DINSDAG 9 MAART 1937
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Verwoed offensief op Madrid
Viermaal werd een aanval afgeslagen.
DE „KANTOENG" NIET GEZONKEN
28ste Jaargang
No. 8668
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Lelden 19 cent per weekS 2-50 per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week i 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoon: 0.50
Een dichter overleden
Er is gestorven een groot kunstenaar, een
schrijver en dichter, die door diepte van
gedachte in schoonheid van taal ons volk
heeft verrijkt met een waardevol bezit.
Albert \erwey is overleden. De dood is
meermalen door hem in gedichten bezon
gen.
„In de koorts van het korstondige" luidt
de titel van zijn laatst verschenen bun
del. Uit dien titel al blijkt, hoezeer hij het
leven erkende als een moment in de eeu
wigheid; een moment, dat ieder eenmaal
prijs moet geven. En het gedicht uit dien
bundel, dat „De Dood" heet, begint:
Wil nu de Dood niet de Verdelger noemen.
Hij komt en wacht op wat de Tijd hem
brengt.
Zijn vrede weet van worstelen noch
roemen.
En verder dan deze verzen:
En hij laat ons binnen
En loochent niet, maar geeft aan
't levenseind
Altijd de wijding van een nieuw beginnen,
Omdat als iets verdwijnt ook iets
verschijnt..
Iets verdwijnt en iets verschijnt....
Hier treft ons de vaagheid, waarin ver
valt de mensch, die het bestaan van een
eeuwigheid aanvaardt, maar deze niet zien
kan inx het licht der Goddelijke Openba
ring. Dezelfde gedachte aan dat gemis
ontroert ons in dat andere vers over
den dood, waarin enkele zeer mooie, zeer
fijne dichtregels:
Als lang gekooide,
Rijpende groeiende,
Eindlijk voltooide
Volkomen bloeiende,
Kom ik tot u.
Open mijn deuren nu,
Zoo vlieg ik uit.
Wat is ons ondergaan,
't Lichaam ontzwevende,
Dan als een wonder staan,
Eeuwig en.levende,
Binnen 't heelal.
Hoor, welk een klaar kristal,
Sloeg nu geluid!
Moge Gods Goedheid dezen mensch, „ie
hier op aarde de schoonheid Zijner schep
ping zuiver en rein heeft gezien en lief
gehad, hebben opgenomen in de Eeuwige
Schoonheid, Die is Hijzelf, de Eeuwige
Waarheid
Pleziervaartuig vermist
VEERTIG PASSAGIERS AAN BOORD.
Geen spoor gevonden.
SAN PEDRO Calif omië), 9 Maart.
(A.N.P.). Het pleziervaartuig „Sunshine
2" waarmede regelmatig vischtocbten voor
liefhebbers gemaakt worden, wordt vermist.
Het schip heeft veertig passagiers aan
'boord. Het had in den loop van Zondagnacht
weer moeten binnenloopen. Toen het ech
ter gistermiddag nog niet aangekomen was,
zijn drie kustvaarders uitgeloopen om het
schip op te sporen. Tot dusverre heeft men
nog geen spoor gevonden.
De aarde beeft in
Amerika
EEN GOLVENDE BEWEGING.
Snelheid van 1600 K.M. in 4 minuten.
NEW YORK, 9 Maart (A.N.P.). Een aard
schok van afnemende hevigheid, die blik
semsnel zich voortplantte, is vannacht te
Detroit gevoeld om 3 uur 45 en vervolgens
te Indianapolis en Columbus in Ohio te
Cincinnati en de Louisville om ongeveer
3 uur 49. De voortgolvende beweging heeft
dus 1600 K.M. afgelegd in vier minuten. Te
Detroit en in de buitenwijken der stad is
eenige schade aangericht. Te Moinssever in
den staat Indianapolis werden de slapende
inwoners uit hun bed geslingerd.
Schip tot zinken gebracht in de Golf van Biscaje
POGING TOT FORCEEREN VAN DE
SITUATIE.
Gisteren is een hevige aanval der
rechtsche troepen op Madrid ontke
tend en wel uit de richting van Gua
dalajara, dus uit Noordoostelijke rich
ting. De regeeringstroepen boden ech
ter feilen tegenstand.
Na een hevig voorbereidend geschut
vuur brachten de rechtschen alle oorlogs
tuig, waarover zij beschikken, zware en
lichte tanks enz. in het vuur. Het anti-
tankgeschut der regeeringstroepen kwam
onmiddellijk in actie, waardoor de strijd
wagens, die de aanvallende infanterie
moesten beschermen, niet verder konden
opdringen. Toen zij zagen, dat zy op deze
wijze niet zouden slagen, riepen de natio
nalisten de luchtmacht te hulp. Negen
ariemotorige bombardementsvliegtuigen,
beschermd door escadrilles jagers, wier
pen talrijke bommen op de liniën der re->
geeringstroepen en trachten zelfs door te
dringen tot Alcala de Henares.
Batterijen afweergeschut en jachtvlieg
tuigen der regeering hebben daarentegen
een hevig gevecht ontketend, waarbij zij
de tegenstanders dwongen zich terug te
trekken.
Om elf uur was de eerste poging mis
lukt ey bereidden de rechtschen met ge
schutvuur een nieuwen aanval voor, waar
na hun infanterie geleidelijk opdrong
naar de linies der regeeringstroepen.
Het artillerievuur was hevig, maar de
regeeringstroepen boden hardnekkig weer
stand. Hun krachtsinspanningen werden
met succes bekroond. Nadat een korte
pauze was ingetreden, werd een nog he
viger -aanval dan de vorige, ingezet, we
derom op hetzelfde punt.
Tijdens dezen aanval was de artillerie
der regeeringstroepen in onafgebroken
actie. Langzamerhand nam het gevecht in
hevigheid af.
Volgens het agentschap Stefani zouden
de rechtschen duidelijk voordeel hebben
behaald vooral in den sector van Soria-
Siguenza, ondanks den tegenstand van de
loyalen rondom Albora en in de ver
sterkte stellingen van Toba. Na hevige ge
vechten werden de regeeringstroepen
overwonnen en leden zij verliezen, zooals
nog niet zijn voorgekomen. De gemotori
seerde divisie van Soria slaagde er in zich
meester te maken van den weg naar Ma
drid en zet den opmarsch voort langs de
zen weg naar Guadalajara.
Alle berichten komen hierin overeen,
dat de slag van Guadalajara verschrikke
lijk fel is geweest en welsprekend getui
genis aflegt van het verlangen der natio
nalisten tot een positief resultaat te komen
binnen enkele uren.
Verbinding Valencia,Barcelona
verbroken.
Vliegtuigen der nationalisten hebben
bommen laten vallen op de v apenfabrie-
ken der regeering bij Valencia. Ook bom
bardeerden zij eenige bruggen aan den
verkeersweg, langs de kust van Valencia
naar Barcelona. De rechtstreeksche ver
binding tusschen deze beide steden zou
hierdoor volgens bericht uit Salamanca
verbroken zijn.
DE TOESTAND TE MADRID
HACHELIJK?
Vele kinderen komen om van den honger.
Uit de verhalen van deserteurs die in
steeds grooter aantal naar de rechtschen
overloopen, blijkt duidelijk hoe hachelijk
de toestand in Madrid is.
Opmerkelijk is, dat allen zonder uit
zondering dezelfde geschiedenis vertellen:
te Madrid heerscht een steeds ernstiger
toenemend gebrek aan levensmiddelen.
De meest tragische verhalen komen van
burgers, die er in geslaagd zijn uit Madrid
te vluchten. De ontberingen van de sol
daten zijn minder groot, want ze krijgen
het beste van de geringe voedingsmidde
len, die nog beschikbaar zijn. Deserteurs
van de militie deelen mede, dat ze vaak
acht en veertig uur geen ander voedsel
kregen dan rijst, zwart brood en af en toe
sardines.
Tot voor kort kregen de soldaten een
dagelijksch rantsoen van paardenvleesch
en groentensoep. Maar dit is thans een
zeldzaamheid en er gaan dagen vorbij,
zonder dat zij warm voedsel krijgen. De
grootste moeilijkheid voor de burgerlijke
bevolking is het tekort aan melk voor
kinderen, van wie er velen van honger
sterven.
De les van Malaga, waar bij de verove
ring bleek, dat er een tekort bestond aan
alle soorten levensmiddelen, heeft de na
tionalistische autoriteiten er toe gebracht,
groote hoeveelheden levensmiddelen ach
ter het front te accumuleeren tot leniging
van den nood der bevolking.
Passagiersschip in
brand geschoten.
IN DE GOLF VAN BISCAJE.
Het bleek de ,Mar Cantabrico".
In de golf van Biscaje is op een passa
gierschip brand uitgebroken. Twee Brit-
sche jagers, die zich in de Spaansche wa
teren bevinden, hebben zich op weg naar
het schip begeven om hulp te bieden.
De Britsche admiraliteit heeft het vol
gende bericht ontvangen van den torpe
dojager „Echo": „Wij hebben seinen ge
wisseld met den Spaanschen kruiser „Ca-
narias", die verklaarde, dat het schip,
waarvan men aanvankelijk beweerde, dat
het de „Adda" was, een Spaansch schip is
geweest, dat den naam droeg „Mar Canta
brico" en dat zijn bemanning zich aan
boord van de „Canaries" bevond. Wij ne
men dus aan, dat 't vaartuig is gezonken."
Een gisteravond laat door de Britsche
admiraliteit gepubliceerd- communiqué
deelt eveneens mede, dat de torpedojager
„Echo" van de „Canarias" vernomen heeft,
dat de bemanning van de „Mar Cantabri
co", die door de „Canarias" tot zinken is
gebracht, aan boord van de „Canarias" is
genomen.
HET CONTROLE-PLAN
GEACCEPTEERD.
De kosten-kwestie moet echter nog
worden geregeld.
Naar vernomen wordt, heeft de subcom
missie van de niet-inmengingscommissie
gisterochtend de laatste twistpunten afge
handeld. Na de vergadering van de sub
commissie is de commissie van niet-in-
menging bijeengekomen. Het ontwerp tot
controle te land en ter zee van de grenzen
van Spanje is door de commissie aange
nomen, alleen de kwestie van de bijdrage
van Duitschland in de kosten is nog niet
geregeld.
Naar verluidt heeft Duitschland thans
aangeboden 10.000 pond te betalen in bui-
tenlandsche deviezen, van de 143.000 pond,
welke zijn aandeel zijn.
TIEN DUIZEND KERKEN VERWOEST.
In Barcelona alleen werden er reeds
200 vernield.
Un. Press meldt aan de „Msb.":
Volgens een mededeeling van het hoofd
kwartier der nationalisten zijn sedert het
uitbreken van den burgeroorlog in Juli
van het vorig jaar tien duizend kerken
verwoest.
Het onderzoek hieromtrent, dat door
nationalistische agenten is doorgevoerd,
loopt tot 18 Februari van dit jaar.
In Barcelona werden alleen reeds twee
honderd kerken door aanhangers van het
volksfront in brand gestoken of meLdyna-
miet opgeblazen. Alleen de beroemde ker
ken van San Felipe en van Nuestra Seno-
ra dé Pompuia zijn aan de vernieling ont
komen. Zij werden in lazaretten veran
derd,
In Catalonië bedraagt het aantal door
anarchisten verwoeste kerken vier dui
zend.
Bergingskansen echter uiterst gering
De „Kantoeng", de tinbaggermolen, wel
ke op weg was van Schiedam naar Indië
en Zondag in het Engelsche Kanaal in een
storm is geraakt, blijkt niet te zijn gezon
ken.
Gistermiddag heeft men eensklaps het
gevaarte 'weer ontdekt. TIet dreef onderst
boven twee mijlen van de kust van Corn-
wallis tusschen Polperro en Fowey.
Twee Engelsche sleepbooten, de Penden-
nick en de Gallant, waren weldra langszij,
naar Lloyds meldt, terwijl de „Humber"
en de „Schelde" van L. Smit en Co's In
ternationalen Sleepdienst, welke den bag
germolen op sleeptouw hadden gehad en
zich nog op niet al te grooten afstand be
vonden, terstond naar het wrak koers zet
ten.
Naar wy vernemen, hebben zij dit om zes
uur gisteravond bereikt.
Hoe het mogelijk is, dat de molen zoo
onverwacht weer aan de oppervlakte is
verschenen?
Men acht het zeer wel mogelijk, dat het
gevaarte, nadat het, toen de achtertank was
volgeloopen, was gekapseisd, op eenige
diepte, weinig of niet zichtbaar onder wa
ter is blyven drijven. Er zouden zich toen
dan eenige zware deelen van het wrak heb
ben losgewerkt en hierdoor lichter gewor
den kon het geheel weer stijgen en ver
toonde de ponton zich weer boven water.
De zeewaarigheid.
Wat de keuring voor zeewaardigheid be
treft, dienen wij een correctie te geven. We
hebben gisteravond gezegd, dat de Scheep
vaartinspectie voor den molen een certifi
caat van zeewaardigheid had verstrekt. Dit
is onjuist, doch niet omdat die inspectie het
vaartuig niet zeewaardig oordeelde, doch
wijl zij met de uitzending ervan in het ge
heel geen bemoeiing heeft gehad.
De „Kantoeng" gold namelijk als 'n gou
vernementsvaartuig en met deze heeft de
Scheepsvaartinspectie nimmer eenige be
moeienis. Zij vallen pnder de eigen instan
ties, welke voor goyvernementsvaartuigen
bestaan en welke dan ook de „Kantoen"
hebben gekeurd op haar zeewaardigheid.
In dit verband verdient vermelding de
volgende verklaring, welke L. Smit Co.'s
Intern. Sleepdienst ons deed, dat n.L „de
„Kante vóór haar vertrek tot onze al-
geheele tevredenheid is zeeklaar gemaakt
en een en ander is geschied in overleg met
het Technisch Bureau van het Departement
van Koloniën en de werf „Gusto" v.h. fir
ma A. F. Smulders".
Uit Londen wordt nader gemeld:
De „Kantoeng" is in den loop van den
nacht met den ponton boven een kwart-
mijl afgedreven. Vanmorgen vroeg bevond
de tin-baggermolen zich op ongeveer ander-
halven mijl ten zuidwesten van de haven
van Fowey. Er is een licht geplaatst op den
romp, teneinde de scheepvaart te waar
schuwen voor het obstakel De „Kantoeng"
steekt thans over een breedte van onge
veer 70 M. boven water.
De directie van L. Smit en Co's Inter
nationale Sleepdienst deelde ons vanmor
gen mede, dat de sleepbooten „Humber"
en „Schelde" gisterennamiddag om 6 uur
ter hoogte van den tinbaggermolen „Kan
toeng" zijn aangekomen.
Het wrak bevindt zich 2 mijlen uit de
kust ter hoogte van Fowes.
Naar de meening der directie
zijn de bergingskansen van het
vaartuig uiterst gering,
omdat het wel niet mogelijk zal
zijn het wrak in een haven binnen
te slepen, doordat het thans een
diepgan gheeft van circa 30 meter.
De opstand boven dek is nl. 27 meter,
terwijl de ponton waarschijnlijk 2 a 3 me
ter in het water steekt. Ook al zou het
vaartuig in een haven worden binnenge
bracht, dan zou het toch niet in zijn ge
heel te bergen zijn.
De eenige mogelijkheid, welke naar de
meening van Smit en Co nog bestaat, is
het afbranden van den geheelen boven
bouw, teneinde de ponton nog te behou
den.
De kosten van een dergelijk werk zijn
echter zeer aanzienlijk en het is de vraag
of de beschadigde ponton dit nog wel
waard zou zijn.
Nadere berichten waren vanochtend van
de kapiteins der sleepbooten nog niet ont
vangen. Deze blijven voorloopig nog ter
plaatse in afwachting van de beslissing van
assuradeuren omtrent de verder te nemen
maatregelen.
WORDT NIEUWE TINBAGGERMOLEN
GEBOUWD?
Naar de „Standaard" bericht, zal de Re
geering opdracht geven tot den bouw van
een nieuwen tin-baggermolen.
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Felle aanvallen der rechtschen op Ma
drid afgeslagen. (1ste blad).
Zondag heeft de H. Vader de gouden roos
gewijd. (2de blad).
Oprichten van een Katholieke Vlaam-
sche Volkspartij. (2de blad).
De Italiaansche wraakoefening te Addis
Abeba in het Britsche Lagerhuis bevestigd.
(2de blad).
De kansen van het nationaal-socialisme
in Hongarije. (2de blad).
BINNENLAND.
De schrijver-dichter prof. dr. Albert
Verwey, oud-hoogleeraar aan dc Leidsche
Universiteit, te Noordwijk overleden. (1ste
blad).
De wereld
in vogelvlucht
Felle aanvallen zijn gisteren ontketend
op de stad Madrid, doch de situatie schijnt
ongewijzigd te zijn. Dit was dus het offen
sief, waarvan de voorbereidingen sinds
eenige dagen merkbaar waren. Waarschijn
lijk was de aanval in het Westen, waarvan
wij gisteren melding maakten, slechts een
poging om de aandacht af te leiden van
het Noordoosten, van waar de groote aan
val van Maandag kwam. Tot viermaal toe
hebben de troepen van Franco met aan
wending van alle beschikbare middelen ge
probeerd de verdedigingslinies van de re
geering te doorbreken, maar het schijnt hun
niet gelukt te zijn. Voor een gedeelte is
dat daaraan te wijten, dat de Madrilenen
gewaarschuwd waren, maar dat zij aan
een dergelijke feilen aanval met succes het
hoofd hebben weten te bieden, wijst er wel
op hoe sterk zy in hun stellingen staan. Een
episode, zooals er in iederen oorlog voor
komen en waarvan men nog lang daarna
praat, al is het op zich ook geen bijzonder
wapenfeit, is het tot zinken brengen van
een schip in de Golf van Biscaje. Aanvan
kelijk dacht men te doen te hebben met
een Engelsch passagiersschip, maar het
door de Spaansche kruiser „Canarias" in
den grond geboorde schip bleek de „Mar
Cantabrico" te zijn geweest. Men herinnert
zich misschien de geschiedenis van dit
schip, dat door de ambassade der Spaan
sche regeering in de Ver. Staten gebruikt
is voor het zenden van een groote voorraad
wapens. Het schip wist nog juist voor het
afkondigen van de neutraliteitswet weg te
komen en vertrok naar Mexico, waar nieu
we voorraden werden ingeladen. Thans is
het op weg naar Spanje door den Spaan
schen kruiser gesnapt, in brand geschoten
en vernietigd. Een roemloos einde.
De ontstellende berichten over de wraak
oefening der Italianen te Addis Abeba na
de aanslag op maarschalk Graziani worden,
blijkens een mededeeling van lord Cran-
borne in het Engelsche Lagerhuis beves
tigd. Het is derhalve waar, dat de Italianen
daar op een gruwelijke wijze hebben huis
gehouden. Men zwijgt daarover in Italië
en dat is misschien maar het beste ook.
Voor een volk, dat de beschaving wil brem
gen in donker Afrika, is dat een zeer don
kere bladzijde.
ZEELIEDENSTAKING IN LE HAVRE.
LE HAVRE, 9 Maart (A.N.P.). Vanmor
gen hebben de zeelieden der koopvaardij
schepen en sleepbooten het werk neerge
legd. Zij hebben een staking van vier dagen
afgekondigd. Hun eischen hebben betrek
king op verhooging van pensioenen en in
voering van de veertigurige werkweek.
Gedelegeerden zijn vanmorgen naar Pa
rijs vertrokken om de arbeiderseischen voor
te leggen aan den minister voor de koop
vaardij.
