DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De oorzaken van de burgeroorlog
in Spanje
28ste Jaargang
WOENSDAG 24 FEBRUARI 1937
No. 8657
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leidv^i I* cent pei week J 2^)0 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent pet week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
*lt* De partij-politiek en haar
fouten
Wij hebben bet herhaaldelijk geconsta
teerd, dat aan de partij-politiek ernstige
fouten kleven.
Tegelijkertijd hebben wij er dan steeds
voor gewaarschuwd, dat men mèt het bad
water niet het kind moet wegspoelen!
Omdat aan de partij-politiek leelijke fou
ten vastzitten, moet men niet concludeeren,
dat de.... partijen maar moeten verdwij
nen!!
Wij moeten de bedoelde fouten kennen
en inzien, o m ze te verbeteren naar de
mate van onzen invloed.
Welke die fouten zijn? Wij willen er van
daag enkele aanwijzen, speciaal met het
oog op de politiek in de gemeente
raden.
De eerste fout in de partij-politiek is, dat
men in een vertegenwoordigend politiek
lichaam meestal met de bedoeling, om
zijn eigen partij te propageeren en te ver
heerlijken zaken en belangen gaat be
spreken, die daar niet op haar plaats zijn.
Een tweede fout is de verworden prac-
tiseering van z.g. oppositie-politiek, 't Is
een verworden oppositie-politiek wanneer
de minderheid aan de meerderheid, die de
uitvoerende macht steunt, of aan de uit
voerende macht zelf inwilliging van ver
langens eijcht, waaraan deze niet kan vol
doen en waaraan zij zelf ook niet zou kun
nen voldoen, indien zij de uitvoerende
macht in handen had. Deze oppositie-
politiek wordt sterk bevorderd door .een
soort van kleingeestigheid, welke men her
haaldelijk bij partijen kan constateeren
welke hierin bestaat, dat men als volmaakt
beschouwt, wat zijn eigen partij doet, en
datgene, wat andere partijen doen, vooral
als zij in beginsel ver van eigen partij af
staan, altijd als slecht veroordeelt.
Een derde voorkomende fout in het par
tij-stelsel is het publiekelijk bespreken van
zaken en belangen, welke met meer resul
taat, althans in eerste instantie, in besloten
vergaderingen zouden behandeld kunnen
worden.
Deze fouten zijn jaren lang in sterke
mate geconstateerd moeten worden b.v. in
de partij-politiek der S.D.A.P. te Leiden.
Nu is de Leidsche gemeenteraad weer
bezig met de behandeling der begrooting.
En er is verbetering! In de
redevoeringen der S.D.A.P. was meer zake
lijkheid en daardoor meer kortheid en
de „waschlijst" van voorstellen was aan
merkelijk korter dan vorige jaren!
Waaraan wij dit moeten toeschrijven?
Waarschijnlijk omdat er sociaal-democra
tische wethouders in het College van B. en
W. hebben zitting genomen!
Niemand minder dan de heer Albarda
'heeft vele jaren geleden reeds voor
speld, dat het optreden van sociaal demo
cratische wethouders in Leiden een te
leurstelling of de debacle zou worden, ge
zien de wijze, waarop speciaal in Leiden de
partij-politiek door de S.D.A.P. is gevoerd.
In het „Volk" van 20 April 1920 schreef
de heer Albarda aan het adres der Leidsche
S.D.A.P. het volgende:
„En al die n.l. de sociaal-democratische
wethouders daar (in het College van B.
en W. te Leiden) hun intrede gedaan heb
ben, van Eek, dan zullen zij moeten beant
woorden aan de eischen, die gij, met mis
kenning van de werkelijkheid en van de mo
gelijkheid aan het burgerlijk Burgemeester
en Wethouders-college hebt gesteld. Uw
sociaal-democratische wethouders zullen
aan dien eisch niet kunnen voldoen. Hun
arbeid zal een teleurstelling zijn, erger dan
dat, tot een debacle voeren".
Tot een debacle heeft het zitting-nemen
van S.D.A.P.-sche wethouders in het Col
lege van B. en W. te Leiden niet geleid
tot nu toe. Maar wel moet zij nu reeds heb
ben geleid tot een teleurstelling voor hen,
die de politiek der sociaal-democraten door
dik en dun hebben gevolgd en onverdeeld
bewondierd. Zij zien nu, dat niet vervuld
worden de vooruitzichten, die de partij
politiek der S.D.A.P. hun heeft voorgehou
den!
Dat is de straf, die volgt op de misdaad,
't Is de consequentie van de verkeerde
partij-politiek, die wij hierboven in enkele
barer verschijnselen hebben gesignaleerd.
Wie in de partij-politiek fouten, ernstige
fouten ziet heeft gelijk.
Wie de partij-politiek wil vervangen door
een dictatuur d.w.z. de partij-politiek van
één partij! loopt van de wal in de sloot,
doet dus héél onverstandig.
Redelijke vrijheid eischt het vrije be
staan van partijen! Verbod van partijen be-
teekent vernietiging van redelijke vrijheid!
Dit is allerduidelijkst. Wie dit niet inziet,
verblindt zich voorde eischen van vrijheid,
die door feitelijke samenleving worden ge
steld.
Ons streven mag niet zijn: opheffing van
de partijen, om deze te vervangen door.
één partij, maar: verbetering van de fouten,
ernstige fouten, die aan de huidige partij
politiek kleven.
Wat de Kardinaal Primaat van Toledo ervan zegt
De Primaat van Spanje, Kardinaal Goma i
y Tomas, Aartsbisschop van Toledo, heeft I
in zijn jongste Herderlijk Schrijven een
aangrijpend beeld gegeven van de oorza-
ken en de beteekenis van den Spaanschen
burgeroorlog en over de toekomst van
Spanje. Het Herderlijk Schrijven dat op I
de eerste plaats het vraagstuk van vrede
en oorlog behandelt, wijst op de providen-
tieele beteekenis van den oorlog die een
verzoenende straf kan zijn voor de zonde
van het volk. Het Spaansche volk zal moe
ten toegeven, dat de Goddelijke Voorzie
nigheid haar dezen oorlog heel goed bij
wijze van straf kon overzenden. „Er is
wellicht in de moderne geschiedenis geen
enkel volk dat in zedelijk opzicht zoozeer
omlaag gehaald is als het Spaansche volk.
Daartoe hebben vooral twee factoren bij-
gedraken: op de eerste plaats de godsdienst
loosheid en ten tweede de ergernis door
de hoogere standen gegeven". „Het Spaan
sche volk was een diep godsdienstig volk,
maar meer uit een erfelijk gevoel, danwel
uit overtuiging; onder deze omstandighe
den heeft de officieele Godloosheid en de
verbanning van God uit 't openbare leven
voor velen gegolden als een bevrijding van
een eeuwenoud juk, dat zwaar op hun
schouders drukte. Toen eenmaal het hek
van den dam was, werd ook de poort van
het kwaad ontsloten. Vreeselijke godslaste
ringen hadden ingang gevonden onder het
volk: „Er is geen God meer" werd er ge
zégd. „Spanje heeft opgehouden Katholiek
te zijn" verklaarde een vertegenwoordiger
der natie. Dit is niet zoozeer een politieke
misdaad van den jongsten tijd, als wel het
resultaat van het feit dat het Godsbegrip
in een reeks van tientallen jaren was ver
zwakt".
Vervolgens noemt de Kardinaal de oor
zaken op van de revolutie, waardoor een
dergelijke ramp over Spanje kon neerko
men. Ofschoon Spanje zeer bekwame
staatslieden bezat, is er in de laatste tien
tallen jaren een ongelukkige politiek ge
voerd, die absoluut in strijd was met de
traditie en de geschiedenis van Spanje.
Zoowel om persoonlijke redenen als rede
nen van partij-politieken aard en ook on
der invloed van het buitenland, heeft men
getracht de sluimerende christelijke geest
totaal te vernietigen. Anderen hebben met
de steeds opdringende revolutionare geest
compromissen gesloten, en de kracht van
het verzet verzwakt.
Op enkele uitzonderingen na, heeft de
bezittende klasse met alle haar ten dienste
staande middelen getracht zich nog meer
te verrijken. Het volk, dat van haar geloof
in God beroofd was, heeft zich door de
volksredenaars laten verleiden door de
leuze „Gelijkheid voor allen" en tot een
onrechtmatige haat tegen de bezittende
klasse. De sociale wetgeving en de chari
tatieve instellingen waren niet in staat om
den afgrond tusschen deze beide tegen
standers te overbruggen. Vervolgens heeft
de slechte pers een zeer nadeelingen in
vloed uitgeoefend op de goede zeden. Bo
vendien is de sociale wetgeving in de laat
ste jaren een mislukking gebleken.
Maar bij deze openlijke belijdenis van
onze zonden zou het opsommen van de
grootste fout achterwege blijven, wanneer
wij stilzwijgend aan de geloofsafval der
autoriteiten en der massa zouden voorbij
gaan. God uit Spanje verdreven! De God-
looze Staat, de leekenschool, burgerlijk
huwelijk en burgerlijke begrafenis; God
verbannen uit onze rechtszalen en open
bare gebouwen; de bedienaren van den
Godsdienst beroofd van hun noodzakelijk
levensonderhoud; de kerken langs „wette-
lijken" weg ontdaan van hun schatten; God
was niet meer de Vader en de Heer van
ons volk. Uit de afval van de autoriteiten
en van de massa vloeide voort een ontbin
ding van ons sociaal leven en onze sociale
zeden. De vleeschelijke lusten, de waanzin
nige zucht naar genot, die de gedachten,
harten en zeden gevangen hield; daardoor
was de bron vernietigd, waaruit het huis
gezin ontspruit, daardoor was de huiselij
ke haard verwoest; het gezinsleven had
opgehouden te bestaan; men zocht voedsel
en ontspanning in openbare en onzedelijke
theaters en bioscopen. Het zingenot kwam
tenslotte tot uiting in de immoreele romans
en ergerniswekkende dagbladen, die de on
schuld van onschuldige zielen besmetten.
De begeerlijkheid der oogeji, de zucht naar
het bezit, die het jachtende leven veroor
zaakte, waaraan men de waarachtige be
langen der armen hoeft opgeofferd; het
leven was totaal vermaterialiseerd en de
harten waren koud en ongevoelig gemaakt;
daardbor werden ongerechtigheden in het
leven geroepen, waardoor het evenwicht
in het economische leven van het volk ver
woest werd, en waardoor de klassen der
samenleving in een vreeselijke broeder
moord tegen elkander in het harnas wer
den gejaagd. De hoovaardij des levens, die
onze steden en dorpen heeft ontvolkt, dui
zenden menschen van het rechte pad deed
afwenken, terwijl in de hooge ambten en
betrekkingen gewetenlooze nietsnutters en
misdadigers waren aangesteld.
Bij deze factoren van zedelijke en so
ciale aard, kwamen nog anüere die een
zuiver politiek karakter droegen. Tegen
over onze nationale gezindheid stond lijn
recht het communisme, een systeem, dat
niet alleen on-Spaansch is, maar zelfs on-
menschelijk. Ook zijn bepaalde kringen,
uie alleen gewestelijke of particuliere na
tionale belangen in het oog hielden, niet
van verantwoordelijkheid vrij te pleiten.
Het betreft hier een uiterst zwaarwichtig
vraagstuk der christelijke zedeleer. De
systematische verzwakking van de recht
matige band met het vaderland, waarmee
wij overeenkomstig de gezonde christelijke
leer door beweegredenen van naastenliefde
verbonden zijn, beteekent altijd eenig na
deel voor de desbetreffende streek en na
tie. Maar wanneer men een bondgenoot
schap nastreeft met diegenen, die geen res
pect hebben voor het geestelijk wezen van
ons land of van een bepaalde streek, dan
overschrijdt men de grenzen van het
dwaze, om zich te begeven op het gebied
der historische sociale onrechtvaardigheid.
Erkenning van fouten is het begin van een
zedelijke heropstanding. Het aanvaarden
der boete is weer een stap verder, omdat
de smart loutert en een hulpzaam middel
kan zijn tot zijn verheffing.
Wanneer ik een volledig overzicht zou
geven over het ongeluk dat ons getroffen
heeft, zou de wereld in tranen losbarsten.
Ik zou dan slechts de smarten moeten be
schrijven om het broederbloed dat vergo
ten werd, het verdriet der huisgezinnen,
van gewonden en verminkten. Ik zou moe
ten beschrijven, het verdriet der huisgezin
nen, van gewonden en verminkten. Ik zou
moeten beschrijven de puinhoopen onzer
kerken, de beleedigingen die God zijn aan
gedaan, de duizenden priesters die ver
moord zijn. Er heerscht verdriet over het
onherstelbaar verlies dat onze kunstschat
ten hebben geleden, verdriet over de vree
selijke haat die tweedracht onder de Span
jaarden heeft gebracht. Toen Abessynië
veroverd werd, verzette de Volkenbond
zich tegen de veroveraars, maar diezelfde
Volkenbond blijft werkloos toezien, nu in
Spanje een ware barbaarschhe'd is ontke
tend, die de meest roemrijke beschaving
die .de geschiedenis ooit gekend heeft wil
verwoesten.
En terwijl de wereld tijdens den Euro-
peeschen oorlog zich ergerde aan de be
schadiging van de Kathedraal van Reims,
hooren we thans slechts de verheven stem
uit het Vaticaan, die zich beklaagt over de
verwoesting en de berooving van de Gods
huizen in Spanje".
De Kardinaal spoort dan aan om veel te
bidden en boetvaardigheid te doen.
Het is voor mij een groote troost, dat
duizenden soldaten gezamenlijk het Rozen
hoedje bidden. Wij zouden wenschen, dat
allen zouden bidden: soldaten en vrijwil
ligers van den hoogsten militairen rang tot
den gewonen soldaat, die geheel solidair
de vreeselijke verantwoording voor dezen
oorlog op zich hebben genomen
Het gebed is niet het werk van zwakke
zielen, ieder christen moet soldaat van ge
bed zijn. Het is niet te ontkennen, dat een
groot gedeelte van Spanje beroofd is van
iederen eeredienst, en van al haar kerken
en van de Goddelijke Offerande.
De Kardinaal legt er den nadruk op, dat
het noodzakelijk is voor iedereen om zich
te bezielen met een nieuwen geest en aan
God weer de plaats terug te geven die Hem
toekomt.
De Kerkvorst noodigt de regeerders van
het huidige Spanje uit om trouw te blijven
aan het godsdienstig erfdeel der Vaderen;
dat is de eenige mogelijkheid om het Va
derland groot te maken. „Wij waren het
eerste land ter wereld, toen het Katholicis
me op zijn hoogtepunt stond; onze deca
dentie valt samen met de verwoesting van
Godshuizen en het vennoorden van pries
ters".
Het Herderlijk Schrijven wordt besloten
met een oproep om niet moedeloos te zijn,
doch hoopvol de toekomst tegemoet te zien.
Steun kleine boeren
Omtrent den te verleenen extra-steun
aan kleine boeren wordt nog nader mede
gedeeld, dat de uitkeering aan degenen, die
tot deze categorie gerekend kunner ">r-
den, zal bedragen:
Voor landbouwers met een
opp. cultuurgrond minder dan
1 H.A. 35, voor landbouwers
met een opp. cultuurgrond van
1 t/m. 2.99 H.A. 45, voor
landbouwers met een opp.
■cultuurgrond van 3 t/m. 5 H.A.
35. Zooals uit deze regeling
blijkt, heeft de Minister van
Landbouw en Visscherij, in
afwijking van de aanvankelijk
gepubliceerde regeling, ook nog
een uitkeering beschikbaar ge
steld voor landbouwers met
een oppervlakte cultuurgrond
minder dan 1 H.A.
Alle landbouwers, die volgens de be
schikbare gegevens voorloopig in aanmer
king zouden komen voor een uitkeering,
krijgen een formulier ter onderteekening
toegezonden. Dit formulier dient onver
wijld in de bijgevoegde dienst-enveloppe
te worden ingezonden bij de provinciale
landbouw-crisis-organisatie, waarbij de be
trokkene is aangesloten.
Indien het formulier ongeteekend, of na
den daarop vermelden datum bij de land
bouw-crisis-organisatie voornoemd inkomt,
wordt geacht, dat de betrokken landbou
wer niet voor een uitkeering in aanmer
king wenscht te komen.
Personen, die op 1 Maart a.s nog geen
formulier ontvangen hebben en meenen
toch aan de gestelde voorwaarden te vol
doen, kunnen tot 14 Maart 1937 een formu
lier bij den districts-secretaris verkrijgen,
welk formulier vóór 21 Maart ondertee
kend bij de landbouw-crisis-organisatie,
waarbij zij zijn aangesloten, moet zijn in
gezonden.
De wereld
in vogelvlucht
De strijd in Spanje schijnt zich thans
hoofdzakelijk naar het Noorden verplaatst
te hebben. In het Zuiden heerscht vrijwel
rust na de inname van Malaga en bij Ma
drid zitten de vijandelijke legers in hun
stellingen vastgeroest. Uit het Noorden
had men in langen tijd niets vernomen.
Daar is een strook langs de kust, gelegen
tusschen Oviedo en Bilbao, nog in handen
der regeeringstroepen. Oviedo zelf is in
handen der nationalisten en wordt door
de regeeringstroepen thans hevig aange
vallen. Het schijnt er bloedig naar toe te
gaan, want het aantal dooden, dat ge
meld wordt, loopt in de duizenden.
Meer vredelievende berichten komen
uit Weenen, waar de Duitsche rijksminis
ter van buitenlandsche zaken von Neu-
rath dezer dagen een bezoek heeft ge
bracht. Er zijn verscheidene mooie rede
voeringen afgestoken en klinkende fees
telijkheden gearrangeerd, maar wat nu
precies de resultaten van de besprekingen
zijn geweest, daarover worden wij niet in
gelicht. Het bericht, dat von Neurath een
defensief vier-mogendheden-pact zou heb
ben voorgesteld in ruil voor het opgeven
van plannen tot restauratie der Habsbur-
gers, is tegengesoroken.
Ook wordt door Berlijn gedementeerd
dat von Neurath aan Schuschnigg een plan
voor een tolunie zou hebben gepresenteerd.
Wij weten dus, wat er niet behandeld
is, maar wat er dan wel behandeld is, we
ten wij niet. In 't algemeen zal het wel
gegaan zijn over de handelsbetrekkingen
en het herstel van het touristenverkeer.
In Italië is men erg ontstemd over het
feit, dat de Engelsche regeering den Ne
gus heeft uitgenoodigd om zich te doen
vertegenwoordigen bij de a.s. kronings-
plechtigheden te Londen en ook te Londen
zelfis men het daar niet algemeen mee
eens. Zoo schrijft het uiterst-rechtsche
blad de „Daily Mail": „De uitnoodiging is
een beleediging van Italië en een zuivere
dwaasheid van den kant der Engelsche
regeering." Maar aan den anderen kant
moet de „Moming Post" erkennen: „wan
neer men zich aan strikte eerlijkheid houdt
is het onmogelijk critiek uit te oefenen op
de uitnoodiging." Het blad voegt hieraan
toe, dat „de trouw van Engeland jegens
den Volkenbond voor den Negus het ge
volg heeft, dat hij nog beschouwd wordt
als souverein."
Ten slotte schrijft de „Daily Herald":
„de koning van Italië zou grof handelen
jegens den koning van Engeland, wanneer
hij zou weigeren zich te doen vertegen
woordigen."
Er liggen overal politieke voetangels
er klemmen zelfs op den weg van een
kroningsstoet.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Bloedige gevechten in Noord-Spanje.
(2de blad).
De vertegenwoordiging van Abessinië bij
de a.s. kroningsfeesten te Londen. (2de
blad).
Het bezoek van von Neurath te Weenen.
Reorganisatie van het Roemeensche mi
nisterie. (2de blad).
BINNENLAND,
De steun voor de kleine boeren. (1ste
blad).
De invoer van Nederlandsche boter in
Qost-Indië vastgelegd op 100 pet. van het
basisjaar 1936. (2de blad).
Ook het aantal Dieseltreinen wordt aan
merkelijk uitgebreid. (2de blad).
Motorrijder op onbewaakten overweg te
Heiloo door trein gedood. (Gem. Berich
ten, 3de blad).
Nederlandsch tankschip „Angelina" ter
hoogte van Formosa aan den grond geloo-
pen; de bemanning gered. (Gem. Berich
ten, 3de blad).
DUURTETOESLAG OP INDISCHE
SALARISSEN.
BUITENZORG, 24 Febr (A.N.P.). Aan de
hoofden van gewestelijk bestuur is thans
machtiging verleend om een duurte-toeslag
toe te kennen van vijf procent alleen aan
lager bezoldigde landsdienaren.
(Naar aanleiding van vorige mededeelin
gen van de Regeering kan aangenomen,
worden dat als grens voor de zé bezoldiging
is vastgesteld 300.per maand, voor sa
laris vermeerderd met toeslag).
DE AANSLAG OP GRAZIANI.
Verband met een aanval van Ras Desta?
LONDEN, 24 Febr. (A. N. P.). De cor
respondent van de „Times" te Rome meldt
aan zijn blad: Thans wordt bekend ge
maakt, dat de botsing tusschen Italiaansche
troepen en A'oessijnen ontstaan is te Cog-
getti, op slechts vijftig mijl ten Zuiden
van Addis Abeba. Het zou hier gaan om
een laatste desperaat gebaar van de afdee-
ling Abessijnen, die onder leiding van Ras
Desta de wijk hadden genomen in de Bo-
ven-Bale-streek na een nederlaag, die zij
bij Allata eind Januari hadden geleden.
Het is niet duidelijk, of zij het voornemen
hadden een opmarsch naar de hoofdstad
te ondernemen, maar volgens een com
mentaar van een gezaghebbend persoon
zou er eenige beteekenis liggen in het feit,
dat zij zoo dicht bij Addis Abeba waren
juist op den dag, dat bommen geworpen
werden naar maarschalk Graziani. Men
gelooft, dat Ras Desta zich aan het hoofd
van de verslagen Abessijnsche troepen heeft
bevonden. Wanneer dit waar is, is hij we
derom slechts op het nippertje ontsnapt.
Drie honderd executies te Addis Abeba.
ROME. 24 Febr. (A.N.P.). Gisteren ver
luidde van gezaghebbende zijde, dat te Ad
dis Abeba 300 personen terechtgesteld zijn
na den aanslag van Vrijdag j.l. op maar
schalk Graziani. Dit heeft klaarblijkelijk
betrekking op het reeds gisteren gepubli
ceerde bericht, waarin medegedeeld werd,
dat van de 2000 na den aanslag gearres
teerde personen allen, die in het bezit van
wapens waren gebleken gefusilleerd waren.
Geraamd wordt, dat van deze 2000 arres
tanten 700 weer op vrije voeten gesteld zijn
en dat de zaak van ongeveer 1000 personen
nog behandeld moet worden.
Intusschen is van officieele, noch van an
dere zijde medegedeeld of de eigenlijke
daders van den bomaanslag gevonden zijn.
