STADS
NIEUWS
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
28ste Jaargang
DONDERDAG 14 JANUARI 1937
No. 8622
cbelveSoii^ant
SF ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij Toonritbetaling:
V oor -Leideo 19 cent pel weeki 2.50 per kwartaal
Bjj onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's ver=
krijg Laar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE IS II.
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeel in gen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur e&
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
Is zij belachelijk?
Wie?
De contributie, welke de leden van de
R.K. Staatspartij betalen.
De socialistische pers vindt van wel. Zij
schreef eergisteren over „de belachelijke
lage contributie", welke de leden van de
R.K. Staatspartij betalen. Daardoor ver
klaarde zij.... de groote toename van het
aantal leden!!
Is die contributie belachelijk laag.
Ja en neen.
Als minimu m-contributie kan zij
worden aanvaard; kan zij zou ook nog
wel als zoodanig hooger mogen zijn! B e-
lachelijk is zij echter niet als mini-
m u m-contributie.
Maar belachelijk is deze m in i-
mum-contributie wel, als zij betaald
wordt door menschen, die 't niet arm heb
ben. Belachelijk is 't inderdaad, als beter
gesitueerden, wel-gestelden, wel meer be
talend, dan het minimum-bedrag, tóch nog
een bedrag contribueeren, dat zéér laag
moet worden genoemd....
Zij, diie wij hier op 't oog hebbein, moes
ten ear eens toe kunnen komen, om vrij
willig hun contributie te verhoogen,
royaal te verhoogen.
Zeker, men kan de contributie voor de
E.K. Staatspartij niet vergelijken met de
contributie voor de S.D.A.P. Menige
katholiek, die lid is van de R.K. Staatspar
tij, contribueert daarnaast nog voor.... wij
zullen maar niet pogen, een Jijstje saam te
stellen! Bij verreweg de meeste leden van
de S.D.A.P. is dit héél anders. Dit verschil
moet erkend en maakt ook de lage contri
butie voor de R.K. Staatspartij niet zóó
belachelijk, als zij schijnt! Niet zóó be
lachelijk. Maar belachelijk is zij in vele ge
vallen!
Ontstellende mentaliteit
De „Maasb." publiceert, met toestem
ming van den schrijver, het volgende frag
ment uit een brief welken het blad ont
ving naar aanleiding van den Kerstbood
schap van den H. Vader.
„Het zal voor velen, met een scher
pen blik op de hoogst ernstige situa
tie in Europa niets meer of minder zijn
geweest dan een klap in het gezicht;
in ieder geval een enorme ontnuchte
ring. Het is wel het allerbeste bewijs,
hoe de hoogste kerkelijke autoriteit,
zich bewegend buiten kerkelijke aan
gelegenheden, d e e r 1 ij k mistasten
kan, Wat.... in de practijk te veel
voorkomt.De gruwelijkste lafheid
d i e o o i t in de menschel ij ke geschie
denis zou zijn voorgekomen, zou men,
dank zij de vergissing van den H. Va
der kunnen goed praten. Ontstellend
is 't wanneer men er over nadenkt.
Want vanzelfsprekend, sta ik op 't
standpunt, dat de H. Vader in zijn groo-
ten ijver voor den vrede, de feite
lijke situatie in Europa jammerlijk
uit het oog heeft verloren, althans zich
veel te weinig heeft gerealiseerd. Een
andere verklaring is m.i. onhoudbaar.
De veronderstelling, als zou de H. Va
der een verrader zijn, is kortweg
krankzinnig te noemen. Maar strikt ge
nomen heeft de H. Vader met deze
Kerstboodschap den gezworen vijan
den der Christelijke beschaving, tegen
zijn wil vanzelf, wel degelijk een we
zenlijken dienst bewezen. Conclusie
de feilbaarheid des Pausen (resp. Bis
schoppen) buiten zuiver kerkelijke aan-
ge.egenheden, is dus iets, waarmee wel
heel degelijk rekening dient te wor
den gehouden. God geve, dat de K. Va-
dc-v het Europa-gebeuren nog eens in
zijn juiste beteekenis zal beseffen,
om straks met des te meer élan te her
stellen, wat h\j tegen zijn wil ver-
zuimce" (alle spatieeringen zijn van
den briewisselaar).
De „Maasbode" voegt aan dit schrijven de
volgende commentaar toe:
De schrijver is katholiek en ongetwij
feld te goeder trouw. Maar uit de zinnen,
welke hij neerschrijft, komt schrijnend
naar voren de ontstellende mentaliteit van
onzen tijd, die aan waanzin grenzende hoog
moed, welke het „ik" boven alles stelt.
De H. Vader; in een der supreme mo
menten van Zijn leven, van een smarte
lijk zieicbed; met Zijn ruimen blik over de
geheele wereld; voorgelicht door mannen,
die alle problemen door en door en van
alle kanten bestudeerd hebben; ingelicht
door de hoogste kerkelijke autoriteiten in
de betrokken landen; genietend alle bij
zondere genaden van staat aan Zijn hoog
ambt verbonden; genietend ook de bijzon
dere voorlichting van den H. Geest.
Hij spreekt als Vader der Christenheid
tot Zijn kinderen; als Plaatsbekleeder van
Christus tot de kudde van Christus.
Maar wat Hij zegt, stemt niet met de
ideëen en vooringenomenheden van be
paalde personen overeen.
Dan denken dezen echter niet aan de mo%
gelijkheid, dat zij zichzelf vergissen; dat zij
wellicht r.iet zoo volkomen ingelicht zijn
als de H. Vader; dat zij het complex van
het wereldgebeuren niet zoo kunnen over
zien als dat op de zuivere hoogten van den
Valicaanschen heuvel mogelijk is.
Geen cogenblik denken zij er aan, dat
ook zij z.eh kunnen vergissen.
Neen, de H. Vader, de Paus vergist zich.
Als Hij waarschuwt tegen wolven in
schaapskleederen, dan begeeft Hij zich bui
ten Zijn geestelijk terein. En de eenige
concessie, welke men Hem nog belieft te
doen, is dat fen zoo welwillend is Hem
niet als een verrader van Christus te be
schouwen
Het ,.ik" triomfeert volkomen.
„Wij zouden niet op dezen brief gewezen
hebben, als hij een individueel geval ware.
Maar daaruit spreekt de echte geestesge
steldheid van onze dagen, het volstrekte in
dividualisme, dat geen enkel ander gezag
kent dan zichzelf. Dat dan wel spreekt van
den heropbouw van een volksgemeen
schap, maar dit geweldige werk wil vol
trekken op de zelf gemaakte scherven en
brokstukken van de eenige werkelijke ge
meenschap: de Kerk met haar verheven en
heilig, door Christus zelf ingesteld gezag.
Als er meeningsverschil bestaat, vergist
de Paus, vergissen de Bisschoppen zich.
Dat is een houding, welke niet alleen
niets meer met het „sentire cum Ecclesia",
met het medeleven en medevoelen met de
Kerk, met het Katholieke zintuig te ma
ken heeft, maar bovendien eenvoudig niet
meer Katholiek is.
Dat is de houding, welke niet alleen
leidt tot den opstand tegen de Kerk, maar
zelfs logische consequentie tot den
opstand tegen God.
Het is de geest van onzen tijd.
„Ik" vergis mij nooit; de eenigen, die
zich vergissen, zijn de Paus, de Bisschop
pen.
Hoogmoed in het kwadraat.
Ons zelf zijn
Onlangs heeft de burgemeester van Den
Haag in den Raad een rede gehouden ter
verdediging van onz~ democratie.
Wij willen het volgende er uit overne
men:
„De democratische instellingen, welke ik
hier verdedig het zij mij veroorloofd dit
te zeggen, al staat het met deze debatten
niet in zoo heel nauw verband gaan .uit
van den eerbied voor de persoonlijkheid
en de overtuiging van anderen. Tegenover
de zelfvergoding van het fascisme: „Wij
zullen wel zeggen, hoe het moet", tegenover
zijn menschverachting het woord is, ge
loof ik, van prof. Huizinga stelt de de
mocratie het vertrouwen in het volk, dat
in hoofdzaak zijn eigen bestuursinrichting
kan aangeven. Vertrouwen schenkt zij ook
in defen zin, dat zij meent, dat zonder scha
de over de richting in vrijheid kan worden
beraadslaagd. Wij leven nu gelukkig nog
onder zulk een regime. Daardoor is het mo
gelijk, dat de heer Westerman hier en mis
schien ook elders onze bestaande grond
wettelijke instellingen kan bestrijden, fel
kan bestrijden, zonder dat hij daardoor be
hoeft te vreezen in een concentratiekamp
of in Siberië terecht te komen, zoo al niet
de urn met zijn asch aan zijn familie wordt
thuisgestuurd. Gladstone, die heel oud ge
worden is, zeide, dat de beste wijze om zijn
tegenstanders te overwinnen was ze te
overleven. Gladstone bedoelde dat anders
dan op de lugubere wijze, die ik zooeven
aanduidde. Ik weet niet, of de heer Wes
terman mij of dat ik den heer Westerman
zal overleven, maar .wat het ook zij, ik
hoop, dat dit zal zijn op de wijze van Glad
stone en niet op de wijze van de meer mo
derne strijdmethoden, die door de groe
pen worden uitgeoefend, die den heer Wes
terman nader staan dan mij."
De wereld
in vogelvlucht
De wereld in vogelvlucht bezien, geeft
een mistig vergezicht te aanschouwen.
Eigenlijk kan men bij mist moeilijk van
een .vergezicht" spreken, maar in ieder ge
val is er niet veel te „zien" vandaag. Rond
om Madrid daalt er nu en dan een welda
dige mist neer en dan zwijgen de kanon-
en en hoort men geen bombardeerende
vliegtuigen ronken, dan is er rust aan het
centrale front. Het offensief op Malaga is
al eveneens op niets uitgeloopen; de ver
dediging bleek te sterk. Het wordt zoo
langzamerhand wel duidelijk, dat de
.Spaansche burgeroorlog wel eens een soort
tachtigjarige oorlog kan worden, een oor
log zonder eind. Intusschen gaat men rus
tig door met het zenden van vrijwilligers;
zelfs uit Amerika komen binnenkort een
stel vrijwilligers naar Spanje.
Een lichtpunt in de mist is het bericht
uit Vaticaanstad, dat de toestand van Z. H.
den Paus dermate verbeterd is, dat de H.
Vader het bed heeft kunnen verlaten. Dat
maakt de hoop op herstel weer levendig
in de harten van alle Katholieken, die
dezen levenskrachtig>->n Paus gaarne nog
eenige jaren voor het bestuur der Kerk
behouden willen.
REGEN EN MIST, OOK OP
SCHIPHOL.
De van Londen komende P. H.-A. L. I. is
op de Kooi geland.
Het slechte weer regen, gepaard
gaande met vrij zwaren mist heeft tot
gevolg gehad, dat vanmorgen geen der
verkeersmachines op Schiphol heeft kun
nen landen.
De uit Londen vertrokken machine, de
nieuwe Douglas D. C. 3 P.H.A. L. I., die
bestuurd werd door den gezagvoerder
Scholte, heeft op Nederlandsch grondge
bied een landing gemaakt op het vlieg
veld de Kooi bij Den Helder.
Het voornemen was, van hier verder
door te vliegen naar Scandinavië in welk
verband van Schiphol een extra machine
met voor het Noorden bestemde passagiers
naar de Kooi is vertrokken, teneinde de
zen gelegenheid te geven in de P. H.
A. L. I., de „Ibis" over te stappen.
„O L. Heer op Zolder"
De parochie St. Nicolaas binnen de veste
te Amsterdam, welker gebied o.a. Zeedijk
en Oude Zijds Voorburgwal omvat, is niet
alleen de meest romantische, doch tevens
de '.udste parochie van de stal Arasterdam.
Rond het Oudekerksplein, waar de eerste
St. Nicolaaskerk is gebouwd, is Amsterdam
gegroeid. De drie kerken, welke in dit deel
der oude stad dicht bijeen staan, zijn mo
numenten, die de geheele geschiedenis van
Katholiek Amsterdam belichamen. Aan de
oude kerk zijn de herinneringen verbon
den aan den bloeitijd der parochie in de
middeleeuwen. Nadat in 1583 de pastoor
had moeten vluchten, heeft het parochieele
leven zich moeizaam voortgezet met als
centrum de schuilkerk, welke in den volks
mond ook thans nog bekend staat als „O. L.
Heer op Zolder" In 1887 begon voor de pa
rochie een nieuwe periode. Toen kwam het
rijzige bouwwerk in neo-barokstijl aan de
Prins Hendrikkade tot stand, dat zulk een
karakteristiek onderdeel vormt van het
stadsbeeld aan den Y-kant. Het bouwwerk
was het levenswerk van den vroeg gestor
ven architect A. C. Bleys.
Op 7 Januari 1887 werd het kerkgebouw
bij- ziekte van den bisschop van Haarlem
geconsacreerd door den toenmaligen Aarts
bisschop van Utrecht, Mgr. Snickers. Den
dertigsten Maart daarop volgende werd
voor het laatste in „O. L. Heer op Zolder
de H. Mis opgedragen en werd het Heilig
Sacrament naar het nieuwe kerkgebouw
overgebracht.
De vijftigste verjaardag van dien dertig
sten Maart zal door de parochie feestelijk
worden herdacht. Dien dag het is dan
derde Paaschdag zal, met een speciaal
daartoe verleende bisschoppelijk" vergun
ning, in de oude schuilkerk wederom een
plechtige H. Mis worden opgedragen, waar
van de "zang door den K.R.O. zal worden
uitgezonden. Den volgenden Zondag den
vierden April, zal het kerkelijk hoogtepunt
worden gevierd, wanneer de bisschop van
Haarlem, Mgr. J. P. Huibers, een pontifi
cale H. Mis zal opdragen in het jubileeren-
de kerkgebouw.
In den loop van de week zal het jubi
leum in verschillende buitenkerkelijke
feestelijkheden worden gevierd.
Als een geschikte lokaliteit gevonden
wordt, zal er een tentoonstelling komen
van voorwerpen uit de geschiedenis van de
parochie, welke tentoonstelling interes
sant kan zijn, gezien het materiaal wat de
oude schuilkerk reeds biedt. Met oudheid
kundigen wordt thans op dit punt overleg
gepleegd.
DE 100.000!
Neen, lezers en lezeressen, de 100.000 is
in Leiden niet gevallen.
En toch: de 100.000. Wat beteekent dat?
In ons land zijn n.l. 100.000 jonge men
schen tusschen de 14 en 30 jaar zonder
werk Een ontstellend cijfer, waarachter
een geweldig menschenleed schuilt.
Voor de katholieke jongeren in ons Bis
dom vragen wij a.s. Zondag uw steun. De
Gezellen bieden u een plaatje aan ten bate
der jeugdwerkloozenzorg voor wat be-
tieft het werkkamp te Egmond.
Katholieken, het vragen staat niet stil,
wij weten het, maar het gaat a.s. Zondag
om het behoud der jongeren, het gaat om
menschenzielen, die we niet ten prooi mo
gen doen aan de Godloosheid.
In naam der Christelijke naastenliefde,
helpt ons.
Om wille onzer jongeren, koopt het
plaatje en brengt uw offers!
De Prop-commissie.
K. J. M. V. ST. PETER KANIS.
Gisteravond sprak de heer B. Tersteeg
in het K. J. M.-clublokaal „Over Bedrijfs
leiding, gebaseerd op cijfers der admini
stratie".
Voorwaar een onderwerp, dat zeer zeker
allen jongemiddenstanders moet interessee
ren. De wijze, waarop de heer Tersteeg dit
belangrijke onderwerp uiteen zette en kort
om de geheele uiteenzetting, welke hij over
den middenstand als zakenmenschen gaf
en de aangename en onderhoudende ma
nier, waarop hij schetste hoe de goede za
kenman een bedrijf of winkel moet opbou
wen, was alleszins een opkomst van eiken
K. J. M. V.'er waard. Wij hopen dan ook,
dat de tweede causerie op 25 Januari a.s.
door alle leden zal worden bijgewoond»
Oud-leerlingen der Tuinbouwwinter-
cursussen.
De Afdeeling Leiden van bovengenoemde
vereeniging vergaderde in hotel Central.
De voorzitter opende de vergadering en
wenschte de leden al het goede toe voor
1937. In 't bijzonder verwelkomde hij den
beer Veendorp, die dezen avond een lezing
zou houden met lichtbeelden getiteld „Mijn
reis naar Italië".
De notulen werden onveranderd goedge
keurd, na enkele huishoudelijke zaken be
sproken te hebben, gaf de voorzitter het
woord aan den heer Veendorp.
Spreker behandelde op prettige wijze zijn
reis, welke ook verband hield met het a.s.
350-jarig bestaan van den Leidschen Hor
tus. In gedachten nam spreker zijn toehoor
ders mede op zijn schitterende reis door het
Zwitsersche berglandschap om daarna aan
te komen in het stadje Pavia bij Milaan,
wat op prettige wijze bezichtigd werd, als
mede de botanische tuin. Vervolgens trok
ken we door verschillende steden o.a. Mi
laan, Bologna, Florence, Pisa met haar be
kende scheeven toren, vanwaar spreker
een prachtig panorama zag en Rome, waar
ook een groot tuinbouwcongres gehouden
werd. Van al deze plaatsen liet spreker
zijn gehoor aan de hand van een serie licht
beelden en foto's, genieten van de
prachtige bouwstijlen en wandelingen door
botanische tuinen, parken en plantsoenen
waar voor de tuinbouwers veel belangrijks
te hooren en te zien was. Op de terugreis
bezocht spreker nog den botanischen tuin
te München, waarvan hij de aanwezigen
een en ander liet zien.
Aan het eind van dezen interessanten
avond, dankte de voorzitter op hartelijke
wijze den heer Veendorp voor het ge-
bodene en riep hem een tot weerziens toe.
Na verloting en rondvraag sloot de voor
zitter de vergadering met dank voor de
flinke opkomst.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Z. H. de Paus heeft gisteren voor het
eerst het bed kunnen verlaten (2de blad).
Göring naar Rome (2de blad).
Rust in de omgeving van Madrid (2de
blad).
Aardverschuivingen in Oost-Java ver
oorzaken groote schade en een twintigtal
dooden (Ned. O. Indië, 2e blad).
BINNENLAND.
De huwelijksgeschenken van het Prin
selijk Echtpaar: tentoonstelling in het pa
leis aan den Kneuterdijk. (2de blad).
Levering van 16 luchtkruisers opgedra
gen aan de Fokkerfabrieken. (2de blad).
Auto door afsluitboomen
aan de Heerenstraat
gereden.
Inzittenden wisten zich in
veiligheid te stellen
AUTO DOOR TREIN ZWAAR
BESCHADIGD
Gisteravond, toen de afsluitboomen van
den spoorwegovergang aan de Heeren
straatZoeterwoudsche weg waren neer
gelaten voor den laaitsten trein naai*
Utrecht, welke te half elf van het station
alhier vertrok, is een auto in volle vaart
door een der afsluitboomen gereden.
In de auto waren gezeten de 25-jarige
autohandelaar N. B. v. H. uit Hazers-
w o u d e en de 29-jarige landbouwer H. v.
T., eveneens uit Hazerswoude.
De auto kwam juist op de eerste rails
tot stilstand en de inzittenden sprongen
onmiddelijk uit den wagen om zich in vei
ligheid te stellen, en oogenblikkelijk te
verdwijnen.
De overwegwachter snelde den trein
tegemoet, doch deze kwam eerst tot stil
stand toen hij de auto had aangereden en
deze zwaar beschadigd opzij had gewor
pen.
De autobestuurder keerde spoedig terug
en verklaarde door den zwaren mist niet
bemerkt te hebben, dat de boomen waren
neergelaten.
Bij zijn verhoor bekende de autobestuur
der op het Rapenburg een auto te hebben
aangereden, doch hij was hierna doorge
reden. De eigenaar van deze auto, welke
langs den waterkant geparkeerd stond en
waarvan de bumper en een spatscherm
waren beschadigd, had van deze aanrijding
kennis gegeven op het politiebureau.
De autobesturder zeide voorts, dat hij
enkele glazen bier had gebruikt.
Van het gebeurde is proces-verbaal op
gemaakt.
R. K. Bouwvakarbeidersbond „St. Joseph".
Zondag 17 Januari kwart over 7 H. Mis
met algemeene" H. Communie in de pa
rochiekerk van den H. Leonardus aan den
Haagweg.
Maandag 18 Januari 's avonds 8 uur feès-
telijke vergadering (café. Zomerlust). uit
sluitend toegankelijk voor hen, die daar
toe wekelijks hebben bijgedragen.
Geslaagd voor het examen boekhouden
enz. „Vereeniging van Leeraren in de Han
delswetenschappen", de heeren C. Crab-
bendam. Leiden; W. G. J. Muusse, Leiden;
H. G. de Ru, Leiden; N. Schouten, Leiden;
allen leerlingen van den heer J. A. Jan
sen, Kamerlingh Onneslaan 15, alhier.
De Wachtmeester H. Grondel van het 6e
Regiment Veld-Art.illerie alhier zal op 1
Februari a.s. worden gedetacheerd bij
le A.V.A. te Utrecht teneinde aldaar een
cursus te volgen voor den rang 'van Opper-
Wachtmeester-Instructeur.