DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux; PAPENGRACHT 32, LEIDEN
28ste Jaargang
WOENSDAG 13 JANUARI 19a.
No. 8621
Ste Ccid^clieSou^ant
&F ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitl-eh'ingt
Voor Leideo 19 cent pei week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling „van 00 cent. per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 11
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
V Naar Moscou.
Naar Moscou dat is een perspectief,
dat vrees en angst jaagt in de ziel van
ieder, die lief heeft zijn redelijke vrij
heid; die God erkent als dén Schepper en
den Godsdienst als 's menschen hoogsten
plicht-
Naar "MósCou is dat de weg, dien ten
onzent de-S. D. A. P. uit wil?
Men "zou oneerlijk, onwaar zijn, als men
zou ontkennen, dat zeer vele sociaal-demo
craten, dat de leiding in de S. D. A. P. af-
keerig, vijandig staat tegenover het -Com
munisme.
Maar een andere kwestie is 't, of de
S. D. A. P. ten slotte bestand zou zijn tegen
het Communisme, sterk genoeg in eigen
beginselen, in eigen opvattingen, om
weerstand te kunnen b 1 ij v e n bieden te
gen de.macht van het Communisme.
Daarop kunnen wij, helaas, niet erg ge
rust zijn! Met den besten wil ter wereld
niet.
De S. D. A. P. is wij hebben dat her
haaldelijk aangetoond waar het belang
rijke beginselen en belangrijke opvattin
gen betreft vaak zoo vaag en zoo ver
deeld!
En daar zijn bovendien in de gelederen
der S. D. A. P. lieden, die er openlijk voor
uitkomen, het Communisme nog niet. zoo
verwerpelijk te vinden." Zij vórmen een
minderheid, een kleine minderheid maar
zij zijn er, zij kunnen blijkbaar lid zijn en
blijven der S, D. A. P. en in de S. D. A. P.
propaganda maken voor hun zienswijze
een zienswijze, welke door allen, die de
democratie waarachtig voorstaan, móet
worden beschouwd en móet worden be
streden, radicaal bestreden als hoogst ver
derfelijk.
Zoo schrijft b.v. de S. D. A. P.'er Vrei-
man een open brief aan Albarda, waarin
wij lezen:
Gij zegt: de Communisten zijn vóór
de dictatuur. Het is mogelijk, maar
misschien niet meer waar. Wanneer de
Communisten met alle democraten
zouden samengaan, vormen zij maar
een kleine minderheid.
Daardoor kunnen zij in een demo
cratisch Nederland weinig kwaad doen.
Maar is het wel heel zeker, dat de
Communisten in Nederland precies
eender zullen doen, als hun partijge-
nooten in Rusland hebben gedaan? Is
het wel eerlijk van u, Albarda, om de
Communisten te verwijten, dat zij in
Rusland, met zijn achterlijke bevol
king en zijn groot aantal arbeidersvij
anden, heel anders hebben gehandeld,
dan in een westersch land als Neder
land noodig-zou zijn geweest?
Wat zal de repliek van den heer Albar
da zijn op dezen open brief van den mosko-
vitischen partijgenoot? Een vierkant be
scheid: Gij behoort in onze partij niet meer
thuis; als gij niet vrijwillig heengaat,
wordt gij heengestuurd zal dat het klare
bescheid zijn? Wij twijfelen er voorals
nog aan.
ZILVEREN KLOOSTERFEEST
EERW. ZUSTER MARIE HILLEGONDIE.
Zaterdag 16 Januari hoopt de eerw. Zus
ter Marie Hillegondie (in de wereld mej. C.
Cornelissen) haar 25-jarig kloosterfeest te
herdenken.
Vóór 25 jaar trad de jubilaresse, die te
Leiden geboren werd in de Orde van het
H. Gezelschap van Jezus, Maria,. Joseph te
Den Bosch. Thans "is zij bij het Fröbelon
derwijs werkzaam te Berlicum.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
DE S.D.A.P. EN „HULP AAN
SPANJE"
'De'Volkskrant schrijft:
In de jongste vergadering van'het partij
bestuur der S.D.A.P. was- ingekomen een
uitnoódiging tot bijwoning van een bij
eenkomst -te Parijs op 16 en 17 Februari
a.s. van het internationaal comité tot hulp
aan Spanje, waarvan het Holandsche co
mité .Hulp aan Spanje" deel uitmaakt.
Het partijbestuur besloot, aan deze uit-
noodiging geen gevolg te geven.
Een motiveering van dit besluit vinden
wij niet. Mogèn wij het er vöor houden,
dat het partijbestuur de „hulp aan Span
je" tè eenzijdig vindt georganiseerd en dat
het. dit zou van die zijde reeds een
vooruitgang zijn van oordeel is dat 'dé
„Spaansche regeering" nietheel zonder
schuld is bevonden aan hetgeen zich nu
oen half jaar op het Iberisch schiereiland
heeft afgespeeld?
Of is het partijbestuur wellicht van oor
deel, dat de „Spaansche hulp", speciaal
ook wat de topleiding betreft, te zeer een
communistisch propagandamiddel is en
acht het in verband met punt I van
zijn pas voorgesteld program: „krachtige
handhaving der democratie tegen fascisme
en communisme het niet geheel fair, op
buitenlandsch terrein wel met de communis
ten mee te doen?
De wereld
in vouelvlucht
Na een paar dagen van spanning rondom
Madrid, waar Franco's troepen een hieuw
offensief hadden ingezet, is thans weer een
toestand van algemeene slapte ingetreden
in den Spaanschen burgeroorlog. De haven
stad Malaga is gisteren en eergisteren het
lijdend voorwerp geweest van een bom-
bardemen zoowel uit de zee als uit de lucht,
maar van eenig ander resultaat dan van
groote schade aan gebouwen en waarschijn
lijk ook aan menschenlevensmen raamt
het aantal dooden op 300 is niets be
kend.
Wat de internationale deinig rondom de
Marokkaansche kwestie betreft, deze is wat
geluwd, dank zij den verklaringen van Hit-
Ier en Poncet namens Duitschland en
Frankrijk.. Heelemaal opgeruimd is de2e
kwestie echter niet, want na de Duitsche
perscampagne begint thans de Italiaansche
pers met een campagne tegen Frankrijk,
waarin de Fransehe regeering beschuddigd
wordt een bezetting van Fransch-Marokko
voor te bereiden. Men weet nooit precies
wat er waar is in dergelijke geïnspireerde
perscampagnes, omdat het deze gelijkge
schakelde pers minder te doen is om de
waarheid te dienen dan wel om bepaalde
bedoelingen van de autoritaire regeeringen
te steunen.
President Roosevelt heeft nieuwe voor
stellen bij het Congres der Vereenigde Sta
ten ingediend, welke de bedoeling hebben
het bestuur "van het land meer centraal te
regelen, wat dus een versterking inhoudt
van het gezag van den president. Derge
lijke voorstellen zijn al meer ingediend,
doch niet aanvaard. Zal Roosevelt ze er
thans door krijgen?
NEDERLANDSCH PUBLICIST TE
VALENCIA GEARRESTEERD.
Na onderzoek vrijgelaten voor vertrek naar
Nederland.
Uit Madrid wordt 13 Januari gemeld:
Naar thans bekend is geworden is op 7 de
zer de Nederlandsche publicist dr. J. Brou
wer op beschuldiging van spionnage te Va
lencia gearresteerd en naar Madrid over
gebracht. Aan de Spaansche regeering is
hij onderzoek gebleken, dat deze gevangen
neming is geschied o pgrond van. valsche
geruchten.
Bij besluit van den oppersten ver-dedi-
gingsraad van Madrid is dr. Brouwer op
transport gesteld naar Valencia,vanwaar
hij op eigen gelegenheid naar het vader
land kan vertrekken.
HET PRINSELIJK PAAR
TE KRYNICA
De Poolsche regeering biedt
villa aan
De overlast van de pers.
Uit Krynica-wórdt gemeld, dat de Pool
sche regeering aan H. K. H. Prinses Julia
na en Z. K.-H. Prins Bernhard, die aldaar
als graaf -eri -gravin van Stérrenberg hun
intrek hebben genomen in hotel Patria,
dat onder leiding staat van den beroem
den zanger Jan Kiepura en diens vrouw
de filmaetrice Martha Eggerth, voor hun
verder verblijf de particuliere villa te
Krynica, welke de Poolsche staatspresi
dent en maarschalk- Smigly Rydz ook reeds
hebben bewoond, heeft aangeboden.
Deze villa is in een afgesloten park ge
legen.
Men acht het zeer wel mogelijk, dat H.
K. H. Prinses Juliana en Z. K. H. Prins
Bernhard reeds vandaag de villa zullen be
trekken. De Poolsche regeering wil voor
komen, dat ons Prinselijk Paar welks incog
nito niet langer bewaard kon blijven, over
last zou o.ndèrvind< n van film-operateurs
en journalisten en als gevolg daarvan niet
ten volle van zijn wittebroodsweken zou
kunnen genieten.
De „Telegraaf" meldthet volgende:
„Doordat de stroom van journalisten éh fo
tografen, die uit alle deelen van Polen en
ook uit het buitenland naar Krynica trek
ken, nog steeds aanhoudt, heeft men het
nuttig geoordeeld een perscomité in te stel
len, dat van tijd tot tijd door Prins Bern
hard zal worden ontvangen. De fotografen
hebben anders over de medewerking van
dé beide jonggehuwdér niet te klagen.
Eén voorbehoud hebben zij echter ge
maakt: Fotografeer ons niet zonder onze
toestemming".
OFFICIEELE BELANGSTELLING VOOR
HET PRINSELIJK PAAR.
Uit Warschau meldt'men aan de „N. R.
Crt.":
Hr. Ms. gezant te Warschau, dr. Lambert
Karsten, is op weg naar. Krynica. Daarheen
was ook reeds de chef van de West-Euro-
peesche afdeeling van het Poolsche ministe
rie van buiteinlandsche zaken Zaleski ver
trokken. Maarschalk Smigly Rydz, die zich
thans te Zakopane bevindt, zal tegen het
einde der week te Krynica komen om der
Prinses zijn opwachting te maken.
GELUKWENSCHTELEGRAMMEN VOOR
HET KONINKLIJK HUIS
Door den Nederlandschen telegraafdienst
zijn ter gelegenheid van het huwelijk van
Prinses Juliana en Prins Bernhard rond
9000 felicitatietelegrammen aan het Ko
ninklijk Huis afgeleverd. Hierbij waren
verscheidene zeer lange telegrammen. Het
langste bevatte niet minder dan 3000
woorden.
Van het totale aantal waren ongeveer
2000 telegrammen uit Indië afkomstig en
7000 uit Nederland. Van deze laatsten wa
ren ongeveer 5000 stuks op het bijzondere
daarvoor ontworpen formulier aangeboden,
de overige waren deels gewone telegram
men, deels werden deze aangeboden op
een der bestaande 5 soorten van geluk-
lelegrammen.
Van de 5000 speciale huwelijkstelegram
men, van welke men, zooals bekend, op
hetzelfde formulier een afschrift kon krij-
gén, zijn ruim 2500 van deze afschriften
verstrekt. Aanvragen daartoe komen nog
steeds binnen, hieraan zal zoolang de voor
raad formulieren toereikend is, worden
voldaan.
H. M, DE KONINGIN NAAR IGLS?
Naar het „Hbld." verneemt, heeft H. M.
de Koningin het plan Hare vacanlie in de
bergen, ditmaal weer in Ig-ls door te bren
gen.
Zaterdag a.s. zou H. M. aldaar aankomen
en Haar intrek nemen in Hotel Iglerhof,
waar Zij ook verleden jaar gast was.
Zooals reeds gemeld zal H. M. Vrijdag a.s.
uit de Residentie vertrekken en een paar
weken in het buitenland, blijven.
H.M. DE KONINGIN NAAR SOESTDIJK
H.M. de Koningin, is in den loop van den
morgen aan het paleis Soestdijk gearri
veerd.
Het doel van dit bezoek aan Soestdijk
is om de werkzaamheden, welke daar mo
menteel aan de nieuwe woning van het
prinselijk paar worden verricht, in oogen-
schoüWte nemen.:Laat in den middag zou
de Koningin in Den Haag terugkeeren.
HUWELIJKSGESCHENK VAN DE
NEDERLANDSCHE SCHOOLJEUGD.
Namens het comité van de Nederland
sche schooljeugd, wordt het volgende me
degedeeld:
De inzameling is een overweldigend
succes geworden. Reeds kwam een bedrag
van meer dan 39.000 binnen en nog tel
kens blijkt het, dat er scholen zijn, die
„nalezingen" houden. Het comité zou het
op prijs stellen, thans eventueel voor dit
doel bijeengebrachte bedragen zoo spoedig
mogelijk op de postrekening van den pen
ningmeester te mogen ontvangen (dr. W.
van der Wijk, 's-Gravenhage. Giro 18942).
Op 29 December is aan Prinses en Prins
een oorkonde aangeboden van den vol
genden inhoud:
„Op de 15e December van het jaar
1936 heeft de Nederlandse schooljeugd
des morgens om 10 uur, één van zin
en één van daad, een feestgave ge
schonken ter gelegenheid van het
aanstaand huwelijk van H. K. H. Ju
liana Louise Emma Marie Wilhelmina
Prinses van Oranje Nassau en Z. D.
H. Bernhard Leopold Friedrich Eber-
hard Julius Kurt Karl Gottfried Peter
Prins van LippeBiesterfeld.
Ter herinnering aan dit heugelijk
feit en als bewijs van haar toewijding,
aanhankelijkheid en hartelijke gene
genheid zal -de Nederlandse school
jeugd uit het op deze wijze bijeen ge
brachte bedrag de bibliotheek doen
inrichten van het paleis te Soestdijk,
waarbij zij de wens uitspreekt, dat
ook dit geschenk moge bijdragen tot
het geluk van het prinselijk paar tot
in lengte van dagen".
Deze oorkonde was geteekend door me
vrouw A. C. StrasserBerlage en werd
aangeboden in een fraai, lederen map, be
werkt door mej. Hilde Schroder.
Na óverleg met den architect, belast met
de uitvoering van de restauratiewerken
van het paleis te Soestdijk, is besloten uit
het geld van dit comité ook den aanleg
van het sportterrein te bekostigen, waar
van aan het prinselijk paar bij de aanbie
ding van de oorkonde mededeeling - ge
daan is.
Ten slotte brengt het comité langs dezen
weg de dank van Prinses en Prins over
aan alle leerlingen, die aan dit geschenk
hebben bijgedragen, terwijl het' comité
zijn groote erkentelijkheid uitspreekt voor
de medewerking bij de inzameling onder
vonden van de zijde van allen, die op de
Nederlandsche - onderwijsinrichtingen dit
initiatief van de schooljeugd gesteund
hebben.
NED.-INDISCHE CONVERSIELEENING.
TEGEN 3 UITGIFTEKOERS 96%.
Vrijdag a.s. Is het prospectus te ver
wachten van een 3 Nederlandsch-Indi-
sche conversieleening, met garantie van
Nederland, ten bedrage van 150 millioen
gulden, waarvan rond 55.800.000,door
openbare instellingen wordt geconver
teerd.
De uitgifte-koers zal 96% zijn, de
looptijd 30 jaar en de opbrengst tot aflos
sing van de per 16 Februari aflosbaar ge
stelde 4% leeningen 1930 en 1931 die
nen.
GELDLEENING ENSCHEDE NIET
GOEDGEKEURD.
Bij K. B. is ongegrond verklaard het
i beroep van B. en W. van Enschedé, na
mens den Raad dier gemeente, tegen het
besluit van Ged. Staten van Overijssel van
24 Augustus 1936, vraarbij goedkeuring is
onthouden aan de besluiten van dien raad
van 21 Augustus 1936, tot het aangaan van
een geldleening groot 2.000.000, tegen
4 1/2 pet. rente onder een aantal voor
waarden, en tot het aannemen van het bod
van de incassobank N.V. en de Ned.-Indi-
sche Handelsbank N.V., beide te Amster
dam, om de eventueele leening over te ne
men tegen den koers van 98.582.
De Kroon heeft daarbij niet Ged. Sta
ten overwogen dat door het afsluiten van
de onderhavige leening de gemeente En
schede geld zou opnemen op minder gun
stige voorwaarden dan onder de tegen
woordige omstandigheden mogelijk is.
Voorts wordt in de overwegingen van het
K B, opgemerkt, dat dit gevoelen beves
tiging vindt in het feit, dat blijkens me
dedeeling van Ged. Staten de gemeente
thans doende is op aanmerkelijk voordee-
liger voorwaarden in haar kapitaalsbehoef
te te voorzien en alreeds kans heeft gezien
tot het aangaan van een geldleening groot
500.000, rentende 4 pet. tegen een koers
van 100 pet.
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND,
De strijd om de Spaansche hoofdstad
ligt weer stil. Een aanval op Malaga. (2de
blad).
De Duitsche bisschoppen komen op 16
Januari te Fulda bijeen. (2de blad).
Italiaansche perscampagne tegen Frank
rijk. (2de blad).
Nederlanders in Rusland gearresteerd.
(2de blad).
Roosevelt stelt ingrijpende wijzigingen in
het staatsbestuur voor. (2de blad)
Scheepsramp aan de Schotsche kust.
(Buitenl. Ber., 2de blad).
BINNENLAND.
Een nieuwe 3 pet. Staatsleening ter con
versie van 4.5 pet. Indische leeningen. (Ie
blad).
Pe goudvoorraad van de Nederlandsche
Bank is gestegen met 50 millioen. (2de
blad).
Het verblijf van het Prinselijk Paar in
Polen. Te groote belangstelling? (1ste
blad).
LEIDEN.
Mededeelingen in de Kamer van Koop
handel over de plannen inzake tunnelbouw
aan den Rijnsburgerweg. (1ste blad).
NIEUW MASSA-PROCES TE
WUPPERTAL.
LONDEN, 13 Jan. (A.N.P.). Een bijzon
dere correspondent van de „Daily Herald"
bericht, dat Vrijdag a.s. een nieuw, massa
proces zal beginnen te Wuppertal; waar
een jaar geleden eenzeshpnderdtal socia
listen terechtstonden wegens hoogverraad.
De beklaagden zijn thans allen Joden en
de bedoeling van het proces is te bewijzen,
dat de Joden de schuld zijn van de lage
loonen en lange werktijden, welke nog
heerschen in het industriegebied. Mèn
hoopt op deze wijze de ontevredenheid van
de bevolking in anti-semietische banen te
leiden in plaats van in anti-nationaal-so-
cialistische.
De beklaagden zijn allen lid geweest van
plaatselijke democratische organisaties en
de beschuldiging is „hoogverraad". O.a.
worden zij beschuldigd gelden te hebben
verzameld voor de verdediging van socia
listische gevangenen in verscheiddene pro
cessen.
Zes van de beklaagden worden op het
oogenblik in het hospitaal verpleegd en
zullen het proces niet kunnen bijwonen.
In een hoofdartikel schrijft de „Daily
Herald" ten aanzien van dit bericht, dat
het jammer is dat de betuigingen van Hit-
Ier van zijn verlangen naar vrede samen
vallen met dit proces. De Führer vei*
klaart boven alles te verlangen, dat
Duitschland eerlijk wordt beoordeeld, doch
een nieuwe demonstratie van de natiónaal-
socialistische justitie, zooais deze tot uiting
komt in de massaprocessen, zal Duitsch
land geen goeden naam bezorgen. Daden
spreken luider dan woorden; het Wupper-
tal-proces geeft den Duitschen leiders de
gelegenheid te toonen, dat zij nog niet alle
menschelijkheid hebben verloren.
KALMTE AAN HET FRONT
IN ASTURIë.
MADRID, 13 Jan. (A.N.P.) Men meldt
uit Gij on, dat het aan het front in Asturië
kalm is. De stellingen der regeeringstroe-
pen op den Monte Olivares en San Este-
ban de la Cruses zijn door de batterijen
der opstandelingen gebombardeerd, doch
er werd geen schade aangericht.