DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
28ste Jaargang
ZATERDAG 13 MAART 1937
No. 8672
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weeki 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnè's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 u
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoon: 0.50
Mussert tegen de
R.K. Staatspartij
In „Volk en Vaderland" lezen we de vol
gende proclamatie van den heer Mussert:
DE STAATSGREEPPARTIJ.
Gezien de daden van de zich Roomsch
Katholiek noemende Staatspartij en
gehoord het advies van den Algemee-
nen Raad en van den Politieken Raad,
verzoek ik alle leden en sympathisee
renden der Beweging, benevens alle
organen der Beweging, het volgende
in acht te nemen.
1. De zich R.-K. noemende Staats
partij is verworden tot een instru
ment ter verdrukking van het Neder,-
landsche volk, zoowel in geestelijken
als materieelen zin en tot baat van een
kleine groep politieke personen;
2. Het is dientengevolge voor de
tienduizenden geloovige Roomsch-Ka-
tholieken, waarvan duizenden lid zijn
der Beweging, een gruwel, dat deze
partij zich aanmatigt het praedicaat
Roomsch-Katholiek, waar achter zij
hare daden en bedoelingen verbergt;
3. Daarom is het gewenscht, deze
politieke partij in den vervolge aan te
duiden met den voor haar zeer juisten
naam: Staatsgreeppartij.
MUSSERT.
Utrecht, 10 Maart 1937.
Wij hebben de proclamatie hier letter
lijk afgedrukt. Maar het origineel staat vet
gedrukt over dubb^le-kolombreedte op
de eerste pagina van „Volk en Vaderland".
't Is ook een gewichtig stuk!
Wij willen gen speldeknops overdrijven,
maar aarzelen niet, vast te stellen, dat uit
zulk een proclamatie blijkt een groote ma
te van onevenwichtigheid bij dengene, die
haar uitvaardigt. Véél meer zullen we er
niet van zeggen. Men kan lachen om de
arrogantie, de verwaandheid, waarmee de
heer Mussert uitmaakt, of een partij al
dan niet het praedicaat „Roomsch Katho
liek" mag voeren. Men kan zich ergeren
over de brutaliteit, waarmede hij de R.-K.
Staatspartij lastert: als een partij, die zich
ten doel stelt het Nederlandsche volk
geestelijk en stbffelijk te verdrukken. Hij
kon even goed zeggen: als een partij van
schurken en boeven. Want lieden, die on
der het mom van Katholiek-willen-zijn zulk
een doel beoogen, behooren ieder zal
dat met ons eens zijn tot het geestelijk
rapaille.
„De zich noemende R.-K. Staatspartij
staat volgens den heer Mussert onder den
invloed van zulk soort lieden!
De laster is grof. Maar de smet er van
springt, in 't oog van ieder weldenkende, te
rug op- dengene, die. er mee werpt. Ook
de Katholieken, die „lid zijn der Bewe
ging", móeten zich ergeren over zulk een
laster als zij ten minste hun leider ern
stig nemen.
Als er een Katholiek mocht zijn, die
meent, dat Mussert hier niet grof lastert,
dan kunnen wij ons de geestesgesteldheid
van dien Katholiek niet indenken. Maar
óók de over-groote meerderheid der niet-
Katholieken zullen zich aan zulk een ge
schrijf van den heer Mussert ergeren.
V Waarom de strijd tegen
de Kerk?
Waarom bestrijdt het Nationaal-Socia-
lisme in Duitschland zoo heftig de Katho
lieke Kerk?
Het antwoord op deze vraag is eenvou
dig.
Omdat het Duitsche Nationaal-Socialis-
me de Kerk niet vertrouwt.
En waarom vertrouwt het de Kerk niet?
Om wat er.... in Nederland plaats
grijpt!
Deze zoo simpele uiteenzetting wordt
ons verstrekt door hetNationale
Dagblad". Dat blad schreef gisteravond:
Als nu de Duitsche kerken verzeke
ren den nationaal-socialistischen staat
aldaar te wilk»n steunen, beloften af
leggen van trouw, maar in Nederland
voeren de Katholieke geestelijken, ge
steund door de kerk, een moordende
hetze tegen hun eigen leden, die mee-
nen, dat zij krachtens hun geloof ge
roepen zijn, zich te keeren tegen de
VJommunistiscne
Jeugdbeweging
Feestavond in R. K.
Vereenigingsgebouw
Het Comité van Katholieke Actie „Voor
God" schrijft ons:
Enkele weken geleden zonden wij aan de
katholieke bladen een waarschuwing naar
aanleiding van de activiteit van den Am-
sterdamsohen Jeugdbond V.C.O.O. (Ver-
eeniging voor Cultuur, Ontwikkeling en
Ontspanning), die een voortzetting blijkt
te zijn van den vroeger en C.J.B. (Commu
nistische Jeugd Bond), welke op bevel van
Moskou werd ontbonden.
Op haar zesde wereldcongres van 1935
heeft de Communistische Jeugdinternatio-
nale besloten, dat het een tactische fout is
de jeugd in gesloten communistische ver-
eenigingen te organiseeren. Er werd vast
gesteld, dat de communistische jeugdleiders
voorloopig den taak hebben een eenheids
front der anti-fascistische jeugd te vormen.
Dit doel zou kunnen worden bereikt door
middel van celvorming in burgerlijk-demo
cratische en godsdienstige jeugdorganisa
ties.
De V.C.O.O., die volgens deze richtlijnen
te Amsterdam werd opgericht, is evenals
de vereenigingen voor volwassenen in klei
nere eenheden verdeeld. In plaats van het
verontrustende „cel" dragen deze eenhe
den echter den naam van club, cirkel, enz.
Aan de propaganda wordt de uiterste zorg
besteed en er zijn dan ook reeds verschil
lende gevallen bekend, dat katholieke jon
gens en meisjes door het buitengewoon
aantrekkelijke programma der vereeniging
zijn aangelokt en zonder het zelf te we
ten onder den invloed van de verkapt-
communistische jeugdorganisatie zijn ge
komen
De V.C.O.O. strijdt voor
De Graal.
Het nummer van 1 Febr. van het tijd
schrift der V.C.O.O. „Wij Willen" geeft een
merkwaardig staaltje van de tactiek waar
mee de vereeniging de katholieke jeugd
tracht te „bewerken". In een ingezonden
stuk vestigt een medewerker den aandacht
op „de werkelijk treurige wijze waarop de
Graal op het oogenblik wordt afgebroken".
Zonder meer wordt geïnsinueerd, dat een
aantal Pastoors, die „niet voldoende voor
de jeugd bleken te voelen" den arbeid van
De Graal wilde saboteeren. Deze sabotage
zou officieel haar beslag hebben gekregen
in „het eerste besluit, dat door den nieu
wen Bisschop (Mgr. Huibers) genomen
'werd".
„De gevolgen zijn niet uitgebleven"
klaagt de briefschrijver vervolgens. „Stuk
voor stuk verdwenen de Graalgebouwen
en waar ze nog niet verdwenen zijn, is
toch de aardigheid er grootendeels van af.
Tweedracht heeft plaats gemaakt voor de
vroegere vroolijke eensgezindheid".
De redactie van „Wij Willen" verklaart
in een naschrift, dat de zaak „ons dermate
belangrijk lijkt, dat wij deze kwestie nader
willen onderzoeken en hierop in het vol
gend nummer uitvoerig willen ingaan".
Jammer genoeg hebben we de resultaten
Vein dit onderzoek nog niet onder de oogen
gekregen; maar met het sprookje van „de
tweedracht" kunnen de leden van de Graal
zich voorloopig reeds amuseeren.
Onder het mom van neutraliteit.
De V.C.O.O. heeft inmiddels school ge
maakt. De „vrienden uit het land" waar-
huidige partijen-politiek en hun steun
geven aan het nationaal-socialisme,
is het wonder, dat dan de Duitsche
machthebbers wel eens twijfelen aan
al die betuigingen van trouw van de
kerkelijke leiders aldaar?
Zóó hadden wij het nog nooit ingezien!
Wij hier in Nederland zijn de schuld, dat
de Duitsche machthebbers „wel eens twij
felen" aan de oprechtheid en beloften, die
door.de katholieken aldaar worden ge
daan! Maar zij behoeven toch niet te twij
felen aan de oprechtheid van de felle
protesten, die de Duitsche Bisschoppen
herhaaldelijk het nationaal-socialisme
voorhouden. Als zij de oprechtheid dier
protesten aanvaarden, dan behoeven ze
niet eens naar Nederland te kijken, om te
constateeren, hoe de Leiders der Kerk
zich verzetten tegen het modern heiden
dom.
over het orgaan van de Amsterdamsche
vereeniging spreekt, moeten echter voor
zichtig zijn. De bedoeling van de V.C.O.O.
was vrij algemeen bekend geworden. Men
koos daarom een nieuwen naam voor dé
organisaties en men slaagde er inderdaad
reeds verschillende malen In om voor een
onschuldige neutrale jeugdvereeniging door
te gaan.
Zoo wist de jeugdvereeniging „Tempo" in
Haarlem beslag te leggen op de groote zaal
van het Gebouw Sint Bavo van den R.K.
Volksbond. Op Zondag 7 Maart hebben de
leden, van „Tempo" in dit R.K. Vereeni
gingsgebouw een grootschen feestavond
gehouden, met na afloop een bal, dat tot
2 uur in den nacht heeft geduurd.
De toegangsbiljetten, welke voor dezen
feestavond werden uitgegeven, bleken af
komstig van de drukkerij, waar ook „Wij
Willen" wordtgedrukt, terwijl het pro
gramma van. „Tempo" gelijkluidend is met
dat van de Amsterdamsche vereeniging.
Spel, film, sport, ballet, dansen, tooneel,
muziek, techniek, uitstapjes, wetenschap,
enz.; en dit alles met het doel: de jongeren
te vereenigen in vriendschappelijk ver
band, hun ontwikkeling te bieden, bij hen
belangstelling te kweeken voor de cultuur
waarden, de vredesgedachte te bevorderen
en voort te bouwen aan een ge
lukkiger toe komst. Het eigen clubge
bouw van de Haarlemsche vereeniging is
gevestigd in de Zoetestraat.
Men mag het bestuur van den R.K.
Volksbond te Haarlem niet verwijten, dat
het op een schuldige wijze nalatig is ge
weest, al had de ondervinding van het ver
leden de verantwoordelijke leiding mis
schien voorzichtiger kunnen doen zijn. Het
is bovendien zeer waarschijnlijk, dat de
vereeniging „Tempo" opzettelijk de zaal
van het R.K. Vereenigingsgebouw heeft af
gehuurd, om in de toekomst des te gemak-
keiijker den schijn van neutraliteit te kun
nen bewaren.
Op het gebied van jeugdorganisatie
schijnt Moskou den laatsten tijd een buiten
gewoon groote activiteit aan den dag te
leggen. Ook hierbij volgt men de klassieke
tactiek: steeds nieuwe namen en secreta
riaten. Waarschijnlijk mogen we in den
naasten toekomst de oprichting van andere
„neutrale" jeugdvereenigingen verwachten.
Alleen de uiterste voorzichtigheid van
christelijke ouders eir opvoeders kan deze
tactiek vruchteloos maken!
De wereld
in vogelvlucht
Het offensief op Madrid vordert niet
snel als men verwacht zou hebben, maar
de verdedigingslinie txindom de Spaan-
sche hoofdstad blijft toch kraken en
scheuren. Vooral in het Noordoosten bij
Guadalajara wordt de opmarsch der recht-
schen voortgezet, zij het dan niet in ijl-
marschen. Ook worden hier en daar door
braakpogingen gemeld aan de frontlinie
in het Guadarrama-gebergte. Maar voor
zoover wij kunnen nagaan is de situatie
nog nergens ingrijpend gewijzigd.
Uit Madrid komen ook berichten, die
op oneenigheid wijzen en dat kan van
groot belang worden.
Men heeft er vooreerst een fascistische
organisatie ontdekt, wat bewijst, dat de
Madrileensche bevolking in ieder geval
niet voor 100 pet. achter de roode regee
ring staat. Vervolgens wordt bericht, dat
er oneenigheid zou zijn ontstaan, of men
de stad tot het uiterste zal verdedigen of
tijdig zal terugtrekken.
Dit bericht komt uit Avila, dus van de
tegenpartij, maar in verband met de eer
ste mededeeling is dit tweede bericht niet
zoo onwaarschijnlijk. Ten slotte bevestigt
het aftreden van een. generaal in de oor
logsleiding, dat er niet zoo'n geweldige
eenheid en eensgezind willen bestaat als
men dat aan linksche zijde zoo gaarne
zou willen doen gelooven. De controle op
de naleving der non-dnterventie-overeen-
komst is thans onder leiding gesteld van
twee Nederlanders, n.l. viceadmiraal
Duim en schout-bij-nacht Olivier. Zij heb
ben beiden him benoeming aanvaard.
Tenslotte zijn thans eindelijk de ant
woorden van Duitschland en Italië bin
nengekomen op de'Engelsche nota van
November van het vorige jaar inzake de
sluiting van een Westelijk pact. Omtrent
den inhoud is nog .niets officieel bekend,
maar gezien de houding van Duitschland
is het wel waarschijnlijk, dat ernstig be
zwaar zal zijn gemaakt tegen het sluiten
van zoo'n pact, zoolang het Fransch-Rus-
sisch verdrag van kracht blijft.
MONSEIGNEUR VERRIET
OVER DEN GODSDIENSTIGEN
TOESTAND OP CURACAO
Dit nummer bestaat uit
vijf bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
Nu geheel katholiek Nederland zich be
tuigt om de Missie van Mgr. Verriet te hel
pen, is het wel interessant uit Monseig-
neur's Vastenbrief te zien hoe groot de
nood op Curasao gestegen is.
Onze beminde Bisschop, die als een ijve
rige herder óver zijn kudde waakt, had
reeds lang met droefheid gadegeslagen hoe
velen vooral mannen en jongelieden, de
beleving van den H. Godsdienst verwaar
loosden. Daarom was de Bisschop op het
idee gekomen om evenals in het moeder
land Missies te laten preeken in zijn paro
chies. Mgr. gewaagt met groote dankbaar
heid over het welslagen dezer H. Missies.
Doch zoo vervolgt Monseigneur:
,B- G. Sta ons toe de vraag te stellen:
Hebben, wij van de missies die reeds ge
preekt zijn, de vruchten mogen zien die
wij er van verwacht hadden, en met recht
verwacht hadden, gezien de moeite, die er
gedaan is om deze missies voor te berei
den en de vele gebeden die gestort en of
fers die gebracht zijn, om ze te doen sla
gen?
En dan moeten wij eerlijk erkennen:
Neen, dat spijt ons zeer. Met droefheid er
kennen wij het; maar al te veel, vooral on
der onze jongelingen en mannen, zijn er,
die de genade van de H Missie versmaad
hebben, en er niet van geprofiteerd heb
ben, zooals wij hadden mogen verwachten."
Wat hiervan de reden. Mgr. geeft die
aan een weinig verder:
„Onze Goddelijke Zaligmaker heeft een
woord gesproken, dat nog maar steeds al
te waar blijft: De kinderen dezer wereld
zijn in de behartiging hunner belangen wij
zer dan de kinderen des lichts. (Luc.
16 8).
Wat doen de eersten, de verklaarde vij
anden van Christus en zijn Kerk, niet hun
best, om hun ideeën te propageeren en le
den voor hun partij te werven. Daartoe
worden alle moderne middelen in het werk
gesteld. En ieder lid wordt weer op zijn
beurt ijverig propagandist voor de zaak,
die hij van nu af aan als de zijne be
schouwt. Moeten wij dan stil zitten met de
handen in den schoot, en ze maar hun gang
laten gaan, zonder ons in het minst er om
te bekommeren dat er zielen verloren gaan
voor Christus, en dus voor den Hemel en
het Hemelsche geluk
Wij weten, dat er ook onder ons volk
rondgaan, die door Christus geteekend zijn
met de woorden: valsche profeten, die tot
U komen in schapenvacht, alsof het onze
beste vrienden waren. Maar hun eenig
streven is,, om door hun gesprekken, door
het versprèiden van boeken en pamfletten,
onzen arbeid voor de Kerk en haar pries
ters te ondermijnen, hun gezag af te bre
ken, daardoor ons van Christus en zijn
Kerk af te trekken."
Zoo gaat Monseigneur voort zijn Cura-
caosch volk te waarschuwen.... en in de
zelfde krant waaruit wij deze citaten van
Mgr.'s Verriet' Vastenbrief lichten, lezen
wij hoe de oud-kapitein van het Leger des
Heils van Curagao in Nederland reclame
maakt voor het werk van het heilsleger in
onze Missie. Hier volgt een kort gedeelte
maar dat boekdeelen spreekt:
„Met het stichten van dat Zeemanshuis
was het Leger natuurlijk niet gereed met
zijn werk op Curagao. Integendeel, er is
nog zeer veel te doen. Zoo is er de jeugd.
Er bestaat, eigenaardig genoeg, nog geen
leerplichtwet op dit eiland, zoodat de kin
deren veelal op straat hun heil zoeken. Dat
dit niet bevorderlijk is voor hun mentali
teit, karaktervorming enz., laat zich begrij
pen en de criminaliteit onder hen heeft dan
ook een ergerlijk peil bereikt. Het kon niet
anders of het Leger moest zich het lot van
de kinderen aantrekken en dat is dan ook
geschied. Na noeste arbeid en met finan-
cieele medewerking mochten de kapiteins
Gladpootjes er in slagen een speeltuin te
kunnen openen. Deze trekt de jeugd ten
zeerste aan en het bezoek is dan ook zeer
druk. Natuurlijk is de stichting van die
tuin slechts een eerste stap, want het ligt
in de bedoeling om de zorg voor de ver
waarloosde jeugd meer intensief ter hand
te nemen."
In dit citaat is „Wahrheit und Dichtung"
dooreen gevlochten.
Maar een feit is dat het Leger des Heils
alles doet om onze katholieke jongens in
handen te krijgen. Een tweede feit is dat
het Leger op het oogenblik een collecte
houdt tot zelfs in Zuid-Limburgsche, gansch
katholieke, dorpjes om geld op te halen
voor Curagao. E-en f°it is: dat het I -rt?r
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Twee Nederlanders benoemd als leiders
van de non-interventie-controle. De recht-
sche opmarsch naar Guadalajara. (2de
blad).
De Paus heeft geen nadeeligen invloed
ondervonden van de krachtsinspanning
van Donderdag. (2de blad).
Het Duitsche en Italiadnsche antwoord
op de Engelsche nota inzake het Westelijk
pact. (2de blad).
De Fransche defensieleening overtee-
kend. (2de blad).
BINNENLAND.
Bij een aanvaring in het Noordzeekanaal
boorde een Engelsch schip een zandbak in
den grond; het Engelsche schip bleek la
ter ook lek geslagen. (Gem. Ber.„ 4de blad
en 1ste. blad).
LEIDEN.
Doodelijk verkeersongeluk op den Rijns
burger weg. 1ste blad)
gegtepnd door Nederlandsch geld en door
Curagaosch (maar niet van de Katholie
ken) tracht in Curagao te doen wat wij
Katholieken niet kunnen doen mits geheel
katholiek Nederland zich edelmoedig toont.
En ten slotte is een feit, dat wanneer ons
katholiek volk zal worden opgevoed door
het leger omdat de Missie geen geld heetf
om zijn apostolaat uit te breiden, dit volk
voor het Katholieke geloof verloren is.
Wie helpt mee Curagao voor Christus te
redden?
Uw dienaar in Christus:
Pater A. DE BRUIJN O.P.
Pastorie Berg en Dalsche weg 40, Nij
megen. Giro 288575.
Giften worden gaarne aangenomen bij
ons blad.
Wij ontvingen van: N.N., Zoetewoude 1
gld., N.N. 1 gld., N.N. 1 gld., N.N. 1 gld. z
DOODELIJK VERKEERSONGELUK OP
DEN RIJNSBURGERWEG
Wielrijder door auto gegrepen en gedood
Gisteravond te half negen heeft op den
Rijnsburger weg een verkeersongeluk met
doodelijken afloop plaats gehad.
De 53-jarige heer L. D. Kouw, uit Oegst-
geest, amanuensis van beroep, kwam per
rijwiel van den Warmonderweg en stak
ondoordacht den Rijnsburger weg over.
Daarbij werd hij gegrepen door een uit
de richting Oegstgeest komende auto, be
stuurd door den 35-jarigen A. H. de V.,
arts. te Haarlem.
Het slachtoffer werd door den linker-
voorkant van de auto geraakt en tegen
den grond geslingerd, waardoor hij zwaar
gewond bleef liggen.
De E.H.D. was spoedig ter plaatse en
vervoerde het slachtoffer, dat een schedel-
basisfractuur had opgeloopen, naar het
Acad. Ziekenhuis. Bij aankomst aldaar
bleek de ongelukkige overleden te zijn.
DE MIJNRAMP IN VIRGINIë.
Alle ingeslotenen omgekomen.
LOGAN (West Virgina), 13 Maart. (A.
N. P.) De reddingsploegen, die zich
een weg banen door de met gas gevulde
en ingestorte mijngangen van de Hut
chinson Coal Cy., hebben moeten consta
teeren dat al de mijnwerkers, die tenge
volge van de mijngasontploffing in de
mijn waren ingesloten om het leven zijn
