DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
28ste Jaargang
DINSDAG 16 MAART 1937
No. 8674
S)e Gcki6clve(Bou^<mt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bü onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 93S, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoon: 0.50
V Meer concrete program
punten.
In „De Katholieke Werkgever" heeft de
voorzitter van de Algemeene Katholieke
Werkgeversver., ir. Guljé, een opmerking
gemaakt, die wij gaarne zouden willen on-
derstreepen.
Hij vraagt van de R.K. Staatspartij:
een economisch program, waarin onze
minimum eischen zoo concreet moge
lijk geformuleerd zijn.
De heer Guljé werkt dat denkbeeld dan
nader uit:
„Zulk een program zou in de eerste
plaats moeten inhouden onze wenschen
ten aanzien van de werkloosheidsbe
strijding, zoowel door industrialisatie
als door het uitvoeren van publieke
werken. Het moet duidelijk aangeven,
op welke gebieden wij een krachtige
industrialisatie-politiek wiillen zien ge
voerd, desnoods door het noemen van
concrete objecten, als de bouw van een
staal- en walswerk te IJmuiden en be
vordering van den vliegtuigbouw in het
eigen land. Het moet ook duidelijk en
concreet aangeven, hoever we met de
werkverschaffing door groote werken
meenen te mogen gaan.. Dat is voor de
verkiezingen het voornaamste. Maar
daarnaast zijn er' nog veel onderwer
pen, die zich niet zoozeer in de pu
blieke belangstelling verheugen, maar
toch minstens van even groote beteeke-
mis zijn in het complex der economi
sche politiek: de ordening der bedrijfs
takken, het tarief van invoerrechten en
de contingenteeringen, de handelsver-
dragspolitiek, de samenwerking met
Indië en zoo mogelijk ook het
netelig onderwerp der landbouwcrisis-
politiek".
Wij hebben dezelfde wenschelijkheid al
'ns naar voren gebracht, als wij bespraken
de critiek van de Kamerfractie der R.K.
Staatspartij op het beleid van de regee-
ring-Colijn: wees toch 'ns meer con
creet in het aangeven van hoe het dan
wèl moet!
En wij hopen met ir. Guljé, dat de leiding
der R.K. Staatspartij er alsnog toe kan ko
men, om vóór de verkiezing haar zoo ge
zonde denkbeelden op economisch terrein
meer concreet te formuleeren, dan het
tot nu toe is geschied.
Wij achten zulks zeer gewenscht.
De wereld
in vogelvlucht
Er zijn tijden van eb en vloed in de in
ternationale politiek; op sommige dagen
is er zelfs een springvloed en op andere
dagen is er een geweldige eb. Vandaag is
het eb; heel erg eb!
Hoewel uit Spanje gemeld wordt, dat
•het weer gisteren veel is opgeknapt, valt
er toch zoo goed als niets te berichten van
de krijgsbedrijven aan de verschillende
fronten. Wij kunnen ons derhalve van
commentaar onthouden, omdat er niets is,
waarop commentaar geleverd kan worden.
De berichten van het Vaticaan over den
gezondheidstoestand van den H. Vader blij
ven geruststellend. Z. H. de Paus gevoelt
zich weer krachtig genoeg om met Paschen
de plechtige Paaschmis bij te wonen, het
geen erop wijst, dat het sinds eenigen tijd
ingetreden herstel aanhoudt.
In Dantzig hebben de nationaal-socialis-
ten door het overloopen van een drietal
afgevaardigden thans de zoo vurig be
geerde meerderheid van twee-derden be
reikt. Op alle mogelijke manieren heeft
men de oppositie onderdrukt en de afge
vaardigden van de niet nat.-socialistische
partijen het vuur aan de schenen gelegd,
totdat zij hun mandaat ter beschikking
stelden of overliepen. Het resultaat is
thans bereikt; de grondwet kan nu gewij
zigd worden en het nationaal-socialistisch
regiem, dat practisch reeds bestond, kan
nu op grondwettelijke basis worden ge
steld.
Uit Roemenië wordt bericht, dat de toe
stand van de koningin-moeder vooruitgaan
de is. Meer wordt er niet vernomen. Er
heerscht stilte in Roemenië. Wat er aan de
hand is of geweest is, laat zich slechts
gissen.
Kerkvervolging in het
Derde Rijk
De strijd tegen de Bijzondere School, die
in Zuid-Duitschland vrijwel geëindigd is
met de algeheele vernietiging van het Ka
tholiek Onderwijs, is thans overgeslagen
naar West-Duitschland, waar de propagan-
da-actie voor de Nationaal-Socialistische
Godlooze-Duitsche school reeds is ingezet.
Daarmee is een nieuwe aanslag gepleegd
op de rechten en vrijheden der Katholieke
Kerk in het Derde Rijk. Geen wonder, dat
de onverschrokken Bisschop-Belijder mgr.
Clemens August Graaf von Galen weer op
de bres staat met de strijdbanier in de vuist
voor het behoud van de Bijzondere School
Aan het Herderlijk Schrijven aan de Ka
tholieke ouders en opvoeders, dat op Pas
sie-Zondag 1937 in alle kerken van het Bis
dom Münster is voorgelezen, ontleenen we
de volgende merkwaardige passages, waar
door de schoolstrijd in het Derde Rijk wel
in een bijzonder scherp daglicht wordt ge
steld.
„Voor geen enkel gevaar ben ik meer
beducht dan voor een aanslag op het Ka
tholiek Onderwijs". Zoo schreef Bisschop
Wilhelm Emmanuel von Ketteler reeds
meer dan 50 jaar geleden. Deze Bisschops
woorden maak ik thans tot de mijne. Want
een dergelijke aanslag brengt de Goddelij
ke rechten in gevaar.
Een dergelijke aanslag beteekent een
gevaar voor uw heiligste rechten, „Christe
lijke ouder! Dit gevaar voor een aanslag
op het Katholiek Onderwijs is thans drei
gender dan ooit. Op verschillende plaatsen
is de propaganda-actie voor de z.g. Duit-
sche Gemeenschapsschool reeds ingezet.
De beginselen der Katholieke Opvoeding
kunnen in de Gemeenschapsschool niet tot
hun recht komen. Gemeenschappelijk Ge
bed, het onderricht in de leer en de prak
tijk van het Kerkelijk Godsdienstig leven,
moeten achterwege blijven. Het Kruis, het
symbool onzer Verlossing zal de plaats der
eere niet behouden.
Verder spreekt mgr .v. Galen over de
zwaarwichtige beteeken is der Katholieke
Bijzondere School en wijst hij op de stren
ge plicht der ouders om zorg te dragen
voor de Christelijke opvoeding hunner kin
deren, geheel in overeenstemming met de
grondbeginselen der Katholieke Kerk.
„Deze grondbeginselen zijn uitvoerig uit
eengezet en ingescherpt in de Encycliek
van Paus Pius XI van 31 December 1929
over de Christelijke Opvoeding.
De Paus vermaant de ouders met alle
kracht er naar te streven, om iedere aan
slag, die men op dit gebied zou trachten te
doen, met de meeste beslistheid af te we
ren. Zij moeten zich in ieder, geval hun
rechten verzekeren, dat zij ongehinderd
hun kinderen een christelijke opvoeding
kunnen geven, zooals het hun plicht is".
De Bisschop vervolgt dan: „Het is derhal
ve een kerkelijke plicht en een burger
recht der ouders om de Katholieke Bijzon
dere School te eischen. Daarom kunnen
Katholieke ouders het onder geen omstan
digheden voor God en hun geweten ver
antwoorden, hun stem te geven aan de in
voering vna <je nieuwe gemeenschapsschool
of zelfs daarvoor propaganda te voeren.
Wanneer echter de Duitsche Gemeen
schapsschool door een nieuwe Onderwijs
wet ingevoerd zou worden, dan moeten de
Katholieke ouders onmiddellijk gebruik
maken van him recht, dat hen in het Con
cordaat gewaarborgd is, en eischen, dat er
nieuwe Katholieke Bijzondere Scholen zul
len worden opgericht".
Vervolgens weerlegt de Bisschop stuk
voor stuk de beweringen van tegenstanders
der Bijzondere School: „Men houdt u wel
licht voor: in de nieuwe school blijft alles
bij het oude in katholieke streken. Dat is
niet waar. Wanneer alles bij het oude zou
blijven, waarom wordt er dan zoo'n felle
actie gevoerd voor de nieuwe school? Blijft
alles bij het oude, wanneer aan uwe scho
len onderwijzers kunnen worden benoemd,
die niet-Katholiek zijn, onderwijzers, die
uit de Katholieke Kerk zijn getreden, of die
het geloof, dat gij belijdt, verwerpen?
Wanneer alles bij het oude zou blijven,
waarom tracht men dan het Kruis uit de
school te verwijderen of wil men het min
stens van de eereplaats verdringen? Reeds
thans heerscht er een groote ongerustheid
onder de ouders, dat uit de katholieke scho
len niet die onderwijzers verwijderd zul
len worden, die de grondwaarheden van
het Christendom ontkennen, die uitlatingen
doen, waardoor het godsdienstig gevoel der
kinderen ten zeerste gekwetst wordt.
Men werpt ons op: de jeugd is thans ver-
eenigd in de Staatsjeugd, daarom moet zij
ook één zijn in de school. De Staatsjeugd
wil de geheele Duitsche jeugd lichamelijk
verzorgen en hen opvoeden tot goede
Staatsburgers. Daarbij wordt de opvoeding
tot goede Christenen echter achterwege ge-
laten. Derhalve is het nog des te meer nood-
Lijnvliegtuig verongelukt
Drie dooden
LONDEN, 16 Maart. (A.N.P.) Men maak
te zich hedenmorgen ongerust over het lot
van een verkeersvliegtuig der Imperial Air
ways, dat gisteravond naar Keulen wsa
vertrokken en daar hedenmorgen nog niet
was aangekomen. Aan boord van het toestel
bevonden zich één passagier en twee le
den der bemanning.
Volgens nader ontvangen telegrammen
zou het vermiste toestel van de Imperial Air
ways verbrand teruggevonden zijn nabij
Meiningen in de Zwabische Jura. De inzit
tenden van 't toestel bleken om het leven te
zijn gekomen. Het waren de bestuurder,
de radiotelegrafist en de passagiers Wolley
Dodd, directeur I van de Europeesche
diensten der Imperial Airways.
De bovengenoemde plaatsaanduiding
kan echter niet juist zijn geweest, want het
Duitsche rijksministerie van luchtvaart pu
bliceert een communiqué, dat als volgt
luidt:
Het Engelsche vliegtuig G. ASVZ is in
den nacht van 15 op 16 Maart neergestort
in de nabijheid van het houtvestershuis
Elstorfer Buerge in het district Bergheim
nabij Keulen. Het vliegtuig is verbrand,
de drie inzittenden zijn verkoold.
zakelijk de Christelijke opvoeding in de
school te verzorgen. Men heeft zelfs ge
zegd: Iedereen, die tegen de Gemeen
schapsschool is en zijn stem uitbrengt voor
de Katholieke Bijzondere School, is een
landsverrader. Daartegenover wijzen wij
op de verklaring van Rijksminister voor
Onderwijs en Opvoeding, op den Gouw-
Partijdag in Gübenin Juni 1935:
„Wij hebben in het Concordaat de Con-
fessioneele School toegestaan, wat wij be
loofd hebben, dat zullen wij ook nakomen".
Katholieke mannen en vrouwen! Wijst
derhalve dergelijke opwerpingen met vlam
mende verontwaardiging van u af! Gij hebt
tijdens den oorlog en toen het land in nood
verkeerde, metterdaad bewezen, dat gij
goede, trouwe Duitschers zijt. Gij zijt geen
landverraders, wanneer gij de gemeen
schapsschool verwerpt en uw stem uit
brengt voor de Katholieke Bijzondere
School, waaraan het Duitsche volk zooveel
te danken heeft.
Gij zijt geen landverraders, wanneer gij
gebruik maakt van het recht, dat u door
de Rijkswet en doon het Concordaat ge
waarborgd is, en wanneer gij de Katho
lieke Bijzondere Schoolnpeischt.
Katholieke mannen en vrouwen! Luistert
in deze buitengewoon gewichtige gewetens
vraag naar de stem uwer Bisschoppen. Be
houdt voor uwe kinderen, en nakomeling
schap de Katholieken Bijzondere School.
Blijf trouw aan uw beloften jegens de
Kerk!"
w.g. CLEMENS AUGUST,
Bisschop vana Münster.
NIEUWE VLOOTAALMOEZENIER.
Pater G. Schimmel O.F.M. volgtf
Pater A. Jelgersma op.
Naar de „Mbsd." verneemt, is door den
hoogeerw. pater Provinciaal der Francs-
canen, aan wien door den Bisschop van
Haarlem is overgelaten de aanwijzing van
een opvolger voor den afgetreden vloot-
aalmoezenier Albada Jelgersma O.F.M., als
zoodanig voorgedragen de weleerw. pater
G. Schimmel O.F.M., thans kapelaan aan
de Franciscanerkerk van het Bosch je te
Rotterdam.
De nieuwe vlootaalmoezenier( wiens be
noeming waarschijnlijk met 1 April a.s. zal
ingaan en die zijn standplaats krijgt in
Viissingen, is 42 jaar oud. Hij werd op 6
Februari 1895 te Hoogwoud (Noord-Hol
land) geboren, studeerde aan het Francis-
caansch Gymnasium te Megen, philosophie
te Wychen en theologie in Weert, waarna
hij 5 Maart 1921 werd priester gewijd. Na
den cursus socialogie en welsprekendheid
gevolgd te hebben, werd zijn eerste stand
plaats Heerlen, alwaar hij vier jaar als ka
pelaan aan de Rectoraatskerk aan de Laar-
dertstraat is verbonden geweest. Vervol
gens ging hij naar het klooster der Pa
ters Minderbroeders aan den Sittarderweg
en kreeg de zielzorg' onder de mijnwer
kers te vervullen, na nog geruimen tijd
als vicarius vertoefd te hebben in het
klooster te Ophoven bij Sittard. Daarna
kwam hij naar Holland en werd kapelaan
te Delft aan de parochiekerk van de H.H.
Nicolaas en Gezellen, Martelaren van Gor-
cum. Gedurende een viertal jaren had hij
hier gewerkt, bijzonder in het jeugdwerk,
toen hij in October 1935 werd overge
plaatst naar de Boschjeskerk te Rotter
dam.
De R.K. Staatspartij
Het aanvullend advies door de
rijks kieskringen.
Van alle rijkskieskrïngorganisaties is
reeds het aanvullend advies bekend voor
dé aanwijzing van candidaten, over wie
de stémming op Zondag 4 April zal plaats
hebben.
Wij hebben gisteren gepubliceerd het
advies in de Rijkskieskringen Amsterdam-
Den Haag-Rotterdam en in de Rijkskies
kringen Haarlem, Helder, Leiden, Dor
drecht, Middelburg.
Hier volgen de andere Kieskringen.
Rijkskieskring Tilburg.
1. mr. M. P. L. Steenberghe, Goirle; 2.
C. J. Kuiper, Utrecht; 3. dr. Moller, Til
burg; 4. Serrarens, Bilthoven; 5. di\ J. C.
M\ Sweens, Gilse; 6. P. J. Jansen, Hoeven;
7. J. J. van den Berg, Huiten; 8. J. B. M.
Meerbach, Bergen op Zoom.
Rijkskieskring Maastricht.
1. Henri Hermans, Den Haag; 2. mr. P.
Truyen, Roermond; 3. dr. W. Droesen,
Roermond; 4. M. Bongaerts; 5. niet gead
viseerd; 6. ir. C. Raedts, Heerlen; 7. ir.
Dewez, Roermond; 8. Driessen, Venlo; 9.
mr. R. Höppener, Roermond; 10. niet ge
adviseerd.
Rijkskieskring Den BoschUtrecht.
1. mr. F. Tèulings, 's-Hertogenbosch; 2.
J. G. Suring, Utrecht; 3. generaal Bajetto,
Nijmegen; 4. mr. dr. L. Deckers, Den
Haag; 5. Max van Poll, Den Haag; 6. Van
de Putt, Eindhoven; 7. jhr, De Wycker-
slooth, Utrecht; 8. Th. Schaepman, Utrecht;
9. dr. H. J. Deckers, Oedenrode; 10. Staal,
Eindhoven; 11. mr. Van Besouw, Den
Bosch; 12. J. de Zwart, Nijmegen.
Rijkskieskringen ArnhemNijmegen
Zwolle—AssenLeeuwardenGronin
gen.
1. prof. P. Aalberse, Den Haag; 2. mr.
Van Schaik, Den Haag; 3. IJsselmuiden,
Arnhem; 4. W. Andriessen, Utrecht; 5.
Ruiter, Arnhem; 6. dr. L. Kortenhorst; 7.
mr. Rooi vink, Almelo; 8. B. Hemel, Coe-
vorden; 9. Bruineman, Druten; 10. v. d.
Dungen; 11. de Tije, Westervoort; 12. mr.
Van Haren, Den Haag.
ALS HET ADVIES GEHEEL WORDT
OPGEVOLGD
en straks 31 zetels worden verkregen.
De „Volkskrant" geeft een overzicht
van de vermoedelijke samenstelling der
katholieke Kamerfractie, wanneer op 4
April de kiezers bij stemming zich met
het advies althans voor wat betreft de te
verwachten zetels geheel vereenigen en
door de officieele stemming op 26 Mei a.s.
aan de R. K. Staatspartij inderdaad de 31
te verwachten zetels worden toegewezen:
Van de zittende katholieke
Kamerleden keeren terug de
heeren: Aalberse, Goseling, Stumpei,
Groen, Droesen, Truyen, Kortenhorst,
Teulings, Van de Putt, Bongaerts, Van der
Weyden, Hermans, Kuiper, Van Poll,
Steinmetz, Suring, Loerakker, dr. Moller,
IJsselmuiden (in totaal 19).
Nieuwe katholieke Kamerle
den: mr. Steenberghe, Weiter, Bajetto,
Serrarens, mr. Bach, mr. dr. Deckers, mr.
Van Schaick, mr. dr. Mes, mr. dr. Beau
fort, Andriessen, Ruiter en een nieuw
Limburgs lid (in totaal 12).
Niet in de Tweede Kamer kee
ren terug: mej. Meyer, Van den Brule,
Kampschöer, Lockef eer, Engels, Van
Voorst tot Voorst, Van Koeverden, Schaep
man, Van de Bilt (in totaal 9).
POLITIEKE LANDDAG HOUTRUST
DEN HAAG.
Op Zondag 25 April a.s. zal door de
kieskringen Leiden en den Haag der R.K.
Staatspartij eene massale bijeenkomst wor
den gehouden op Houtrust in den Haag,
alwaar een 6-tal sprekers dien dag het
woord zullen voeren.
De katholieken van het geheele
Noordel ij ke gedeelte van Zuid-
Holland moeten aldaar aanwezig zijn.
Het moet worden een grootsche manifes
tatie voor onze Katholieke beginselen
overtuiging. Nadere mededeelingen om
trent een en ander volgen later. De toe
gangsprijs zal zeer miniem zijn. Voor
goedkoope reisgelegenheid worden maat
regelen genomen.
Laat ieder katholiek Zondag 25 April
vast reserveeren voor dien dag in den
Haag. We rekenen op minstens 20.000
katholieke aanwezigen.
Voor het Bestuur der R. K. Kamer-
Centrale Leiden:
Mr. E. J. M. H. BOLSIUS.
H. J. VAN MIL.
P. HEEMSKERK.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Z. H. de Paus zal op len Paaschdag de
plechtige Paasch-Mis bijwonen. (2de blad).
Waarschijnlijk een nat.-soc. meerderheid
in Dantzig bereikt, (2de blad.).
De toestand van koningin-moeder Maria
van Roemenië bevredigend. (2de blad).
Groote anti-nationaal socialistische be
tooging te New York (2de blad).
Lijnvliegtuig LondenKeulen veronge
lukt. Drie dooden. (1ste blad).
BINNENLAND.
„Politiek advies" R. K. Staatspartij. (1ste
blad).
Bepaling betreffende den melksteun.
(2de blad);
Benoeming nieuwe vlootaalmoezenier.
(lste blad).
DIAMANTEN PRIESTERFEEST.
Vliegen en de pastoor,
In het Sint Jozef-Sanatorium te Heer
len woont de 88-jarige pastoor A de We
ver, die op Woensdag 17 Maart a.s. zijn dia
manten priesterfeest viert, Goboren te Nuth
op 4 Maart 1854, studeerde hij te Rolduc
en Roermond, om 17 Maart 1877 priester
te worden gewijd. Van zijn wijding tot
1896 was hij kapelaan te Gulpen, daarna
pastoor te Merkelbeek en te Heer. Twintig
jaar geleden verkreeg pastoor De Wever
het emeritaat. De nadering van het dia
manten feest was voor een medewerker van
den Limburger Koerier een aanleiding den
bejaarden priester te bezoeken en met hem
te praten over een leven vol wel en wee.
In Gulpen, als jong kapelaan, heeft pas
toor De Wever kennis gemaakt met het
latere socialistische Kamerlid W. Vliegen,
die er tezamen met den onlangs overle
den melaatschen-pater Adolf Nederveen
de functie van misdienaar waarnam. Pas
toor de Wever verhaalde aan den medewer
ker van den Limburger Koerier:
„Ja, een beste jongen was het en schran
der. 't Is jammer; wat had hij bij ons an
ders veel goeds kunnen doen!"
Een zucht ontsnapt z'n lippen, maar hij
gaat direct weer verder: „Mij heeft hij
dikwijls heel goede diensten bewezen als
bij-koster. Ik herinner me nog goed, dat
wij er op een nacht op uit trokken om een
zieke bij te staan en daarbij in de sneeuw
bleven zitten. In zulke nachten kon de kos
ter niet zoo goed meer uit'de voeten. Dan
was Vliegen bij den eersten roep present.
Ook als zanger heb ik veel pleizier van hem
gehad. Hij was een van de besten van het
Gregorius-koor. Hij heeft daar altijd veel
voor gevoeld, ook later blijkbaar nog, want
bij een jubileum van het koor Vliegen
was toen al lang in de so üalistische bewe
ging ging z'n hart weer uit naar het
oude Gulpen en zond hij een hartelijke fe
licitatie.
„Ook thans nog zijn we goede vrienden.
Nu en dan schrijven we elkaar nog wel
eens en toen hij in Heerlen was liet hij
niet na me in het sanatorium te bezoeken."
Na een hartgrondige hoop te hebben uit
gesproken men kan wel raden wat deze
behelsde stapt de pastoor van dit onder
werp af. „Tijd".
FRANSCHE STAPPEN BIJ DE
ITALIAANSCHE REGEERING?
PARIJS, 16 Maart. (A.N.P.) Volgens de
„Populaire" heeft men in politieke kringen
een ernstige studie gemaakt van de berich
ten uit Spanje, volgens welke zich gere
gelde Italiaansche troepen op het strijdtoo-
neel zouden bevinden. Het blad meent te
weten, dat de Fransche regeering zich niet
alleen tot de commissie te Londen gewend
heeft, doch tevens de aandacht der Ita
liaansche regeering op den ernst der be
schuldigingen gevestigd heeft.
