DE TEMPO-LANDDAG VAN LEIDEN
EN DEN HAAG.
BIOSCOPEN
MAANDAG 26 APRIL 1937
DE LEIDSCHE COURANT
VIERDE BLAD - PAG. 12
Christendom of heiden
dom
REGEN, WIND EN
WARMTE
Op dat Zij, geschraagd door
een trouw en vrij volk, on
gerept haar hooge taak
kan blijven ver
vullen.
Het weerbericht van Zondag
morgen Inidde:
Noordelijke wind, half tot zwaar
bewolkt, waarschijnlijk regen, wei
nig verandering in temperatuur.
Brrr!
Landdag R.-K. Staatspartij. Dat zou
moeten beteekenen: Warmte, vuur en
laaiende geestdrift. Liefst van tiendui
zenden. Vooral nu bij deze verkiezin
gen, nu het openlijker dan ooit gaat
tusschen Christendom en heidendom.
Maar vuur en regen zijn elementen,
die elkander niet verdragen.
Zou de regen het vuur niet dooven
en de koude wind de geestdrift?
Neen! Omdat er meer noodig is dan
regen en wind om de warmte van een
ideaal, van een beginsel af te koelen.
Al was het dan ook begrijpelijk, dat de
belangstelling beneden de verwach
tingen bleef, niet beneden de verwach
tingen, welke rekening hielden met re
gen en wind.
Goed weer was het alleen voor de
vlaggen, die klapperden in den harden
wind, en de blijheid vervingen bij af
wezigheid der zon.
Groote, sombere wolken zeilden langs de
grauwe lucht, die boven Houtrust hing. Zoo
nu en dan droeg de harde wind de stuif-
deeltjes regen mee naar de politieke be
langstellenden onder de groote tribune en
de drommen, die voor die tribune ijverig
op en neer liepen om in beweging afweer
te zoeken tegen de dreigende verkleuming.
In die groote tribune langs de lengte van
het terrein en daarvoor langs het veld,
waren naar schatting een vijf a zesduizend
menschen bijeen, die zich niet door de
dreiging der weergoden van hun plan had
den laten afbrengen. Zij waren gekomen
met vele vervoermiddelen, de meesten per.
trein, velen per autobus of auto, die allen
met groote plakkaten verkondigden, dat
men het beste deed te stemmen op No. 1
van lijst 1.
Maar, het weer uitgezonderd, klokte de
organisatie uitstekend.
Er werd op tijd begonnen. Precies om
half drie, stond de voorzitter der Kath.
Garde van Den Haag, de heer W. C. van
Breda op het podium op het groene veld,
dat met Nederlandsche vlaggen en de
schoone spreuken der R.-K. Staatspartij
was omzoomd.
Het was een tempo-landdag en hij ver
telde het kort en goed:
Gebruikt uw verstand".
„Het goed in den strijd van tientallen ja
ren mag niet verloren gaan. Politieke tin
negieters zoeken de eenheid te ondermij
nen, doch nimmer zullen de Katholieken
zich laten ontrooven, wat zij vóór ales en
boven alles, volgens het Pauselijk woord,
hebben te beschouwen als een voorwaarde
voor hun kracht. Laat u niet overdonde
ren door groote woorden, maar gebruikt
uw verstand."
Hierna verwelkomde hij de autoriteiten.
Het waren:
Mgr. H. J. M. Taskin, president van het
Theologicum te Warmond.
Z.Exc. Mr. H. van Schaik, Minister van
Justitie.
Z.Exc. Mr. Dr. Deckers, Minister van
Landbouw.
Prof. J. Niekel, Directeur van het Phi-
losophicum te Warmond.
Mgr. J. M. van der Tuyn, Deken van Den
Haag.
Mgr. Dr. Th. Verhoeven van het R.-K. Bu
reau van Onderwijs en Opvoeding.
Mr. C. Goseüng, voorzitter der R.-K.
Staatspartij.
Vlaggenparade.
Met hun vlaggen wapperend in den wind
en waarop: R. K. S. P. Goseling Lijst 1,
trokken de jongeren het terrein op. En
daar droeg de wind het spreekkoor door
de lucht en stortte zich via de krachtige
luidsprekers uit over de hoofden der aan
wezigen:
„Wij heffen hart en handen
Voor 't heil der Nederlanden
En zweren vast den eed
Tot doodsbeproefde trouwe
Wilhelmus van Nassouwe
Met u te staan gereed."
Het „Wilhelmus" klonk uit den mond der
duizenden.
En het spreekkoor der jongeren ant
woordde er op:
„Wij willen samen strijden
Wij sluiten ons aan-één
Wij geven onze krachten
Als Roomschen
Aan lijst één."
Toen kwamen de sprekers op dezen Tem
po-Landdag. Allen ien minuten. Kort en
krachtig. Enkele hamerslagen, waarvan de
dreun in de harten sloeg.
Een tegenslag was het ontbreken van
den nieuwen lijstaanvoerder, Pater Mr.
Dr Beaufort, die door een keelaan
doening verhinderd was te spreken.
De eerste spreker was de heer W. S t e i n-
m e t z
„Uw kerk geen paardenstal,
maar een
„Onze politieke strijd wordt niet
beheerscht door de vraag of het
Centraal Station in Amsterdam
moet worden afgebroken.
't Gaat om het behoud van
Kerk, gezin en maatschappij.
Daarvoor staan alle Katholieken in ge
sloten front.
In de economische .-haos is er slechts één
die de wereld kan toespreken als de grijs
aard in het Vaticaan en misschien daarom
heeft Mussert zoo'n hekel aan grijsaards.
De liberale opvattingen hebben geeste
lijke armoede gebracht. De christelijke
beginselen zijn losgelaten. Liberalen en
vrijzinnigen verdedigen het Christendom,
maar het Christendom mag geen grondslag
zijn van het regeeringssysteem. Dan kan
men wel met den duivel huishouden. Ook
het bolsjewisme verdedigt nu al het Chris
tendom, maar er staat niet bij a la
Russe. Wij moeten deze satanische bolsje
wisten weghouden van ons erfdeel.
De nationaal-socialisten ontrukken
de jeugd aan Christus en maken van
de kerk geen paardenstal maar een
museum. Dat is het eenigste verschil
tusschen Mussert en Moskou.
Hij wil de kerk een concordaat ge
ven made in Germany. Hij zal de
jeugd opvoeden als Baldur van Schi-
rach, die durfde zeggen:
Naast Christus is er nog een an
dere Rots: Adolf Hitler.
Wij zullen den pro*»- nemen, welke
rots sterker is. Op Christus' rots hur
ken oude wijven. Op die van Hitier
steunt het jonge geslacht."
Wie Mussert kiest heeft keus gemaakt
voor een vijandige partij.
Het gevaar van dien kant is even groot
als het Communisme. Als men hem kiest,
verscheur dan de encyclieken.
De strijd gaat om eer aan God in 't open
bare leven en om behoud van ons Christe
lijk gezin."
Neen, de geestdrift liet zich niet dooven
door regen of wind.
Herhaaldelijk klonk er een jubelend ap
plaus.
Toen zong het St. Ignatiuskoor der R.-K.
werkloozen, waarna „St. Gregorius de
Groote" een j belmarsch speelde.
De tweede spr. was de heer M. P. v. d.
W e y d e n.
„Dat is de greep der
R.-K. Staatspartij".
„Waarom zijn vij hier bijeen?
Omdat dit in Nederland nog mo
gelijk is.
Wij aanvaarden het dillemma
Mussert of Moskou niet, omdat wij
onze eigen slachters niet wenschen
te zijn.
Wij wenschen onzen rechtmati-
gen invloed uit te oefenen op het
Staatsbestuur.
Wij hebben onzen invloed op het stellen
der candidaten gehad, nu plaatsen wij ons
achter de leiding. De R.-K. Staatspartij
heeft recht op dit vertrouwen. Zij verzette
zich tegen eenzijdige handelspolitiek.
Zij bepleitte in de Kamer de rechten van
land- en tuinbouw.
In 't buitenland wordt broodroof ge
pleegd tegen hen, die zich tegen een een-
heidsschool durven verzetten.
Hier bepleit uw partij uw recht. Zijn wij
dan al tevreden? Neen! Maar wij mogen
ook geen minderwaard :gheidsgevoel heb
ben.
Onze leiders zijn in staat te regeeren,
even goed als wie ook. "Vij moeten hen ons
vertrouwen geven, dan boogt gij ook ver
wachten, dat zij uw belangen zullen die
nen.
't Gaat vóór of tegen Christus. De affiche
der R. K. S. P. toont de dolk en de hand, die
haar grijpt en tegenhoadt. Dat is de greep
der R.-K. Staatspartij. Om Koningin en va
derland te kunnen dienen in vrijheid. Daar
om één rondom het gezag der Kerk.
Wij allen samen doen ons best.,
Dan doet heel zeker God de rest."
Na het applaus liet „Sempre Crescendo"
zich hooren met: Herders Zondagslied.
Waarna Ir. L. J. M. Feber sprak:
„Voorkomen is beter dan
genezen".
Wat is het doel van dit samenzijn?
Om in ons op te wekken de vastbesloten
heid om te handhaven de katholieke be
ginselen in staat en maatschappij.
Is dat dan zoo moeilijk?
Er zijn in deze tijden duizenden
den dood ingegaan met de kreet
op de veege lippen: Christus Rex.
Is het dan niet te veel gevergd te
stemmen naar ons beginsel? Wij
zullen op 26 Mei bewijzen, dat
voorkomen beter is dan genezen.
Wij zullen voorkomen, dat Neder
land een Mexico, een Rusland,
Duitschland of Spanje wordt.
Het naastliggende doel is 31 zetels.
En daarna: een constructieve welvaarts-
politiek om den voedingsbodem van extre
misme te doen verdorren.
Het hoofdoel is: bestrijding van het mo
derne heidendom in Nationaal-Socialisme
en Communisme. Dit doel gaat uit boven de
politiek. Dit doel is gelegen in de sfeer der
hoogste zedelijke waarden. Dit doel reikt
in zijn effect tot in het verre nageslacht.
Dit is geen katholieke, maar een nationa
le doelstelling.
Als de dijk van het Christendom be
zwijkt, zal het moderne heidendom alles
wegvagen.
Men spot wel met onzen ouden Man over
de bergen. Kan die oude Man in Rome
wel een goed Nederlander zijn?
Als wij, levend als katholieken, de
kracht van het Katholicisme verwezenlij
ken voor het heele volk, dan zijn wij be
tere Nederlanders dan het gelijkgescha
kelde kuddedier, dat het ideaal van Mus
sert is, gecopieerd naar de slaven van
Hitier.
Geen verdeeldheid. Geen wankelmoe
digheid.
Sluit de gelederen.
Heft de vaan van Christus Koning.
Een korte pauze met muziek en heete
koffie voor het verkleumde lichaam en
het verwarmde hart.
„Aanhankelijkheid en gehoorzaam
heid".
Door de leiding werd de pauze be
nut om telegrammen te verzenden:
Tot H. M. de Koningin werd ge
zegd:
De Katholieken van de Kringen
Den Haag en Leiden der R. K. Staats
partij, ii> openbare samenkomst bijeen
op Houtrust te Den Haag, bieden Uwe
Majesteit hunne gevoelens aan van
aanhankelijkheid en trouw.
Aan Z. H. Exc. Mgr. J. P. Huibers,
den Bisschop van Haarlem werd ge
telegrafeerd:
De Katholieken van de Kringen
Den Haag en Leiden van de R. K.
Staatspartij, bijeen op den Landdag
te Den Haag, verzekeren Uwe Hoog
waardige Excellentie hun oprechte
trouw en gehoorzaamheid.
Bij den aanvang der tweede helft was
het woord aan den part ij-v oorzitter
Mr. C. Goseling, die met luid gejuich
werd begroet.
Rondom het podium hadden zich nu de
jongeren met hun propagandavlaggen op
gesteld. Achter den partij-voorzitter hief
er een de Nederlandsche vlag. Alleen Mr.
Goseling had geen 10 minuten, maar
vrijen spreektijd gekregen.
„Wij willen niet grijpen, maar dienen".
„Ik zal van deze vrijheid geen mis
bruik maken uit medevoelen met de al
lengs verkleumende schare, want zelfs de
laaiende warmte kan de verkleumde voe
ten niet verwarmen. Wat ik nu zal zeg
gen zal slechts een ouverture zijn voor
hetgeen ik op 20 Mei hier te zeggen heb.
Ik zal nu slechts de groote lijnen geven.
Wij moeten de strijd grootsch zien in
het bewustzijn van onze gemeenschappe
lijke taak als Nederlanders voor het ééne
Vaderland. Wij moeten zien de stroomin
gen.
lo. Het Goddelooze Communisme. Dit
zijn de woorden van den Paus en zij tee
kenen het probleem in al zijn diepte,
vooral ten opzichte van de schapenvacht
der neutraliteit, waarmede het zich nu pas
heeft onthuld.
2o. De levensbeschouwing van het on
begrensde vertrouwen in een leider, wel
ke voeren moet tot Staatstotaliteit en
verstikking van het geestelijk leven.
De Paus heeft dit gevaar van den éénen
„Leider" geteekend met het voor dezen
striemende woord: „Die in den hemel
woont spotlacht over U".
Een ware tegenstelling tus
schen deze beide eersten is er
niet.
Beiden vormen een ongeoor
loofde dwang van den Staat.
Beiden belagen het leven der
Kerk.
Beiden bolsjewiseeren de gees
ten.
so. De verwrongen opvatting der demo
cratie.
Volgens democratie in den juisten zin,
zijn wij overtuigde democraten. Mede
wetgeving, controle op het regeeringsbe-
leid liggen in onze traditie.
De R. K. Staatspartij is het hechtste
bouwwerk der goede democratie.
4o. Liberalisme.
Daartegen stellen wij het aankweeken
van den waren gemeenschapszin, die al
leen in het Christendom zijn voedings
bodem vinden kan.
Wij doen dit uit liefde voor ons land.
Wij doen dit niet om te g r ij p e n, maar
om te dienen.
Ons program is: uitbreiding
van Gods Rijk in het openbare
leven. Herstel van de juiste af
hankelijkheid van God zoowel in
het Staatkundig ?ls in het maat
schappelijk leven:
Voor gezin, arbeid, ordening
van het bedrijfsleven.
THEATER
HOOFDFILMS
INHOUD
AANVANGSUUR
KEURING
Casino:
De Twee Weezen
(Yvette Guilbert)
Het verminkte ge
zicht.
(Wallace Forel
Dramatisch
Sensatie.
Dag. 8—11, Zondags
bovendien 47 uur.
Matinee Zaterd. en
Woensd. 2.30 uur.
Volwassenen
Lido:
Luxor:
Romeo en Julia
(Norma Shearer
Leslie Howard)
Het meisje met pro
tectie (Marika Rökk
Hans Solmger).
De Tuin van Allah.
(Mariene Dietrich -
Charles Boyer).
Dramatisch
Revue
Romantisch
Dag. 8..5—11.15 uur,
Zondags bovendien
27 uur, Matinee
Zat. en Woensd.
2.30 uur.
Dag. 8—11 uur. Zon
dags bovendien 27
uur, Matinee, Zaterd.
en Dond., 2 uur.
Volwassenen
Afgekeurd
Trianon:
Pygmalion (Lily
Bouwmeester, Johan
de Meester, Emma
Morel, Ed. Verkade,
Mathieu v. Eysden).
Geestig
Comedie
Dag. 8—11 uur. Zon
dags bovendien 27
uur. Matinée Zaterd.
en Woensdag 2 uur.
Goedgekeurd
Wij samen, sterk .voor Neder-
land, dat voor alles God wil die- j
nen en de Koningin eeren, opdat
Zij, geschraagd door een trouw I
en vrij volk, ongerept haar hooge
taak kan blijven vervullen. Zoo
leve het Vaderland.
Nadat „St. Caecilia" uit Loosduinen had
gemusiceerd, ontspande de heer Loer
akker de lachspieren.
„Mussert heeft goede medewerkers".
Verkiezingen is de sport om uit alle
lijsten den waren Jacob aan te wijzen. Er
zijn nu echter nog maar wtintig lijsten.
Maar gelukkig is er nu de heer
Mussert, die geboren werd 473
jaar na den St. Elisabethsvloed
en daardoor was voorbestemd om
deze lage landen een hoog-
Duitsch aanzien te geven. Nu
kwam er gelukkig nog een lijst bij.
Aan welke lijst geven wij nu de voor
keur?
De liberale partij. Zij vertegenwoor
digt het denkend deel der natie, vrij van
orden ings-bacillen. Een paar loonsverla
gingen en de zaak is klaar.
S. D. A. P. Zij heeft zich werkelijk
al aardig „aangepast". Zij kwam schuch
ter met haar plan van den arbeid voor
den dag. Men verschilde alleen van mee
ning wat het kosten zou, maar dat zien
wij later wel. Groote liefde voor Spaan-
sche regeering en Mexico.
Liever zoek ik verder.
Communisme. Vroeger: zui
vering van het onderwijs van alle
clericale invloeden.
Nu: gelijkstelling van onderwijs.
Vroeger: Godsdienst is opium
voor het volk.
Nu: Bescherming der godsdien
stige vrijheden. Oprechte bekee
ring. Maar ook deze lijst stem
men wij niet, want desondanks
heeft de Paus eenige bezwaren.
Herr Mussert. Keurig program. Al
gaat de groei dezer beweging in de rich-
ting van een koeienstaart, toch is het
„Mussert wint".
Als hij in de kamer komt is het „Mus-
i sert wint nog meer". Maar Mussert heeft
goede medewerkers. De Limburgsch-Duit-
j sche graaf bidt voor de bekeering der
j bisschoppen.
j Vlekke verzorgt de censuur der Pause-
lijke encyclieken.
Fahrwerck zal de vrijmetselarij gaan
j vernietigen.
De afvallige dominees zullen een nieuw
Christendom stichten. En de knokploeg zal
optreden tegen de Staatsgreeppartij met
vuile eieren en het bekladden van gevels
j om aldus het beschavingspeil op te voe-
ren.
Mussert zal het volk verlossen van de
i dictatuur. Hij zal de geknechte pers vrij
i maken en uit Utrecht matrijzen laten stu
ren; dat spaart werk uit.
De vakbonzen zal hij opbergen in een
zonlichtvrije bewaarplaats.
De ouders zullen geen zorg behoeven
te hebben over de opvoeding hunner kin
deren, waarmee hij tevens den pastoors
een deel van hun drukke werkzaamheden
uit de handen zal nemen.
Hij heeft een hekel aan verkiezingen,
omdat die geschieden door „slampam
pers" zooals wij. Weg dus met de verkie-
zingssport.
De eenmanswagens kunnen wij heele-
maal niet gebruiken.
Blijft over: lijst 1.
Voor gezinspolitiek en arbeid voor het
volk.
Na het „Salvam fae Reginam nostram"
door het St. Ignatiuskoor te Den Haag en
„Sempre Crescendo" te Voorburg, sprak
tenslotte Mr. F. Bach.
Ideëen beheerschen de wereld.
De strijd van nu is de strijd voor of
tegen Christus. Dat is niet alleen hoor
baar en zichtbaar meer, maar nu ook
voelbaar en tastbaar. Wie in het aange
zicht van het Europa van heden niet be
grijpt, dat de ideëen de wereld beheer
schen is ongeneeslijk. Geen katholiek
denkende stem zal dan ook aan Moskou
of zijn neefje Mussert komen. Deze crisis
is niet alleen een economische, maar ook
een maatschappelijke, staatkundige en
geestelijke.
De R. K. Staatspartij heeft het failliet
van het individualisme begrepen.
In Nederland moet het programma van
Quadragesimo Anno verwezenlijkt wor
den. Daarom zijn wij tegen Mussert en
Moskou. Maar verzekerd zijn wij alleen
daartegen door afrekening met het libe
raal individualisme.
Voor afweer en opbouw moeten wij
het liberalisme kwijt.
Wij moeten hebben gezinspolitiek, ar
beid, middenstandspolitiek, de bescher
ming van het kleinbedrijf.
Zij die gelooven, haasten niet
en met het geloof hebben wij de
hoop en het vertrouwen.
Geen vertrouwen echter in hen,
die van het politieke A. B. C. de
A nog moeten leeren stamelen.
In één teeken is de overwin
ning beloofd. Niet in de wolfsan-
gel, maar in ons christelijk kruis.
Na de muziek van St. Caecilia van
Loosduinen, werd het slotwoord gespro
ken door Mr, E. B o 1 s ius, voorz. der
afd. Leiden van de R. K. Staatspartij.
Hij bracht dank aan de Ministers voor
hun aanwezigheid, aan alle medewerken
den en belangstellenden en aan de spre
kers, die hebben getoond, dat onze belan
gen bij hen veilig en in goede handen
zijn. Men heeft ons de algemeene lijnen
voorgehouden.
Nu de vruchten!
Op 26 Mei honoreeren wij den arbeid
van vier jaren door te stemmen No. 1 van
lijst 1.
Toen speelde „St. Gregorius de Groote"
„Roomsche Blijdschap", de duizenden zon
gen het mede.
Koud van buiten, warm van binnen,
rustig en vol vertrouwen verlieten de
duizenden het terrein van dezen welge
slaagden Tempo-Landdag.
RECHTZAKEN
BELEEDIGING VAN HITLER.
De advocaat-generaal bij den Hoogen
Raad, mr. van Lier, nam heden conclusie
inzake het cassatieberoep van den procu
reur-generaal bij het Gerechtshof te Am
sterdam tegen het arrest van dat Hof, waar
bij in hooger beroep de heer J F. Anker
smit, toenmaals hoofdredacteur van het
dagblad „Het Volk" is vrijgesproken van de
hem ten lastegelegde opzettelijke beleedi-
ging van het hoofd van een bevriend en
staat (het opnemen van een plaat betref
fende Hitier).
Mr. van Lier achtte de beslissing van het
Hof van feitelijken aard, zoodat geen cassa
tie is toegelaten. Hij concludeerde tot niet-
ontvankelijkverklaring van het beroep.
BELEEDIGING VAN MINISTER COLIJN?
De Hooge Raad behandelde heden een
cassatieberoep van H. J. F. A. S., wien ten
laste is gelegd het verspreiden te Wormer-
veer van een geschrift, beleedigend voor
dr. H. Colijn. Het betrof hier het overne
men van een plaat uit „De Notenkraker",
waarop de heer Colijn met bebloede handen
was afgebeeld en die betrekking had op de
wijze, waarop de muiterij op „de Zeven
Provinciën" was onderdrukt. Boven de
plaat stond: „Christelijke gezagshandha-
ving" en eronder: „Mijn God is een God
der wrake ei. daar houd ik mij aan."
De Politierechter te Haarlem, zoowel
als in hooger beroep het Gerechtshof te
Amsterdam veroordeelden S. tot 25.
boete.
Mr. A. J. van Vessem uit Utrecht lichtte
heden voor den Hoogen Raad een cassatie
middel toe. Hij betoogde, dat uit de ten
lastelegging in deze zaak een groote ver
warring van begrippen blijkt. Immers, de
strekking van de betreffende publicatie
was juist de vroegere verspreiding af te
keuren. De inhoud was niet gericht tegen
den heer Calijn, maar tegen de S. D. A. P.
Art. 211 van het Wetboek van Strafrecht
eischt voor strafbaarheid echter, dat het
geschrift op zichzelf beleedigend is. Belee-
diging zonder „Animus injuriandi" is vol
gens onze strafwet onbestaanbaar.
Pleiter wees nog op een brief, door dr.
Colijn in 1933 geschreven aan den officier
van justitie te Haarlem, een brief, die be
wees, dat dr. Colijn zich door deze plaat
niet beleedigd gevoelde. Pleiter verzocht
den Hoogen Raad van dezen brief kennis
te nemen en betoogde voorts aan de hand
van de totstandkoming van art. 271, dat,
zelfs al zou de plaat wel beleedigend zijn,
in dit geval toch geen strafbaar feit is ge
pleegd. De nieuwe verspreiding zou im
mers zelf een beleediging moeten vormen,
hetgeen niet het geval is.
