MAANDAG 18 JANUARI 195,
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
28ste Jaargang
No. 8625
3)e £cid&cfi£6oii/fca/itt
9F ABONNEMENTSPRIJS bedraagt brj vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent pel week i 2.50 per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. - Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 tl
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
V „Twee op één"-stelsel
Het moet bekeken worden! Eenvoudig,
omdat 't lang niet a priori vaststaat, dat
door dit stelsel de jeugdwerkloosheid niet
zou kunnen worden ingekrompen. Integen
deel!
Het is zeker, dat door dit stelsel in ieder
geval minder jonge menschen aan den ar
beid worden ontwend. Dus er moeten zich
wel zéél ernstige bezwaren tegen verzet
ten, om een niet-invoering te motiveeren!
't Is echter duidelijk, dat de Overheid
hier zou moeten medewerken. Aan par
ticulier initiatief alléén kan een dergelijke
zaak niet worden overgelaten.
Wij nemen in dit verband met belang?
stelling kennis van de volgende mededee-
ling in „het Handelsblad".
Ten gemeentehuize te Hengelo is op ini
tiatief van den „Kring Twente voor ont
wikkeling en ontspanning van werkloo-
zen" een vergadering gehouden ter bespre
king van de opleiding van werklooze tex
tielarbeiders. Aanwezig waren vertegen
woordigers van het Ministerie vap Sociale
Zaken, van gemeentebesturen, van werk
geversorganisaties en commissie van toe
zicht op het Nijverheidsonderwijs en van
commissies voor cultureele werkloozen-zorg
in Twente.
De heer N. H. de Graaf, hoofd-contro-
leur, verbonden aan het Departement van
Sociale Zaken, afdeeling cultureele werk-
loozeiuorg, hield een inleiding over de
opleiding van werklooze textielarbeiders in
het „twee op één"-stelsel. Spr. stelde na
mens het Departement voor, te overwegen
of door het z.g. „twee op één" stelsel meer
jeugdige werkloozen in de textielbedrijven
kunnen worden opgenomen.
Dit stelsel, dat reeds in enkele bedrijven
van ons land is ingevoerd, beoogt, als be
kend, bij het aannemen van jeugdige werk
krachten in den leeftijd van 14 tot 21 jaar,
als er plaats is voor één, er toch
twee aan te stellen, die ieder een
halven dag in het bedrijfsleven worden op
genomen en het andere deel van den dag
aan de vakopleidingscursussen zullen deel-
nemn. Bij de bedrijven van de telefoon
centrale in Den Haag en de staatsmijnen in
Limburg heeft dit stelsel in de practijk de
gewenschte resultaten opgeleverd.
De regeering is bereid bij eventueele in-
in plaats van één werkkracht voor volle da-
voering voor de textielindustrie in Twente
de grootere sociale lasten, welke uit dit
stelsel voortvloeien van de werkgevers
over te nemen.
Na deze inleiding volgde een uitvoerige
gedachten wisseling, waarbij door verschil
lende besprekers bezwaren tegen bedoeld
stelsel werden ontwikkeld.
De vergadering benoemde vervolgens een
commissie, om dit vraagstuk te bestudeeren.
Oók voor volwassen arbeiders zou het
,.twee op één"-stelsel overwogen kunnen
worden. Hier zou het, ongetwijfeld, op
grootere moeilijkheden stuiten. Maar ook
dat voor volwassen arbeiders deze moei
lijkheden onoverkomelijk zijn, staat o.i.
lang niet vast!
IntusSChen zien wij met belangstelling uit
raar het resultaat van een onderzoek der
Twentsche Comissie. Zij heeft reeds, zoo
als hierboven medegedeeld, voorbeelden
uit de practijk vóór zich. dat 't kan en goed
gaat.
RÜSLANDS HANDEL MET HET
BUITENLAND.
Nederland neemt zesde plaats in.
MOSKOU, 18 Jan. (A. N. P.). Vol
gens opgave van het hoofdbureau der doua
ne bedroeg de buitenlandsche handel der
Sovjet .Unie in elf maanden van het vo
rige jaar 2.456.000 roebel, tegen 2.392.531.000
roebel in rezelfde periode van 1935. Hier
van kwam op rekening van den uitvoer
1.238.876.000 en van den invoer 1,217.249.000
roebel. In het handelsverkeer met de Sov
jets neemt Nederland de zesde plaats in, na
Engeland, Duitschland, Amerika, België
en Iran, en vóór Frankrijk, Japan, Tsjecho-
Slowakije en Turkije. De uitvoer naar
Nederland bedroeg 50.455.000 en de
invoer uit Nederland 64.710.000 roe
bel.
Dankbetuiging van
Z. H den Paus
Zijne' Hoogwaardige Excellentie Mgr.
Paolo Giobbe, de Apostolische Internuntius
in Den Haag, ontving uit Vaticaanstad het
volgende op 10 Januari gedateerd schrijven.
Hoogvaardige Excellentie,
De Heilige Vader is Uwe Hoogwaardig
ste Excellentie, de autoriteiten en alle ge-
loovigen der edele Nederlandsche natie bij
zonder dankbaar voor het hartelijk ge
meenschappelijk medeleven in zorg voor
zijn kostbaar welzijn.
Voor de vurige gebeden, met zulk een
verheven ijver gericht tot den Heer, vraagt
Zijne Heiligheid aan den Gever van alle
goeds een waardige belooning; en, met het
vurig verlangen, dat eeD zoodanige kinder
lijke aanhankelijkheid voor den Vader der
Christenheid moge voortduren, schenkt Hij
allen van ganscher harte Zijn Zegen,
Met gevoelens van oprechte en bijzondere
hoogachting verblijf ik van Uwe Hoog
waardigste Excellentie de dienaar
w.g. E. KARDINAAL PACELLI.
Haarlems Bisschop richt
zich tot zijn Diocesanen
Gisteren is in alle kerken van het Bis
dom Haarlem onderstaand schrijven voor
gelezen van Z. H. Exc. den Bisschop van
Haarlem.
Beminde Geloovigen.
Nu Wij op het punt staan den eersten
verjaardag te vieren Onzer plechtige Bis
schopswijding, zijn Wij vervuld van in
nige dankbaarheid voor de onnoemelijk
vele zegeningen, welke in dit jaar over Ons
zeiven en over Ons Bisdom gekomen zijn.
Diep zijn Wij getroffen door de algemeene
daadwerkelijke medewerking eri steun,
welke Wij gestadig mochten ondervinden
van Onze beminde Priesters en van al
Onze dierbare Diocesanen. Een woord van
bij zonderen dank willen Wij richten tot al
degenen, die geluisterd hebben naar Ons
woord, ook als het niet met hun eigen
inzicht strookte een woord van dank aan
allen, die zoo mild en zoo rijkelijk gehoor
gaven aan onze herhaalde oproep tot steun
aan de noodlijdende parochies dank ook
aan allen, die Ons steunden door hun vol
hardend gebed. Dat gebed verkrijgt voor
Ons den zegen Gods. En Ons gebed wordt
zeker verhoord als Wij het aan God aan
bieden door de handen van de Allerzaligste
Maagd en Moeder Gods Maria, onder wier
bijzondere bescherming Wij Ons ambt en
Ons iBsdom hebben gesteld, en aan wie Wij
Ons Bisdom hebben toegewijd.
Omdat Wij diep overtuigd zijn van Onze
behoefte aan Gods hulp en van uw verlan
gen om Ons daarin te steunen, durven Wij
u opwekken om ook dit jaar met Ons de
novene te houden van 2 tot 11 Februari,
d.i. van Maria Lichtmis tot en met het feest
van Hare verschijning te Lourdes. Dan
bidden Wij iederen dag een gedeelte van
den Rozenkrans. Waar dit geschikt kan ge
schieden en waar dit door de eerwaarde
heer en Pastoors en Rectoren wordt ver
langd, geven Wij hun bij dezen gaarne ver
lof om gedurende die dagen gemeenschap
pelijke oefeningen te houden met uitstel
ling van het H. Sacrament. Tevens schrij
ven Wij voor, dat op Zondag 7 Februari
in alle kerken en kapellen de toewijding
aan de H. Maagd publiek zal worden her
nieuwd. Met blij vertrouwen gaan Wij dan
de toekomst weer tegenjoet.
Gegeven te Haarlem 13 Januari 1937.
f JOANNES PETRUS,
Bisschop van Haarlem.
KERKNIEUWS
BENOEMINGEN BISDOM HAARLEM.
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem heeft
benoemd:
tot Rector te Amsterdam (St. Elisabeth-
gesticht) den Weleerw. heer L. Ph. J. Pau-
lussen;
tot Pastoor te Heemskerk den Weleerw.
heer L. C. van der Nou weiand;
tot Pastoor te Zuidenneer den Weleerw.
heer A. L M. Rusch, thans Kapelaan te
Amsterdam (H. Vincentius a Paulo).
Tweebekende zweef
vliegers neergestort
Vliegtuig in vriile bij
Nootdorp
INSTRUCTEUR P. BOSCH
GEDOOD
HOEKSTRA BRAK EEN BEEN.
De twee instructeurs van het Neder-
landsch Instituut voor Zweefvliegen de
heer en J. K. Hoekstra en P. Bosch vlogen
Zaterdagmiddag in het motorvliegtuig van
het instituut, den Pander PH-AIT.
Het schijnt, dat omstreeks half vier nabij
Nootdorp het toestel nadat het in de
„vrille" was gebracht op ongeveer 800
meter hoogte, niet meer door de piloten er
uit gebracht kon worden, waardoor een
catastrofe helaas niet meer kon worden
vermeden.
Het toestel werd geheel vernield.
De heer Bosch werd doodelijk gewond,
terwijl de heer Hoekstra een been bleek te
hebben gebroken.
Beiden werden naar het ziekenhuis St.
Antomushove te Voorburg vervoerd, waar
de heer Bosch na aankomst is overleden.
De toestand van den heer Hoekstra is naar
omstandigheden redelijk wel.
De heer Hoekstra was met het Pander
toestel van het Nationaal Zweef instituut,
dat gebruikt werd om zweefvliegtuigen de
lucht in te sleepen aldus de „Tel."
omstreeks drie uur opgestegen om den heer
Bosch nog eens in de lucht enkele vlieg-
details bij te brengen. De heer Hoekstra is
hoofdinstructeur van liet Nationaal Zweef-
instituut en in het bezit van het gewone
vliegbrevet, de heer Bosch was als instruc
teur voor het zweefvliegen werkzaam en
heeft op 12 November op Ypenburg zijn
motorvliegbrevet A gehaald.
De eigenaar van een boerderij aan den
Polderweg te Stompwijk, de heer C. Mooy
man, zag hen op groote hoogte in lucht
allerlei toeren verrichten, welke een vlot
verloop hadden. Toen het Pandervliegtuig
ter hoogte van zijn boerderij was gekomen,
zoo vertelde de heer Mooyman, zag hij eens
klaps, dat er iets met het toestel niet in
orde was.
De motor bleef gewoon doorwerken,
maar het toestel verloor ineens hoogte en
kwam als een dwarrelend blad naar be
neden. Men kon zien, dat de bestuurder
alle pogingen deed om uit de vrille te ge
raken en werkelijk, op een 50 meter van
den grond, scheen het of het de bestuurder
zou gelukken om het sportvliegtuig weer
omhoog te trekken.
Het geleek even stil te staan in de Lucht.
Doch toen was het ineens weer mis en
volgde een snelle en noodlottige daling.
Het toestel was precies boven den hoek van
Jn weiland, dat omringd is door een breede
sloot. Even raakte de Pander den grond en
daarop rolde het toestel een twintig meter
verder, waarbij het eenige malen over den
Kop sloeg. De vleugel kwam in aanraking
met prikkeldraad, dat om het weiland is en
met een grooten slag bleef het toestel voor
de sloot liggen, terwijl een gedeelte van de
machine boveri water bleef hangen.
De heer Hoekstra bij kennis.
De heer Mooyman, die het ongeluk vlak
boven zijn hoofd had zien gebeuren, snelde
met nog een paai boeren naar de plaats van
de ramp en zag, dat de eerste bestuurder,
die de heer Hoekstra bleek te zijn, vol
komen bij kennis was. De tweede bestuur
der, de heer Bosch, die achter den heer
Hoekstra zat, verloor veel bloed en was
reeds bewusteloos.
Toen de heer Mooyman met behulp van
de anderen de beide piloten uit het toestel
wilde halen,'wilde de heer Hoekstra'dit
eerst niet hebben, daar zij beiden met rie
men aan het toestel vastgebonden waren
en zij beiden zoo leelijk in de knel zaten,
dat het niet zoo gemakkelijk zou gaan, hen
te bevrijden.
Direct werden de geneesheeren in Stomp
wijk en Voorburg gewaarschuwd, die spoe
dig ter plaatse waren met de politie en de
burgemeesters van Nootdorp en Stompwijk,
de heeren H. C. A. M Schölvinck en W, J.
H. J. M. Keyzer.
Men maakte nu de beide slachtoffers uit
het vliegtuig los en bemerkte weldra, dat
de toestand van den heer Bosch hopeloos
was. Daarentegen bleef de heer Hoekstra
bij volle kennis Toen kort na het ongeval
een ander* sportvliegtuig uit Ypenburg
boven het terrein van het ongeluk kwam
vliegen, om poolshoogte te nemen wat er
eigenlijk gebeurd was, wuifde de heer
Vreeselijk auto-ongeluk
tusschen Ede en
Arnhem.
AUTO TEGEN EEN BOOM IN
BRAND GEVLOGEN.
Inzittende dame verbrand, twee
heeren gewond.
Gistermorgen omstreeks half twaalf is
op den betonnen weg EdeArnhem, een
ernstig auto-ongeluk gebeurd, dat één per
soon het leven heeft gekost, terwijl twee
personen ernstig gewond werden.
Eén auto, bestuurd door den heer Kehrer
uit Huis ter Heide, welke in de richting
Arnhem reed, is vermoedelijk door de
gladheid van den weg geslipt. De auto, die
tegen een boom terecht kwam, welke op
opgeveer 20 M. afstand van den weg
stond, raakte vrijwel onmiddellijk in brand.
De heer Renes, die met zijn wagen ook
in de richting Arnhem reed, en even te
voren door den heer Kehrer was inge
haald, trachtte nog met behulp van het
toegeschoten publiek mevrouw Kehrer,
die naast den bestuurder gezeten was, en
reeds het bewustzijn verloren had, uit de
auto te bevrijden, hetgeen echter niet
mocht gelukken, zoodat mevrouw Kehrer
in de vlammen omkwam.
De bestuurder en nog een heer. die ach
terin den wagen gezeten was, werden bei
den ernstig aan de beenen gewond. Deze
beide slachtoffers zijn per ziekenauto naar
het gemeenteziekenhuis te Arnhem ver
voerd.
De inspecteur van politie Beemsterboer
uit Arnhem en Je commissaris van politie
Hulsman uit Ede, waren met eenige agen
ten uit beide gemeenten, spoedig op de
plaats van het ongeluk aanwezig.
Het verkeer, dat op den met ij zei bedek
ten weg levensgevaarlijk was, was na het
ongeluk eenigen tijd gestremd.
Het stoffelijk overschot van mevrouw
K. is naar het lijkenhuisje te Ede ver
voerd.
Nader vernemen wij nog, dat het onheil
plaats vond op een recht gedeelte van den
weg, tusschen de woning van den heer
Slagmolen en „'t Planken Wambuis". De
wagen van den heer Kehrer had toen naar
schatting een snelheid van 80 tot 90 kilo
meter. Onlangs heeft men de daar langs
den weg staande boomen gekapt. De auto,
welke door de gladheid slipte, vloog over
het rijwielpad en over een droge sloot te
gen een Verder in de heide staanden boom,
waar zij terstond in brand vloog, waarvan
mevrouw Kehrer het slachtoffer werd.
De heer Renes, die met zijn wagen pas
seerde, gelukte het den bestuurder en den
achter in de auto zittenden heer van der
Heuvel uit Mühlheim/Ruhr uit den bran
denden wagen te trekken. Beiden hadden
gecompliceerde beenbreuken opgeloopen.
Pogingen, die in het werk werden ge
steld om het vuur te blusschen, bleven
vruchteloos, vooral nadat de benzinetank
van de auto was gesprongen.
De toestand van de gewonden, die in
het gemeente-ziekenhuis te Arnhem zijn
opgenomen, is niet levensgevaarlijk.
De resten van de auto zijn naar het po
litiebureau te Ede vervoerd en in ver
band met het onderzoek in beslag geno
men. Gistermiddag heeft de substituut-of
ficier, mr. J. Th. E. C. baron Speyart van
Woerden, zich op de plaats van het ongeluk
op de hoogte gesteld, van het tragische
gebeuren.
Voor een photo verwijzen wij naar pag. 8
Hoekstra den bestuurder van dit toestel
zelfs nog toe.
Het toestel was totaal vernield. Het werd
onder bewaking van de maréchaussee ge
steld, om heden naar Ypenburg te worden
overgebracht. Vanwege den Rijkslucht
vaartdienst hebben later ambtenaren een
uitvoerig onderzoek naar de oorzaak van
het ongeluk ingesteld.
Nog niet lang geleden had de heer Hoek
stra een klein ongeval met de „Schelde-
musch" waarmede hij een noodlanding
moést uitvoeren, hétgeen hij zeer bekwaam
aeed juist in het midden van de Rijswijk-
sche wielerbaan.
Het slachtóffer, de heer Bosch, was 25
jaar oud en niet gehuwd.
Op pag. 5 geven wij een photo van het
ongeluk.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Nieuwe strijd om Madrid en Malaga. De
antwoorden van Rusland en Frankrijk in
zake de vrijwilligerskwestie. De Duitschers
in Marokko. (3de blad).
Duitscbe bisschoppen op audiëntie bij
den Paus. (3de blad).
Een lastercampagne tegen den hertog
van Kent. (3de blad).
In Noord-China zou een wapenstilstand
zijn bereikt. (3de blad).
Gruwelijke moord in België. (Buitenl.
Ber. (3de blad).
Oproer in Canadeesche gevangenis. (Bui
tenl. Ber. 3de blad).
Treinramp in China. (Buitenl. Ber., 3de
blad).
BINNENLAND.
Benoemingen in het Bisdom Haarlem.
(Kerkn., 1ste blad).
Op den weg EdeArnhem vloog gisteren
een auto tegen een boom in brand; de in
zittende dame verbrandde, twee andere in
zittenden werden gewond. (1ste blad).
Leerling-machinist te Amsterdam cloor
locomotief overreden en gedood. (Gem.
Ber. 3e blad).
OMGEVING.
Doodelijk vliegongeluk bij Nootdorp.
(lste blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Voetbal: Uitstekend geslaagde lei
dersdag van het District Leiden van den
D.H.V.B. Ajax werd eerste afdeelings-
kampioen in den K.N.V.B. Gelijke spelen
voor clubs uit Leiden en Alphen. (2de blad)
Dank van H. M, de Koningin
De Gouverneur-generaal ontving
van H. M. de Koningin het volgend
telegram:
„Ontvang voor uw gelukwen-
schen mijn oprechten dank. Ik ver
zoek U, allen die gelukwenschen
zonden, mijn erkentelijkheid over te
brengen."
get. WILHELMINA.
P. G. HOCKS