NIEUWS
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
28ste Jaargang
ZATERDAG 13 FEBRUARI 193.
No. 8648
S)e £eiebefie6oti/fc<Mit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbehÜng:
Voor Leiden li» cent »>ej week S 2.SU per nwartaal
Bij onze Agenten 20 cent pei week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnè's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Dit nummer bestaat uit
vijf bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
De vlag
In verband met wat dezer dagen in onze
courant is medegedeeld over de vlag, bren
gen wij hier onder de aandacht, dat de cul
tuurhistoricus prof. dr. J. Huizinga in het
„Handelsblad" eveneens zijn vreugde over
het regeeringsbesluit de vastlegging van
de officieele vlag: rood-wit-blauw te
kennen geeft.
Hij uit de hoop, dat het Koninklijk Be
sluit „de hoedanigheid der kleuren meteen
duidelijk zal omschrijven". En dan zegt
Huizinga:
„Maar tenslotte: de kwestie is geen kwes
tie meer, en de Regeering spreekt zeer te
recht enkel van „vastleggen". De vraag is
niet uitgemaakt in 1572, en niet in 1630; zij
zal niet uitgemaakt worden in 1937, zij is
beslist in 1813. Wij leven in het Koninkrijk
der Nederlanden. Toen in November 1813
te Amsterdam, naast het oranje (let wel,
niet het oranje-blanje-bleu, maar de oran
jevlag) het rood-wit-blauw geheschen
werd, was de jonge Willem de Clercq ..ver
rukt over die, zoo geliefde vlag, die eens
op het schip van De Ruyter waaide (Dag
boek I, blz. 55). Door die vlag, al had zij
dan eens de Statenvlag geheeten, voor den
herstelden Staat te aanvaarden, heeft ko
ning Willem I haar als symbool van het
Koninkrijk erkend. Laat dit thans vastge
legd worden, opdat die vlag veilig zij! Het
spreekt van zelf, dat het niemand verboden
zal worden, oranje-wit-blauw uit te ste
ken, als hij meent, daarmee beter van zijn
Oranjeliefde te getuigen. Zijn vrijheid zal
zeer zeker op dit stuk niet geschonden
worden. Zoo ver zijn wij nog niet".
Neen, wij zij ook levendige voorstanders
van een zoo groot mogelijke vrijheid.
Wij willen daarom ook graag zelfs vrij
heid laten voor de keuze van vlag.
Maar toch vast zal nu moeten blij
ven staan, dat er is één officieele Neder-
landsche vlag. En dat die ééne vlag is het
historische, het mooie rood-wit-blauw!
Waanzin
De strijd in Duitschland tusschen Kerk
en Staat is van internen aard. La
ten wij, buitenstaanders, ons er maar lie
ver niet zoo veel mee bemoeien. Dit is het
advies, dat ons wordt gegeven van de zijde
der N.S.B.!
De strijd in Duitschland tusschen Kerk
en Staat is een gevolg van de hei-
densche denkbeelden, die door en onder
het officieele Duitsche nationaal-socialisme
worden gepropageerd en beleefd. Zoo stel
len wij het. En dan moeten wij er ons wèl
mee bemoeien, zooals wy ook niet onver
schillig mogen zy'n voor wat er geschiedt
in Mexico, in Spanje en Rusland.
En de stelling, dat de kerkstrijd in
Duitschland niet veroorzaakt wordt door
de Kerk, maar noodzakelijkerwijs voort
vloeit uit het heidendom, uit het gods-
öienstlooze en godsdienst-bestrijdende van
het Duitsche nationaal-socialisme, wordt als
't ware iederen dag met bewijzen gestaafd.
Dezer dagen bij voorbeeld heeft
de leider van het Duitsche arbeidsfront,
dr. Ley, een redevoering gehouden ter in-
deiding van een wedstrijd, waarin zal wor
den uitgemaakt, wie de beste Duitsche leer
jongen is. In het Sportpalast verklaarde dr.
Ley in aanwezigheid van 15.000 toehoor
ders:
Wij gelooven op aarde uitsluitend
aan Hitierwij gelooven, dat er een
God is in den hemel, die ons gescha
pen heeft, die ons leidt en richt, die
ons duidelijk zegent en wij gelooven,
dat God ons Hitier heeft gezonden,
opdat Duitschland voor alle eeuwigheid
een basis voor zijn bestaan zal hebben.
Dat is toch inderdaad verschrikkelijke
taal! Voortkomend uit een mentaliteit, die
verschrikkelijk is.
En ook van de Katholieken in Duitsch
land wordt verlang, dat zy een dergelijken
waanzin aanhooren met.... eerbied.
Waarlijk 'n diep-beklagenswaardige toe
stand!
PRINSELIJK PAAR TE
WEENEN
Bezoek aan Schönbrunn
Prinses Juliana en Prins Bemhard heb
ben te Weenen Vrijdag de lunch gebruikt
in de groote eetzaal van hotel Bristol. In
den middag begaf het Prinselijk Paar zich
naar Schoenbrunn het vroegere keizerlijke
lustslot, waar het geruimen tijd vertoefde.
Met groote belangstelling bezichtigden de
'hooge bezoekers de onderscheiden vertrek
ken, met name de feestzalen, het vertrek,
waar keizer Napoleon I logeerde, de ka
mer, waar zijn zoon, de hertog van Reich-
stadt, overleed en die, waar keizer Frans
Jozef I in zijn soldatenbed stierf. Na twee
en een half uur keerde het Prinselijk echt
paar voor het gebruiken van de thee naar
zijn hotel terug.
Des avonds bleef Prinses Juliana op haai
kamer rusten. Prins Bernhard begaf zich
naar het vermaarde theater An der Wien,
voor het bijwonen van de avondvoorstel
ling van het blijspel Krach im Hinterhaus.
Na afloop hiervan hebben de Prinses en
de Prins gesoupeerd in de onder hun hotel
gelegen Dubarry-bar.
H.M. DE KONINGIN TE ZELL AM SEE
AUTORIT DOOR DE BESNEEUWDE
BERGEN
Met een dichten aanhoudenden sneeuw
val is de winter te Zei1 am See terugge
keerd. In de vroege morgenuren was 't bij
de opnieuw ingetreden vorst nog aanlokke
lijk weer voor een wandeling en H.M. was,
iangs de door haar zoo zeer geliefen weg,
die door het dal naar Buck leidt, het dorp
al bijna genaderd, toen de sneeuwjacht in
zette en H.M. tot terugkeeren noopte.
In den namiddag lokte het mysterie van
de stil en zwaar neervallende sneeuw de
Koningin opnieuw naar buiten; per auto
reed zij weer naar Bruck en liet daar den
Grosr-Glocknerweg inslaan.
Het was het gemeentebestuur ter oore
gekomen, dat H.M. wilde trachten ten
minste tot Ferleiten te rijden, dat op 1150
M. hoogte een heel eind voorbij de eerste
tolbarrière ligt en het beginpunt is van
de eerste sterk stijgende weg-etappe. De
sneeuwploeg was daarop uitgestuurd, om
voor den auto van H.M. een doortocht te
banen, doch kort voorbij het dorpje Fusch,
op ruim 800 meter hoogte, bleef de ploeg
in de zware, versch gevallen sneeuw ste
ken, zoodat de auto reeds hier moest te
rugkeeren.
Op den terugrit naar Zeil kruisten vier
groote herten, waarvan één een zwaar ge
wei droeg, den weg. Het door sneeuw en
honger uit de hooggelegen bergwouden
naar het dal gedreven wild was zoo tam
geworden, dat het den wagen tot op twin
tig meter afstand liet komen. Ook toen
H.M. den auto liet stilhouden en uitstap
te, verroerde de herten zich niet. Langen
tijd kon H.M. het edele wild bewonderen,
totdat de herten plotseling schuw werden
en met groote sprongen in het bosch aan
den wegkant verdwenen.
Het schijnt in het voornemen van H.M.
te liggen nog ongeveer zes dagen in Zeil
te blijven.
DROEVIG ONGELUK OP DE MAAS.
ZANDSCHUIT OMGESLAGEN.
Een der opvarenden verdronken.
Gistermiddag is op de Maas onder Box
meer een zandschuit in aanvaring met
een schip geweest, waarbij een der opva
renden van de schuit is verdronken, ter
wijl de tweede opvarende gewond werd.
Door nog onbekende oorzaak kwam de
schuit, geladen met zand, in aanvaring
met een schip, tengevolge waarvan de
schuit omsloeg. De beide opvarenden
van B. en R. van der P. beiden uit Cuyk
zagen kans in het reddingbootje te komen,
maar ook dit kantelde en kwam onder de
schuit terecht. Van B. verdween in de
diepte en kwam niet meer boven. Van
der P. kon zich nog aan een plank vast
grijpen en wist zich boven water te hou
den.
Aan den wal had men het ongeluk ge
zien en spoedig stelde men pogingen in het
werk, de slachtoffers te redden. De heer
van Dijk slaagde er in, van der P. behou
den op het droge te brengen. Het bleek,
dat hij een arm had gebroken en aan het
hoofd gewond was. Het slachtoffer werd
naar het ziekenhuis in Boxmeer vervoerd
en daar opgenomen. De politie heeft ge-
ruimen tijd gedregd naar het lijk van B.
Hedenmorgen was het nog niet gevon
den.
Crisispachtwet verlengd
HAAR WERKINGSSFEER TEVENS
AANZIENLIJK UITGEBREID.
Alle voor 1 Januari 1937 gesloten contracten
zullen eronder vallen.
Bij de Tweede Kamer is ingediend een
wetsontwerp tot wijziging van de crisis-
pachtwet 1932. Ter toelichting daarvan
wordt het volgende opgemerkt:
De verwerping door de Tweede Kamer
van artikel 1 van het ontwerp-crisisland-
bouwhypotheekwet 1936 heeft de regee
ring genoopt het geheele ontwerp in te
trekken. Als gevolg hiervan zijn ook de
bepalingen, welke strekten tot wijziging
van de crisispachtwet 1932, vervallen. Die
wijziging was destijds voorgesteld, omdat
artikel 13 der crisispachtwet voorschreef,
dat uiterlijk op 1 Januari 1936 een voor
stel van wet moest worden gedaan tot in
trekking van de crisispachtwet, zoomede
tot regeling van den overgang tot den nor
malen toestand en de regeering van oor
deel was, dat de ook thans nog in den land
bouw heerschende omstandigheden besten
diging van de in genoemde wet ten aanzien
van loopende pachtovereenkomsten getrof
fen bijzondere maatregelen noodig maak
ten.
Echter is de hulp, die de crisispachtwet
biedt, niet alleen onmisbaar, voor zoover
contracten, vóór 1 Januari 1932 aange
gaan, in het geding zijn; in de huidige om
standigheden kunnen evenzeer pachtprij
zen, gebaseerd op na 1932 - gesloten over
eenkomsten, correctie behoeven en het is
derhalve gewenscht ook in die gevallen
den pachters in het kader der crisispacht
wet de helpende hand te bieden.
Op grond van een en ander wordt voor
gesteld, de werkingssfeer der crisispacht
wet uit te breiden tot overeenkomsten,
aangegaan tusschen 1 Januari 1932 en 1
Januari 1937 en haar duur te verlengen
tot 1 Januari 1943.
De wereld
in vogelvlucht
Uit de berichten omtrent de situatie bij
Madrid blijkt thans wel, dat de rechtsche
troepen den weg naar Valencia weliswaar
niet bezet hebben, maar toch wel beheer-
schen, zoodat de weg practisch is afge
sneden. Nadat de verdedigingsraad van
Madrid dit tot nog toe steeds ontkend had,
wordt nu toegegeven, dat dit inderdaad
zoo is. Echter wordt (men zie onder Tele
grammen) later weer gemeld, dat de re-
geeringstroepen een helling langs dien
weg weer op de witten hebben heroverd,
zoodat deze verbindingsweg niet langer
meer bestreken wordt door het mitrail-
leurvuur der rechtschen, hoewel hij nog
wel ligt binnen het bereik hunner kanon
nen. Hoewel de positie van Madrid der
halve met den dag hachelijker wordt
de nationalisten melden de bezetting van
steeds meer plaatsjes, ofschoon deze zoo
klein zijn, dat ze op geen kaart te vinden
zijn, is het toch wel waarschijnlijk, dat
de hoofdstad zelf nog niet aan de overga
ve toe is. Dat zal nog wel enkele weekjes
duren.
In het Zuiden schijnen de nationalisten
grooter vorderingen te maken Volgens
mededeeling van generaal Queipo de
Llano tenminste, zouden de nationale troe
pen nog maarenkele uren van Almeria
verwijderd zijn.
De mededeeling van den Engelschen
minister Neville Chamberlain, dat een
groote millioenen leening zal worden aan
gegaan voor de organisatie van de Brit-
sche weerbaarheid, neeft in Duitschland
blijkbaar indruk gemaakt. Men was daar
van meening, dat in West-Europa alleen
Duitschland het recht had zich te wapenen
en nu Engeland blijk geeft, dat het daar
ook meenens is, begint men te beseffen,
dat dit wel eens een reactie'kon zijn op de
Duitsche wedloop in bewapening en be
ijvert men zich om bij voorbaat de schuld
van zich af te schuiven. Gezien de heele
situatie is het aan geen twijfel onderhevig
of de Engelsqhe vastberadenheid om zich
geducht te versterken is een gevolg van
de Duitsche politiek. Engeland laat zich
niet vangen door mooia woorden.
De tuinbouw-steun
In aansluiting op het bericht van giste
ren met betrekking tot de steun aan de
tuinders, vermelden we enkele der voor
naamste producten, die rond Leiden geteelt
worden en voor deze steun in aanmer
king komen:
Spinazie van 30 Mrt. tot 24 Mei 20 ct. p.
100 K.G. Knolselderie van 29 Juni tot 31
Dec. 90 ct. p. 100 stuks. Radijs van 23 Mrt.
tot 14 Juni 10 ct. p. 100 bos. Breekpeen van
27 Juli tot 31 Dec. 60 ct. p. 100 K.G. Was-
peen van 27 Juli tot 31 Dec. 90 ct. p. 100
K.G. Gele kool van 2 Nov. tot 31 Dec. f 1.—
p. 100 K.G. Roode kool van 2 Nov.31
Dec. 80 ct. p. 100 K.G. Kroten 31 Aug.31
Dac. 10 ct. per 100 K.G. Peulen 15 Juni
28 Juni f 2.p. 100 K.G. Doperwten 15
Juni28 Juni f 1.p. 100 K.G. Snijboo-
nen 1 Jan.12 Juli 40 ct. p. 100 K.G. Snij-
boonen 13 Juli13 Sept. 20 ct. p. 100 K.G.
Augurken van 1 Jan.—27 Sept.: per 100
K.G.: A en B f2.—, C en D f 1.—, A en B
stippel f 0.60. C en D stippel f 0.30. Andijvie
15 Juni20 Sept. 15 ct. p. 100. Komkom
mers naar gelang van tijdvak en (of) kwa
liteit f 0.25 tot f5.30 per 100 stuks. Toma
ten naar gelang van tijdvak en (of) kwali
teit f 0.20 tot f3.20 per 100 K.G.
OP ONDERGELOOPEN LAND
VERDRONKEN.
Op ondergeloopen land achter Neder-
landsch Mettray te Eefde is gisteren de
landbouwersknecht H. verdronken, toen
hij met den landbouwer W. bezig was in
een klein bootje een grootere boot weg te
sleepen. H. sloeg achterover in het water
en verdronk.
W., die zijn knecht poogde te redden,
raakte ook te water. Hij kon zich echter
aan een tak vasthouden totdat omwonen
den met een derde boot ter plaatse kwa
men om hem uit zijn benarde positie te
bevrijden.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Madrid geeft thans toe, dat het van Va
lencia is afgesneden. De rechtschen binnen
enkele uren voor Almeria, (2de blad).
De Engelsche weerbaarheidsleening heeft
indruk gemaakt in Duitschland. (2de blad).
De rijkskerkcommissie in Duitschland la
afgetreden. (2de blad).
De geboorte van het Italiaansche prinsje.
(2de biad).
BINNENLAND.
De Duitsche regeering heeft den verkoop
van het „Jungvolk Jahrbuch", waarin de
Nederlanders „Grensduitschers" worden ge
noemd, doen stopzetten. (2de blad).
Ingediend is een wetsontwerp tot verlen
ging van de crisispachtwet en uitbreiding
van haar werkingssfeer. (1ste blad).
Het verblijf van de Koningin en van het
Prinselijk Paar in het buitenland. (1ste
blad).
Voor-ontwerp inzake werktijden voor
koffiehuis- en hotelpersoneel, (2de blad).
Zandschuit op de Maas bij Boxmeer om
geslagen, waarbij een der opvarenden ver
dronk, (1ste blad).
Verschillende ernstige verkeersongeluk
ken. (Gem. Ber., 4de blad).
Adjunct-commies der posterijen te Heer
len in arrest. (Gem. Ber., 4de blad).
Oproep inzake den postauto-overval te
Den Haag. (4de blad).
STADS
NED. R.K. BOND VAN
BOUWPATROONS
Oner voorzitterschap van den heer A. P.
de Rcoij, hield de afdeeling Leiden haar
/?arvergadering. De voorz. sprak een woord
van welkom tot den geestel. adv. en
wenschte den leden in hun gezinnen en
zaken zalig Nieuwjaar. Spr. hoopte, dat
allen met vertrouwen het jaar beginnen.
7r mogen nog geen duidelijk lichtpunten
zijn, eenige reden voor optimisme is er wel
Late men daarom den moed niet opgeven,
doch op God vertrouwen en zich paraat
houden.
Na lezing en goedkeuring der notulen
bracht de penningmeester een keurig ver
zorgd jaarverslag uit, waaruit blijkt, dat
de finaniciën nog gezond zijn, dank de
in goeden tijd gekweekte reserve.
Het jaarverslag van den secretaris, dat
hierna volgde, getuige van stabiliteit. Het
ledental onderging niet veel wijziging en
het vergaderingbezoek was goed te noemen.
Het bestuur houdt zich evenwel voor nog
meer bezoek aanbevolen. Beide verslagen
werden onder applaus goedgekeurd. Hier
na brachten voorz. en secr. verslag uit be
treffende de B.S.B.-regeling (Bestrijding
beunhazerij). Op de door hen bijgewoonde
bondsvergadering te Amsterdam is deze
regeling in haar geheel goedgekeurd en
eensluidend voor geheel het land. Tus
schen aannemersbonden en handel is deze
regeling tot stand gekomen en wij mogen
vertouwen bij een goede doorvoering op
succes. Wat den kring Leiden betreft, de
voorbereidende werkzaamheden zijn beëin
digd, dus ook hier zal deze regeling spoe
dig in werking treden.
Voor de rondvraag sprak de geestel. adv.
pater ten Brink, nog een opwekkend woord
en spoorde vooral aan te vertrouwen op
God. Laat ons als Katholieken toch een
voorbeeld zyn in Godsvertrouwen, om zoo
des te beter de moeilijkheden te overwin
nen.
Bij de rondvraag kwamen aan de orde
o.a. straatgeld, watertarieven en bouwen.
Wat het bestratingsgeld betreft deelde
de voorz. mede, dat beide bonden reeds
een adres aan den gemexteraad zonden om
verlaging. Doch men weet het: de gemeen
telijke molen maalt langzaam. Wat de wa
terleiding betreft, aan deze zaak wordt alle
aandacht besteed, doch de voorz. moest
nog steeds hetzelfde standpunt innemen en
kon over deze zaak nog geen inlichtingen
verstrekken. Verder werden de leden op
gewekt steeds de eigen bonnen te kocpen.
Hierna sloot de voorz. de feestelijke jaar
vergadering.
Nathan de Wijze. Gezelschap
Jan Musch.
De Kon. Ver. „Litteris Sacrum" heeft het
gezelschap van Jan Musch uitgenoodigd, om
het oude bekende tooneelspel van Lessing
„Nathan de Wijze", dat dit gezelschap op
zijn repertoire genomen heeft, voor haar
leden te komen spelen.
Gisteravond ging de eerste opvoering.
Het bijna twee eeuwen oude spel, met
z'n verwikkelingen uit een tijd, toen de
tooneelsmaak nog zoo geheel anders was
dan nu, moet men niet beoordeelen naar
moderne maatstaven. Het is een stuk cul
tuurgeschiedenis geworden, dat men wil
doen herleven en waarvan men verschillen
de aspecten kan bewonderen. Al zijn wy in
onzen tijd ontgroeid aan sommige tooneel-
effecten en aanvaarden wij niet meer zon
der critiek de toevalligheden, welke in oude
tooneelstukken zoo'n groote rol spelen, al
verlangen wij een meer verantwoorde psy
chologie in de karakteruitbeelding toch
kan het een genot zijn het werk van het
voorgeslacht herleefd te zien.
Lessings werk „Nathan de Wijze" wijkt
echter fundamenteel zoo zeer af van de
Katholieke leer en openbaart in zijn grond
stellingen zulk een vijandigheid tegen het
Christendom, waarvan in dit spel de Ka
tholieke Kerk nog de eenige draagster is,
dat de opvoering juist van dit werk uit de
18e eeuw ons geen genoegen geeft. In de
geschiedenis met de drie ringen ligt de
moraal van dit stuk en de levensopvatting
van den schrijver uitgedrukt. Boven alle
godsdiensten staat de humaniteit; wanneer
men maar een „goed mensch" is, komt de
godsdienst er niet op aan. De verschillende
godsdiensten moeten ophouden met te be
weren, dat zij alleen de waarheid bezitten.
Lessing zou Lessing niet zijn wanneer deze
principieel onaanvaardbare stelling niet ge
kleed was in een handigen en schijnbaar
overtuigenden vorm, wat het stuk zelf nu
nog een niet ongevaarlijk karakter geeft.
Bovendien uit Lessings vijandigheid jegens
de Kerk zich in het scheppen van een bui
tengewoon onsympathieken rol voor den pa
triach van Jerusalem. Om deze principieele
redenen is de wijsheid van Nathan voor
ons onaanvaardbaar. De goede kwaliteiten
van de opvoering, de regie en de vertaling
van Jan Musch erkennen wij gaarne, maar
de fraaie schil kan ons niet verzoenen met
de wrange vrucht.
