No. 8677
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
ONTZETTENDE ONTPLOFFINGS
RAMP IN TEXAS
Honderden kinderen omgekomen
28ste Jaargang
VRIJDAG 19 MAART 1937
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling t
Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal
Bü onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post i 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoon: 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
Eenheid
In zijn jongste encycliek dringt de Paus
er bij de Katholieken wéér op aan, één te
zijn.
Natuurlijk is niet bedoeld, één in ge
loofszaken. Deze eenheid is vanzelfspre
kend.
Bedoeld is één in het openbare leven, één
in het maatschappelijke, sociale, politieke
leven.
Dit vermaan willen ook wij, Katholieken
in Nederland, ieder voor one zelf ernstig ter
harte nemen.
't Is zoo klaar als de klaarste dag, wij
zien 't zoo duidelijk vóór ons: der katho
lieke kracht wordt gebroken, als zij in het
openbare leven, als zij in de politiek
verdeeld, versplinterd zijn, los van en tegen
elkaar optreden.
En, als deze kracht, deze macht gebro
ken is, den is vernield de bescher-
mingsmuur voor onze rechten. Wij bou
wen geen rechten op macht maar macht
is er noodig, om de rechten, die op zede
lijken grondslag rusten, te beschermen
en te verdedigen.
De Katholieken moeten één zijn. Ook in
het belang van net vaderland, van héél
het volk. Wij hebben 't al meermalen be
toogd, dat óók de belangen van het ge-
hééle volk geschaad zóudèh kunrtén Wór
den, als de Katholieken in de politiek ver
deeld en versplinterd zouden zijn. En nie
mand heeft belang bij een politieke ver
deeldheid onder de Katholieken, tenzij
degenen, die op revolutie en dictatoriale
macht azen, en tenzij enkele of meerdere
kortzichtige anti-papisten.
Wij zeggen niets nieuws, niets.... Her
halen slechts. Wij moeten herhalen de op
roep tot eenheid, omdat van het al dan
niet behoud van die eenheid zoo ontzet
tend veel afhangt....
De wereld
in vogelvlucht
De algemeene staking te Parijs is weer
geëindigd en thans "aat men zich in ver
schillende kringen zoowel in als buiten
Frankrijk rekenschap geven van de betee-
kenis van deze staking. De meest ontstel
lende les van deze staking, in dc Fransche
hoofdstad, is wel op de eerste, plaats deze,
dat de communisten over de middelen be
schikken, om, wanneer zij maar wenschen,
het geheele bedrijfs^ven lam te slaan en
de economische structuur, ook in de Fran
sche hoofdstad, volkomen te ontwrichten.
Het gevolg daarvan is, dat 7 de regee-
ring-Blum in de macht van hun bolsje
wistische zweep hebben, waarvan zij ook
terdege gebruik maken, zoodra Moskou
het beveelt. Wie meenen mocM, dat Blum
voorzichtiger was geworden en voortaan
meer rekening zal houden met de werke
lijkheid, ervaart thans, dat het niet mi
nister-president Blum is, die regeert, maar
de communistische handlangers van Mos
kou.
Hoe zal Frankrijk daarop reageeren? Zal
het inzien, hoe het met dit Volksfront naar
den afgrond wordt gebracht? Eï zijn reeds
eenige protesten gerezen tegen deze poli
tieke staking, welke toch in den grond
niets meer is dan een daad van terreur
en willekeur. Als het zóó doorgaat, zal de
ineenstorting spoedig komen en even fel
zijn als in Spanje.
Uit Spanje meldt de regr ring eenige
successen aan de fronten rondom Madrid.
Van rechtsche zijde worden d°zo overwin-
ningsberichten alle prompt tegengespro
ken. Generaal Quiepo de Llano noemt ze
fantastisch. De regeering maakt gebruik
van den tijdelijken stilstand van de recht
sche opmarsch wejens den regen) om
successen te melden, welke er niet zijn. Wie
er staat te liegen is moeilijk uit te maken;
de tijd zal het wel leeren.
Een ontstellend bericht komt uit Texas
waar een school in de lucht gevlogen is
tengevolge van een gasontploffing. Hon
derden kinderen en tientallen onderwijzers
EEN SCHOOL VLIEGT IN DE LUCHT.
Verbrand en uiteengereten.
Door het ontploffen van een verwarmings
ketel is een school te Tyler in Texas ge
deeltelijk vernield.
De directeur van de school, welke op een
twintigtal kilometer van Tyler ligt, heeft
telefonisch medegedeeld, dat het aantal
slachtoffers onder de kinderen en de on
derwijzers op 670 geschat worden.
Ook het personeel van een petroleum-
maatschappij, welke in de nabijheid van
de school ligt, deelde mede, dat de kinde
ren inderdaad in grooten getale om het
leven waren gekomen.
Naar men zegt zijn reeds driehonderd
lijken geborgen.
De school werd bezocht door omtsreeks
vijftienhonderd leerlingen.
Van de 40 onderwijzers zijn er slechts
vier teruggevonden.
De school bestond uit twee vleugels,
waarvan er een vrijwel volkomen ver
woest is, aangezien de wanden door de
enorme kracht van de ontploffing naar
buiten werden gedrukt, en het geheele dak
van het twee verdiepingen tellende ge
bouw neerkwam op de kinderen, die zich
daar bevonden.
De andere vleugel van het gebouw, wel
ke reeds door de leerlingen was verlaten,
werd slechts licht beschadigd.
Door de kracht van de mtploffing, wel
ke vermoedelijk is ontstaan, doordat zich
gas heeft gevormd in de ketelruimte van
de verwarming, werden baksteenen tot op
vierhonderd meter afstand weggeslingerd.
Omtrent de oorzaak van de ontploffings
ramp oppert men nader de veronderstel
ling, dat deze niet het gevolg is van een
ketelontploffing, zooals men aanvankelijk
dacht, doch van het ontploffen van een
buisleiding, waardoor het gas van een
nabijgelegen olieterrein naar het gebouw
werd geleid.
TEXAS IN ROUW.
Natuurgas de schuldige.
Geheel Texas is in rouw gedompeld ten
gevolge van de vreeselijke ramp, die zoo
veel honderden gezinnen van hun kinde
ren beroofd heeft. Nog steeds is het niet
mogelijk een overzicht te krijgen over den
totalen omvang van de catastrophe. Het
is niet mogelijk door te dringen tot de
plaats des onheils, waar een strenge af
zetting gehandhaafd wordt en waar koorts
achtig wordt gewerkt- om de puinhoopen
op te ruimen en de slachtoffers te bergen.
Het schijnt thans wel vast te staan, dat
de ramp veroorzaakt is, niet door een ont
ploffing in de verwarmingsinstallatie,
maar tengevolge van een ontploffing in een
buis, welke natuurgas naar het gebouw
leidde. De school ligt nl. midden in het
petroleumgebied en werd hoofdzakelijk
bezocht door de kinderen van employé's der
olieonderneming. De overvloed van na
tuurgas, die de bodem oplever wordt ge
bruikt voor verwarmingsdoeleinden en te
dien einde is een uitgebreid net van buis
leidingen langs de verschillende gebouwen
aangelegd. Langs de school liepen ook
verscheidene van deze buizen en de cen
trale verwarming der school werd ge
stookt met het door deze buizen aange
voerde natuurgas. Door onbekende oorzaak
schijnt een scheur in deze gasleidingen te
zijn ontsaan. Het ontsnappend gas moet
door een vonk of vlam tot ontploffing zijn
gekomen.
Een ziedende vuurzee.
De gevolgen waren verschrikkelijk. Oog
getuigen vertellen, dat zij plotseling een
donderende ontploffing hoorden en zagen,
hoe het dak van de school „weggeblazen
werd", een geheede vleugel van het ge-
zijn daarbij om het leven gekomen, ver
plettert onder de 'puinhoopen en onher
kenbaar vérminkt.
De dood spaart ook jonge levens niet,
maar deze slachting op groote schaal is
toch wel bijzonder afschuwelijk.
bouw ineenzakte. Vrijwel tezelfdertijd
laaiden felle vlammentongen hoog de
lucht in en hulden den jammerlijken puin
hoop, die van de school was overgebleven,
in een ziedende vuurzee, zoodat in het
eerst het zelfs niet mogelijk was nabij te
komen.
De omgeving van de school biedt een
troosteloos schouwspel. Het terrein ligt
bezaaid met brokken ijzer en steen, waar-
tusschen de eerst aangekomenen de droe
vig verminkte en verkoolde lijkjes der
kinderen verspreid vonden liggen.
Het is niet mogelijk een beschrijving te
geven van de tooneelen, die zich al spoedig
nabij de plaats des onheils afspeelden. In
stomme verslagenheid staan de ouders
roerloos te staren naar de puinhoopen,
waaruit de vlammen nog steeds opstijgen.
Van tijd tot tijd moeten volwassenen weg
gedragen worden, wien de smart te hevig
is geworden....
In het licht der schijnwerpers.
Bij het vallen van het donker was het
nog niet mogelijk geweest een overzicht
te krijgen van het aantal.slachtoffers. Met
koortsachtigen haast, maar in een vreese-
lijk, beklemmend zwijgen, werken de red-
dingsmanschappen voort. Toen de nacht
was ingetreden, en Werd het bergingswerk
voortgezet met behulp van schijnwerpers,
wier felle lichtschijn scherpe schaduwen
trok, waartusschende snelle en gerucht-
looze figuren der bergingsmanschappen
zich voortbewegen in een bijna ondragelij
ke spanning. Buiten de afzetting staan de
honderden ouders, die niet te bewegen zijn
zich huiswaarts te begeven en af te wach
ten tot zij bericht krijgen, dat hun kind
gevonden is. Hopen zij het onmogelijke?
De gouverneur van Texas heeft alle be
schikbare troepen hierheen gezonden. Ook
een vliegtuig is aangekomen met dokters,
verpleegsters en geneesmiddelen. Alle
auto's uit de omgeving zijn gerequireerd,
maar het Iz bijna niet mogelijk bij het ter
rein van de ramp te komen. De wegen
zijn versperd door de duizenden auto's van
belangstellenden en hulpbiedenden, die
zich terstond op weg begeven hebben.
Ondanks de groote hulpvaardigheid en de
snelle hulpmaatregelenheerscht dus op
het terrein zelf gebrek aan bevoegd me
disch personeel aangezien dokters noch
verpleegsters snel genoeg" nabij kunnen
komen.
Tot laat in den nacht had men van de
veertig vermiste onderwijzers eerst tien
kunnen bergen, verminkt, onherkenbaar.
Het staat wel vast, dat het grootste aan
tal slachtoffers vrijwel terstond bij de ont
ploffing door het neerstortend gesteente
gedood is, sommigen echter zijn door de
steekvlammen, die ontstonden, getroffen
en totaal verkoold. Veel slachtoffers ook
zullen in het geheel niet kunnen worden
teruggevonden aangezien hhun lijken uit
eengereten zijn door. het geweld der ex
plosie.
Van het stoffelijk .overschot van elk
slachtoffer, dat geborgen is, worden vin
gerafdrukken genomen, in de hoop, dat
men daarmede nog tot identificatie zal
kunnen komen.
De meeste omgekomen kinderen waren
nog geen vijftien jaar. Het schijnt echter,
dat de jongste scholieren al naar huis ge
zonden waren, toen het ongeluk gebeurde.
Aan den anderen kant echter vertelt men,
dat het aantal slachtoffers zoo groot is ge
worden, doordat alle overige leerlingen
opeengepakt zaten in het z g. n. auditorium
dat juist gelegen is in dat gedeelte der
school, waar niets van overgebleven is.
Reeds 400 lijken geborgen.
Tot hedenmorgen vroeg had men uit
de puinen van de school in Tyler 399 lij
ken geborgen. President Roosevelt heeft
een beroep gedaan op het Roode Kruis, dat
reeds per vliegtuig dokters en verpleeg
sters naar de plaats des onheils had gezon
den.
Het plaatselijk ziekenhuis is overvol en
de lijken worden thans gelegd in de na
burige winkels en kerken, welke ook wor
den gereserveerd voor het onderbrengen
van de gewonden, welker totale aantal
reeds 250 zou bedragen. Men wacht thans
met ongeduld op de aankomst van sera
aangezien zich. bij talrijke geredden reeds
de kenmerkende verschijnselen van wond-
starkramp hebben voorgedaan, terwijl
verscheidene anderen lijden aan een ner
veuze instorting.
PATER HENDRICHS 75 JAAR!
Op 2 April as. hoopt pater F. Hendrichs
S.J. zijn 75sten verjaardag te herdenken.
Niettegenstaande zijn hoogen leeftijd
werkt hij nog met jeugdig enthousiasme
op velerlei gebied. Op de allereerste plaats
wijdt hij zijn krachten aan het bekeerings-
werk; zijn conferenties trekken steeds
volle kerken. Wie zijn schitterende uit
eenzettingen hoorde over het Godsbestaan
en de Kerk als Christus' stichting en
voortleving op aarde, werd ontroerd door
de duidelijkheid dier bewijzen. De meer
dan 1000 bekeerlingen van den Pater blij
ven hem dan ook allen dankbaar voor het
vele moois, dat hij in hun leven bracht.
En al senreven de kranten in October
1936, dat pater Hendrichs „devalueerde",
dit was maar in zooverre juist, dat de Pa
ter de vervolgcursussen niet meer gaf.
Doch ito nam hij de nazorg voor zijn re
kening; op de praatvonden heerscht een
echte huiselijke sfeer; allen voelen zich
thuis bij hun geestelijken vader die met
al hun lief en leed meeleeft, voor ieder
een hartelijk woord heeft en in tijden van
droefheid en nood een echte „vader" voor
hen is. In verschillende kerken, o.a. in de
Petruskerk te Leiden, houdt pater Hen
drichs dit jaar ook nog de vasten-medita-
ties( zijn gehoor ontroerend door zijn
schildering van het heilig lijden van
Christus, dat hij zoo duidelijk laat zien
als het groote Zoenoffer.
En nu wordt pater Hendrichs 75 jaar;
van feest met bloemen en cadeaux voor
zijn persoon wil de Pater niets weten, wel
wil hij gaarne met zijn bekeerlingen in
Amsterdam, Rotterdam, den Haag en Lei
den zijn 75sten verjaardag vieren.
Velen van zijn bekeerlingen gaan ech
ter onder de crisis zeer gebukt; ruim 100
zijn werkloos en zóó arm, dat het aller
noodzakelijkste hun ontbreekt. Wil men
pater Hendrichs op zijn 75sten verjaardag
echt fêteeren, dan kan men dit niet be
ter doen dan door een offertje te geven
voor zijn arme bekeerlingen.
En welke oprechte vereerder van pater
Hendrichs' werk zou den grijzen priester,
die zóó^veel goed verricht, nu niet eens
echt plezier willen doen! Hij kent het leed
van zijn bekeerlingen, die vaak zoo alleen
staan, doordat ze katholiek werden. Het
is de vurigste wensch van den Pater die
arme menschen te helpen; laten de Leid-
sche katholieken hun reputatie hoog hou
den en allen medewerken door het mooie
werk van pater Hendrichs financieel te
steunen.
Giften zullen gaarne in ontvangst wor
den genomen aan de Pastorie Lorentz-
kade 16, Leiden.
DE STAKING BIJ CHRYSLER.
NEW YORK, 19 Maart. (A. N. P.) De
leider van het comité voor industrieele or
ganisatie, John L. Lewis, heeft gisteravond
verklaard bereid te zijn rechtstreeks met
Walter P. Chrysler te onderhandelen. De
directeur van de groote autofabrieken was
gisteravond echter niet bereikbaar, zoodat
men niet weet, welke houding hij zal aan
nemen tegenover dit voorstel.
Intusschen wordt uit Detroit gemeld, dat
de rechtskundige adviseurs van de Chrys
ler onderneming voornemens zijn zich van
daag tot het gerechtshof te wenden, ten
einde gedaan te krijgen, dat de 6000 sta
kers, die de bedrijven bezet houden, daar
uitgezet worden.
LICHTE AARDBEVING IN CALIFORNIë.
RIVERSIDE (Californië), 19 Maart, (A.
N- P.). Gistermiddag om 5.21 uur is hier
een lichte aardschok gevoeld. De ruiten
rinkelden en vaatwerk, dat op tafel stond,
trilde. Schade werd niet aangericht.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Een ontzettende ontploffingsramp In
Texas, waarbij ongeveer 670 schoolkinde
ren en onderwijzers zijn gedood. (lste
blad).
Het werk in Parijs weer hervat. Protes
ten tegen deze politieke staking. (2de
blad).
Regen belemmert weer de krijgsopera
ties in Spanje. De Nederlandsche onder
zeeër O. 16, naar tie Spaansche wateren.
(2de blad).
Weer een nieuw sabotage-proces In Rus
land. (2de blad).
De spanning in Palestina neemt toe.
(2de blad).
Miss Amelia Earhart te Honoloeloe aan
gekomen. (Luchtv. 2de blad).
BINNENLAND.
Onderzoek van klachten inzake toewij
zing van kalver-, varkens- en biggenmer-
ken. (2de blad).
Regeling voor consumptiemelk. (2e blad)
Te Loenen (Gdl.) wordt sinds Woensdag
een veehandelaar vermist; men denkt in
dit verband aan een misdrijf. (4de blad).
EEN INTERVIEW VAN WARD PRICE
MET MUSSOLINI.
Italië niet bij kroning vertegenwoordigd.
LONDEN, 19 Maart (A.N.P.). Mussolini
heeft een onderhoud verleend aan Ward
Price van de „Daily Mail" en daarin o.a.
verklaard, dat de uitnoodiging aan Haile
Selassie tot gevolg zal hebben, dat bij de
kroning van koning George geen Italiaan-
sche delegatie aanwezig zal zijn.
Mussolini voegde hieraan toe, dat Italië
thans in koloniaal opzicht voldaan is en
een vriendschappelijke regeling wenscht
te treffen met Groot Brittannië in zake de
handelsaangelegenheden in Afrika, in het
bijzonder betreffende Kenya en Soedan.
De Italiaanse he vrijwilligers in Spanje.
Overgaande op Spanje zeide de Duce:
„Ik kan u verzekeren, dat wij aan gene
raal Franco niets gevraagd hebben in den
vorm van een marinebasis op de Balearen
of in Spaansch Marokko. De Italiaansche
vrijwilligers in Spanje, wier aantal sterk is
overdreven, zullen naar hun haardsteden
terugkeeren, wanneer het hun goed dunkt,
tenzij een algemeen accoord tot stand komt
om ook de andere vrijwilligers, wier aan
tal oneindig veel grooter is, terug te trek
ken. Italië doet niets en zal niets doen, wat
ook maar indirect.de territoriale onschend
baarheid van Spanje zou raken. Italië heeft
niet het voornemen zich na den burger
oorlog met Spaansche aangelegenheden in
te laten".
Terugkomende op de handelsbetrekkin
gen tusschen Italië en Engeland, zeide de
Duce, dat Italië nooit vijandige bedoelingen
ten opzichte van Engeland en Frankrijk
heeft gekoesterd en zulks ook niet op het
oogenblik doet.
DE BEPERKING VAN HET
GESCHUTKALIBER.
TOKIO, 19 Maart (A.N.P..). Welingelichte
kringen bevestigen, dat de Japansche re
geering voor 1 April a.s. te Londen mede
zal deelen, dat zij weigert toe te treden
tot de beperking van het kaliber voor vloot-
geschut tot 14 duim.
De regeering zal terzelfdertijd voor het
volk uiteenzetten, dat kwalitatieve ontwa
pening niet billijk is, wanneer zij niet ge
paard gaat met een beperking van de glo
bale tonnage tot een gelijk spel voor alle
landen.