Natuurmonumenten in Nederland
28ste Jaargang
ZATERDAG 20 MAART 1937
No. 8678
S)e Ceicbolie (Bowïamï
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Lelden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnè's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT s
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoon: 0.50
Gezinspolitiek
In het laatste nummer van „De Op-
marsch" wordt opgemerkt, dat ook in den
tijd, die achter ons ligt, de gezinspolitiek
niet is verwaarloosd.
Wij noteerm schrijft „De Opmarsch":
1. Bij de omzetbelasting werd door in
voering van diverse vrijstellingen voor
eerste levensbehoeften de druk dezer hef
fing voor groote gezinnen aanzienlijk be
perkt.
2. Er kwam een wettelijke regeling van
de huisindustrie tot stand, die voor een
verbod van den fabrieksarbeid der ge
trouwde vrouw de mogelijkheid opent.
3. Bij de herziening van het tarief van
de Inkomstenbelasting werd de regeling
van den kinderaftrek aanmerkelijk verbe
terd.
4. De opcenten op den suikeraccijns
werden door het onverzettelijk afwijzen
der Katholieke fractie teruggenomen, niet
tegenstaande Minister Oud voorstelde, die
verhooging maar te behouden.
5. Dezelfde Minister nam na krachtig
verzet van de Katholieke fractie 20 opcen
ten op de Omzetbelasting terug.
6. Een amendement-Suring op het ont
werp tot bezuiniging op de onderwijsuit
gaven opende de mogelijkheid, om in spe
ciale gevallen met het oog op het gezins-
belang een uitzondering te maken op de
voorloopige pensionneering van 60-jarige
onderwijzers.
7. Eep ander amendement-Suring
bracht het verplichte ontslag van de ge
huwde onderwijzeres. Reeds eerder was
het ontslag van de onderwijzeres, die in
het huwelijk treedt, verplichtend gesteld.
8. Hetzelfde ontwerp betreffende de on-
derwijsbezuiniging bracht ook een gunsti
ger schoolgeldregeling voor de groote ge
zinnen.
9. Een wijziging van het Wetboek van
Strafrecht behelsde een betere bescher
ming van de jepgd tegen zedelijkheidsde
licten en moreele besmetting. Een amende-
ment-Goseling, daarop aangenomen, richt
te zich speciaal tegen het gevaar, dat voor
de jeugd dreigt uit de uitleenbibliotheken.
„Dit lijstje" aldus besluit „De Op
marsch" „is uiteraard zeer onvolledig.
Slechts in het oog springende maatregelen
werden vermeld. Er zou een heel wat groo-
ter bestek noodig zijn, om te doen zien, hoe
volledig en voortdurend het beleid van de
Katholieke fractie doorweven is geweest
van zorg voor het gezinsleven.
Diezelfde gedragslijn zal in de komende
jaren de hare zijn. En verwacht mag wor
den, dat dan de verbeterde economische en
financieele toestand in staat zullen stellen
tot nog vruchtbaarder arbeid".
De gezinspolitiek mag ook in dezen tijd
niet worden verwaarloosd!
En erkend moet worden, dat zij niet
is verwaasloosd, maar.er had toch
meer gedaan kunnen worden.
In de Eerste Kamer zeide de heer Fles-
kens 19 Februari j.l.:
„In de Memorie van Antwoord kent
de Regeering zich al is het op de
bescheiden wijze, welke wij van haar
gewoon zijn tot op zekere hoogte
een bewijs van goed gedrag toe in zake
de door haar gevoerde gezinspolitiek.
Mijnheer de Voorzitter! Ik herhaal,
dat ik dankbaar en erkentelijk ben voor
het goede door haar verricht, doch
daarnaast moet mijn betoog de over
tuiging hebben versterkt, dat een be
hoorlijke en afdoende gezinspolitiek
nog tal van maatregelen vraagt op ver
schillend terrein, waaraan tot nu toe
geen of niet voldoende aandacht werd
geschonken. En het is juist deze om
standigheid, Mijnheer de Voorzitter,
welke mij dwingt het te zeggen, dat
dit onderdeel der door dit Kabinet ge
voerde Regeeringspolitiek mij geens
zins heeft bevredigd, terwijl ik thans
reeds instantelijk wensch te verkla
ren, dat het mij moeilijk zal vallen aan
het komend Kabinet, aan de komende
Regeering mijn algeheelen steun te
verleenen, wanneer ook het groote ge-
'tin niet in het centrum har er belang
stelling zou staan. Dit zij nu reeds ge
zegd, nu wij aan den vooravond staan,
dat waarschijnlijk weer een nieuwe en
Bijna 10.000 H. A. werden voor ons en
het nageslacht gespaard - Vernietiging
allerwege - Wie helpt tot behoud?
De algemeene ledenvergadering van de
Vereeniging tot behoud van
Natuurmon um enten werd heden te
Amsterdam gehouden onder leiding
van mr. P. G. van Tienhoven.
Het bestuur der Vereeniging waardeert
het, zeide de voorzitter in zijn openings
woord, dat zoovele natuurvrienden van
heinde en verre naar Amsterdam stroo
men, gedreven ook door bezorgdheid over
de veranderingen, die de natuur van Ne
derland ondergaat.
De ernst van den arbeid der vereeni
ging neemt het bestuur steeds meer in be
slag, want overal komt het landschap van
ons vaderland in het gedrang.
Bij werkverschaffing dient niet alleen
de vraag te worden gesteld welk bedrag
er mede gemoeid is, hoeveel personen aan
het werk gezet kunnen worden, of het
werk economisch verantwoord is en wat
wij zullen krijgen, maar ook en vooral
wat wij zouden verliezen. Dikwijls blijkt
het verlies grooter te zijn dan het voor
deel. Het geeft echter voldoening te er
varen, dat reeds in verschillende gevallen
bij waterstaatkundigen, ontginnings- of
werkverschaffingsarbeid kennis en be
wust worden van de waarde der natuur
een oplossing geeft in vraagstukken om
trent behoud van ouden rijkdom en het
scheppenvan nieuw natuurschoon.
Het jaarverslag, hierna uitgebracht
door den secretaris, dr. Jac. P. Thijsse,
vermeldt voor het eerst sedert jaren dat
het ledental weer steeg en wel met 314,
doch desondanks vertoont het totaal der
contributiebijdragen nog een daling, ver
band houdende met het feit, dat verschil
lende leden zich genoopt zagen hun bij
drage te verminderen.
De grootsche plannen voor werkver
schaffing, door den Minister van Sociale
Zaken in de Eerste Kamer aangekondigd,
sporen het bestuur tot bijzondere waak
zaamheid aan. Er zijn en worden in werk
verschaffing werken uitgevoerd, die de
vereeniging van harte toejuicht het
Amsterdamsche boschplan kan daarom
trent als voorbeeld dienen maar nog al
tijd dreigt aan vele zijden het gevaar, dat
ten koste van groote geldelijke offers ver
arming veroorzaakt wordt van ons erfdeel
aan natuurschoon.
Het bezit der vereeniging kon worden
uitgebreid o.a. met verschillende percee-
len ter afronding van de terreinen bij
Dwingeloo, bij Oisterwijk, bij Balinge, bij
Wanneperveen en bij Noordlaren. Voor
den aankoop van een paar vogelbroed
plaatsen op Texel, de Bol en het Schar,
werd een beroep op het groote publiek
gedaan, dat bij tienduizenden van dit
mooie eiland komt genieten. Dank zij de
medewerking, van vele zijden ondervon
den, slaagden de beide aankoopen: het
Schar is reeds eigendom der vereeniging
geworden en de overdracht van het ge
deelte van de Bol kan dezer dagen worden
tegemoet gezien. Aan giften en rentelooze
voorschotten werd voor deze aankoopen
een bedrag van bijna 13.000.ontvan
gen.
De bezittingen der vereeniging
beslaan thans een oppervlakte van
9617 H.A. en de meeste van de
Nederlandsche landschapsvormen
zijn er in vertegenwoordigd. Dui
zenden natuurvrienden genieten
van de natuurmonumenten en de
vereeniging verschaft aan die al
len schatten aan kennis, geluks
gevoel en geestelijke gezondheid
voor nu en altijd.
zware last zal worden gelegd op het
groote gezin, door de invoering van
een meer uitgebreiden dienstplicht,
welke uitbreiding vooral op de groote
huishoudens weer zal neerkomen".
Wij zijn lang nog niet, waar wij willen
en waar we moeten komen, op het ter
rein van de gezinspolitiek!
Wij willen niet daar komen, waar men
in Italië aangeland is. Het stelsel van hu
welijkspremies en van kinderpremies, zoo
als dat is ingevoerd door den Italiaanschem
Fascistenraad, valt ons niet in den smaak;
integendeel!
Er moet echter in onze Nederlandsche
wetgeving nog heel wat worden verbeterd,
als deze wil beantwoorden aan de eischen
van een gezonde gezinspolitiek. Wij
moeten ten krachtigste er naar streven,
die verbeteringen te verkrijgen!
Het jaarverslag eindigt met een krach
tig pleidooi, het ledental uit te breiden,
opdat de vereeniging in de naaste toe
komst nog veel meer tot stand kan bren
gen dan zij reeds deed.
De heer J. Drijver hield vervolgens een
voordracht over de „Nieuwe Vogelwet
1936", die waarschijnlijk in den loop van
dit jaar in werking zal treden. Deze nieu
we vogelwet huldigt dezelfde principes
als die van 1912 en moet als een verbe
terde uitgave ervan beschouwd worden.
Principieel verleent de regeering thans
aan alle in Europa in het wild levende
vogels bescherming, met uitzondering van
de soorten, in de jachtwet genoemd, en
van het pluimvee. Ter voorkoming van
schade aan met name genoemde bedrijven
kan de bescherming, het zij voor bepaal
den, hetzij voor onbepaalden tijd, voor
het geheele rijk of voor een gedeelte er
van worden opgeheven. Deze regeling is
veel soepeler dan de regeling van thans.
Na de pauze sprak mr. H. Westermann,
over: „De lang verbeide natuurbescher
mingswet".
Ten slotte sprak prof. Weevers over:
„Het werk der adviescommissie inzake
natuurbescherming".
Spreker wees er op, dat volk en regee
ring doordrongen moeten worden van de
waarheid, dat het wel mógelyk is natuur
lijke gemeenschappen te vernietigen,
maar niet ze te scheppen. Wat in den
loop der eeuwen is gegroeid, kan niet
kunstmatig worden gemaakt.
Wil men in ons zoo dichtbevolkt
land over vijftig jaar nog de mo
gelijkheid hebben natuurlijke le
vensgemeenschappen te bestudee-
ren, van hun schoonheid te ge
nieten, dan moet de mensch van
nu ze ontzien als een kostbaar
goed.
VOOR IN NOOD VER-
KEERENDE MISSIE VAN MGR.
P. VERRIET OP CURACAO
WAARDE LANBGENOOTEN,
Wat ben ik u dankbaar.
De 12.000.zijn overschreden, de
helft van het benoodigde geld is bijeen.
Nog 14 dagen en ik ga naar mijn Bis
schop en ik zal hem overleggen al die
lange lijsten met giften; ik zal hem u al
uw intenties aanbevelen en ik verzeker u,
dat het gebed van Mgr. Verriet, dat van
my en alle arme katholieken in Suriname
gezamenlijk zal worden opgezonden naar
den Gever van alle goed.
We zullen kunnen bouwen een kerk
voor de arme katholieke bevolking en het
werk voor de jeugd zal intens kunnen
worden aangepakt.
Uw gift wordt prachtig besteed.
Gij, die nog niets hebt gegeven, helpt
direct, want ik kan u niet zeggen hoe
hard noodig het is.
H. Joseph bidt voor onze weldoeners.
Uw dienaar in Christus:
Pater A. DE BRUIJN O.P.,
Pastorie Berg en Dalsche weg 40,
Nijmegen. Giro 288575.
Giften worden gaarne aangenomen by
de Redactie van ons blad.
N. N., Voorhout 10.
N. N., Leiden 2.
GASVERGIFTIGING IN ZUID
AFRIKAANS C HE MIJN.
Veertig inboorlingen omgekomen.
In de goudmyn Simmer Jack bij Ger-
miston, in Zuid-Afrika, zijn door het ont
snappen van mijngas 290 personen lijden
de aan een gasvergiftiging.
Het zijn veertig blanken en 250 inboor
lingen. Van de blanken verkeert niemand
in levensgevaar, doch een veertigtal in
boorlingen is om het leven gekomen ten
gevolge van de gasvergiftiging. Vijftien
personen zyn zoo ernstig ziek, dat men
vor hun leven vreest Een dertigtal perso
nen wordt nog vermist. Tengevolge van het
ontsnappen van het gas is in de mijn brand
uitgebroken.
De ontploffingsramp in
T exas
VIJFHONDERD SLACHTOFFERS REEDS
GEBORGEN.
De autoriteiten deelen mede, dat tot gis
teravond toe het stoffelijk overschot van
vijfhonderd slachtoffers van de ontploffing
in de school van New-Londen is gebor
gen. Hieronder was het stoffelijk over
schot van zeventien onderwijzers.
De gouverneur heeft den staat van be
leg afgekondigd. De politie zal door de na
tionale garde vervangen. worden.
Onbeschrijflijke tooneelen.
Onbeschrijflijke tooneelen hebben zich
voorgedaan bij de bevrijding der laatste
slachtoffers uit de puinen van de school.
Het schijnt, dat overal verwarring heerscht,
ondanks de voortreffelijke hulporganisa
tie, die onder leiding staat van de comman
danten der nationale garde. De onherken
baar uiteengereten lijken der slachtoffers
liggen thans in de geïmproviseerde lijken
huizen. Het scho.uwspel der ouders en
vrienden der slachtoffertjes, die van de
eene baar naar de andere loopen in de
hoop hun kind nog te kunnen her kennen,
is niet te verdragen. De regen stroomt neer
en de wolken hangen laag boven dit too-
neel der verschrikking. Uit het geheele land
zijn journalisten herwaarts gekomen, zij
vinden echter een volstrekte verwarring,
iedere officieele persoonlijkheid geeft weer
een ander totaal van slachtoffers. Hoewel
officieel bekend gemaakt is, dat er 425 doo-
den zijn gevallen, verzekeren toch betrouw
bare personen, zooals de directeur der
school, dat het totale aantal ruim 500 be
draagt.
Doktoren, leden van het Roode Kruis en
ziekenverplegers zijn voortdurend bezig
met het verleenen van hulp aan de slacht
offers van de ontploffing, welke een der
grootste tragedieën in de geschiedenis van
Amerika vormt. De doktoren hebben ver
klaard, dat de meeste slachtoffers, die men
gevonden heeft, overleden zijn aan sche
delfracturen, en dat 'van de 175 kinderen
en onderwijzers, die gewond zijn, velen er
niet het leven zullen afbrengen.
Natuur gas een zegen.
Omtrent de oorzaken van de ontploffing
tast men nog steeds in het duister hoewel
ingenieurs van meening blijven, dat zij ver
oorzaakt is door ophooping van het van
de petroleumvelden afkomstige natuurgas.
De commandant van de nationale garde
heeft een commissie van officieren be
noemd voor het instellen van een onder
zoek, en morgen zal een commissie uit het
Congres naar Texas haar werkzaamheden
aanvangen om na te gaan of er sprake is
van misdadige nalatigheid.
Men gelooft, dat de ontploffing is ont
staan doordat een mengsel van gas en
stoom, dat ontsnapte uit een buis, welke
petroleum toevoerde en welke onder de
school doorliep, door onbekende oorzaak
vlam heeft gevat.
De wreede ironie van het lot heeft ge
wild, dat men uit de puinen een school
bord vandaan heeft gehaald, waarop met
krijt geschreven stond: „De petroleum en
het natuurlijke gas van Texas zijn de groot
ste natuurlijke zegeningen. Zonder deze
beide was deze school hier niet en geen
van ons zou hier zijn om onze lessen te
leeren."
De oorzaak.
NEW LONDON, 20 Maart. (A.N.P.) Een
deskundige, die belast is met het instel
len van een onderzoek officieel zyn drie
instanties met e,en onderzoek belast
heeft als zyn meening te kennen gegeven,
dat de oorzaak van de ontploffing in de
school gezocht moet worden in het feit,
dat gas tusschen de muren is gekomen.
Van de zes gasradiatoren, die na de ont
ploffing in tact gevonden zijn, heeft de des
kundige slechts bij één voldoende uitlaat
gevonden. De ontploffing is door een vonk
ontstaan.
Bijna de helft der schoolgaande jeugd
omgekomen.
NEW LONDON, 20 Maart. (A.N.P.) Het
blijkt thans, dat bijna de helft van de
schoolgaande jeugd uit deze streek bij de
ontploffingsramp het leven heeft verloren.
Hoe hevig de ontploffing en hoe triest de
gevolgen wel zijn, blijkt uit een verklaring
van leden van het Roode Kruis, volgens
welke het niet zal lukken meer dan om
streeks honderd slachtoffers te identificee-
ren. Wel zal nog alles in het werk worden
gesteld om identificatie zoo ver mogelijk
uit te voeren en heeft de staat zoowel als
de federale regeering alle wetenschappe
lijke hulpmiddelen ter beschikking gesteld,
maar al mag het dan ook gelukken nog van
eenige lijken de identiteit op te sporen, by
velen zal dit onmogelijk blijken.
Dit nummer bestaat uit
vijf bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Dinsdag worden in de Fransche Kamer
de interpellaties gehouden over de gebeur
tenissen te Clichy. (2de blad).
Grandl vertegenwoordigt Italië bij de
a.s. kroningsfeesten. (2de blad)
De stakingsterreur in Amerika. (2de blad)
Een groot succes der regeeringstroepen
aan het Guadalajara-front Verscheidene
plaatsen herovenL (2de blad).
De ontploffingsramp in Texas. (1ste
blad).
BINNENLAND.
Doodslag te Ede. (Gem. Ber., 2de blad).
De vermiste veehandelaar te Loenen
verdronken. (Gem. Ber., 2de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De Leidsche R. K. Damclub „Gezellig
Samenzijn" kampioen van het Haagsch
Damdistrict. (4de blad).
De wereld
in vogelvlucht
Sensationeel nieuws uit Spanje. De re
geeringstroepen hebben aan het front van
Guadalajara een groot succes op de Italia
nen behaald. Volgens mededeeling van een
Spaansche officier zouden er n.l. alleen
Italianen tegenover de regeeringstroepen
hebben gestaan, zonder assistentie van
Spanjaarden en Duitschers. Zij zouden eens
hebben willen toonen, wat zij konden en
zyn zoo grondig verslagen, dat verschei
dene dorpen en plaatsjes aan het Guada
lajara-front door de roode militie is her
overd. General Queipo de Llano spot een
beetje met dit succes; de krijgsoperaties
zyn aan onzen kant opgeschort wegens den
regen en daarom melden de linkschen suc
cessen, welke niets om het lijf hebben.
Maar de val van Brihuega geeft hij toch
toe, hoewel dat natuurlijk volgens zijn uit
leg ook van geen noemenswaardige betee-
kenis is.
De regeerings-autoriteiten hechten van
hun kant een zeer groote beteekenis aan
deze overwinning en beweren dat alle voor-
deelen, welke het rechtsche offensief de
vorige week heeft behaald weer verdwe
nen zyn.
Merkwaardig is de publicatie van een
boodschap van Mussolini aan zijn „vrijwil
ligers" in Spanje, waaruit wel zeer duide
lijk blijkt, dat de Italiaansche interven
tie in Spanje volkomen officieel en in mi
litair verband is georganiseerd. Hetgeen
trouwens toch niet anders denkbaar was.
De relletjes te Clichy zullen Dinsdag een
naspel hebben in de Kamer. De Parti Social
Frangais wil een wetsontwerp indienen om
de vrijheid van vergadering te handhaven.
Ook de radicaal-socialisten zijn daarvoor.
Men verwacht, dat de Kam.er het de re
geering niet moeilijk zal maken.
Een angstig moment zal het nog zijn,
wanneer Zondag de begrafenis der slacht
offer plaats vindt. Wanneer er dan ge
demonstreerd wordt, is de kans op botsin
gen natuurlijk weer groot.
In Amerika gaat het meenens worden
met de stakingen. De rechter van Detroit
heeft bevel gegeven tot uitzetting en ar
restatie van de 6000 stakers, die de Chrys-
ler-fabrieken bezet houden. Men wil daar
toe met geweld overgaan, zoodra er vol
doende troepen aanwezig zijn. Maar de sta
kers recruteeren ook hun mannetjes. Zulk
een dreigende toestand is er al meer ge
weest, toen de fabrieken van de General
Motors te Flint ontruimd moesten wor
den. Daar is ten slotte niet veel van terecht
gekomen. Hoe zal het hier gaan?