28ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux? PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Land en zee in den
greep van ijs en koude.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VRIJDAG 29 JANUARI 1937
No. 8635
0F ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij voornittetefings
Voor Lelde© 19 cent pei week S 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver°
krijgLaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, b»j
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertenties» 30 cent per fêgeJ
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend,
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
DE NOOD DER WEEZEN
IN SPANJE
Honderden doodgevroren
Bij alle verschrikkingen, die de ramp
zalige burgeroorlog over Spanje brengt,
wordt elk weldenkend mensch wel het
■diepst getroffen door het tragische lot der
ouderloos geworden kinderen, wier aantal
zoo ontstellend is aangegroeid, dat geen
rede'ijke hulp meer mogelijk is.
Ruim 50.000 weeskinderen zwerven thans
dooi het zwaar geteisterde land. Zij heb
ben geen dak meer boven hun hoofd, zij
weten niet waarheen, en angstig vraagt
men zich af: Wat zal ei met deze ongeluk
kige kleinen gebeuren? Wie zal er voor
•hen zorgen? Waar zullen zij onderdak vin
den? Eertijds werkte m Spanje de bekende
vereeniging „Protection de Menores" (Bond
voor Kinderbescherming) doch deze nuttige
instelling is door de regeering opgeheven.
De groote kindertehuizen werden verwoest.
De zusters vermoord uf verdreven. De be
zittingen en het geld zijn verdwenen. De
subsidies werden niet meer verleend en
de kleine verpleegden soms van vier of
vijf jaar|piid, zwerven langs de straten en
wegen, bibberend van kou.
Het meest kan men hen vinden in de na
bijheid van het front. Zij weten reeds, daar
is de meeste kans, wat voedsel machtig te
worden. In de door de nationalisten bezet
te gebieden, waar orde en rust heerschen,
verzamelt men de Kleine zwervers en
brengt ze onder bij burgers, in ziekenhui
zen, in scholen en in de niet verwoeste
kloosters van de steden Burgos. Valladolid,
Toledo, enz. Duizenden evenwel zoeken
bescherming bij de Tertio, de Regulares en
bij de Moren.
Ja, bij de zoo gevreesde Moren van het
Riffgebied, die men voor barbaren houdt.
Doch mertschelijker en beschaafder toon en
zich deze mohammedaansche kleurlingen
dan de communistische troepen van de „re
geeringen" van Barcelona en Valencia.
Men ziet de Moorsche soldaten met de
kleine havelooze schooiertjes aan de hand
aangs de wegen trekken. Van hun soldij
koopen zij voor hun kleine beschermelin
gen lekkernijen en eten. Ze doen alles wat
ze kunnen, om hun leed te verzachten.
iTeffend ook is het te zien, hoe in de kam
pen der Regulares vooi de kleinen gezorgd
wordt. Geharde krijgers verplegen hier de
uitgeputte kinderen met een liefde en
zachtheid, die men aan 'n oorlogsfront niet
zoeken zou. Doch deze mannen denken aan
•hun eigen kinderen, d.e zij hebben achter
gelaten en misschien de hulp van anderen
zoo hard noodig hebben.
Ontzettend tragische tooneelen spelen
zich af onder de zwervende kinderen in de
gebieden waar de rooden nog heer en mees
ter zijn. Volgens de getuigenissen van
vluchtelingen moeten er in de spelonken
van de bergketens van Guadarama, Nava-
cerada, Los Molinos en Cercedilla hoopen
bevroren lijken van dezen kinderen gevon
den zijn. Zij verbergen zich achter alles,
wat maar eenige beschutting bieden kan.
Een oorlogscorrespondent vond tusschen
wat armzalig huisraad langs den weg vijf
doodgevroren kinderen. Het was op den
landweg tusschen Mequeda en Santa Cruz
de Retamar.
In het kamp der rooden stijgt van dag tot
dag de radeloosheid en vertwijfeling. De
rijk betaalde vertegenwoordigers van Rus
land bekommeren zich niet over het lot
der Spaansche weezen Zij hebben geen tijd
om zich met zulke kleinigheden te bemoei
en. Hoeveel duizenden kinderen zijn er
destijds in Rusland niet omgekomen. Na
tuurlijk zijn er uitzonderingen. Zoo staat
b.v. de dochter van den Spaanschen Minis
ter Prieto aan het hoofd van eenige kinder
tehuizen. Doch wat beteekent dit voor de
duizenden, die niemand ter harte gaan.
De Nonnen van het Paseo del
Cisné.
Een helfhaftig voorbeeld van moed en
zelfverloochening gaven de nonnen van het
laatste klooster dat zich nog in het roode
Madrid bevond. Onder het dreigende doods
gevaar werkten de kloosterlingen voort on
der leiding van haar overste, een zuster
van den bekenden Spaanschen dramaturg
Pedro Munez Seca.
Enkele dagen geleden kwam er uit het
klooster een boodschap bij den „Raad van
Kinderbescherming" om iemand te zenden,
aan wien men de driehonderd weesmeisjes
kon overgeven, die men uit de straten der
hoofdstad verzameld had en voor wie men
niets meer te eten had daar de middelen
van het klooster volkomen uitgeput waren.
Vooral de melkvoorziening ten behoeve
der allerkleinsten gaf onoverkomelijke
moeilijkheden. -
Toen de afgezanten aer rooden bet stille
Klooster binnentraden konden ze hun oogen
r:iet gelooven. Voor hen stonden veertien
nonnen. Toen haar gevraagd werd, waar
om zij hier tusschen de puinhoopen der
stad waren achtergebleven, terwijl de
volkswoede haar elk oogen blik met den
dood bedreigde, trad d* overste naar voren
en antwoordde met groote kalmte en waar
digheid:
Wij zijn hier gebleven, zoo lang wij goed
konden doen. Deze driehonderd weeskin
deren hadden ons n^/odig. Thans nu ons
niets meer rest, moeten wij de kleinen aan
Uwe menschlievendheid toevertrouwen..
De enkele feiten in dezen briet geschetst,
geven óns eenig beeld van den Spaanschen
burgerkrijg die steeds meer zal komen te
staan'in het teeken van een vrijheidsoorlog
tegenover het alverw jestende bolsjewisme.
Als na maanden de oorlog beslecht zal
zijn en de heropbouw van huizen en kerken
oeginnen kan, zal het rampzalige land zich
geleidelijk van de toegebrachte schade kun
nen herstellen. Wat het evenwel aan men-
schenbloed en vooral aan zijn kinderen
verloren heeft, is een verlies, dat in geen
halve eeuw is in te halen. De tienduizenden
weezen, van wie de wereld weinig hoort en
zich weinig aantrekt, ziedaar de onschul
dige bloedgetuigen, die met hun jonge leven
de schuld der ouderen moesten uitboeten.
De wereld
in vogelvlucht
Er doet een gerucht de ronde in Rome,
dat Mussolini de diplomatieke betrekkin
gen met Moskou zou willen verbreken. Dat
voornemen zou in verband staan met de
ontwikkeling van den toestand in Spanje.
Tot nu toe is Mussonni wel niet bepaald
communistisch gezind geweest, maar zijn
buitenlandsche politiek was nimmer anti-
Russisch. Een anti-bolsjewistische propa
ganda, zooals in Duitschland wordt ge
voerd, komt in Italië niet voor en als on
danks felle anti-bolsjewisrische redevoe
ringen zelfs Berlijn zijn diplomatieke be
trekkingen met Moskou handhaaft, is er
weinig reden om te veronderstellen, dat
Rome met Moskou zou breken. De politiek
van den Duce is echter wel eens meer gril
lig gebleken en men kan nooit weten, tot
hoever Mussolini's pannen in Spanje rei
ken.
In het groote politieke proces in Rusland
tegen Radek c.s. heeft de openbare aan
klager thans de doodstraf geëischt tegen
alle verdachten en het lijdt geen twijfel of
cie rechtbank zal straks wel een aantal
doodvonnissen uitspreken. De beschuldig
den hebben immers alles bekend. Nu is die
rouwmoedige bekentenis een vreemd ding,
waarover de wereld verbaasd staat. Zelfs
in Russische kringen houdt men zich met
die eigenaardige mentaliteit bezig en de
Russische „Prawda" tracht de houding der
beklaagden als volgt te motiveeren:
„Het is onzin feiten te ontkennen, die
reeds zijn bewezen. Elke verdachte zag na
zijn arrestatie in, dat zijn zaak er hopeloos
voor stond. Om voor de rechtbank, in af
wachting van een streng vonnis, den stand-
vastigen moed van een strijder te behou
den. moet men de zedelijke kracht hebben,
die slechts kan worden verkregen door het
bewustzijn, sterk te staan in zijn recht en
door de bereidheid voor het vaderland,
voor het volk, voor de revolutie en voor
het socialisme te willen'sterven.
Bij verraders van het vaderland en van
de arbeidersklasse, bij menschen, die het
banditisme als politiek gebruiken, bij on
verschillige moordenaars van arbeiders,
bestaat echter geen moreele integriteit en
zedelijke kracht".
Men zou daarbij de vraag kunnen stel
len, hoe het mogelijK is geweest, dat een
zoo groot aantal minderwaardige menschen
in Rusland aan het huofd hebben kunnen
staan. Stalin houdt opruiming; elke revo
lutie eet zijn eigen kinderen op
SLACHTING VAN NEDERLANDSCH VEE
IN DUISBURG.
De stad Duisburg heeft een speciale op
dracht gekregen voor het slachten van
groote hoeveelheden vee, die van Neder
land naar Duitschland worden ingevoerd.
Het plan beteekent een aanzienlijke ver
ruiming van arbeidsgelegenheid voor Duis
burg.
1000 koeien en 4000 varkens zullen we
kelijks aankomen; ongeveer 250 extra ar
beiders vinden hierdoor werk. 60 pet, van
de geslachte koeien zullen over het indus
triegebied verdeeld worden, terwijl de rest
naar andere streken van Duitschland, die
hieraan behoefte hebben, wordt verzon
den.
De varkens zullen, daar op het oogenblik
geen schaarschta aan varkensvleesch be
staat, worden opgeslagen en over de groote
steden worden -verdeeld.
De uitvoering van deze opdracht zal
ruim drie maanden in beslag nemen.
Tal var> schepen door den
storm in moeilijkheden.
Wegen in Oost Twente
onbegaanbaar.
GRIEKSCH STOOMSCHIP NABIJ DEN
NOORDHINDER IN NOOD.
Het Grieksche stoomschip „Phaeton", ge-
bouwd in 1913, groot bruto 4168 en netto
2570 registerton, toebehoorende aan de ree-
derij N. G. Livanos te Piraeus, varende
met bestemming van Neecochea naar Ant
werpen .verkeerde gisteravond in nood en
vroeg dringend sleepbootassistentie. De po
sitie van het schip was 51 graden 32 minu
ten N.B. en 2 graden 27 minuten O.L., d.i.
ongeveer nabij het lichtschip Noord-Hin
der.
De sleepbooten „Noordzee" en „Goliath"
uit Vlissingen vertrokken naar het schip.
De zee was zeer onstuimig en er stond een
zeer krachtige oostenwind.
De „Phaeton" scheen aan den grond ge
zeten te hebben, doch naderhand op eigen
kracht vlot gekomen -te zyn.
Blijkbaar heeft het geen lekkage beko
men, weshalve het naderhand geen sleep
boothulp meer verlangde. Het scnip stoomt
thans naar zyn bestemming Antwerpen.
DE „AVONTUUR" TE
SCHELLINGWOUDE BINNENGEBRACHT
De sleepboot „Geesje", welke gistermid
dag was uitgevg^ar^iT! een motorschip, dat
in het. ijs bij Marken bekneld zat, hulp te
gaan bieden, is er in geslaagd het schip,
dat de „Avontuur" bleek te zijn, behouden
te Schellingwoude binnen te brengen.
VERTRAGING VAN STOOMBOOTEN OP
HET IJSSELMEER.
Gistermorgen om acht uur verlieten de
stoombooten „Sirena" en „Jhr. van Geu-
sau" van de N.V. eerste Urker stoomboot
maatschappij de haven van Urk met be
stemming Enkhuizen.
Gistermiddag om vier uur is de „Jhr. van
Geusau" na een zeer moeilijke reis, te Enk
huizen aangekomen. De „Sirena" evenwel
had gisteravond om zes uur nog steeds de
plaats van bestemming niet bereikt.
Gewoonlijk wordt deze tocht volbracht
in een tijd van anderhalf uur.
De dienst op Kampen ondervond wei
nig vertraging en had op normale wijze
plaats.
DE „JONGE JACOBUS" GEZONKEN.
Een der redders verdronken.
De „Jonge Jacobus", het Nederlandsche
stoomschip, dat voor de Portugeesche kust
in nood verkeerde, is gezonken. De beman
ning is gered door het Nederlandsche
stoomschip „Achilles" van de Kon. Ned.
Stoomboot Maatschappij.
Bij de redding sloeg een lid der beman
ning van de „Achilles" door een overko
mende zee overboord. De man kon niet
worden gered en is verdronken.
STORMWEER OP DE NOORDZEE.
Trawlers kunnen niet visschen.
Volgens radiografische berichten van
verschillende trawlers op de Noordzee is
het hevig stormweer. Vooral gistermorgen
hadden de schepen het zwaar te verant
woorden.
Gistermiddag was de zee iets kalmer,
maar toch nog te stormachtig om te vis
schen. De schepen hebben dan ook de net
ten aan boord gehouden en wachten op
beter weer.
ENGELSCH SCHIP OMHOOG GEVAREN.
Het Engelsche stoomschip „Bengluch" is
gisteravond nabij Saeftinge omhooggeva
ren, doch het is heden in de vroege mor
genuren vlot gekomen. Het heeft de reis
voortgezet. Of het schip schade opgeloopen
heeft is nog niet bekend.
MOTORSCHOENER GESTRAND.
Volgens te Oostmahorn ontvangen tele
fonisch bericht is de Duitsche motorschoe
ner „Adler" op het eiland Rottummeroog
gestrand. Het schip bevindt zich op reis
van Rotterdam naar Emden en is geladen
met steen. Tengevolge van den zwaren
Oosterstorm^ is een der luiken ingeslagen
en bevindt er zich veel water in het ruim.
Tijdens laag water zit het schip geheel
droog. Een sleepboot, welke zal trachten
het schip tijdens hoog water vlot te slee
pen, bevindt zich in de nabijheid. Ook de
Duitsche reddingboot is uit de haven van
Borkum ter assistentie uitgevaren.
Het schip behoort thuis te Haren aan de
Eems en is bemand met vier personen.
„Hbld."
MOTORSCHIP WILJA VASTGELOOPEN.
Op de Theems lek geslagen en daarna met
een veerboot in botsing geweest.
Een Nederlandsch schip is op de Theems
na een aanvaring aan den grond geraakt.
Het is het te Groningen thuisbehoorende
motorschip Wilja, eigenaar W. Slobben.
De Wilja stootte op den ankerketting van
het Duitsche stoomschip Consul Cords.
De „Wilja" luisterde niet meer naar
haar roer en was reeds zinkende, toen zij
dicht tegen de geheel met reizigers bezette
veerboot „Edith" drong. De „Wilja" schuur
de nog langs het remmingswerk van de
veerhaven, voordat zij in den modder
bleef steken.
De echtgenoote van den kapitein en hun
baby van acht maanden zijn ondergebracht
in de woning van den veerman te Gra-
vesend. Zij hebben geen ernstige nadeelen
van het gebeurde ondervonden.
DE ZWARE IJSGANG OP HET
IJSSELMEER.
Twee schepen vastgeraakt?
Gisteravond omstreeks tien uur zijn de
Zwolsche boot „Zuiderzee" en de Lemmer
boot „Friesland" van Amsterdam vertrok
ken voor Zwolle en Lemmer.
Den geheelen nacht hebben zij tegen het
ijs geworsteld en zijn niet verder kunnen
komen dan even buiten Durgerdam. De
vrachtboot „Koophandel", bestemd voor
Kampen, is onderweg in het ijs vast blij
ven zitten. De drie genoemde booten zijn
heden in de Oranjesluizen teruggekeerd.
De stoombooten „IJésel" en „Holland"
zijn gisteravond van Zwolle en Lemmer
vertrokken. Men heeft niets meer van deze
booten vernomen, zoodat zij vermoedelijk
in het ijs bekneld zitten.
HET ISOLEMENT VAN URK.
De beide Urker booten „Geusau" en
Sirena" hebben vanmorgen vergeefs ge
tracht Urk te bereiken In het IJsselmeer
is, zoover het oog reikt, geen open wa'.er
te bekennen De Oosterstorm jaagt de ijs
massa's op het Enkhuizer zand tot heu
vels op. Tegen deze 'jsmassa's hebben de
Urkerbooten het moeten afleggen. Om
streeks twaalf uur zijn de beide schepen
met veel moeite in de haven van Enkhuizen
teruggekeerd. Zoodra ae wind gaat draaien,
zal men opnieuw pogingen doen om Urk
te bereiken.
De Slanfrzesboot, op weg van Amsterdam
naar Friesland, is in de haven van Enk
huizen blijven steken De lading zal met
vrachtauto's verder worden vervoerd.
DOODELUK ONGELUK DOOR DE
GLADHEID.
Gisteren is de 65-jarige vrachtrijder H.
KuyntjeS uit Nieuwaal (nabij Zallbommel),
terwijl hij naast een wagen met hooi liep,
door de gladheid van den weg gevallen.
De man kwam zoodanig op het hoofd te
recht, dat hij korten tijd na het ongeluk
is overleden.
WEGEN IN TWENTE'S NOORDOOST
HOEK ONBEGAANBAAR.
Autobusdiensten stopgezet.
Door den straffen Oostenwind, welke de
in de laatste dagen gevallen sneeuw op
zweept, zijn verschillende wegen in Noord-
Oost-Twènte geheel onbegaanbaar en on
bereikbaar gemaakt.
De verbinding tusschen Oldenzaal en
Ootmarsum, Weerselo en Tubbergen is ge
heel verbroken. Het autoverkeer is hier on
mogelijk.
Woensdag en Donderdag zijn tientallen
auto's en tractors in de sneeuw, welke op
sommige wegen over groote afstanden meer
dan een meter hoog ligt, vastgeraakt. De
autobusdienst OotmarsumTubbergen
Almelo—OldenzaalWeerselo is gister
avond stopgezet. De verbinding kon des
middags met eenige bussen met groote
moeife eri urenlage vertraging worden on-
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Wauters volgt Vandervelde op. (2de
blad).
Wil Rome breken met Moskou? (2de
bird).
De doodstraf geëischt tegen alle be
klaagden in het politieke proces te Moskou.
(2de blad).
Successen der regeeringstroepen te Ma
drid. (2de blad).
Zware storm aan de Portugeesche kust.
(Buitenl. Berichten, 2de blad).
BINNENLAND.
De Grondwetsherziening in de Tweede
Kamer. (2de en 1ste blad).
Nederland, te land en te water, in den
greep van koning winter. (1ste blad).
Zware brand te Amsterdam. (3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Verschillende bonden hebben de voetbal-
programma's voor Zondag reeds afgelast.
<,3de blad).
Inkomen van de Kroon
en van de Kamerleden
Gisteren zijn in de Tweede Kamer o.m.
behandeld de wetsontwerpen inzake het
inkomen der Kroon en de schadeloosstel
ling en het pensioen van de leden der
Tweede Kamer.
Door deze wetsontwerpen, die zijn aan
genomen, worden de volgende nieuwe be
palingen vastgesteld:
le. het inkomen der Koningin wordt ge
bracht van 1.200.000, op 1.000.000, dus
met 2 ton per jaar verminderd;
2e. het inkomen der Prinses tijdens haar
huwelijk wordt gebracht van 400.000 op
200.000, dus eveneens met 2 ton per jaar
verminderd; wordt zij weduwe, dan stijgt
het inkomen weer tot 4 ton;
3e. aan den Gemaal der Prinses wordt
een inkomen toegekend van 200.000 per
jaar, dat hij ook behoudt als hij weduw
naar mocht worden;
4e. ook aan den Gemaal eener regeeren-
de Koningin wordt een inkomen van
200.000 toegekend.
Het voornaamste van dit alles is de be
paling, dat de Prins-Gemaal een eigen in
komen ontvangt. Dit is tot dusver nooit
het geval geweest.
Bepaald is voorts, dat de bedragen in
zake het inkomen der Kroon voortaan bij
gewone wet gewijzigd kunnen worden
(zoodat er geen Grondwetsherziening meer
voor noodig is) maar die wet is dan alleen
van kracht, wanneer tenminste 2/3 van
het aantal leden, waaruit de Kamers be
staan, zich er vóór hebben verklaard (dus
67 in de Tweede en 34 in de Eerste Ka
mer).
Wat de leden der Tweede Kamer be
treft, wilde de Regeering de schadeloos
stelling van 5000 verminderen tot ƒ4000
per jaar en het pensioen van f 150 tot
120 per jaar, met een maximum van
2800 inplaats van 3000. Ten aanzien
van de herziening dezer bedragen zal de
zelfde bepaling gelden als hierboven ver
meld voor het inkomen der Kroon.
Na discussie is het bedrag der schade
loosstelling voor de leden der Tweede Ka
mer niet teruggebracht op 4000, doch op
4500 gld.
derhouden. Donderdagavond bleek echter
elke directe verbinding onmogelijk. De wég
OotmarsumDenekamp is nog tamelijk
goed berijdbaar, hoewel daar gistermid
dag een vijftal auto's vastzat. De meeste
belemmering ondèrvindt men in de hooge
eschgronden, vanwaar de sneeuw in de la
ger gelegen straatwegen vastwaait. Groote
groepen werkloozen zijn bezig de verbin
ding zoo spoedig mógelijk te herstellen.
