28ste Jaargang
DONDERDAG I APRIL 1937
No. 8687
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weekt 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoon: 0.50
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
V Over „oppositie" in de politiek
Door de Engelsche regeering is een
wetsontwerp ingediend, dat o.m. strekt,
om aan den leider van „Zijner Majesteits
meest loyale oppositie" een salaris toe te
kennen van 2000 pond sterling.
Wij hebben meermalen gewezen op het
verkeerde, het slechte in de partijen-poli
tiek, wat bestaat in oppositie-voeren, in
het voeren van een oppositie door een of
meer partijen tegen een of meer andere
partijen, omdat deze laatste aan het be
wind zijn, en tegen voorstellen, welke
door deze laatste partijen (of door ver
trouwensmannen dezer partijen) worden
gedaan, niet om die voorstellen zelf, maar
omdat deze komen van die bepaalde
zyde.
Zulk een oppositie is funest.
Funest op zichzelf. Funest omdat
aldus wordt afgebroken of minstens in
miscrediet gebracht het democratisch par
lementaire stelsel.
Maar er is ook een loyale, een eerlijke
oppositie. Een oppositie, welke zich ten
doel stelt, te controleeren, of de „tegen
partij" in een verkeerde sleur vastraakt;
of de tegenpartij in een zekere, bewuste of
onbewuste, eenzijdigheid van bezien en
beoordeelen het algemeen belang niet zöó
behartigt, als het behartigd moet worden.
Zulk een oppositie is goed, is nuttig,
zelfs noodzakelijk.
De „Gelderlander" schrijft o.m. naar
aanleiding van het voorstel der Engelsche
regeering (dat nog niet is aangenomen):
Door gezonde, gerechtvaardigde cri-
tiek helpen opbouwen, dat is de taak
der oppositie.
Zulk een oppositie is van groote be-
teekenis voor het algemeen welzijn.
Zij behoedt een regeering voor een
zijdigheid en zelfgenoegzaamheid, zij
houdt energie en veerkracht gaande
bij het aan het bewind zijnde kabinet.
Al is een kabinet uit nog zulke
knappe koppen samengesteld, hun werk
is en blijft menschenwerk, dat aan
fouten onderhevig is, fouten en tekort
komingen, die onwillekeurig begaan
kunnen worden of naar veler meening
begaan zijn ten opzichte van de sociale
of individueele rechtvaardigheid.
Van hoeveel beteekenis is het niet,
dat ook een loyale oppositie haar stem
kan doen hooren naast die van de re-
geeringspartij of regeeringspartijen.
Zoo gezien, doet het voorstel van het
Engelsche kabinet wel heel duidelijk
uitkomen, hoe het 't wezen en tradi
tie van het parlementaire stelsel wil
hoog houden.
Juist in een tijd, waarin dictatoriale
machten en dito stroomingen den ge
zonden volksinvloed hebben uitgeban
nen of willen uitbannen, voelen we
nog meer de diepere beteekenis van
het voorstel der Engelsche regeering
aan.
Wij zijn het hiermede volkomen eens.
Met één restrictie. De betiteling „opposi
tie", „oppositie-partijen" schijnt ons toch
wel erg ongelukkig!
Wij hebben de verschillende beteekenis
van „oppositie" in de politiek hierboven
aangeduid.
Onder oppositie kan iets goeds, maar
ook iets verkeerds worden verstaan; en
meestal verstaat men er onder iets ver
keerds: tegenwerken, afbreken. Ook zelfs
al voegt men er de kwalificatie „loyaal"
bij; het publiek verstaat 't dan meestal
zóó, dat men op een „eerlijke" manier....
tegenwerkt, afbreekt!
Wij zouden een dergelijke aanduiding
liever door een andere vervangen willen
zien. Wij spreken veel liever van een
loyale minderheid, dan van een loyale
oppositie.
Als iemand een betere aanduiding weet
te vinden wij hopen het van harte. Die
aanduiding „opositie"! „oppositie-partijen"
zouden wij zoo gaarne in de partijen-poli
tiek zien verdwijnen!
Een uitspraak van dr. Colijn
Minister Colijn heeft gisteren in de Eer
ste Kamer een sympathiek woord gespro
ken.
De minister gaf als zijn meening te ken
nen, dat de particuliere ondernemingen
in Indië het zedelijk recht missen, om tot
uitkeering van winst over te gaan, zoolang
de loonen blijven op het peil, d~' geduren
de de crisis nu eenmaal noodzakelijk was.
De minister zeide zelfs, dat hij, indien die
ondernemingen anders zouden handelen
indien hij nog minister is niet zou aar
zelen, om dwingend recht in het leven te
roepen!
Dat is een sympathiek woord.
Wij hebben vertrouwen, dat minister Co
lijn in de practijk elke eventueele gelegen
heid zal aangrijpen, om overeenkomstig
dat woord te handelen.
Het optreden van den particulier
Colijn zou ook misschien bij een of andere
voorkomende gelegenheid publiekelijk de
ernst van deze uitspraak van minister Co
lijn kunnen onderschrijven.
Wij willen deze uitspraak van minister
Colijn gaarne onthouden.
De stemming van Zondag
Zondag a.s. is het de stemdag der R.-K.
Staatspartij, de zoogenaamde groslijststem
ming.
De georganiseerde kiezers worden opge
roepen, om dan de officieele candidatenlijst
samen te stellen.
't Is geen verplichte stemming.
Of 't een belangrijke stemming is?
Natuurlijk in de verste verte niet zóó be
langrijk als de verplichte stemming
voor de verkiezing van leden der Tweede
Kamer der Staten-Generaal. Dan mag nie
mand aan de stembus weg blijven!
Maar ook nu, a.s. Zondag, neme men aan
de stemming deel, om blijk te geven van
zijn belangstelling in de openbare zaak.
Men neme aan de stemming deel, als
men wil stemmen volgens he'. z.g. politiek
advies.
Men neme ook aan de stemming deel, als
men gegronde reden meent te hebben, om
van het politiek advies af te wijken.
In ruil van de ontvangen oproepings-
kaart, ontvangt men op het stembureau
een stembiljet, waarop staat aangegeven,
hoe men stemmen kan, en h o e men stem
men moet om geldig te stemmen.
Aan de stemming kunnen alleen deelne
men zij, die voor 1 Jan. j.l. lid waren van
een plaatselijke afdeeling der R.-K. Staats
partij.
Dat deze leden in grooten getale
mogen opkomen!
Weer een auto op onbe-
waakten overweg gegrepen
De bestuurder, een Belg,
omgekomen
Vanmiddag om half één is een personen
auto op den onbewaakten overweg aan de
Vijf Eiken te Gilze door een sneltrein, ko
mende uit de richting Breda, gegrepen. De
v/agen werd totaal vernield. Het onderstel
werd circa tweehonderd meter meege
sleurd.
De bestuurder, de heer Jansen uit Den-
dermonde (België) werd levenloos in de
langs den weg loopende sloot gevonden.
Het stoffelijk overschot is naar het lij
kenhuisje te Gilze overgebracht.
De trein had vijftien minuten vertra
ging.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
TWEE POOLSCHE VLIEGERS BIJ
BOTSING GEDOOD.
MARSCHAU, 1 April. (A.N.P.) Nabij Po
sen zijn tijdens een oefenvlucht twee een
persoonstoestellen met elkaar in botsing ge
raakt en neergestort. Beide bestuurders
werden op slag gedood.
KATHOLIEKEN EN
SOCIAAL-DEMOCRATEN.
De Haagsche Briefschrijver van de T ij d
acht den terugkeer van een kabinet
op breede basis na de verkiezingen het
meest waarschijnlijk, omdat de rech
terzijde niet sterk genoeg zal zijn voor een
zuiver-rechtsch kabinet. Hij schrijft:
„Het meest waarschijnlijk is dus de te
rugkeer van een Kabinet op breede basis.
Moet die basis even breed zijn als thans?
Of kan zij nog breeder worden, m.a.w. kun
nen ook sociaal-democraten deel uitmaken
van dit Kabinet? Er zijn lieden, die deze
laatste vraag zonder eenige aarzeling ont
kennend beantwoorden. Er moet komen,
zoo zeggen zij, een Kabinet, dat bereid en
in staat is te regeeren naar Christelijke be
ginselen, dat homogeen is ten aanzien van
zijn program en dat dan in het Parlement
den steun accepteert van allen, die, zij het
wellicht op verschillende overwegingen, tot
dien steun bereid zijn. Maar.'... van sa
menwerking met de sociaal-democraten
mag geen sprake zijn.
Ik moet zeggen, dat ik dit toch wel een
eenigszins wonderlijk standpunt vind. Voor
mij is natuurlijk evenzeer buiten kijf, dat
er moet worden gevoerd een Christelijke
politiek. Die Christelijke politiek moet in
daden blijken. Die Christelijke politiek zie
natuurlijk ook ik het liefst gevoerd door
een Kabinet, gevormd uit en kunnende re
kenen op den vasten steun van de recht-
sche partijen. Maar wanneer nu, gelijk in
1933, anderen dan de Katholieken de sterk
te van een Kabinet niet gelegen achten in
de nauwe principieele verbondenheid der
steunende partijen, doch in een breede, zij
het heterogene basis van uiteraard wisse
lende meerderheden, dan vermag ik niet
in te zien, waarom, bij een dergelijke for
matie buiten de partijen om, sociaal-demo
craten bij voorbaat van zitting hebben in
het Kabinet moeten zijn uitgesloten.
Het Kabinet v£n 1933 zeide in zijn Re-
geeringsverklaring op 31 Mei van dat jaar:
„De Regeering ziet in de Christelijke volks
aspiraties, die gelukkig een sterk en besten
dig element in ons volksleven vormen, een
bron van kracht. De erkenning daarvan zal
spreken uit haar beleid. Zij zal echter het
toespitsen van politieke en geestelijke te
genstellingen, terwille van de noodzake
lijke eendracht, vermijden". Het Kabinet
heeft zich behalve bij zijn oorspronke
lijke voorstellen ten aanzien van het bij
zonder onderwijs braaf aan dien stel
regel gehouden. Herhaaldelijk werden be
ginselkwesties taboe verklaard. Dit zal vol
gens bovengenoemde voorstanders van een
Kabinet op Christelijke basis, maar dat
niettemin „prend son bien, oü il le trouve",
in de toekomst niet meer het geval mogen
zijn, want er zal gevoerd moeten worden
een Christelijke politiek.
Maar ook in de komende jaren, stelde
dr. Colijn reeds vast in de Eerste Kamer,
zullen de sociale en economische vraag
stukken op den voorgrond blijven staan. En
tegelijk verklaarde hij, dat zijn Kabinet
niet minder Christelijk geregeerd had dan
vroegere coalitiekabinetten het hadden ge
daan! Na deze verklaring vraag ik, wat dan
in dezen tijd wel het criterium voor een
Christelijke politiek is. En ik vraag verüer,
of het, wanneer men de Christelijke politiek
(alweer: in dezen tijd) zoo beperkt opvat
als dr. Colijn het deed, verstandig is, bij
voorbaat iederen sociaal-democraat, hij zij
nóg zoo gematigd en nóg zoo bekwaam,
uit te sluiten van de mogelijkheid, om deel
uit te maken van het toekomstige Kabinet.
Er zijn onder de sociaal-democraten hoogst
bekwame mannen, aan wier invloed in de
partij men mag toeschrijven, dat de S.D.A.
P. op tal van punten in gunstigen zin evo
lueert, en wien men naar mijne meening
de kans niet mag onthouden, om hun partij
nog verder te dringen in de goede nationale
richting.
Een belangrijke stap in die richting zou
het wezen, wanneer in het komend Kabi
net een of meer prominenten van deze
richting-in-de-S.D.A.P. zitting zouden heb
ben. Dat zij hiertoe bereid zouden zijn, acht
ik het tegendeel van bij voorbaat uitgeslo
ten. Ik kan mij zelfs voorstellen, dat een
verklaring, gelijk het Kabinet-Colijn in
1933 ten aanzien van de Christelijke volks
aspiraties aflegde, door verstandige sociaal
democraten, die elders het Christelijk ver
zet tegen den totalen Staat zien, zou wor
den onderschreven. Men mag trouwens bij
een S.D.A.P., die zoo gaarne zou samen
gaan met de Katholieken, op dit punt der
waardeering van het Christendom in de
actueele politiek die meegaandheid wel
aannemen. Dat er menig vrijdenker rond
loopt in de S.D.A.P., is een feit. Maar ont
breken die soms in andere linksche par
tijen, waarvan wel leden zitting hadden in
het Kabinet-Colijn?
Indien er dus geen rechtsch parlementair
Kabinet kan komen en opnieuw toevlucht
zou moeten worden gezocht tot een breed
opgezet parlementair Kabinet lijkt het mij,
dit herhaal ik, tactloos en ongewenscht ,zich
er bij voorbaat tegen te verzetten, dat
de formateur ook pogen zou, een of meer
geschikte sociaal-democraten aan te zoe
ken voor departementen, die daarvoor in
aanmerking komen. Staan zij in het ijve
ren voor sociale rechtvaardigheid verder
van ons af dan de „N. R. Crt."? Het beheer
van Sociale Zaken b.v. door een figuur als
Drees zou overigens voor de S.D.A.P. zeer
leerzaam kunnen zijn. En de communisten,
al maken hun Volksfrontavances nu al hoe
genaamd geen kans, zouden nog meer in
den hoek komen te staan. De S.D.A.P., in
dien het haar werkelijk duurzaam ernst is
met de democratie, zou op die wijze de te
genstelling democratie-dictatuur ook in het
Parlement kunnen accentueeren en tegelij
kertijd verder vervreemden van de partners
van wel zeer twijfelachtige democratische
allure, waarmede zij nog altijd in de 2de
Internationale samenzit. Op dit laatste heeft
onlangs mr. van Lanschot in de Eerste
Kamer nog eens terecht in scherp afkeu
renden zin gewezen. „Dis-moi qui tu han
tes, je te dirai qui tu es". De S.D.A.P., die
in de nationale gemeenschap voor vol wil
worden aangezien, moge van haar kant dit
Fransche gezegde wel grondig overwegen.
Zij kan op den duur niet den afgrond laten
bestaan van het materialisme, dat ons prin
cipieel blijft scheiden, omdat het met God
en openbaring geen rekening houdt. Zoo
lang die afgrond voortduurt, zou alleen op
bepaalde voorwaarden niet met de S.D.A.
P., maar met leden van die partij in een
extra-parlementair Kabinet en uitsluitend
voor een beperkt doeleinde kunnen worden
samengewerkt".
VOORNAAMSTE NIEUWS
De wereld
in vogelvlucht
De toestand aan de Spaansche fronten is
weer uitermate verward. Er is nergens een
geweldige doorbraak of overtuigende op-
marsch," maar aan alle kanten begint het
te woelen. De berichtgeving moet scherp
gezift worden. Dat moesten wij altijd wel
doen, maar in dezen verwarden toestand is
dat meer dan ooit gewenscht. Over het al
gemeen schijnen de regeeringstroepen aan
de winnende hand te zijn, wat blijkt uit
hun vooruit dringen in den sector van Bur
gos en uit hun vorderingen bij Pozo Blan
co. Zij hebben nu natuurlijk gebruik kun
nen maken van de verwarring in Franco's
gelederen, welke veroorzaakt is door de
samenzwering in Marokko. Deze opstand te
gen de „opstandelingen" schijnt niet zoo ge
heel onschuldig te zijn geweest, want Fran
co heeft zich hals over kop naar Marokko
gespoed om het gevaar te bezweren. Een
„dolkstoot in den rug" kan hij op dit mo
ment allerminst gebruiken. Vólgens de
„Times" zou het bericht, dat de Italianen
in de Guadarrama verslagen waren, tot
dezen opstand hebben geleid. De samen
zweerders geloofden, dat dit het einde van
Franco beteekende en dat zij het beste
zoudpn doen met tijdig naar de regeering
van Valencia over te loopen. Het kraakt
trouwens, volgens de Engelsche bericht
geving, ook nog op andere plaatsen in
Franco's front, want er zou ook onder de
Italiaansche helpers muiterij zijn uitge
broken.
De politieke partijen in Japan, die „ge
zuiverd" maeten worden, zijn niets te spre
ken over de ontbinding van het parle
ment.
De secretaris-generaal der Seiyoekai-par-
tij heeft gezegd, dat de ontbinding ten zeer
ste betreurd moet worden en aantoont, dat
het kabinet een volledig gebrek aan begrip
voor en waardeering van een constitutio
neel regeering heeft.
Slechts de minderheidspartijen zijn uiter
mate verheugd. De „partij der sociale mas
sa"; die haar aantal zetels bij de laatste ver
kiezingen van bijna nihil heeft weten op
te voeren tot 22, verklaart bij de aanstaan
de verkiezingen haar zeteltal tot 50 te zul
len verhoogen.
De „Tohokai" en de nationale liga, bei
de reactionnaire minderheidspartijen, jui
chen de ontbinding toe als het sein voor de
tenuitvoerlegging van de zoozeer noodza
kelijke hervorming van het politieke partij
stelsel.
BUITENLAND.
Vanaf heden hervat de Paus zijn audiën
ties aan jonggehuwden. (2de blad).
Regeeringstroepen rukken op in den
sector van Burgos. De samenzwering te
Tetoean. (2de blad).
Van Zeeland over den stembusstrijd In
Brussel. (2de blad).
Partijzuivering in Japan (2de blad).
BINNENLAND.
Op den onbewaakten overweg te Gilze
is hedenmiddag een auto vermorzeld; de
Belgische bestuurder werd gedood. (1ste
blad).
De uit een Parijsch ziekenhuis ontsnap
te Albert de Vries, lid van een bende post-
wisselvervalschers, te Brussel door de Am-
sterdamsche recherche gearresteerd. (1ste
blad).
De Indische Begrooting in de Eerste Ka
mer. (2de blad).
Zwitsersch bezoek aan Nederland. (2de
blad).
DE BENDE POSTWISSEL-
VERVALSCHERS.
Albert de Vries gearresteerd.
Naar wij vernemen is de beruchte Al-
bert de Vries, de hoofddader van de bende
postwisselvervalschers, die kort geleden
uit een der Parijsche ziekenhuizen wist te
ontsnappen, gisteravond te Brussel door
de centrale recherche te Amsterdam ge
arresteerd.
Met betrekking tot deze arrestatie moge
er aan herinnerd worden, dat bij de huis
zoeking in de Parijsche woning van de
Vries een tot in de perfectie verzorgde in
stallatie voor de vervaardiging van valsche
bankbiljetten, waarvan het meerendeel op
Amsterdamsche postkantoren is uitbetaald,
werd aangetroffen.
De arrestatie van de Vries geschiedde in
dertijd door hoofdinspecteur de Jong uit
Rotterdam, die de bende bij zijn te Parijs
ingesteld onderzoek op het spoor was ge
komen. De mededaders werden uitgele
verd en zijn kortgeleden door de Amster
damsche Rechtbank veroordeeld. De Vries
echter verhuisde, aangezien men geloofde,
dat hij ongeneeslijk ziek was, naar het Pa
rijsche ziekenhuis, waar hij z.g. met ver
lamde beenen negen maanden plat op
bed lag, tot hij zijn kans kon waarnemen
en, niet langer simuleerend, op een nacht
de vlucht nam, waarbij hij nog over een
drie meter hoog muurtje moest klimmen.
Het is nog geen uitgemaakte zaak of de
Vries naar de hoofdstad zal kunnen worden
overgebracht, aangezien zeer waarschijn
lijk ook de Belgische justitie nog wegens
zijn oplichterspractijken een appeltje met
hem te schillen heeft.
VOORLOOPIG OVERZICHT VAN HET
WEER IN MAART 1937.
De Maartsche buien deden zich gelden.
Gemiddeld over de vijf hoofdstations was
de ochtendtemperatuur 'een graad bene
den normaal. In de drie decaden resp. 2%
graad beneden, y graad boven en 1^
graad beneden normaal.
De gemiddelde maximum temperatuur
was 2 graden beneden normaal, het gemid
delde minimum ongeveer normaal.
De temperatuur is in Maart lager ge
weest dan in Februari.
Het aantal dagen met een minimum tem
peratuur beneden het vriespunt bedroeg te
de Bilt 13 tegen 12 normaal.
De neerslag was in Noord-Holland onge
veer 10 procent, in het overige deel van het
land 30 tot 70 procent boven normaal. Her
haaldelijk kwamen sneeuw- en hagelbuien
voor. In de maanden Januari tot Maart is
voor de hoofdstations de hoeveelheid per
station 110 m.m. of 81 procent boven nor
maal geweest.
Te de Bilt werden 72 uren zonneschijn
waargenomen tegen 123 uren normaal
