DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
LUCHTSTRIJDMACHTEN
De voorbereiding van
een toekomstigen oorlog
Het nieuwe parool van Moskou
28ste Jaargang
VRIJDAG 22 JANUARI 1937
No. 8629
S)e Ccki6clie(Soii^<3mt
DF ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bïj vooruitbetaling;
Voor Leideo 19 cent pei week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Voor de meeste Staten stond
het afgeloopen jaar in het tee-
ken van de uitbreiding der
luchtvloot. Overal werd met
koortsachtige haast gewerkt
Wij vermelden hier, wat
verschillende landen op dit
gebied praesteeren!
De „splendid isolation" waarin Enge
land zich zoolang heeft veilig gewaand, is
van geen waarde meer sinds den dag, dat
de vliegmachines het luchtruim doorklie
ven en de luchtvloten in de beslissing van
den krijg een rol spelen, welke met den
dag grooter en gewichtiger wordt. Zoo
min als op het vasteland is men veilig in
Engeland, dat over het 33 K.M. breede
Kanaal in enkele minuten bereikbaar is.
De technische vooruitgang bij den bouw
der luchtvloten is nog steeds van dien
aard dat een machine, die voor een jaar
geleden als het toppunt van volmaaktheid
bewonderd werd, thans reed£ als ver
ouderd wordt beschouwd. Met welk een
angstwekkende snelheid de omvang van
de luchtstrijdmachten in 1936 zijn toege
nomen, moge blijken uit het sobere over
zicht, dat hier volgt.
Met een aantal van 5400 vliegmachines,
die voor militaire doeleinden bruikbaar
zijn heeft
Frankrijk
tot nu toe de leiding. Zijn luchtleger be
staat uit 3157 officieren en 51.484 man
schappen. Over het jaar 1935 werd aan
de luchtmacht uitgegeven 1492.52 millioen
franc. Sindsdien werd 2000 millioen franc
besteed alleen voor den aanbouw van
nieuwe vliegtuigen. Het gewone luchtver
keer wordt door 3 groote maatschappijen
onderhouden. Zevenentwintig fabrieken
houden zich bezig met den bouw van
vliegtuigen, zestien met het vervaardigen
van motoren voor vliegmachines.
Op de tweede plaats komt dan:
Rusland
met 4136 militaire vliegmachines. Het
aantal der manschappen houdt men ge
heim, doch dit moet meer dan 50.000 be
dragen. De Russische luchtmacht is onder
verdeeld in 116 vloten met 90 afzonderlij
ke bases. Vijf fabrieken van grooten om
vang werken dag en nacht aan den bouw
van vliegtuigen, twee aan den bouw van
motoren. Daar Rusland de sterkte van zijn
strijdmacht zooveel mogelijk verheime
lijkt, wordt niet ten onrechte vermoed,
dat zijn luchtvloot veel grooter is dan
wordt opgegeven.
Italië
beschikte aan het einde van 1936 over
3300 bruikbare militaire vliegtuigen en een
luchtleger van ongeveer 44.000 man. Het
burgerlijke Luchtverkeer is in handen van
zes groote ondernemingen. Negentien fa
brieken bouwen vliegtuigen, zes fabrieken
vliegtuigmotoren.
Duitschland
verstrekt geen opgave van den amvang
zijner luchtmacht. Men schat dat deze
thans met die van Italië minstens op de
zelfde lijn kan worden gesteld. Met koorts
achtige haast werkt men in 19 vliegtuig
fabrieken en 7 motorenfabrieken aan de
verdere uitbreiding van de luchtmacht.
De Duitsche machines zijn van de beste
kwaliteit.
De Vereenigde Staten
spannen al hun krachten in om met hun
luchtvloot niet achter te geraken. Thans
beschikt men over 2700 machines, doch
volgens het in uitvoering zijnde plan zal
dit aantal in 1938 tot 4230 zijn opgevoerd.
Het luchtverkeer bestaat uit 31.251 man.
De gewone luchtvaart wordt onderhouden
door 34 verschillende maatschappijen.
Amerika telt 81 fabrieken voor vliegtui
gen en 20 voor vliegtuigmotoren.
Engeland
neemt met zijn 2050 vliegtuigen slechts
de zesde plaats in, doch zal in Maart van
dit jaar 2000 nieuwe machines ter beschik
king hebben. De groote achterstand van
Engeland zal vermoedelijk zeer binnen
kort in een voorsprong op de andere Sta
ten veranderd zijn. Het luchtverkeer is
50.400 man sterk. Engeland telt vijftien
luchtvaartmaatschappijen, dertig vlieg
tuig- en zestien vliegtuigmotarenfabrie-
ken. De Engelsche machines zijn van uit
stekende hoedanigheid.
Japan
heeft een luchtvloot van 2050 machines
met een luchtleger van 22.000 man. Aan
de uitbreiding wordt met snelheid ge
werkt.
Polen
legt zich in den laatsten tijd groote offers
op voor de zeer dringende uitbreiding zij
ner luchtmacht. Aan het einde van 1936
bestond de luchtvloot uit 1510 vliegtuigen
waarvoor 14.300 geoefende manschappen
aanwezig waren.
Van de Kleine Entente
moet Tsjecho-Slowakije over 1398, Yoego-
Slavië over 940 en Roemenië over 810
oorlogsvliegtuigen beschikken. Zeer inten
sief wordt in deze Staten aan de uitbrei
ding en verbeterig der luchtvloot gewerkt,
vooral in Tsjecho-Slowakije dat zijn land
van alle zijden door de luchtvloten der
omringende landen bedreigt acht.
Laten wij hopen en bidden, dat al deze
voorbereidselen voor een wereld-oorlog
niet tot den wereld-oorlog mogen leiden!
Er mag geen Katholiek zijn, die niet
bidt en smeekt, in offer en gebed, om
die ontzettende ramp af te wenden.
Intusschen moeten ook wij in Neder
land wèl voorbereid zijn op de mogelijk
heid dat werkelijkheid zal worden, waar
toe al die voorbereidingen dienenOns
land moet doen, wat het ter zelf-verdedi-
ging in een eventueelen oorlog doen kan;
en zich daarop voorbereiden.
De wereld
in vogelvlucht
Er komen vandaa- ernstige berichten
binnen uit verschillende deelen van de
wereld.
Zoo maken telegrammen uit Vaticaan
stad melding van een ongunstige wending
in den gezondheidstoestand van Z. H. den
Paus. Er zouden zich verschijnselen van
koud vuur voordoen wat een buitenge
woon ernstige complicatie zou zijn. De
vele audiënties, welke de Paus de laatste
dagen heeft verleend en de moeilijkheden,
welke in die audiënties zijn besproken,
hebben den Paus geen goed gedaan. Toch
stelt de Paus het op prijs om ondanks alles
nog eenmaal met den Duitschen kardinaal
v. Bertram te spreken, waaruit men kan
afleiden hoe groot de bezorgdheid van den
H. Vader is over den toestand der Kerk in
Duitschland.
Uit Japan komen berichten over qen
zware crisis tussehen de regeering-Hirota
en de oppositie in het parlement. Het is
gisteren tot een botsing gekomen omtrent
het regeeringsbeleid o.a. inzake de poli
tiek in China. De zitting van het Japan-
sche Lagerhuis is gedurende een paar da
gen geschorst en men acht let niet on
waarschijnlijk, dat het parlement ontbon
den zal worden, als de regeering intusschen
niet tot overeenstemming is gekomen met
de partijen. Het is hier weer de oude span
ning tussehen de militairen, die aansturen
op een „stevige" politiek in China, en de
burgerlijke elementen, dif een gematigd
optreden vvenschen Een dei sprekers be
schuldigde den minister van buitenland-
sche zaken ervan, een even geheimzinnige
als kleingeestige politiek gevoerd te heb
ben. De buitenlandsche politiek van Japan
heeft slechts tot mislukkingen geleid, niet
alleen tegenover China ei. Sovjet-Rusland,
maar ook tegenover Duitschland", zeide
deze spreker.
Uit Spanje komt, zooals de laatste dagen
weer gebruikelijk is, weinig nieuws.
Ten slotte wordt verteld, dat Hitler in
zijn rede op 30 Januari op het voorbeeld
van Engeland en Frankiijk een garantie
zal aaqbieden van België's onafhankelijk
heid. Men zou een dergelijke verklaring in
België natuurlijk ten zeerste toejuichen,
maar vooreerst is de verklaring nog niet
afgelegd en vervolgens is het de vraag of
België toch niet zal voortgaan met het
versterken van zijn leger, in de meening
dat naast al die verklaringen toch een dik
ke stok ook een veilig gevoel geeft.
Het Comité van Katholieke Actie „Voor
God" schrijft ons:
De bevelen van Moskou worden opge-
volgt met een stiptheid, die zelfs de veel
geroemde volgzaamheid der Nederland-
sche Katholieken vér achter zich laat. Als
het wereldcongres van de Communistische
Internationale aanspoort tot voorzichtig
heid, wordt de C.N.P. op slag zeer dege
lijk en burgerlijk en zou zij zich, als dit
niet al te opzichtig was, het liefst tooien
met een oranje-kokarde, die immers het
symbool is van de historische vrijheid der
Nederlanden. De jeugd is iets minder
volgzaam, heeft een uitgesproken afkeer
van „Volksfronterij" en kan, ook onder
de roode vaan maar moeilijk maar eer
lijkheid bedwingen.
Toch is de Communistische Jeugdbond
gehoorzaam gebleven. In navolging van
de Internationale van de Grown-up heeft
de Communistische Jeugd-Internationale
op haar wereldcongres van 1935 besloten,
dat het onjuist is, de jeugd in gesloten
communistische vereenigingen te organi-
seeren. en heeft zij tevens vasteeleed. dat
het in de toekomst de taak van de Inter
nationale zal zijn haaf doe] te bereiken
door middel van celvoóning in bureerlijk-
democratische. fascistische en religieuse
jeugdorganisaties. t|
Ook in Nederlaijd heeft men het
nieuwe parool opgevolgd en is men
gekomen tot de oprichting van de
Vereeniging" voor Cultuur. Ontwikke
ling en Ontspanning (de V.C.O.O.). In
Amsterdam blijkt deze nieuwe ver
eeniging reeds succes gehad te heb
ben. Volgens een oïficicuse opgave in
het eigen orgaan „Wij Willen" be
droeg het ledenaantal op het eind van
het afgeloopen jaar 3000.
Op de algemeene ledenvergadering van
27 November werd de volgende doelstel
ling geformuleerd: „De jongeren te orga-
niseeren en te vereenigen onder voortdu
rende zorg vóór de alzijdige maatschap
pelijke en cultureele belangen: haar door
het verrichten van cultureel werk en het
bevorderen van kennis en ontwikkeling op
te voeden, daarbij steunende op de voor
uitstrevende richtingen in het Nederland-
sche volk, opdat zij gezamenlijk zullen
werken voor een gelukkig leven, dat aan
de materieele en geestelijke eischen be
antwoordt, die hieraan gesteld mogen
worden". Men vergeve ons het lange ci
taat. voor wie tussehen de regels door
kan lezen, is commentaar overbodig.
Het programma dat de V.C.O.O. \an
haar jeugdige leden voorlegt, is aantrek
kelijker dan dat van welke jeugdvereeni-
ging dan ook. Dansen, veel dansen (26 De
cember was het „Kerstbal", 2 Januari het
„Oliebollenbal") alle takken van sport, tot
schermen en zweefvliegen toe, muziek, ton-
neel, filmvoorstellingen, talenonderricht
en ontwikkelingscursussen.
Bij deze cursussen staan die in de poli
tiek en de economie voorop. Van welken
aard deze colleges zijn, kunnen we in het
lijfblad van de Amsterdamsche vereeni
ging lezen. Zoo sprak op 11 December Ko
Beuzemaker over de Fransche revolutie;
op 18 December hield een „deskundige"
een voordracht over; „De jeugd en net
huwelijk", enz. Ieder nummer is voor on
geveer drie-wart gevuld met bijdragen
over de verschrikkingen van het fascis
me en met propaganda-artikelen voor de
„hulp aan Spanje" actie. Een enkel stuk
je over luchtvaart (dikwijls nog onder
een opschrift als: Fokker bewijst den vre
de een slechten dienst), vertegenwoor
digt de cultureele bezorgdheid van de re
dactie terwijl een Denksport-pagina voor
de beloofde ontspanning zorgt.
In het Decembernumber van het vorig
jaar heeft een medewerker het Dienstbo-
denvraagstuk onder de loupe genomen.
Aan de jeugdige lezeres wordt op bevatte
lijke wijze verteld waarom de meisjes van
tegenwoordig geen dienstbode willen wor
den: Natuurlijk is een van de belangrijk
ste oorzaken waarom het moderne meisje
geen dienstbode wil woiden het feit dat
de „mevrouw bij wie de meisjes in dienst
zijn haar meestal behandelt als absoluut
minderwaardig". In de keuken moeten zij
eten theedrinken enz. en altijd met „ja"
en „nee" en „astublieft mevrouw" klaar
staan. Zij verliezen gauw haar gevoel van
eigenwaarde en haar persoonlijkheid, als
zy tenminste niet als „brutaal" op straat
worden gezet., Het stukje besluit met een
opwekking om te weerstaan aan de
eischen van het Departement van Sociale
Zaken dat het meisje wil dwingen een
dienstbode-cursus te volgen.
Van een jeugdig lid nam de verant
woordelijke redactie in het laatstversche
nen nummer een paedagogische bijdrage
op onder het motto „Gekooid en mishan
deld".
„Tot mijn dertiende jaar, schrijft de
jongen, ben ik van de eene Kerk in de
andere gestopt, heb nooit mijn vrije ont
wikkeling gehad. Ik hield veel van lezen,
vooral van die geschiedenisboeken, die
uitbeelden, hoe de menschen steeds voor
de vrijheid gevochten hebben. Dan las ik
van de Inquisitie en begon de Kerk te ha
ten, omdat, zij steeds menschen in onwe
tendheid hield, zooals bij ons thuis".
Den laatsten tijd is de V.C.O.O. buiten
Amsterdam haar actie begonnen. Ook de
katholieke jeugd tracht zij met haar pro
paganda te bereiken en er zijn reeds ver
schillende gevallen bekend, dat katholie
ke jongens en meisjes zich door het aan
lokkelijke programma hebben laten ver
leiden en zonder het zelf te weten
onder den invloed van de verkapt-com
munistische jeugdorganisatie zijn gekomen.
Met dansen, filmvoorstellingen en
zweefvliegen wordt de jeugd uit het
huisgezin en uit de Kerk gelokt. Al
leen de omzichtigheid en de toewijding
van christelijke ouders en opvoeders
kan haar voor beiden behouden!
*r" Niet tegen het geweten
handelen!
't Is zeer opvallend, hoe telkens door
draai-redeneeringen wondt getracht, te be
wijzen, dat Katholieken in ons land, die de
N. S. B. steunen, én met al hun invloed,
heel krachtig steunen, even goed Katho
liek zijn, als wie ter wereld dan ook
ondanks de bekende beslissing van het
Episcopaat.
In het laatste nummer van „Volk en
Vaderland" wordt dit aldus beredeneerd:
Wij katholieke N. S. B.'ers begrijpen
niet, dat wij tegen de leer van Christus in
gaan. Wij kunnen dus niet zondig in ge-
v eten dwalen. En zoo wordt er dan ge
vraagd houden wij dan toch op goed
Katholiek te zijn? Tevoren is er gecon
stateerd, dat „je nooit tegen je geweten
mag handelen."
Wij aanvaarden, dat een Katholiek
nooit mag handelen tegen wat zijn geweten
hem voorschrijft. Men lette er echter op,
dat.... b.v. eigenwijsheden niet vereen
zelvigd mogen worden met gewetensuit
spraken!
Volkomen waar is, dat een Katholiek
die niet begrijpt, die niet weet, dat hij op
een of ander punt van de leer van Chris
tus afwijkt, niet zondig in geweten
dwaalt. Men lette er echter op, dat.er
óok een schuldig niet-begrijpen, niet-we
ten bestaat!
Maar uit dat alles volgt nog niet, dat
een Katholiek, die, objectief be
schouwd, lijnrecht ingaat tegen wat
het wettig kerkelijk gezag verlangt en
eisebt, goed Katholiek zou zijn. Natuurlijk
niet. Als men zoo redeneert, dan zou ten
slotte iedere in goeden trouw dwalende
een goed Katholiek zijn!....
Kort en duidelijk: 't Is niet aan ons, om
te beoordeelen, of en in hoeverre een Ka
tholiek, die afwijkt van wat het wettige
kerkelijk gezag verlangt en eischt, sub
jectief verkeerd doet. 't Is niet aan ons
om dien Katholiek te veroordeelen. Maar
wel mogen wij constateeren, dat hij o b-
jectief afwijkt van de normen, die
moeten worden gesteld voor het beleven
der katholieke leer.
Wij meenden, dit even kort, maar, naar
wij hopen, duidelijk te hebben moeten zeg
gen. En hieraan voegen wij nog toe, dat
ieder onzer zich herinnere en daadwer
kelijk beleve, dat in en boven alles heer-
schen moet de liefde de liefde in onze
verhouding tot al onze mede-menschen, de
waarachtige liefde óók in de ver
houding tussehen Katholieken en andere
Katholieken, die N. S. B.'er zijn.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
's Pausen toestand wordt precair (2de
blad).
Geruchten, dat Hitier België's onschend
baarheid wil garandeeren. (2de blad).
Bomaanslagen tc Lissabon. (2de blad).
Heftige botsingen in het Japansche La
gerhuis tussehen regeering en oppositie.
(2de blad).
BINNENLAND.
regeling van het autovervoer
van personen; een onderhoud met ir. Th.
iVL B. van Marle. (4de blad).
Meisje op onbewaakten overweg bij
Bunnik door trein overreden en gedood.
(3de blad).
Smokkelauto rijdt ambtenaar omver, die
aan de bekomen verwondingen overleed.
(3de en 1ste blad).
Predikant uit Muntendam te water ge
reden en verdronken. (1ste blad
DE HEVIGE OVERFTROOMINGEN IN
OHIO.
Duizenden personen dakloos.
CINCINNATI, 22 Jan. (A.N.P.) De over
stroomingen in het dal van de Ohio heb
ben reeds 80.000 personen uit hun huizen
verdreven. Duizenden personen verkeeren
in gevaar.
Een stad moest geheel worden ontruimd,
terwijl van andere plaatsen geheele buur
ten moesten worden geëvacueerd.
Het bedrijfsleven is in deze gebieden vol
komen lamgeslagen. Er is niet voldoende
drinkwater, hetgeen vreeselijke gevolgen
heeft.
De schade wordt reeds op millioenen dol
lars geschat.
In tien staten is aanzienlijke schade aan
gericht wegens dooi en hevige regens.
Uit Portsmouth (Ohio) wordt gemeld,
dat om vier uur alarm werd geslagen om
de 13.000 bewoners der lager gelegen stads-
deelen te waarschuwen, dat het noodig was,
dat zij vóór acht uur hun huizen zouden
verlaten.
Op dat uur zullen n.l. de riolen, welke
uitmonden op de Ohio worden geopend om
het water gelegenheid te geven de- lager
gelegen stadsdeelen te overstroomen. Men
acht dat beter dan de dijken bloot te stel
len aan den ontzettenden druk der nog
steeds wassende watermassa's.
ZEVEN MIJNWERKERS OM HET
LEVEN GEKOMEN.
LONDEN. 22 Januari (A.N.P.). De di
rectie van de mijn „Markham" bij Chest-
terfield deelt mede, dat de zeven mijnwer
kers omtrent wier lot men na de ontplof
fing van gistermiddag in het onzekere ver
keerde, dood zijn. Het ongeluk geschiedde
tijdens de aflossing der ploegen.
BOMAANSLAGEN IN PORTUGAL.
Maatregelen van ministerraad.
LISSABON, 22 Januari. (A.N.P.) De
noodzakelijke en dringende maatregelen
zullen worden genomen met het oog op de
aanslagen, welke in het na afloop van de
in de particuliere woning van Salazar ge
houden kabinetsraad uitgegeven communi
que een communistische manoeuvre worden
genoemd.
De aan het gebouw der radioclub aange
richte schade is genoegzaam hersteld om
de uitzendingen te kunnen hervatten.
In het geheele 'land is het rustic.