MAANDAG 26 APRIL 1937
DE LEIDSCHE COURANT
VIERDE BLAD - PAG. 14
DE OUDE HEEREN- OF HEIRWEG
onder Esselicker- en Heer Jacobswoude
met zijn zijwegen
door O. C. VAN HEMESSEN
2.
Even voor het dorp Jacobswoude lag
een weg naar Langeraar, genaamd de
„Hondscoperdyck". Naamoorsprong heb
ben wij niet ontdekt, het was een weg,
die door acht eigenaren moest onderhou
den worden en sloot zich aan op de te
genwoordige weggrens Ter AarWou-
brugge.
Dat Langeraar was niet het tegenwoor
dige centrum. Het dorp lag in de polder
„Vierambacht", waar nu enkele boerde
rijen zijn, toen genaamd „De Middelpol
der" en de „Uijteynder polder".
In het dorpsmuseum alhier is aanwezig
een kaart uit 1660, no. 275, welke de toe
stand uit dat tijdperk bewaart.
Ten westen van de Heerenweg (in oude
stukken ook wel eens genoemd „de wech
in de Veene", lag de Van Wouderslaan,
ook wel Vaartlaan, welke vanaf het dorp
Jacobswoude de toegang naar Woubrug-
ge, dus niet, zooals de tegenwoordige
weg, welke evenals te Rijnsaterwoude
naar het noorden een weinig afbuigt,
doch op het eind een groot verschil maakt
en niet op het kruispunt van thans uit
kwam.
De z.g. „groote Baan" alhier, wijst nog
d« voormalige richting aan.
De Van Wouderslaan kon niet bereden
worden, daar in het midden een kwakel
lag over de Vroonlandsche vaart.
Ook vonden wij bij het dorp Jacobs
woude nog een weg, genaamd „De Affter-
wech" vermoedelijk een voetpad.
Met de Van Woudeslaan kwam men in
Woubrugge. Een pont bracht personen en
vee aan de westzijde. De. historie van de
weg in de Kerkbuurt zullen wij laten
rusten, om niet te uitvoerig te worden.
Aan het eind dezer Kerkbuurt stuit
men op de Batenwegsche watering (thans
weg). Een voetpad van ongeveer een
veertigtal roeden naar het zuiden langs
deze watering, was een kwakel, deze
bracht de personen op een voetpad naar
Ofwegen, welk pad genaamd was „Het
Vrouwe of Heilige Geestpad", tot aan de
watering. Daar er ook een kwakel lag met
een dwarsweg naar het noorden kwam
men op de tegenwoordige weg oi pad tot
Ofwegen.
De kwakel, welke over de Ofwegener-
vaart lag, was tot voor een paar jaren
aan de westoever nog zichtbaar.
De weg. of liever het paadje, werd hier
nog smaller, het heette ,,'t Ofwegener
dijkje", wat tusschen twee vaarten lag,
evenals thans nog aan de Juffrouwswete
ring te zien is.
Het pad was zoo smal, dat in een win
ter, 1801, drie personen bij avond ver
dronken. Toen ging men de put dempen,
n.l. de westelijke vaart, thans rijweg.
Welk een verschil met thans, na het
uitveenen is de weg naar Ofwegen gelegd
voor de Kerkbuurt. Deze weg nu is eerst
verhard over een gefundeerde bestrating
van zes meter verbreed, een nieuwe brug
van gewapend beton over de Ofwegener-
vaart van 25 M. breed, alles berekend
naar de eischen des tijds.
Aan het eind van dat gevaarlijke Of
wegener dijkje bij de Wijde Aa, lag een
draaiplank en kon men verder naar
Hoogmade langs de Kromme Does wan
delen op „Het ouwe padt". (De weg naar
Hoogmade is aangelegd in het jaar 1872).
Hoogmade was toen moeilijk te berei
ken. Een dichter in 1739 noemde in zijn
verzen Hoogmade het waterdorp. Van en
naar Leiden was het nog primitiever,
zooals wij later zullen vernemen.
In 1863 is de rijweg naar Leiden aan
gelegd.
Van het ouwe pad naar het dorp Hoog
made is nimmer een brug of kwakel ge
weest over de Does. Een boer aldaar
bracht met een schuitje de personen over.
Toch vonden wij in het gemeente-ar
chief een plan om een kwakel over de
Does te bouwen, n.l. een keurig welom
schreven bestek. Het geheel zou interes
sant zijn opgenomen te worden, doch
plaatsruimte verbiedt dit. Alleen nemen
wij de kop van het stuk over: „Specifica
tie en Ruyge calculatie nopende de noo-
dighe materialen en der selver kosten tot
een lange quackel-brugh over een wijde
vaart bij Hoogmade w wydt Na meening
van Mr. Wouter van Swieten omtrent 60
voeten ende diep op vaste kleygrondt 14
16 voeten op Rijnlandsche maet". Dan
volgt al het noodige materiaal in alle bij
zonderheden.
Maargeen jaartal. Het schrift bleek
omtrent 1650. Hoe daaraan te komen?
Wel, de archivaris van Alphen, onze
vriend W. M. C. Regt enniet tever-
geefsch. Zelfs wist hij het voorgeslacht
van den man, die het bestek maakte: een
timmermansfamilie „Wouter van Swieten
geboren 29 November 1610, uit de buurt
van Zevenhoven Nieuwveen, gehuwd
10 April 1633, met Aaltje Cornelisdochter
v. d. Tocht", doch genoeg.
De dorpsweg of het voetpad te Hoog
made langs de Does ^n Voorwatering
heette ,,'t Gangpadt", dat eindigde aan de
Zuidzijdervaart, thans een fraaie breede
rijweg. Jammer dat de kleine eilandjes
ten zuiden van deze weg, door demping
moesten verdwijnen, 't Was juist het ty
pische van Hoogmade.
Welk een moeilijke reis en opofferin
gen de Hoogmadenaars oudtijds zich
moesten getroosten, om Leiden te berei
ken, zullen wij vernemen uit een vraag
van den Gouverneur van Zuid-Holland,
de 30ste Juli 1847, gedaan aan den bur
gemeester van Hoogmade, tevens burge
meester van Koudekerk, den heer N.
Samsom. (De Woubruggers gingen dan
ook niet over Hoogmade naar Leiden,
doch langs een ander landpad, n.l. „De
Ruygekade". Na- 1736, toen de 's Mole-
narsweg of Woubrugscheweg is aange
legd, gingen zij over Koudekerk naar
Leiden).
Burgemeester Samsom gaf aan den
Gouverneur (commissaris der Koningin)
schriftelijk antwoord als:
„Dat het landpad van Hoogmade naar
Leyden veel te wenschen overlaat, dat de
reis moest geschieden door de weilanden,
dat de hekken in die landen met gevaar
overklommen moesten worden, dat twee
draaiplanken over wateringen, men van
ieder persoon twee en een halve cent be
rekende (bij oude personen nog wel be
kend, 't vier duts plankje), dat de draai
planken zonder leuning zijn en bij sterke
wind gevaarlijk. De vaste hekken zijn:
drie in de Boschpolder onder Woubrugge
en drie onder Leiderdorp en nog twee
vaste hekken in de Munniken- en Zijllaan-
sche polder en dat daar ook een plank
ligt, die zeer smal is, dan nog des winters
de onbegaanbare dammen door sneeuw
water en hooge waterstand in die pol
ders".
Dit verslag van burgemeester Samsom
spreekt al voor zichzelf.
UIT DE OMGEVING
ALKEMADE.
Ontslag. Men meldt ons: Door J.
Went, controleur voor de steunverleening
en werkverschaffing, is met ingang van
1 Mei 1937 als zoodanig ontslag genomen,
daar het salaris van 100.per jaar
voor deze werkzaamheden veel te laag is.
HILLEGOM
Arbeidsbeurs. Het aantal werkzoeken
den bedraagt alhier volgens de laatste op
gave 440, d.i. 116 minder dan per den
zelfden datum van het vorig jaar.
Bekroond. Op de groote Narcissen-
tenoonstelling te Londen, werd de firma
A. C. van der Schoot N.V. alhier voor
haar collectie nieuwste variëteiten be
kroond met een verguld zilveren medaille
van Banksian.
Bouwen. Het bouwen van een woon
huis annex bakkerij aan den Stationsweg
is opgedragen aan de firma B. Imthorn
en Zn. alhier.
KATWIJK
Stand der werkloosheid. Op de ar
beidsbeurs stonden Vrijdag j.l. ingeschre
ven: 502 mannen, 38 jongens, 17 meisjes,
totaal 557.
LISSE
Raadsvacature. De heer C. Schrama,
benoemd lid-van den Raad dezer gemeen
te, heeft deze benoeming niet aanvaard.
Kruisvaart Gisteravond werd van
wege de Kruisvaart de jaarlijksche dona
teurs-avond gegeven. Mede waren hierbij
genoodigd de besturen van K.J.M.V. en
St. Josephsgezellen, zocdat 't jeugdgebouw
moei was gevuld. De eerwaarde directeur,
kapelaan Egberts, opende de bijeenkomst
en heette allen welkom. Spreker stelde
allereerst de vraag: „Weet u wat de
Kruisvaart is?" Dat is de moderne jeugd
beweging. Vroeger hadden we de patro
naten, welke nuttig werk hebben verricht,
doch mettertijd is gebleken, dat dit jeugd
werk moest worden gemoderniseerd.
De Kruisvaart herinnert aan de middel
eeuwen, toen onze voorvaderen optrokken
cm te strijden voor den Paus. Als zoodanig
treden zij nu niet meer op, maar zij on
derwerpen zich aan de jeugd-wetten en
karakters worden gevormd. De Bisschop
heeft een en ander geregeld en vast
gelegd. Zij worden gevormd tot hun
17e jaar tot goede Josephsgezellen en
K.J.M.V.'ers. Daar worden zij voor hun
latere leven verder ontwikkeld, zooals
Zijneerw. uiteenzette. Wij voeedn hen de
de Kruisvaart op tot strijders van Ko
ning Christus! Stuurt daarem uw jongens
naar de Kruisvaart, overtuigd als u kan
zijn, dat zij hen, die niet aan Kruis
vaart zijn, verre vóór zijn!
Inmiddels was ook de plaatselijke gees
telijkheid, alsmede de eerw. pater uit
Huize Pius, ter vergadering gekomen. Hier
na werd onder de uitstekende regie van
kapelaan Egberts door een aantal leden
van de Kruisvaart opgevoerd: „Wim", of
de strijd om een jongensziel, tooneelspel
in vier bedrijven door G. C. Robben.
Tijdens de pauze werd de gebruikelijke
verloting gehouden.
Zeer duidelijk is in dit stuk uitgebeeld
en goed vertolkt, hoe zwaar de strijd voor
een jongen om 't behoud van zyn ziel
kan zijn. De eerw. regisseur kan tevreden
zijn over deze uitvoering!
Mej. Wetter zorgde tusschen de bedrij
ven aan de piano voor muzikale afwisse
ling.
Voor hen, die van dit inderdaad mooie
spel nog willen genieten, bestaat er Dins
dag en Woensdagavond nog gelegenheid
toe!
De baljuw, de heer Jac. Reewijk, sprak
een oprecht gemeend dankwoord.
„Sparta". Ten bate van de R.K. Sport-
vereeniging Sparta" werd gisteravond in
de groote zaal van het bondsgebouw een
bonte avond gehouden met medewerking
van de „The six fellows Acrobaten". De
muzikale medewerking werd verzorgd
door het schitterend band „The Rothen
Coulour Players". Het was een echte ge
zellige avond en, naar de opkomst te oor-
deelen, zal de „schatkist" van „Sparta" er
wel bij varen!
30 April. Vrijdagavond te 8.30 uur
zal ter gelegenheid van den verjaardag
van H. K. H. Prinses Juliana een muzi
kale rondwandeling door het dorp wor
den gehouden met als punt van uitgang
het Hobaho-terrein. Het Oranje-comité
geeft de inwoners de vrijheid zich achter
de Harmonie aan te sluiten en daarbij
lampions of fakkels mee te voeren. Boven
dien noodigt zij de ingezetenen uit te
vlaggen!
Personalia. In de vacture J. Kapteijn
is als employé aan de Coop. Boerenleen
bank alhier benoemd de heer G. van Ger-
ven, alhier, thans werkzaam bij notaris
Wachter te Sassenheim.
Verkiezingsreclame. Het gemeente
bestuur verzoekt beleefd doch dringend
ter gelegenheid van de aanstaande ver
kiezingen op straten, wegen en voetpa
den in de gemeente niet te kalken, of
deze op andere wijze te verontreinigen.
Van gemeentewege zullen wederom re
clameborden worden geplaatst, waarop de
politieke partijen hun reclamebiljet kun
nen opplakken. Verwacht wordt dat men
elkanders daarop aangebrachte reclame
eerbiedigt.
Hinderwet. Ter gemeentesecretarie
alhier ligt ter inzage een verzoek met bij
lagen, waarbij ingevolge de Hinderwet
vergunning wordt gevraagd door de N.V.
Bataafsche Import Mij. te 's-Gravenhage
tot het plaatsen van een benzinepomp
installatie op het perceel kadastraal be
kend gemeente Lisse in sectie B. no. 1718,
plaatselijk gemerkt Heereweg 448b.
Op Vrijdag 7 Mei a.s. zal voor een ieder
de gelegenheid bestaan eventueele be
zwaren ten gemeentehuize in te brengen
des voormiddags om 11.30 uur.
Emmabloem. De Emmabloem-collecte
heeft in onze gemeente opgebracht 191.
LEIMUIDEN.
Tentoonstelling. Gisteren na de Hoog
mis tot één uur en van 34 uur werd in
de oude jongensschool de 'entoonstelling
gehouden "an 't werk der zeven klassen
der St. Jozefschool, de bewaarschool en de
naaischool gedurende net afgeloopen school
jaar. Elke klas had een eigen stand, waar
het geleverde werk hoofdzakelijk Ned. Taal,
Schrijven, Rekenen, Teekenen en Hand
werken van eiken leeiling afzonderlijk te
bezien was. Alles zag er keurig uit. Heel
overzichtelijk konden oe aanleg, de vorde
ringen en de kennis der leerlingen worden
nagegaan te beginnen met de 1ste en ein
digende in de 7de klas. We zagen 't eerste
gekrabbel met de pen op papier van de
iste en het nette handschrift van de 7de
de uitblinkers, de middelmatige en de min-
uer goede leerlingen van elke klas. yboral
in 't vak teekenen kon men de goede en
minder goede aanleg der leerlingen waar
nemen. Er waren heel wat aardige teeke-
ningen bij, vooral in de 7de klas trokken
de plateelschilderingen aan, waaruit al zeer
goed de aanleg vpor teekenen en kleuren
bleek. Ook de m^p met postwissel, giro,
kwitantie enz. was keurig verzorgd en is
zeker iets voor 't practische leven.
Een woord van lof komt daarbij toe aan
het onderwijzend personeel der St. Jozefs-
school.
NIEUWVEEN.
Geboren: Margaretha Maria Johanna
d. van W. W. M. Stokman en A. M. E.
Wernekers.
Overleden: C. H. Kramstouder 80 j.
G e v e s ti g d: D. Hiemstra van Vinke-
veen M. Dompeling van Leimuiden
Roestenberg en gezin van Den Haag.
Vertrokken: J. Habermehl naar
Alphen a. d. Rijn K. Sliep naar Poor-
tugaal F. Spring in 't Veld naar Am
sterdam H. Hoogeboom naar Hoofd
dorp.
NOORD WIJKERHOUT
Blindenzorg. Woensdagavond a.s. zal
in hotel „De Zwaan" ter bate van de R.K.
Blindenzorg Zuid-Holland een vroolijke
cabaret-avond gegeven worden. Optreden
van het duo KoolmeesStiefelhagen met
hun band. Het eere-comité, dat voor deze
gelegenheid is samengesteld, bestaat uit
de volgende personen: de pastoors der
beide parochies, de burgemeester en de
voorzitter van de Hanze. Met de uitvoe
ring is belast de Hanze en de R.K. Propa-
gandaclub onder leiding van den heer
Braun.
ZILK
Paard verdwenen. Van den landbou
wer R. is den vorigen nacht een paard in
een sloot geraakt. Kerkgangers bemerkten
het dier in zijn netelige positie. Terwijl
het beest met vereende krachten op het
droge werd gehaald en een veearts ontbo
den werd, gaf het dier van uitputting den
geest. Terwijl vorig jaar van R. een koe
verdronken is, is dit weer een groote scha
depost. Het doode paard is naar het slacht
huis te Sassenheim overgebracht,
OUDEWETERING
Reddingsbrigade. be Reddingsbrigade
Oudewetering en Omstreken hield haar
jaarvergadering in het Bad-Paviljoen. In
openingswoord richtte dokter van der Bijl
een speciaal woord van welkom tot ds.
Heyn en notaris Lohman, die beiden nog
eerst sedert kort ter plaatse gevestigd zijn
Het nadeelig saldo in het jaarverslag
van den penningmeester bedroeg ongeveer
30. De heer Byen werd als penningmees
ter herkozen, terwijl tot lid van de finan-
cieele commissie werd benoemd de heer
H. Jonkman.
De uitreiking van de diploma's aan de
geslaagden geschiedde door het lid van de
technische commissie uit het hoofdbestuur,
den heer van Lunteren.
Met. een toepasselijk woord ontving de
rij der geslaagden het diploma.
Hierna was het eerste gedeelte van de
agenda afgehandeld.
Na een pauze volgde het tweede gedeel
te, waarbij de voorzitter de leiding over
gaf aan den heer Beilschmidt.
Er volgde nu een bonte afwisseling van
voordrachten, tooneelstukjes en gezel
schapsspelen; dit ales muzikaal opgeluis
terd door mw. Geerlings uit Roelofarends-
veen.
Vermelding verdient een jaarverslag op
rijm, door den heer Beilschmidt vervaar
digd^ en voorgedragen. De tijd verliep al-
zoo veel te snel en het was 12 uur voor
men er aan dacht.
Deze alleszins geslaagde feestelijke jaar
vergadering werd door dokter van der Bijl
gesloten.
OEGSTGEEST.
Rijksveldwacht. De Rijksveldwachter
brigadier-titulair J. G. van der Stel al
hier, is met ingang van 1 Mei a.s. bevor
derd tot brigadier, ter standplaats Noord-
wijk.
ROELOFARENDSVEEN
Tentoonstelling. Evenals op andere
jaren had ook heden weder op het einde
van het schooljaar de tenoonstelling plaats
van door de leerlingen der lagere meisjes
school en fröbelschool vervaardigde hand
werken en teekenwerk. De groote speel
zaal der zustersschool was ook nu weder
in feestkleed gestoken, en op lange tafels
prijkte het resultaat van veel geduld en
moeizamen arbeid. Te beginnen met het
werk der kleinsten, bood de fröbelafdee-
ling een vriendelijken aanblik met zijn
vele bonte kleuren van vlechtafdeeling een
vriendelijken aanblik met zijn vele bonte
kleuren van vlecht- en weefwerk. En ver
der gaande kreeg ieder klas zijn deel;
steeds rekening houdende met de toe
komst der meisjes worden de werkstuk
ken steeds practischer tot wel eindelijk in
de hoogste klassen kleedingstukken ver
vaardigd zien geheel gehel cm door de
leerlingen zelf gedragen te worden.
Een woord van hulde aan de eerw. zus
ters onderwijzeressen is hier zeer zeker op
zijn plaats. Wij wenschen de school bij het
begin van het nieuwe schooljaar dan ook
hetzelfde succes toe als tot nu toe het ge
val is geweest.
STOMP WIJK
Geboren: Adrianus Hendrikus z. van
A. H. Th. van Santen en M. C. Nederpelt
Cornelia Johanna Theresia d. van H.
Th. F. v. d. Pijl en A. C. v. d. Post.
Ondertrouwd: G. A. v. d. Meer en
Tr J. Suyerland M. Overdevest en A.
M. v. d. Ham N. J. van Vliet en M. H.
A. v. Winden.
Overleden: J. C. Hanemaayer 70 j.
VEÜR
Geboren: Petrus Adrianus z. van E.
G. v. d. Helm en A. Ma C. Koppen.
Ondertrouwd: W. Willemse en A.
M. Luk G. J. V. v. d. Meer en M. Th.
Spring in 't Veld.
Getrouwd: D. H. Muusers en P. M.
Weerdenburg.
OCH KOM
L
,Ja buurman, je moet niet kwaad wor
den, maar ik wou je toch eens wat zeg
gen
Zeg op.
„Ik weet het niet, buurman, maar ik zie
je dochter nogal eens fietsen met een jon
gen, die...."
Die niet roomsch is wil je zeggen.
„Oh, dus je wist het".
Al zoo lang.
„En?"
Maar man, als ik daar nou geen
zorg over heb, heb jij d'r dan toch zoo'n
zorg niet over. Wat hindert dat nou?
„Jamaar...."
Och kom.
In het najaar, na het vallen van den
avond, belde er een jonge geestelijke aan
hetzelfde huis, en al heel gauw volgde dit
gesprek:
„Ik ben blij dat ik u alleen tref, ik wilde
u als vader spreken over een zeer ern
stige zaak".
Over mij?
„Neen, over uw oudste dochter".
Oh, dat begrijp ik wel, mijn buurman
maakte zich van den zomer al ongerust
dat ze ging fietsen met een niet-katholieken
jongen
„lk heb uw buurman sedert Mei niet
gesproken".
Nu dan ben ik benieuwd.
„Weet u dat uw dochter al een paar
avonden gedanst heeft met een niet-ka-
tholiek?"
Weten? Weten? Ja.... ik heb er zoo
zoo wat van gehoord.
„Dus u weet het".
Ja, ik zeg u: Ja!
„Maar gaat dat dan zoo maar".
Och kom, geloof mij, kapelaan, zij
kijkt best uit en zal nooit een gemengd
huwelijk aangaan.
„Ja, maar...."
Het was in die strenge winter, en de
oudste dochter van „Och kom" reed schaat
sen, zooveel ze kon. Enz., enz., enz,
Op een van die koude avonden belde de
bijna blinde herder der Parochie aan bij
„Och kom".
„Ik kwam u eens spreken over uw oud
ste dochter
Ik denk dat ik het al weet....
„Als zjj nu eens een ongeluk had ge
had?"
Een ongeluk? Op het ijs een ongeluk?
„Ja op het ijs een ongeluk".
Maar zeg dan op, Pastoor, wat is er?
Is ze gevallen? Is ze d-...?
„Och neen, het is een ongeluk dat dreigt
sedert haar fietsen, sedert haar dansen met
hem, sedert haar rijden met hem...."
Oh, is het datOch kom, Pastoor,
dat weet u toch wel, zij zal nooit trou
wen met een niet-Katholiek.
n.
Een paar jaar later belde op een avond
„Och kom" aan bij de Pastorie om den
Pastoor te spreken.
Pastoor, ik wou u toch wel eens ern
stig spreken over mijn oudste dochter.
Peinzend zuchte de grijze herder: „dat
kan, als...."
Ja, die vertelt me nu vandaag dat ze
van plan is om te gaan trouwen met, och
u begrijpt het wel
„Jaja
Maar daar komt niets van in, dat
verstaat uEn ik kwam uw hulp vra
gen. Laat ze maar eens bij u komen, en
breng het haar eens goed onder het oog.
„Als ze nog maar luistert".
Och kom, ze heeft toch d'r verstand,
och kom, als u het haar zegt, dan luistert
ze vast.
III.
Och kom, mijn vader geen permissie,
och kom, dat kan me een paar maanden
schelen
En ze trouwde burgerlijk met hem, met
wien ze fietse, danste en schaatsen reed.
Och kom, ze zou toch wel gelukkig zijn.
WARMOND
Emmabloem. A.s. Woensdag, 28 April,
zal alhier de Emmabloem-collecte gehou
den worden.
WASSENAAR
Brand op een schuit. Op een in de
Haven liggende vuilnisschuit ontstond
brand in papierafval, tengevolge waarvan
ook de schotten van de schuit in brand
geraakten. Met een paar slangen op de
waterleiding werd het vuur door de po
litie gebluscht.
PROFESSOR SLIM EN ZOON.
291. Nu Pietje beterschap beloofd had kon de professor
zich weer ongestoord aan zijn liefhebberijen wijden. Hij be
gon aardappels te kweeken. Dat ging fijn. Je hoefde maar
een aardappel in de grond te steken, dan kwamen er 20
voor in de plaats.
292. Behalve aardappelknollen in de grond groeiden er
aan de takjes ook nog besjes, waarin de zaadjes van de aard
appelplant zitten. Die zaadjes deed de professor weg, want
je kunt veel beter aardappelen pooten, dan ze zaaien.
