28ste Jaargang
MAANDAG 25 JANUARI 1937
No. 8631
3)e£eid&elie(Boii/fcci/nt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
HF ABONNEMENTSPRIJS bedraagt b§ vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent pel week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
*t* De dorpelingen
De verheerlijking van de stad boven het
dorp is onder velerlei opzicht een dwaas
heid. Wij hebben er al 'ns meer over ge
schreven.
Als een „stadsmensch" niet kan aarden
in een dorp, behoeft dat zeker niet altijd
tegen het dorpsleven te pleiten.
Een dorp mist vaak „comforts", gemak
ken, waarnaar men, ongetwijfeld, redelij
kerwijze kan verlangen en welke iemand,
die er aan is gewend geraakt, vanzelfspre
kend, niet graag wil missen.
Maar"een dorp kan voor de persoonlijk
heidsvorming van den mensch een zeer
gunstigen invloed hebben, omdat daar het
gevaar, dat de mensch een soort massa-pro
duct wordt, veel geringer is, dan in de
groot-stad; omdat daar naast de vorming
van het eigen persoonlijke leven tegelijker
tijd. het samen-leven in een zekere eenheid
en gemeenschappelijkheid van alle stan
den gemakkelijker tot z'n recht komt, dan
in de groot-stad, waar menschen van den
eenen stand meestentijds nooit in een on
gedwongen relatie komen met menschen
van een anderen stand.
Wij weten wel, dat wij, zittend op ons
bureau vóór onze schrijftafel, ons er voor
moeten hoeden, het dorpsleven te ideali-
seeren. Ook de dorpsmenschen hebben hun
fouten en zonden en ook onder hen is de
meest voorkomende fout en zonde: het ge
brek aan naastenliefde!
Dorpsmenschen zijn geen heligen, even
min als stadsmenschen slechtaards zijn.
In dorpen zijn goede en slechte menschen,
zooals in steden.
Wij beweren alléén, dat het dorpsleven
over het algemeen een betere bodem is
voor de ware, innerlijke cultuur, dan het
stadsleven.
En wij zijn het daarom eens met ver
schillende gedachten, die wij lazen in het
dagblad der N. S. B. in een artikel geti
teld „Het dorp als vormschool voor per
soonlijkheden". Verschillende overdrij
vingen, welke in dat artikel voorkomen,
willen wij niet voor onze rekening nemen.
In dat artikel wordt de dorpeling hoog
geroemd boven de stedeling. En geconsta
teerd wordt, dat „de stad de geesten ver
engt" en dat „een stadsmensch bij nadere
kennismaking zoo vaak tegen een dor
per meevalt".
Deze laatste zinnen moet de redactie
van het N.S.B.-blad goed onthouden, om ze
later te plaatsen bijeen statistiek van
het aantal stemmen op de N.S.B. uitge
bracht door stadsmenschen en door „dor
pers". Ongetwijfeld zal de N.S.B. procents-
gewijs veel meer stemmen behalen uit de
steden met haar „geestes-verenging", dan ze
krijgt van de „dorpers", die in dit opzicht-.
ons niet zullen meevallen, omdat wij niet
anders van hen verwachten! In de „vorm
scholen voor persoonlijkheden" zooals
het „Nationale Dagblad" de dorpen noemt
zal de N.S.B. zeker niet veel stemmen
behalen! „In de vormscholen voor per
soonlijkheden" stemmen de menschen ver
reweg het meest óf op de R.K. Staatspartij
óf op een der twee andere oude coalitie
partijen! Dat staat vast!
Wat beteekent onze pers
In een der jongste nummers van de socia
listische pers wijst A. B. K. (Kleerekooper)
er op, wat het doel is van de socialistische
pers. Hij geeft 't aldus aan:
Wij moeten onze ideeën de wereld
in brengen. Daarvoor dient het dag
blad, of het is een onding in onze hand.
En wij voegen daar aanstonds bij, dat
dit propagandistische zich volstrekt
niet moet beperken tot verhandelingen
over bepaalde onderwerpen. Neen, de
heele krant moet er het kenmerk van
dragen, waar zij het ook over heeft.
Een aardige attentie aan H. K. H. Prinses 'uliane en Z. K H Prins Bernhard tijdens het verblijf te Krynica. Poolsch© kleuter^
in nationaal eestuum, bieden het Prinselijk echtpaar Hollandsche tulpen aan. (Plaatsing verleend na overleg met den regeerings-
persdienst)
VOORNAAMSTE NIEUWS
Wie daarmee .gezegd acht, dat zij dus
in al haar. kolommen, van politiek tot
kunst, van weerbericht tót feuilleton,
steeds maar vertoogen en redeneeren,
aanbevelen en propageeren moet, mis
kent onze bedoeling. Het moet er niet
opgelegd worden. Neen, de gan-
sche inhoud moet er van doortrok
ken zijn. Indien het alles geschreven
wordt door menschen met een sterke
overtuiging en een doordringende roe
ping, dan komt dit vanzelf in orde. De
lezer wordt dan niet afgestooten door
een opdringerig teveel, maar, zonder
dat hij het merkt desnoods, meegeno
men. Wat hier gegeven moet worden
is geen poeiersuiker, die buiten op het
baksel wordt gestrooid, maar gist, die
het rijzen doet en even smakelijk als
verteerbaar maakt. Smakelijkheid is
trouwens bij geestelijk voedsel een eer
ste voorwaarde voor de verteerbaar
heid.
Zóó is het inderdaad goed gezien.
Als alle Katholieken zoo goed de betee-
kenis van het dagblad, het principieele
dagblad begrepen als A. B. K., dan was er
geen overtuigd Katholiek, die zijn Kerk en
zijn Godsdienst lief heeft, ofhij stond
in vuur en vlam voor de katholieke pers
dan was er onder ons geen enkele propa
gandist, geen enkele beoefenaar van het
apostolaat van de daad, of hij had op zijn
program staan, vóórop: in élk katholiek
gezin het katholieke dagblad!
Rapport over Duitschland
DE DUITSCHE KERKVORSTEN
BIJ DEN H. VADER
De Paus barstte in tranen los.
Naar de K.W.P. uit Vaticaansche kringen
verneemt, heeft het bezoek der Duitsche
Kerkvorsten aan Rome een diepe ontroe
ring gewekt. De toestand voor Katholieken
en Protestanten in het Derde Rijk is hoogst
ernstig. De H. Vader was aan het einde van
het onderhoud met een der Duitsche Kerk
vorsten, dat anderhalf uur duurde zoo diep
getroffen, door de mededeelingen over de
positie der Katholieken in het Derde Rijk,
dat de Paus in tranen losbarstte. Voor
iedereen uit de naast omgeving van Z.H.
die de mannelijke geest van den H. Vader
kent is dit feit van geweldige be teekenis,
temeer daar de Paus, zelfs in de meest tra
gische momenten wanneer Z.H. over de
Kerkvervolging in Mexico of Rusland sprak
en diep ontroerd was steeds zijn tranen kon
beheerschen.
De Romeinsche Correspondent van de
K.W.P., die met twee der in Rome vertoe
vende Duitsche Kerkvorsten een onder
houd mocht hebben, waarover wij echter
thaps geen nadere mededeelingen kunnen
doen, seint ons nader, dat de Duitsche bis-
De wereld
in vogelvlucht
Te Lyon heeft de Fransche minister-pre
sident Blum een groote rede gehouden over
de verhouding van Frankrijk tot Duitsch
land. Blum handhaafde de oude stelling
van Frankrijk, dat de vrede niet bevor
derd kan worden door tweezijdige ver
dragen, zooals Duitschland wil. Frankrijk
houdt vast aan het stelsel der collectieve
veiligheid in het kader van den Volken
bond. Blum acht een algemeene regeling
van alle Europeesche problemen mogelijk.
Als Duitschland maar wil medewerken.
Om Duitschland tot die medewerking te
bewegen, wil Blum weliswaar geen ge
bruik maken van Duitschlands economi
sche nood om met dat land te marchan-
deeren, maar aan den anderen kant moet
hij toch constateeren, dat geen staat eco
nomische medewerking kan verleenen aan
een staat, die in steeds sneller tempo voort
gaat zich te wapenen. Men kan van Frank
rijk niet verwachten, aldus Blum, dat het
Duitschland helpt zich wapens te verschaf
fen, die steeds wellicht tegen Frankrijk
zelf gebruikt zullen worden. Laat Duitsch
land zijn vredeswil toonen en Frankrijk
is bereid tot samenwerking.
Deze rede van Blum is een aanvulling
van de groote rede van Eden en men ver
wacht. dat Hitler in zijn rede op 30 Januari
van antwoord zal dienen.
In Moskou is op het oogenblik weer een
groot proces aan den gang tegen Radek en
17 andere beschuldigden. Het is wel merk
waardig, maar in dergelijke Russische
pi-ocessen leggen alle beklaagden altijd de
meest ruiterlijke bekentenissen af. Zoo ook
hier. Zij bekennen, alles wat de regeering
goed uitkomt. Als alles waar is, wat be
kend wordt, zou er een wijdvertakte samen
zwering hebben bestaan om Rusland aan
Duitschland uit te leveren. In .Rusland
zelf vindt dat heilig geloof en moet vol
gens de telegrammen de verontwaardiging
groot zijn.
De overstroomingen in de Vereen. Staten
van Amerika nemen zulke afmetingen aan,
dat men van een nationale ramp spreken
kan. Het aantal slachtoffers is naar ver
houding tot den omvang van de overstroo
mingen weliswaar niet zóó groot, maar
door de ellende en het uitbreken van ziek
ten kan dit getal, nog aanmerkelijk oploo-
pen.
schoppen bereid zijn om „zooveel mogelijk
is" tegemoet te komen aan de Duitsche re
geering, doch ook dan nog is men zeer pes
simistisch gestemd of voor de eventueele
nieuwe beloften van de machthebbers in
het Derde Rijk wel voldoende waarborgen
gegeven kunnen worden, daar alle garan
ties,- die in het Concordaat uitdrukkelijk
werden verzekerd, ijdel gebleken zijn.
De overstroomingen in
de Vereen. Staten
Een nieuwe catastrophe
NAMELOOZE ELLENDE.
De overstroomingen in de Vereenigde
Staten hebben tijdens het week-end een
catastrophaal karakter aangenomen. De
staten van het Midden-Westen zijn het
ergst geteisterd, maar de watergolf heeft
thans ook ar.dere gebieden aangevallen,
zoodat in totaal tien staten, die een opper
vlakte beslaan ter grootte van .Duitsch
land, ernstig van cverstiooming te lijden
hebben.
Talrijke menschenlevens zijn aan deze
ramp ten offer gevallen, al heeft men tot
nu toe „slechts" honderd lijken geteld. Het
aantal dakloozen bedraagt echter op z'n
mmst 300.000, terwijl honderd duizenden
andere menschen de wijk hebben genomen
naar hooger gelegen vei diepingen der hui
zen en daar wachten op <len val van het
water.
De stoffelijke schade, die door de over-
strocmingen reeds is aangericht, valt moei
lijk te schatten, maar beloopt toch minstens
tien millioen dollar.
In de geteisterde gebieden heerscht na-
melooze ellende. Aan alles is gebrek, hoe
wel de autoriteiten zooveel mogelijk hulp
verleenen.
Record-hoogte van de rivier
de Ohio.
Het peil van de Ohio heeft thans de re
cordhoogte van 51 voet bereikt. Het hoogste
peil dat mon tot dusver heeft geregistreerd,
is 46 voet, namelijk in 1384. Overal in het
dal van de Ohio regent het thans en de
inwoners hebben den raad gekregen, naar
veiliger oorden te vertrekken.
De ergste ramp sedert vele
jaren.
De staten van het Midden-Westen zijn
het ergst door de overstroomingen getrof
fen, maar ook uit andere staten zooals Mis
souri, Indiana, Pennsylvania, Illinois, Ken
tucky en West Virginia komen onrustba
rende tijdingen binnen. Overal treden de
rivieren buiten de oevers terwijl het wa
ter maar steeds $tjjgt. Men neemt reeds
aan, dat de ramp de ergste is, die sinds
1913 heeft plaats gehad.
In het Kentuckydal hebben, talrijke
inwoners hun toevlucht op de heuvels ge
zocht, waar zij zich, zoo goed als het in
dergelijke omstandigheden gaat, een voor-
loopig onderdak trachten in te richten.
Intusschen houdt de stroomende regen
aan en worden steeds nieuwe gebieden
onder water gezet. In vele plaatsen staan
reeds talrijke personen gepakt en gezakt,
gereed om bij het eerste alarm de vlucht
te nemen. In Kentucky is ook als ge
volg van de overstroomingen een trein
ontspoord, waarbij tal van personen ge
wond werden.
BUITIHLAND.
Groote rede van Leon Blum over Frank-
rijk's verhouding tot Duitschland. (3de
blad).
Het proces tegen Radek c.s. te Moskou.
(3de blad).
Gevaar van burgeroorlog in China afge
wend? (3de blad).
De Japansche crisis. (3de blad).
De overstroomingen in de V. S. nemen
catastrophale afmetingen aan. (Buitenl.
Ber., 1ste blad).
Groote brand te Cincinnati. (Buitenl.
Ber., 1ste blad).
BINNENLAND.
De voorloopige candidaten voor de Twee
de Kamer ki den Kieskring Leiden. (3de
blad).
De opbrengst van liefdadigheidspostze
gels. (3de blad).
Oude man en twee kinderen bij brand
overleden. (Gem. Ber. 4de blad en 1ste
blad).
Enkele ernstige verkeersongevallen.
(Gem. Ber. 4e blad en 1ste blad).
Vervalsching van oormerken voor de
varkens. (3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
VOETBAL: De Missiewedstrijd Utrecht
Limburg eindigde in gelijk spel (11).
Voor den LV.C.B. werden SJ.C., Lisse eii
V.V.L. verslagen, Blauw Zwart won. In
den K.N.V.B. werden Be Quick cn R.F.C.
kampioen; de clubs uit Leiden en omgeving
winnen. (2de blad).
ZWEMMEN: Startverbod voor Rie Mas
tenbroek in Scandinavië. (2de blad).
SCHAATSEN: Drie nieuwe wereldre
cords van de Noorsche rijdster Laila Schou
Nilsen (2de.blad).
In vele gebieden is het bedrijfsleven lam
geslagen. In sommige plaatsen is de nood
zoo hoog gestegen, dat ev gebrek aan drink
water heerscht, hetgeen vreeselijke gevol
gen kan hebben, indien de hulpacties niet
tijdig weten in te grijper..
Noodtoestand te Portsmouth.
In de stad Portsmouth ih de toestand
Zondag nog verergerd. Op vele 'punten is
van de benedenhuizen en de eerste verdie
pingen der woningen niets meer te be
speuren en reikt het water tot aan de
raamkozijnen der tweede étages. Kanto
ren zijn gesloten. De openbare diensten
electriciteit: gas en telefoon zijn lam
gelegd.
Niet beter ziet het er uit voor Louisville.
Met man en macht is men bezig de stad te
versterken tegen den verraderlijken vijand
doch men heeft nauwelijks meer hoop. een
overstroomir.g te kunnen keeren. die, naar
n.en vreest, de hevigste zal worden in de
geschiedenis "van de stad. Er zijn reeds
2500 gezinnen uit de meestbedreigde wij
ken ondergebracht in pakhuizen, school
gebouwen enz. Te Cincinnati zijn 15.000
gezinnen dakloos. In de graafschappen is
de staat van beleg afgekondigd. In verband
met plunderingen. In Kentucky en Indiana
liggen tal van plaatsen verlaten in de onaf
zienbare watervlakte. Het water kolkt om
de huizen, zoo nu en dan drijven vreemde
voorwerpen voorbij, doch menschen zijn
n:et meer te zien: de plaatsen zijn vol
komen ontruimd.
Vele ziekte-gevallen.
Uit New York wordt nog geseind: De
overstroomingen in de dalen van de Ohio
en de Boven-Mississippi hebben in den af-
geloopen nacht den omvang van een waar
lijk nationale ramp bereikt.
Het aantal dooden bedraagt, voor zoover
bekend, zestig, terwijl de aangerichte scha
de reeds op 100 millioen dollars wordt ge
schat. 400.000 personen zijn dakloos.
Het gebrek aan voedsel en de wisselval
ligheid van het weer doen vreezen voor
epidemieën. In zekere gebieden van Ohio
en Kentucky zijn reeds honderden geval
len van griep, roodvonk en longontstekir- j
geconstateerd.