Begrootingsdebatten in den Leidschen Raad DE TWEEDE DAG DER ALGEMEENE BESCHOUWINGEN i De raad in eerste instantie reeds uitgesproken WOENSDAG 24 FEBRUARI 1937 DE LEIDSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 5 Begin, gemaakt met het antwoord van B. en W Dinsdagmiddag 2 uur. De Algemeéne Be schouwingen over de Gemeenetebegrooting van 1937 worden voortgezet. Alvorens hiertoe over te gaan deelt de v o o r v. meed, dat van den heer A. J. Schoneveld (A. R.) een bericht is binnen gekomen, dat hij bedankt als lid van den Raad. Zijn opvolger is de heer P. v; d. Tas. Mevr. Splinter heeft voorts den. voorzit ter verzocht, den Raad danks te brengen voor de attentie in den vorm van bloe men aan wethouder Splinter, welke bloe men hem gisteren aan het ziekbed gezon den waren op initiatief van mevr. Brag- gaarde Does. Het verkeer en nog wat. - Daarna is het woord aan den heer Hes- sing (S. D. A. P.), die den heer v. d. Laan in overweging geeft zijn mede raadsleden niet te becritiseeren op de wijze, zooals deze gis teren deed. Dat de Vrijh. Bond een he kel heeft aan de vak- vereenigingen is be kend. De Vrijh. Bond voert een belan gen- politiek, hij verzet zich tegen eiken socia len maatregel en valt in de handen van het fascisme. De heer v. d. Laan heeft gis teren getoond, dat deze transformatie bij hem haast volkomen is geweest. De rede van den heer Würtz stak gun stig af bij die van den heer v. d. Laan; hij heeft de relatie met de N. S. B. ontkend. Dat verheugt spr. doch hij wijst op een z.i. lasterlijke aantijging in een verkiezings pamflet van „Nationaal Herstel" t.o.v. de openbare onderwijzers en vraagt of de heer Würtz dat voor zijn rekening neemt. Inzake het sectie-verslag maakt spr. eeni- ge opmerkingen omtrent het verkeers- vraagstuk. Nergens wordt zoo veel geor dend als in het vervoerswezen; men moet zorgen, _daLJieLvervoeraanbod niet grooter is dan de vervoersvraag. Z.i. is de conces sie, door B; en W, _yerl_eend aan de Eltax voor de met Maart in te voeren ringlijn, zeer lichtvaardig, temeer daar de N. Z. H. Tram een proef wilde nemen met een tweetal goedkoope busdiensten. B. en W. wilden op dat aanbod echter niet ingaan en verleenden een concessie aan de Eltax op een traject waarop spr. heel wat aan merkingen te maken heeft. De N. Z. H. Tram zal daarvan heel wat schade onder vinden, terwijl deze Mij. toch een belang rijke afnemer is van de stroom van onze Lichtfabrieken. De concurrentie van bus en tram zal bovendien leiden tot wedrennen op de Breestraat, wie het eerst aan de halte is. Wat de bezuiniging a. d. Lichtfabrieken be treft, vreest spr. dat deze gezocht zal wor den in. bezuiniging op lager personeel. Ver volgens houdt spr. een pleidooi voor zijn voorstel om de onderhoudswerken voortaan in eigen beheer te nemen. Verscheidene' menschen zijn aan den centrale werkplaats op wachtgeld gesteld; in dit verband moet eigen beheer goedkooper zijn dan uitbe steding. De heer Goslinga vond dit voor stel niet in overeenstemming met onze jonge liefde voor -den middenstand, maar wat men zelf kan doen laat men toch niet duurder door een ander doen. Inzake zijn voorstel tot oprichting van een textiel school zegt spr. dat hij dit voorstel gedaan heeft om meer aandrang uit te ofenen in deze materie. Tegen 't openmen van fictieve bedragen op de begrooting, waartegen de heer Goslinga zich verzette, heeft spr. geen bezwaar. Dat treft men op de rijksbegrooting ook aan. De heer Goslinga verwerpt nu wel eenige posten, die z.i. irrëeel zijn, doch geeft daar niets voor in de plaats. De heer Goslinga is een dokter, die zich zijn eigen recept niet meer herinnert. Het voorstel-Elkerbout tot afschaffing van de gemeentelijke ongeval lenverzekering ontraadt spr. omdat wij dan geen enkele reserve meer hebben. Spreker heeft waardeering voor de voorzichtige fi- nancieele politiek van dit college; het ver zet zich met succes tegen de afbraakpoli- tiek van de regeering en desondanks is de financieele toestand der gemeente niet slecht. Losse opmerkingen. De heer v. d. Kwaak (C.H.) ver klaart, dat hij zal stemmen voor het voorstel van mevr. Braggaarde Does inzake de korting op de subsidie op de kinderuitzending. Vervolgens dringt spr. aan op scherper toezicht op de uit voering van de vent vergunning. Inzake de centrale werk plaats vraagt spr. of de oudere werkloozen niet in de gelegenheid gesteld kunnen wor den om hun vakbekkwaamheid bij te hou den. Spr. dringt aan op betere verpleging van ouden van dagen. Ongezonde perspectief-bezuni- gingen. De heer Lom- bert (R. K.) consta teert, dat de S. D. A. P. thans bereid is tot samenwerking en zich over het alge meen op een meer reëel standpunt heeft geplaatst. Deze ver andering houdt niet in een overboord gooien van de socia listische beginselen. Dat zal steeds een sa mengaan van de Ka tholieken en de soc.-democraten in den weg staan. Zoolang het socialisme blijft stre ven naar materieele verbetering met uit schakeling van eiken godsdienst zal iedere Christen afzijdig blijven van het socialis me. Het communisme is ook al een ver dediger van het parlementarisme gewor den. Spr. denkt aan de „getemde feeks". Wie de ware vrijheid lief heei wendt zich af van hakenkruis en wolfsangel, maar ook van hamer en sikkel. Komende tot de be grooting zegt spr., dat bezuiniging brood- noodig is. De begrooting is sluitend ge maakt met irreële posten, op een wijze, die strijdt met elk gezond financieel be leid. Het is trouwens niet de eerste maal dat gewerkt wordt met „perspectief-bezui nigingen". Onverdedigbaar acht spr. de halveering van de storting in het vernieu wingsfonds der Lichtfabrieken. Hoezeer wij allen verlangen naar een verbetering in den economischen toestand, behoeven wij ons toch niet te ontveinzen, dat in de eer ste jaren de gemeentelijke financiën niet zullen verbeteren. Het sluitend maken der begrooting met perspectief-bezuinigingen is een ongezonde financieele politiek. Spr. erkent de moeilijkheden voor het college; hij dringt, op verdere bezuinigingen aan. Er kan z.i. nog meer bezuinigd worden, want het komt spreker voor, dat hoofden van dienst de begrooting beschouwen als een gelegenheid om een Sinterklaas-verlan genslijstje in te dienen. Uitgaven, die mar eenigszins uitgesteld kunnen worden, moeten vermeden worden. Zoo zijn er bijv. teveel dienstrijwielen bij de diverse dien sten (27 pet. van het personeel der Licht fabrieken heeft een rijwiel; zijn de telefoon kosten nog te hoog. Zoo noemt spr. nog verscheidene andere posten waarop bezuinigd kan worden. Voorts vraagt spr. waarom de soc.-dem wethouders wel tegenwoordig zijn bij de ontvangst van de 3 Octobervereeniging maar niet bij het standbeeld van v. d. Werff. Ook maakt spr. eenige opmerkingen omtrent de politie. Zoo mogen de verkeers agenten wel eens gaan lecren wat er van een goeden verkeersagent gevraagd wordt. Hij dringt aan op beter politie-toezicht ter bestrijding van de baldadigheid, speciaal in de buitenwijken en op den Stationsweg in de avonduren. Inzake de concessie aan de Eltax sluit spr. zich aan bij den heer Hessing. Spr. vreest stopzetting van de stadstram tot groot nadeel van vele gemeentenaren en ook van de Lichtfabrieken, die een heel goeden klant zouden verliezen. Belastin gverhooging-. De heer de Ree- de (C. H.) wijst er op, dat steeds de cri sis wordt voorge steld als de oorzaak van de moeilijkhe den; doch er is meer, n.l. het groote bedrag aan aflossingen. De bedrijven hebben aan de financiering van onze gemeente deel genomen op een wij ze, die onbegrijpelijk is. Aan alle kanten zijn de bronnen van inkomsten aangespro ken tot zelfs de reserves zijn opgesoupeerd voor een bedrag van 1.125.000. Toch heb ben wij steeds een z.g. sluitende begroo ting gehad, doch dat was slechts camou flage. Men moet wel een geweldige opti mist zijn, om te meenen, dat Leidens finan cieele positie ongeschokt is, als men weet, dat zulke groote bedragen verdwenen zijn. Deze begrooting draagt in geen enkel op zicht de signatuur van de S. D. A. P. Dat is het eenige, wat spr. in deze begrooting is meegevallen. Wij hebben in vroeger ja ren veel te optimistisch geleefd en hebben gemeend, dat een paar slechte jaren ons niet zouden kunnen deuren. De begrooting is sluitend, zegt men, doch in werkelijkheid is zij dat geenszins. Ook in deze begrooting zit hetzelfde groote gat van vorige jaren. Laten wij eerlijk erkennen, dat wij moeten vechten om bo ven water te blijven en dat wij ons be houd moeten zoeken in beperking en ver sobering. Bij de Lichtfabrieken zal die versobering er thans eindelijk komen. Ja renlang is daar reeds op aangedrongen, maar tevergeefs; toen kon het niet. Thans kan het wel, noodgedwongen; de directie luistert thans blijkbaar eindelijk naar rede. Dit versterkt het vertrouwen niet in het beleid van de directie. Spr. kan de voor stellen tot bezuiniging op de charitatieve vereenigingen e.d. niet bewonderen. Dat is kruidenierspolitiek. Men heeft gezegd, dat de reservefondsen bewaard moeten blijven voor het doel, waarvoor zij zijn be stemd. Dat is een groot woord. Zij dienen om de gemeente door kwade tijden heen te helpen; de gelden zijn alle gemeente gelden, al zitten ze in verschillende pot jes. Spr. kan geen reserves aanwijzen wel ke zonder gevaar zouden kunnen worden aangesproken. Het college komt thans met middelen, welke de toets der critiek niet kunnen doorstaan. Spr. noemt het egali satiefonds voor de pensioen. Vroeger heb ben wij te kort geresexveerd, thans gaan wij opmaken, wat eigenlijk aan de toe komst ten goede moet komen en gaan wij het nageslacht belasten. Dat is geen goede financeering. Spr. staat niet afwijzend te genover afvloeiing van personeel, maar men moet voorzichtig zijn met de perspec tieven. Met de berekening der pensioenen kan spr. zich niet vereenigen; dat is nog zeer onzeker. Inzake de opheffing van het on gevallenfonds wil spr. het beleid van het college volgen. Wat betreft de herbere kening van de rente sluit spr. zich geheel aan bij den heer Goslinga. Deze post is niets anders dan camouflage. De Leidsche Duinwater Mij. heeft ook alles gedaan om de gemeente tegemoet te komen; haar ge- heele winst wordt aan de gemeente uitge keerd. De geruchtmakende rede van mr. Donders indertijd heeft de aandacht erop gevestigd, dat er wat hapert aan de capa citeit van de waterwinning. Dat is later j ook gebleken. Daarom z^j men voorzichtig met het nalaten van de aflossing van de leening; wij kunnen voor stroppen komen te staan. Hoe komen wij" aan de middelen om een einde te maken aan het opteren van ons kapitaal. Het eenige middel is be- lastingverhooging. Dat klinkt onaange naam, doch spr. acht-, het onafwendbaar. Het college heeft nagelaten aan te toonen, waarom belastingverhooging minder wen- schelijk is dan de bedenkelijke middelen, welke worden voorgesteld. Met belasting verhooging eet men zichzelf op, is gezegd. Ja, maar wij zijn toch geen financieele avonturiers, en het oogenblik is thans aan gebroken om den eenigen weg in te slaan, welke mogelijk is om Leiden financieel gezond te houden. Als wij overgaan tot be lastingverhooging behoeven wij geen be denkelijke middelen aan te wenden, zoo als bijv. vermindering van de subsidies op het bewaarschool-onderwijs. De maximum-snelheid. De heer Groene- veld (S. D. A. P.) vraagt den wethou der van onderwijs naar zijn plannen om te geraken tot de bezuiniging op het bewaarschool onder wijs. Voorts dringt spr. aan op invoering van een legitimatie bewijs voor raadsle den en op stichting van een centrale auto - reparatie - in richting. Spr. kan niet beoordeelen of er teveel dienstrij wielen zijn, maar als men ze afschaft, kost dat de gemeente veel meer dan 16.50 per jaar en per rijwiel. Spr. wenschte voorts de post van 600.— voor volksconcerten op de begrooting te vinden; hij zal daaromtrent geen voorstel doen. Ook spr. had liever gezien, dat autobus-verbindingen waren ingesteld naar meer geisoleerde stadswijken; tegen de Eltax-concessie heeft spr. dezelfde be zwaren als vorige sprekers. Spr. verde digt vervolgens zijn voorstel om de sub sidie aan de Teekenschool niet te verla gen. De voorgestelde verlaging is mini maal, doch brengt het bestaan van de school in gevaar. In zake het verkeer deelt spre ker mede, dat er plannen bestaan om vluchtheuvels aan te leggen op het Le vendaal. Tevens herinnert spr. aan het be staan van een maximum-snelheid van 25 km. per uur, waaraan echter niet de hand wordt gehouden. Dit is echter een raads besluit, hetwelk het hoofd van de politie heeft uit te voeren. Spr. begrijpt tenslotte de eisch der Katholieken inzake Zondags heiliging niet en verwijst naar de Carna valsviering op Zondag te Maastricht. Waardeering. De heer v. d. Re ij den (C.H.) heeft waardeering voor het belied van B. en W. Het optreden van de soc. dem. wethouders heeft deze goede zijde gehad, dat de soc. dem een, gewijzigde en meer reëele hou ding hebben aangenomen. Spr. spreekt zijn beste wenschen uit voor het welzijn van de I stad. Verschillende opmerkingen. De heer Bergers (R. K.) zal zich be perken tot de be grooting zelf. Hij verzet zich tegen, het nemen van on derhoudswerken in eigen beheer. Eigen beheer kan niet zui niger zijn. Spr. is voor werkverschaf fing maar niet op Zondag. Optochten op Zondag hebben_. derhalve zijn instem ming niet. Het voorstel van mevr. Brag gaarDe Does heeft spr.'s instemming Hij verklaart zich echter tegen het voor stel Eikerbout (Gemeentel. Ongevallen-, fonds). Het voorstel-Beekenkamp (ver wijdering pornografische lectuur) zal spr. gaarne steunen. Vervolgens brengt spr. de tarieven van het Slachthuis ter spra ke. Wanneer de tarieven, speciaal de slachttarieven voor varkens, verlaagd zouden worden, zouden er hier veel meer slachtingen verricht worden en dat zou de stad Leiden ten goede komen, èn in financieel èn in hygiënisch opzicht. Men slacht thans buiten de stad, waar de keu ring niet zoo intensief is. Even buiten de stad kan men een varken laten slachten voor 2.80; hier kost het 7.60. Dat een dekenfabriek op de lichtfabrie ken gelegenheid is gegeven dekens te ver- koopen, aoht spr. een ongeoorloofde be- voorrechtting. De middenstand moet hier tegen in verzet komen. De heer de Reede was vrij somber in zake de waterwinning, doch zijn voorstel ling is al te pessimistisch; het is niet zoo erg! Over het algemeen is spr. tevreden over het beleid en het aanpassingsvermogen van de twee soc. dem. wethouders. Volkshuisvesting. De heer Schone veld (A.R.) ver klaart zich tegen de uitvoering van de onderhoudswerken in eigen beheer en motiveert zijn hou ding. Vervolgens komt spr. op de volkshuisvesting; hij kan niet nagaan, welke richting B. en W. in dit opzicht uit sturen. Hij vraagt nadere gegevens over leegstaande woningen en dringt aan op medewerking van de gemeente aan het bouwplan van „Ons Belang". Tenslotte verdedigt spr. zijn voorstel tot spoedige huurverlaging van woningwetwoningen met terugwerkende kracht tot 1 Januari 1937. Slechts één „bons". De heer Jonge- leen (S. D. A. P.) breekt een lans voor handhaving van de subsidies aan de Wijkvereenigingen, waartoe hij een voorstel heeft inge diend. Spr. heeft zich verbaasd over de bewering van den heer v. d. Laan, dat de vakvereeni- gingsbestuurders de lakens in de S. D. A. P. zouden uitdeelen. Van de 14 leden tellende soc. dem. raadsfractie is slechts de heer Snel een „bons". De vergadering wordt thans geschorst tot 's avonds 8 uur. AVONDZITTING. Openbare werken. Na heropening dei- zitting is het woord aan den heer S c h 1 Ier (S. D. A. P.), die den heer v. d. Laan verzoekt in 't vervolg Hollandsch te spreken en spr. niet „enfant terri ble" te noemen. Deze heer heeft gesproken over soc. democrati sche vergissingen, doch spr. meent dat de heer v. d. Laan zelf een vergissing van den Vrijh. Bond is geweest. Naar aanleiding van een op merking in de secties zegt spr. dat dit college zeer veel heeft gedaan tot bestrij ding der werkloosheid. Acht groote wer ken tot een bedrag van 260.000 zijn door dit college uitgevoerd. Als het vorige col lege meer groote werken heeft uitgevoerd, is dat z. i. te danken aan de stuwende kracht der soc. democraten. Zijn voorstel inzake een gemeentelijk bureau voor werk verruiming sluit geheel aan bij het voor stel Wilmer-v. Eek-Wilbrink en hij voert verschillende argumenten aan ter verde diging van zijn voorstel. Hij verzoekt B. en W. dit voorstel in prae-advies te nemen. Ten aanzien van zijn gewijzigde voorstel ter uitvoering van de demping van het Levendaal en de verlaging van de Jan v. Goyenburg, vraagt spr. B. en W. zulke plannen te ontwerpen, dat medewerking van het Werkfonds mogelijk is. Hij be pleit verder de doortrekking van de Stad houderslaan naar de Koninginnelaan en komt op tegen de voorgestelde verlaging van het tariefloon voor de stratenmakers. Spr. meent dat de raming voor het ben zineverbruik voor de sproeiwagens te hoog is. Ook wordt er bij het materialen- vervoer te roekeloos omgesprongen met oud materiaal. Hier ligt een object voor bezuiniging. Er liggen op de gemeentelij ke hulpwerf bergen puin. Laat de voor zitter eens gaan kijken. De voorz.: Om puin te sorteeren? De heer Schüller (S. D. A. P.) vraagt waarom liet antwoord op spr.'s interpella tie inzake Tuinstadwijk zoo lang uitblijft. De gemeente gaat hier vrijuit, maar om wille van c}en goeden naam der Bouwver- eenigingen is het wenschelijk dat deze zaak zoo spoedig mogelijk wordt afgehan deld. Spr. verdedigt thans zijn reeds eer der ingediende voorstel om een bewoner op te nemen in het bestuur de Gemeente lijke Woning-Stichting. Dit is een beschei den vorm van medezeggenschap van de bewoners. Spr. heeft in de sectie aanbe volen de uitvoering van de saneeringsplan- nen op te dragen aan een bouwvereeni- ging, welke zich daarvoor beschikbaar stelt. Voorts motiveert spr. zijn opmer king in de sectie-vergadering, dat hij ern stig moest opdomen tegen de wijze, waar op B. en W. de belangen der volkshuis vesting behandelen. B. en W. hebben zich geëergerd over den toon der critiek, doch spr.. meent, dat er alle reden is tot critiek, hetgeen hij nader aantoont. B. en W. schuiven de bouw van goedkoope en bruikbare arbeiderswoningen, op de lange baan, terwijl getraineerd wordt met het onderzoek naar den woningtoestand in Leiden. Met al de saneeringsplannen wordt de woningvoorraad niet vergroot; van voorstellen ziet men den laatsten tijd niets en toch komen er verschillende plannen daarvoor in aanmerking. Ird;en B en W. we:gerachtig blijven, zal spi. gebruik ken van de be^ oegdheiJ hem in art, 19 van de Woning,"et veneend. De heer v.d. Voort (S. D. A. P.) verzet zich tegen de bewe ring van den heer v. d. Laan inzake de dictatuur van de vakbeweging in de S.DA..P. Spr. maakt vervolgens eenige opmerkingen om trent de rechtsposi tie van sommige ge meentewerklieden o.a. van de incas seerders en de me- teropnemers bij de Lichtfabrieken en van het losse personeel. Ten aanzien van dit laatste personeel dringt hij aan op spoedige regeling van hun rechtspositie. Vervolgens meent spr. dat het politie-personeel hier het stiefkind van de gemeente is. Op 7 Januari j.l. heeft het geheele gemeente- personeel vrij gehad, doch de politie en de brugwachters hebben niets gehad, ook niet op een anderen dag. Spr. vraagt alsnog een dag verlof voor hen. Ook maakt spr. eenige aanmerkingen op de promotie van agenten 2e klas tot agenten le klas. Sommigen zijn niet bevorderd om zi. niet billijke redenen. Daarna bespreekt hij zijn voorstel in zake amendeering van het reglement voor de Oommissiën van Advies betreffende de arbeids--en dienstvoorwaarden van het Ge- meent eperson eel. Ouden van dagen. Mevr. de C1 e r- de Bruin (S.D. A.P.) drukt haar spijt uit over het uit blijven van nadere' voorstellen omtrent het Tehuis voor Ouden van Dagen. Spr. beveelt het ver laten Invalidenhuis in de aandacht van B. en W. aan. In par- ticuliere rusthuizen krijgen de daar on dergebracht ouden van dagen niet altijd de beste woongelegen heid, terwijl er niet voldoende verplegend personeel is. Werkverschaffing. De heer Snel (S.D. A.P.) heeft waardeermg voor B. en W., doch dat neemt niet weg, dat hij eenige critiek heeft op het beleid van B. en W. over het af geloop en jaar. Zoo heeft spr. bijv. bezwaar tegen de uitvoering van wer ken voor de Leidsche Duinwater Mij in werkverschaffing en tegen de verlaging der loonen bij de werk verschaffing. Dat werk had tegen normaal loon kunnen worden uitgevoerd; men pleegt zoodoende roofbouw op het bouw bedrijf en verplaatst slechts de werkloos heid, waarvan de nadeelen grooter zijn dan de voordeelen. Steeds meer werk, dat als normaal werk had kunnen worden uitge voerd, wordt in werkverschaffing uitge voerd, met de bedoeling om de loonen te drukken. Spr. dringt aan om meerdere groote werken te doen uitvoeren met be hulp van het, Werkfonds. Hij brengt het Plan van den Arbeid nog eens ter sprake en wijst op den nood van de werklooze jeugd en de noodzaak van de herscholing van oudere werkloozen. Waardeering heeft spr. voor het initiatief tot het stichten van een centrale werkplaats. De criminaliteit onder de jeugd neemt hand over hand toe. Spr. herinnert aan de verslechtering van de steunregeling, welke weer is ingetrokken wegens de devaluatie, doch de aanvullings toeslag op de huren is te laag gebleven, en spr. dringt erop aan dat getracht zal wor den deze te brengen van 40 ct. op 75 ct. Spr. zal daartoe een voorstel indienen. Voorts dringt spr. aan op een betere regeling van het huurauto- en taxibedrijf; er is een on eerlijke concurrentie tot schade van de chauffeurs en van het publiek. Een con cept-verordening is bij B. en W. ingediend; laten B. en W. er spoedig de aandacht aan schenken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1937 | | pagina 5