De Spaansche burgeroorlog GROEIEND VERZET TEGEN STALIN DONDERDAG 22 APRIL 1937 DE LEIDSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 6 Rooden bedreigen Toledo De blokkade van de Noordkust MEDEDEELINGEN VAN HET GROOTE HOOFDKWARTIER. Het groote hoofdkwartier der troepen van Franco deelde gisterenavond tien uur mede. dat de Noordelijke legers in Aragon vuurgevechten hebben geleverd in de sec- w»r Teruel. Aan het front van de divicies Soria en Avilla en bij Madrid werden even eens vuur gevechten geleverd zonder ver dere beteekenis. Aan het front van As- turië en Leon werden aanvallen van den vijand afgeslagen, vooral in de sectoren Oviedo en Otero. Aan het Zuidelijk front is een poging van de regeeringstroepen om de recht- sche stellingen binnen te dringen bij Vil- laharta mislukt. In den sector Pennarroya werden even eens verscheidene aanvallen afgeslagen, ook in den sector Fuente Ovejuna, waar de aanvallers aanzienlijke verliezen leden. Rust aan het front voor Madrid. Aan het front van Madrid blijft het rus tig, aldus meldt Madrid. De regeeringstroe pen hebben zich meester gemaakt van een huizengroep bij Carabanchel, waardoor zij een groot deel van het omringende terrein beheerschen. In de universiteitswijk wisten de regee ringstroepen met succes de ra'vitaileering van de nationalisten in de gebouwen van deze wijk te beletten. De luchtmacht van de regeering bombardeerde de stellingen van de rechtschen van de brug der Fran- schen tot den weg naar Coruna. WORDT TOLEDO BEDREIGD? De artillerie van de regeering blijft To ledo beschieten. De opstellingen van de artillerie zijn zoo gekozen, dat kruisvuur kan worden afgegeven. De voornoede van de regeeringstroepen is de eerste huizen der stad binnengedron gen en huis voor huis wordt de stad ver overd. In de stad bevinden zich alleen nog de militaire verdedigers. Het meest door het vuur getroffen zijn het postkantoor, het bisschoppelijk paleis en de arena, welke door de nationalisten in een waar fort is herschapen. DE BLOKKADE AAN DE NOORDKUST. Britsch schip er door gebroken. Volgens uit Bilbao ontvangen berichten zou het Engelsche stoomschip „Nialsea Vala" (3900 ton) de blokkade aan de .Noordkust van Spanje hebben gebroken. Het schip is gisteren, komende uit Ant werpen, met een groote lading levensmid delen in de haven van Gij on binnengeloo- pen. De Fransche luchtvaart boven de Spaansche wateren. De commandant van Irun heeft den Franschen ambassadeur, die de St. Jean de Luz verblijf houdt, medegedeeld, dat voortaan alle verkeersvliegtuigen van de nieuwe Fransche lijn BiarritzBilbao, die zich binnen de tienmijlszone boven de Spaansche wateren bevinden, door de recht sche luchtmacht zullen worden achter- j volgd en, indien zij de bevelen niet opvol- j gen, neergeschoten. De dienst op deze lijn wordt door de rechtsche autoriteiten als een schending van het neutraliteitsbegrip beschouwd. Radio Cordova deelt mede, dat de koop vaardijschepen „Linea Puerto" en „Mira- mar" in de buurt van Cartagena door recht sche vliegtuigen zijn gebombardeerd. De ..Linea Puerto" is gezonken, terwijl de „Miramar" op de kust is gelopen. Wederom vragen in het Lagerhuis. Gisteren zijn in het Lagerhuis wederom talrijke vragen gericht tot Eden en Hoare, betreffende den toestand van Britsche schepen in de Spaansche wateren. Het La- bourlid, Arthur Henderson, vroeg o.m. aan Hoare of de oorlogsvloot opdracht heeft ge kregen, Britsche vrachtschepen te bescher men, die levensmiddelen vervoeren naar Bilbao. Hoare herhaalde eerst, dat de vrachtschepen in volle zee zeker kunnen zijn van de bescherming der Engelsche oor logsschepen. De vrachtschepen varen ech ter op eigen risico de Spaanshce territoriale wateren binnen. „Deze regel wordt in acht genomen, of zich een spaansch oorlgsschip in de territoriale wateren bevindt of niet". „Wanneer een opstandelingenschip, zoo vroeg Henderson hierop, dat juist buiten de limiet der territoriale wateren vaart, vuurt op een Britsch schip, dat zich juist binnen deze limiet bevindt, ontneemt deze clausule dan niet alle waarde aan de be- s'cherming van de Britsche vloot?" „Neen", antwoordde de minister, ik aanvaard niet het recht van een opstandelingenschip een Britsch schip onder deze omstandigheden in de territoriale wateren tot zinken te brengen of aan te vallen. Het meeste, dat een vijandig schip zou kunnen doen, zou zijn, zich meester maken van het schip". Op een vraag van den afgevaardigde Shin well antwoordde Hoare vervolgens, dat hij Franco er van in kennis heeft gesteld, dat diens bestuur verantwoordelijk gesteld zou worden voor ieder verlies, dat door de Britsche koopvaardijvloot zou kunnen worden geleden door zijn schepen, of dit BUITENLAND VAN HET VATICAAN 's PAUSEN GEZONDHEIDSTOESTAND. Begint het lijden weer? Van gezaghebbende Vaticaansche zyde werd tegenover een vertegenwoordiger van de „United Press" verklaard, dat de H. Vader lijdt aan een „lichten" terugkeer van de opzwelling der spataderen in het been, welke Hem nu en dan pijnen veroorzaakt, die echter niet zoo aanhoudend en hevig zijn als de laatste maanden het geval was. De lijfarts van den H. Vader, professor Milani, adviseert Zijne Heiligheid voort durend Zijn werkzaamheden tot een mini mum te beperken. Niettemin staat de H. Vader er op, audiënties te blijven verleenen. Personen uit de onmiddellijke omgeving van Zijne Heiligheid maken zich hierover vooral on gerust, omdat Z. H. de Paus zich tijdens deze audiënties ernstig vermoeit. Z. H. de Paus ontving byv. 730 jongge huwde paren, evenals 150 Fransche pel grims, behoorende tot de bedevaart van Notre Dame du Salut. De H. Vader hield van den troon af eerst een Italiaansche toespraak tot de jongge huwden en daarna een Fransche voor de andere pelgrims. BELGIE HET INGRIJPEN VAN KARDINAAL VAN ROEY. Verdediging door de „Osservatore Romano". De „Osservatore Romano" publiceert de volgende nota aangaande de kritieken, die door sommige bladen geoefend zijn op de handeling van Kardinaal Van Roey bij de recente Brusselsche verkiezingen: Naar aanleiding van de laatste verkie zingen te Brussel zijn in sommige bladen kritieken en aanvallen verschenen op Z.Em. Kard. Van Roey, Aartsbisschop van Mechelen en Primaat van België, omdat hij, tegenover den tendentieuzen uitleg, dien men aan zijn gereserveerde houding had gegeven, de eenheid in denken en actie moest bevestigen, die de Kerstbrief van het Belgische Episcopaat aan de katholie ken van de natie had aangegeven. Deze kritieken en aanvallen willen niet slechts politieke opinies, maar ook de gods dienstige opinie weergeven van „Katho lieken", die juist in naam van hun ge loofsbelijdenis durven getuigen, dat de eer biedwaardige Kardinaal „een verschrikke- lijken slag heeft toegebracht aan het gezag van de Kerk in België". Het is echter een duidelijke plicht, er op te wijzen, dat het aan Katholie ken, die zooals men wil beweren, ern stig bezorgd zijn voor de veiligheid van het Geloof en het prestige der Kerk, niet past de verdedigers van het Geloof en de hoogste Kerkelijke Gezagdragers te krenken, zooals de meest geslepen tegenstanders dat zouden kunnen doen. Immers, er kan geen schreeuwender krenking bestaan dan voorbeeldige Herders te beschuldigen, dat zij de de Kerk schaden, terwijl zij die juist boven alles willen behoeden en verde digen. HET ONDERZOEK VAN VAN ZEELAND. Frère uit Parijs terug. De financieele en economische Belgische deskundige, Frère, is voornemens heden avond uit Parijs te vertrekken, ten einde van Zeeland verslag uit te brengen over zijn bespreKin'gen. Deze besprekingen, al dus heeft Frère verklaard, hebben alleen ten doel gehad een minimum van gegevens te verzamelen ten behoeve van de uitge breide enquête, die aan van Zeeland is opgedragen. Van Zeeland van zyn kant zet zijn taak voort zonder vooropgezette opvatting. Eerst na de noodzakelijke inlichtingen bijeen ge bracht te hebben zal hij een algemeen plan opstellen, dat aan de betrokken mogendhe den zal kunnen worden voorgelegd. De vol gende week zal Frère naar Duitschland gaan en vervolgens zijn reis voortzetten naar de verschillende Europeesche hoofd steden o.m. Rome. WET OP DEVALUATIEWINST DOOR KAMER AANGENOMEN. Met 123 tegen 1 stem en 15 onthoudin gen heeft de Kamer de wet aangenomen, waarbij belasting zal worden geheven van de winsten, voortvloeiende uit de devalua tie van den Belgischen frank. nu in de territoriale wateren of in volle zee zou zijn. Op een vraag van den libera len afgevaardigde, Mander, antwoordde Hoare, dat de mijnenvelden, waarover de admiraliteit berichten heeft ontvangen, zich in de Spaasche territoriale wateren bevin den. Hoare weigerde te verklaren, dat er mijnen in open zee drijven rf dat de ad miraliteit voornemens is deze mijnen op te ruimen, wanneer ze daar zouden worden aangetroffen. STERVEND PILOOT SLEURDE ZUN TEGENSTANDER MEE. Aan het front van Teruel heeft een jacht- vlieger van de regeering, welke door een kogel doodelijk gewond was, zich met zijn toestel op zijn tegenstander, een driemoto- nge bommenwerper van de opstandelingen, gestort. Beide toestellen vielen te pletter. DUITSCHLAND EEN VERTROUWELIJKE OPDRACHT VOOR GOERING? Ministers reizen heen en weer. Te Berlijn gaat het gerucht, dat gene raal Goering, die gistermorgen naar Rome is vertrokken, door Hitler met een vertrou welijke opdracht is belast. Men beweert, dat hij een ontmoeting met Mussolini zai hebben om een afspraak te maken voor een ontmoeting tusschen den Duce en Hit- Ier. De Fuehrer zou een persoonlijke ge dachten wisseling met Mussolini willen voe ren over de gemeenschappelijke politiek, waartoe de beide staatslieden in September van het vorig jaar hebben besloten, ten aanzien van de Europeesche politiek, in het bijzonder met betrekking tot Midden- Europa. Men brengt het bezoek van den Oosten- rijkschen minister van binnenlandsche za ken, Glaise Horstenau, aan Berlijn hiermede in verband. Zoo verzekert o.a. het door gaans goed geïnformeerde nationaal-socia- listische blad „Danziger Vorposten", dat met den Oostenrykschen minister bespre kingen gevoerd zijn over de kwestie der restauratie en over uitgebreidere vraag stukken, zooals een Donaubond. Berlijn zou in overleg met Rome een waarschuwing tot Oostenryk gericht heb ben om op zijn hoede te zijn voor politieke machinaties met Praag, Parijs en Moskou. Volgens de „Danziger Vorposten" zou Mus solini tot Schuschnigg een soortgelijke waarschuwing richten. Ook het bezoek van den Hongaarschen minister van oorlog, Roeder, die te Berlijn is aangekomen, schijnt niet van belang ontbloot. De Oosten- ryksclie en Hongaarsche bezoeken aan den vooravond van de besprekingen te Venetië zijn volgens diplomatieke kringen een aan wijzing, dat Duitschland nauwkeurig in gelicht wenscht te zijn omtrent den toe stand in Midden-Europa. Het persoonlijke onderhoud tusschen Mussolini en Hitier zou de bekroning moe ten vormen van reeds vroeger gevormde diplomatieke plannen. De openbare mee ning in Duitschland heeft er genoeg van te hooren spreken van de as RomeBerlijn, zonder tastbare resultaten te zien. Duitsch land wil, dat de in September ingeleide po litiek onmiddellijk vrucht afwerpt. Het staat vast, dat het werkelijke profijt in Midden-Europa tot uiting moet komen. ITALIË DE KOSTEN VAN LEVENSONDERHOUD GESTEGEN. De „Popoio d'Italia" meldt, dat het te voorzien is, dat binnenkort de salarissen en loonen zullen worden verhoogd. De algemeene verhooging van de kosten voor levensonderhoud zal door den centra- len corporatieven raad op 30 Mei worden besproken. Het blad meldt nog, dat Mussolini zelf zich met deze kwestie heeft beziggehouden na zijn terugkeer uit Afrika. Hij heeft de belanghebbende organisaties uitgenoodigd vóór einde Mei het vraagstuk van de aan- j passing der salarissen te regelen. THEATERDIRECTEUR WEGENS SABOTAGE GEARRESTEERD. Het agentschap Tass meldt, dat de direc teur van het Maly-theater te Moskou, Lia- dof, in verband met sabotagedaden van zijn functie is ontheven. Omtrent de arrestatie van Liadof, waar van sommige bladen melding hebben ge maakt, wordt niets medegedeeld. IN GEPOE EN ROODE LEGER Een correspondent van de „Nation Bei ge" seint aan zijn blad merkwaardige bij zonderheden over de revolutie, welke in de zelfstandige republiek van Uzbekistan is uitgebroken, De „Msbd." ontleent daaraan het volgende: Berichten van reizigers en mededeelin- gen, die door de opstandelingen per radio worden uitgezonden, bevestigen, dat groote troepen boeren door het land trekken, die alles wat zij op weg ontmoeten, te vuur en te zwaard verwoesten. De politietroepen. die trouw gebleven zijn aan de regeering en de regelmatige troepen, die in die streek gelegerd zijn, blijken niet in staat om de orde te handhaven. De hoofdstad van Uzbekistan, Taschkent, een belangrijke stad van meer dan 320.00(1 inwoners, is in de macht van de opstande lingen, die onder bevel staan van een boer, Kovatchenki genaamd, wiens vader het vo rig jaar door de regeeringstroepen werd gearresteerd onder beschuldiging, dat hij in een complot tegen Stalin betrokken zou geweest zijn. Destijds werd hij op de pijnbank gelegd, omdat men hem wilde dwingen de namen van zijn medeplichtigen te nemen. Tenge volge van deze vreeselijke kwellingen was hij blind geworden. Thans volgt hij, gezeten in een soort draagstoel, de opstandelingen, die hij op geestdriftige wijze toespreekt. In de stad Taschkent heeft men de zwar te vlag met het witte kruis geheschen. Op verschillende plaatsen hebben de opstan delingen de openbare gebouwen in brand gestoken en de nachtelijke hemel is rood gekleurd van den vuurgloed, die reeds op kilometers afstand zichtbaar is. Een dertigtal agenten van de Gepoe en enkele soldaten hebben zich, in afwachting van versterkingen, teruggetrokken in een kerk, die door de plaatselijke afdeeling van den „bond der godloozen" in een danszaal was veranderd. Maar het is niet te ver wachten, dat deze versterkingen nog tijdig zullen arriveeren, want de spoorwegen, die naar Uzbekistan leiden, zijn versperd door 38 treinen, die verlaten op de rails staan, nadat ze door de bevolking zijn leggeplun- derd. Ook in Tiflis hebben zich ernstige on regelmatigheden voorgedaan. Groote groe pen opstandelingen hebben het station be zet en de locomotieven-loodsen en opslag plaatsen voor petroleum in brand gestoken. Beschut door deze vuurhaard, hebben zij het vuur geopend op de politie en op de soldaten, die kwamen toegesneld, waar bij vele slachtoffers zijn gevallen. Tenslotte heeft een afdeeling mitrailleurs de opstandelingen op de vlucht gedreven, die thans naar het platteland getrokken zyn. Te Kabaroffsk is een uitgebreid complot tegen de regeering ontdekt; de voornaam ste aanstokers zijn gearresteerd en onmid dellijk terechtgesteld. Zij wilden de levens middelen-opslagplaatsen in het Verre Oos ten in beslag nemen en een zelfstandige re publiek uitroepen. Te Kirk is het hoofd van de plaatselijke sovjets opgehangen; te Tobolsk zyn twee agenten der Gepoe in een put geworpen en verdronken. Te Minsk is de directeur van een fabriek vermoord door de arbei ders, die daarna de fabrieksgebouwen in brand staken. Intusschen duren de arrestaties te Mos kou voort en het aantal aanhangers van Jagoda, den voormaligen chef der Gepoe, die de felste tegenstander van Stalin bleek te zyn, wordt steeds grooter. Jagoda zelf, die in de gevangenis van Butiski is opge sloten, blijft volhouden, dat niemand hem iets zal durven doen. Volgens loopende geruchten zou men in de weelderig ingerichte villa van den voor maligen chef der Gepoe een huiszoeking hebben gedaan, waarbij een stalen koffer zou zijn gevonden, waarin voor een ont zaglijk groote waarde aan kunstvoorwer pen was opgeborgen, die afkomstig zouden zijn uit de schatten van den tsaar van Rus land. Jagoda heeft dezen schat weten te be machtigen, doordat hij twee leden der roo- de garde, die deelgenomen hadden aan de plundering van het keizerlijk paleis, zon der vorm van proces had laten neerschie ten. De onrust, die zich van de regeering te Moskou heeft meester gemaakt, is niet zoo zeer toe te schrijven aan de talrijke opstan den, die in de verschillende streken van de vereenigde sovjet-republieken tot uit barsting zijn gekomen, dan wel aan het ver zet, dat in de gelederen der Gepoe en in het roode leger tegen het bewind van Sta lin tot uiting is gekomen, hetgeen duide lijk gedemonstreerd werd bij de z.g. gehei me verkiezingen, die kort geleden werden gehouden. Over deze verkiezingen is in de Europee sche pers niets verschenen, doch de berich ten, die thans bekend geworden zijn, too- nen duidelyk aan, hoe de roode machtheb bers het Russische volk hebben trachten te misleiden. Dachten de Russen dan werkelijk dat zij eindelijk hun meening vrijelijk mochten uiten? De geheime stemming werd openlijk ge schonden en het is vaak voorgekomen, dat een arme drommel, die een tegenstander van het communistisch bewind had durven kiezen, reeds gearresteerd werd, voor hij het stemlokaal verlaten had, waarna hij als een „volksvijand" naar de gevangenis werd gebracht. Onder de gearresteerden, die op deze wijze in handen der politie kwamen .be vindt zich ook generaal Tlovadro, geboortig uit Estland, die bovendien, terwijl hij naar de gevangenis werd overgebracht, met messteken in het onderlijf zwaar werd ge wond. De verwachtingen der roode machtheb bers moeten wel danig zijn teleurgesteld. Want de uitslag der verkiezingen is wel buitengewoon sensationeel geweest: de re geering verkreeg tenslotte het resultaat, dat meerdere millioenen stemmen méér werden uitgebracht dan er kiezers waren, terwijl inplaats van de regeeringscandidaten per sonen werden gekozen, die reeds lang tot de overledenen behooren, of die naar Siberië of de Solovietsky-eilanden verbannen wer den. AMERIKA BLANCO-VOLMACHT VOOR ROOSEVELT. Drastische bezuinigingen door den president geëischt. Naar „United Press" aan de „Maasbode" bericht, heeft het Bondscongres, met het oog op een mogelijke inflatie, aan president Roosevelt in een speciale zitting blanco volmacht verleend, welke het hem mo gelijk maakt, de federale uitgaven met on geveer vijf-en-twintig procent te vermin deren. Deskundigen zijn van meening, dat het congres tot dezen stap besloten heeft, wijl ook onder de afgevaardigden en se natoren de vrees veld gewonnen heeft, dat een mislukking van de poging, om de staatshuishouding in evenwicht te bren gen, de Vereenigde Staten aan den rand van den afgrond der inflatie brengen moet. DE STAKINGSACTIE. Straatgevechten met stukers. Acht compagnieën nationale garde zijn naar Lewiston en Auburn gezonden, waar straatgevechten zijn geleverd tusschen sta kers en werkwilligen in de schoenindustrie. De garden verspreidden door middel van traan gasbommen eenige duizenden perso nen, die verzameld waren rond de twee van de 19 fabrieken, waar gestaakt werd. Vervolging tegen stakende verpleegsters. Tegen zeventien verpleegsters van het ziekenhuis te Brooklyn, die 15 Maart met gekruiste armen hebben gestaakt, is een gerechterlijke vervolging ingesteld. Zij worden beschuldigd het leven van de pa tiënten in gevaar te hebben gebracht. De straf, welke hierop staat, varieert tusschen vijf en twaalf jaar gevangenisstraf. Deze zaak zal 30 April a.s. voorkomen. „Queen Mary" kon niet vertrekken. Een uur vóór het vertrek van de „Queen Mary" uit New York, is een staking der havenarbeiders, gericht tegen alle mail schepen van de Cunard White Star Com pany, afgekondigd door Ryan, den voorzit- tei van de internationale havenarbeiders- organisatie, omdat, zooals Ryan verklaar de, de Cunard White Star in Canada ge bruik maakt van arbeiders, die niet bij de genoemde organisatie aangesloten zijn. De „Queen Mary", is daarna toch naar Europa kunnen uitvaren, omdat de staking snel geregeld werd in besprekingen tus schen de maatschappij en de internationale havenarbeidersorganisatie. De Cunard White Star heeft toegezegd in Canada geen havenarbeiders meer te zullen gebruiken, die niet aangesloten zijn bij de genoemde organisatie. EEN DER MOORDENAARS VAN RIEDEL GEARRESTEERD. De chef der politie te La Plata heeft gisteren aan het Duitsche gezantschap te Buenos Aires medegegdeeld, dat een der moordenaars van den Duitscher Riedel, een zekere Felix Martin Bucci, in San I Martin is gearresteerd. BUITENLANDSCHE BERICHTEN Ramp voor Japansche haringvloot DOOR TYPHOON GETEISTERD. 47 dooden, 57 vermisten. De Japansche haringvloot is door een typhoon geteisterd, terwijl zij aan het vis- schen was in de zee van Ochotsk aan de Zuidwestkust van Sachalin. 47 visschers zijn om het leven gekomen, terwijl 57 nog worden vermist. Men vreest dat nog meer deren om het leven zijn gekomen. BLIKSEM IN EEN KABELBALLON GESLAGEN. Boven het vliegveld te Mailly (Frank rijk) is de bliksem in een kabelballon ge slagen. De ballon, die op 600 meter hoogte zweefde, kwam brandend beneden. De beide inzittenden kwamen om het leven. DRAMATISCHE AFLOOP VAN FILMVOORSTELLING IN EEN SCHOOL. Een brand, die Dinsdagavond uitbrak tijdens een filmvoorstelling in een school in het plaatsje Killinginoeme (Estland), heeft tot dusver vier dooden geëischt. Tien kinderen werden levensgevaarlijk gewond. Bovendien werden nog 70 kinderen min of meer ernstig gewond. Het vuur, dat waar schijnlijk door zelfontbranding van de film is ontstaan, greep met razende snelheid om zich heen, zoodat onder de aanwezigen een paniek ontstond. ALS ROOSEVELE GAAT VISSCHEN. Gisteren zijn de voorbereidingen begon nen voor het voorjaarsuitstapje van presi dent Roosevelt naar den Golf van Mexico, waar hy zich weder eenige dagen met zijn geliefden vischsport zal bezig houden. Drie torpedojagers zullen den president verge zellen en volgens de voorloopige plannen zal de president Dinsdagavond uit Washing ton vertrekken naar Biloxi in Mississippi, vanwaar hij per auto doorreist naar New Orleans, om aldaar aan boord te gaan van het vaartuig „Potomac", dat hem naar zijn vischwater zal brengen. LUCHTVAART ZEPPELINDIENSTEN NAAR CANADA EN ZUID-AFRIKA? Volgens de „Morning Post" is te Londen een Britsch syndicaat gevormd, dat voor nemens is Duitsche luchtschepen te koo- pen en in dienst te stellen voor het ver keer naar Canada en Zuid-Afrika. Ook zou men voornemens zijn in Engeland zelf met den bouw van luchtschepen onder Duitsche leiding te beginnen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1937 | | pagina 6