder water, maar kan niet zinken,
aangezien het met de kiel op den bodem
rust. Een der Woensdag gewonde arbei
ders is inmiddels overleden, de vermiste
arbeider heeft men nog niet kunnen terug
vinden.
Men was Donderdag in het begin van cfën
middag den brand op de „City of Tokio"
meester. Het geheele schip staat echter on
der water. Men is thans bezig met het uit
pompen van het water, zoodat het schip
langzaam stijgt. Men weet nog steeds niet
wat er van den vermisten arbeider is ge
worden: men vreest, dat hij in de vlam
men is omgekomen.
TREINBOTSING EISCHT VIER DOODEN.
Expres botst op goederenwagens.
De Halifax-express, die tusschen Nieuw
Brunswijk en Nieuw-Schotland rijdt, is bij
het grensstation Sackville op eenige goe
derenwagens gebotst.
Vier menschen zijn om het leven geko
men, terwijl 25 personen gewond werden.
BUITENLAND
VAN HETJVATICAAN
HET PAUSELIJK ANTWOORD OP DE
DUITSCHE NOTA.
De pauselijke nota, die dezer dagen aan
de Duitsche ambassade bij het Vaticaan
is overhandigd, zou uit zes of zeven blad
zijden bestaan en in scherpomlijnde be
woordingen gesteld zijn. Het is de bedoe
ling, dat de Duitsche argumenten stuk
voor stuk ontzenuwd worden en er zou
in betoogd worden, dat de encycliek niet,
zooals wel beweerd is, een beroep op de
openbare meening tegen de Duitsche re
geering en nog minder een aansporing
tot verzet voor de Duitsche katholieken
is. Het feit, dat de pauselijke nota is over
handigd tijdens het verblijf van von Neu-
rath te Rome wordt beschouwd als een
gebaar om te onderstreepen, dat von Neu-
rath zich in strijd met het gebruik heeft
onthouden van een bezoek aan het Vati
caan.
Verder doet het gerucht de ronde, dat
generaal Ludendorff, die te Rome als een
der verantwoordelijke leiders van het
nieuwe heidendom beschouwd wordt,
zeer binnenkort naar Rome zou komen.
DUITSÖHLAMD
NAZI-VOLMACHTEN VERLENGD.
Tweederden meerderheid in Danzig.
De Volksdag nam Woensdagmiddag het-
wetsontwerp aan, waarbij de geldigheid
van de volmachtenwet van 1933 met vier
jaar wordt verlengd. Bij deze stemming
werd de tweederden meerderheid bereikt.
ENGELAND
OVEREENSTEMMING OP DE SUIKER
CONFERENTIE.
Accoord geteekend.
De delegaties ter suikerconferentie zijn
tot overeenstemming gekomen. Gister
middag is een overeenkomst geteekend.
De inhoud der overeenkomst.
Ter gelegenheid van de teekening der
internationale suikerovereenkomst heeft
MacDonald verklaard, dat het accoord
voorziet in uitvoercontingenten, die
terwijl ze elastisch genoeg zijn om den
verbruikers te allen tijde de noodzakelijke
leveringen te verschaffen de markt op
doeltreffende wijze zullen beschermen
tegen buitensporigheden als overproduc
tie. In den internationalen suikerraad is
een permanent orgaan tot stand gekomen
en dit kan een der grootste resultaten der
overeenkomst blijken te zijn, omdat men
dezen raad belast heeft met de stelselma
tige bestudeering van alle vraagstukken,
die betrekking hebben op de suikernijver
heid in de wereld.
De overeenkomst aldus besloot Mac
Donald biedt een voorbeeld van inter
nationale samenwerking. Het is te hopen,
dat dit voorbeeld in menig ander vraag
stuk nagevolgd zal worden.
De contingenten, welke bestemd zijn
voor den uitvoer op de vrije markt zijn
aldus vastgesteld: Duitschland 120.000
metr. ton, Belgisch Kongo 20.000, Brazilië
60.000, Hongarije 40.000, Nederland
en koloniën 1.050.000, Portugal en kolo
niën 30.000, Polen 120.000, Tsjecho Slowa
kije 250.000 ton, Sovjet-Rusland met uit
zondering van de voor uitvoer naar Mon
golië, Tanatuva en Sinkiang bestemde
hoeveelheden 230.000.
HET TRAMPERSONEEL NIET IN
STAKING.
De secretaris van den bond van trans
portarbeiders, Bevin, heeft na ontvangst
van een deputatie van het personeel der
trams en trolleybussen medegedeeld, dat
het bestuur van den bond bepaald heeft,
dat het huidige conflict beperkt moet blij
ven tot het autobuspersoneel. In verband
waarmede aan het personeel der trams en
trolleybussen opdracht is gegeven te blij
ven werken.
VON RIBBENTROP BIJ EDEN.
De Duitsche ambassadeur von Ribben-
trop, heeft naar men meent te weten,
Woensdag een bezoek gebracht aan Eden,
en er op gewezen, dat de mededeelingen
van sommige bladen, volgens welke
Duitschland niet bereid zou zijn, het ver
zoek om geen open steden in Spanje te
bombardeeren, te steunen, beslist onge
grond zijn.
LANSBURY NAAR ITALIë?
Lansbury, die onlangs een bezoek aan
Hitier gebracht heeft, heeft in een verga
dering te Londen medegedeeld, dat hij
sindsdien besprekingen heeft gehad met
leden der regeering en een ambassadeur.
Hij voegde er aan toe, dat zijn besprekin
gen een particulier karakter dragen. Het
is mogelijk, dat hij naar Italië zal gaan
om een onderhoud met Mussolini te heb
ben.
AFRIKA
ITALIAANSCH FEEST TE
ADDIS ABEBA.
Woensdag zijn te Addis Abeba feesten
begonnen ter herdenking van den intocht
der Italiaansche troepen in Addis Abeba.
De negende Mei zal het hoogtepunt der
feestelijkheden vormen.
JAPAN
ZAL HAJASJI TOCH MOETEN
AFTREDEN?
Niettegenstaande Hajasji heeft mede
gedeeld, aan het bewind te zullen blij
ven, verwachten politieke waarnemers
volgens het blad „Miyaki Sjimboen", dat
het ministerie Hajasji eind Mei of begin
Juni zal moeten aftreden.
De Minseito-partij heeft op 7 Mei een
vergadering van haar parlementsfractie
belegd. Men verwacht, dat de vergade
ring een resolutie tegen de regeering zal
aannemen.
BINNENLAND
WAPEN VAN Z. K. H. PRINS
BERNHARD
Door H.M, de Koningin vastgesteld
Het Staatsblad van 3 Mei j.l. bevat een
Koninklijk Besluit, waarbij H.M. de Ko
ningin het wapen vaststelt van Z.K.H.
Prins Bernhard der Nederlanden, Prins
van Lippe Biesterfeld.
In het eerste en vierde kwartier van het
wapen zal de Prins het wapen voeren van
het Koninkrijk der Nederlanden: in blauw,
bezaaid met gouden blokjes, een klimmen
de gouden leeuw, gekroond met een gou
den kroon van drie bladen en twee parel-
punten met roode tong en nagels, welke in
den rechter voorklauw een Romeinsch
zwaard van zilver houdt en in den linker
een bundel yan zeven pijlen. In het tweede
kartier voert de Prins het aloude wapen
van Lippe: een roode roos met gouden
knop en punten op een zilveren veld. Het
derde kwartier is het wapen van Schwa-
lenberg: in rood een zwaluw in natuurlijke
kleuren, geplaatst op een achtpuntige ster
van goud.
Het schild wordt gedekt door twee hel
men: den heraldisch rechtschen (dus bo
ven het eerste kwartier met den leeuw)
met het overoude helmteeken van de Nas-
sausche graven: een zwarte vlucht, beladen
met en gewelfden schuinbalk van zilver,
waarop drie groene lindenbladen, de stelen
omhoog; de tweede helm draagt het wa-
penteeken van de Heeren van Lippe: de
roos volgens het schild, tusschen een zilve
ren vlucht. Van den eersten helm zijn de
dekkleeden goud en blauw, van den laat-
sten zilver en rood.
Schildhouders: heraldisch rechts een
gouden leeuw en profil, ongekroond, met
roode tong en nagels links een half aan
ziende engel, de vleugelen nederwaarts
gericht, in natuurlijke kleuren, gekleed in
een lang wilt gewaad, waaroverheen een
met gouden tressen en franje versierde zil
veren wapenmantel, waarop en roode roos,
geknopt en gepunt van goud; in de omlaag
gehouden linkerhand houdt de engel een
opgeheven groenen palmtak.
De schildhouders staan op een hardstee-
nen voetsuk.
Het geheel is geplaatst op een mantel van
purpergoud geboord en gevoerd met her
melijn, opgebonden met koorden, eindi
gende in kwasten, beide van goud, en ge
dekt door de ^Koninklijke kroon.
DE REIS VAN DE PRINSES EN DEN
PRINS NAAR ENGELAND
Hr. Ms. Gelderland werd Woensdag te
Hoek van Holland verwacht
Hr. Ms. pantserdekschip Gelderland, het
artillerie-instructieschip van de marine,
werd Woensdagmiddag omstreeks 5 uur te
Hoek van Holland verwacht, waar deze
bodem tot Zondag zal blijven liggen. Zon
dagmorgen vroeg zullen Prinses Juliana en
Prins Bernhard te Hoek van Holland em-
barkeeren, waarna Mr. Ms. Gelderland
naar Londen zal vertrekken.
In verband met enkele opmerkingen,
welke zijn gemaakt over het feit, dat de
keus voor deze reis op dit schip is geval
len, kan nog het volgende worden ge
meld:
Hr. Ms. kruiser Java wordt voor vlag
vertoon naar de vlootrevue op de reede
van Spithead gezonden Mr. Ms. pantser
schip Hertog Hendrik vertoeft in de Spaan
sche wateren voor het convoyeeren van
Nederlandschte koopvaarij schepen en Hr.
Ms. pantserschip Heemskerck is al sedert
een paar jaar niet meer in dienst. De voor
raad voor deze reis in aanmerking komen
de oorlogsbodems is daarmee uitgeput. Wel
iswaar is Hr. Ms. Gelderland het oudste
schip van deze vier het nadert al be
denkelijk de vier kruisjes maar het
maakt nog wel degelijk een martialen in
druk meer nog, dan de jongere Hertog
Hendrik, die aan de achterzijde meer op
een passagiersschip dan op een oorlogsbo
dem lijkt en het heeft in het Neder
landsche defensie-systeem inderdaad nog
een niet te onderschaten gevechtswaarde.
Torpedobootjagers bevinden zich thans
niet in Nederland en torpedobooten, mijn-
leggers of mijnvegers komen voor een reis
van het Prinselijk Paar niet in aanmer
king.
