De Prinses trouwt 28ste Jaargang DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN WOENSDAG 6 JANUARI 1937 No. 8615 Morgen trouwt de Prinses. Met voorbedachten rade schrijven wij eoo nuchtertjes en gewoon neer, wat in deze dagen ons aller verstand en hart ge zangen houdt. Er zijn voldoende hooggestemde toasts uitgesproken en vlammende artikelen ge schreven. Misschien meer dan voldoende.. Want alle hoogdraverij en gezwollen jubel, welke in geschreven en gesproken woord de laatste weken grif en gul werd afge schoten, is door ons volk daar kan men van verzekerd zijn, omdat ieder van ops het in zichzelf heeft kunnen constateeren opgevangen als „losse flodders". Al deze bombast heeft ons niet kunnen ontroeren; erger: zij heeft ons verveeld. Dat is niet de manier om een.Vorstenhpis populair te maken bij een van nature democratisch volk, dat een republiek stichtte toen er bijna nergens ter wereld een dergelijke staatsvorm bestond. Wat ons, Nederlanders van den bloede, aan het Huis van Orapje hecht, vindt niet zijn uiting in huiverende eerbiedsbetuigingen met vele hoofdletters en ejndeloos herhalen van hooge titels, maar in een oprechte, hartelijke, sterke en verknochte aanhankelijkheid, een aanhan kelijkheid, die, evenals de toewijding van Prins Willem, den Vader des Vaderlands, getrouw is „tot inden doot". De geestdrift van ons volk, toen de ver loving van de Prinses bekend werd, was spontaan en recht uit het hart. Morgen, als de Prinses trouwt, zal Ne derland verkeeren in den ongewonen toe stand van een blijmoedig oproer. Maar dan moet. het ook uit zijp- Wie te veel champagne drinkt, wordt onwel. Een volk, dat teveel jubel en geestdrift slikt, geraakt daarvan overzadigd. Daarom ho pen wij, dat, als de feestdagen achter den rug zijn, in kranten en toespraken de ge wone toon zal weerkeeren. Geloof ons: het zijn 'niet de beste Oranje-klanten, die het meest, spektakel maken. Wellicht heeft Oranje geen slechter vrienden, dan zij die te onpas „Oranje boven" roepen. De stug ge, stroeve bóeren, dje in 1813 onder levens gevaar op het Leidsch stadhuis drie „schof ten" lang het Oranje-boven aanhieven z ij waren de beste Orangisten. Is deze philippica bedoeld om een dom per te zetten op feestvreugde? Allerminst! Indien men ons deze bedoeling toedenkt, gevoelen we ons tegenover ónsaiélf genood zaakt te publiceeren, dat hét slechts een haar scheelde, of schrijver dézes was van pure Oranje-liefde -in het water van de Koninginnegr écht geplonst, toen hij boven óp een hèkje staande hèt prinselijk paar toejuichte. En nog veel bedenkelijker was het, dat dezelfde persoon op het Lange Voorhout als een kleine jongen achter de auto van de Prinses heeft gedraafd, alsmaar juichend en zwaaiend! Het bovenstaande is immers niet ge schreven, omdat wij de plaats van het Huis van Oranje in ons volksbestel geringschat ten,, dóch juist omdat de eer en de glorie van het Koningshuis ons na aan het harte ligt. Van koude drukte echter-is ons volk niet gediend en omdat ons volk er niet van gediend is, is Oranje er allerminst mee gebaat. Het Oranje-huis heeft koude drukte ook in 't geheel niet noodig. Zou er wel één land ter wereld zijn, dat zóó met zijn vor stenhuis één en verbonden is, als het Ne derlandsche volk? Telkens als in den loop der eeuwen Oranje van ons volk geschei den werd, heeft men geleden en gebeden om,zijn terugkeer. En is de ongewone uit barsting van vreugde bij de verjoving en bij het huwelijk van de laatste en éénige Oranje-telg niet een hartroerend symptoom van onze bezorgdheid, dat Oranje en Ne derland niet voor eeuwig gescheiden zullen worden? In ajle kerken en synagogen, in. alle huis kamers en alle harten wordt morgen innig en met aandrang gebeden, dat. dit prinse lijk huwelijk moge gezegend worden, en dat i n dit huwelijk het Nederlandsche volk moge gezegend worden, opdat het oranje zal blijven wapperen over onze pol ders en plassen, opdat ook onze kinderen en kindskinderen veilig zullen leven opder de hooge bescherming van ons nationale Koningshuis. De feitelijke macht van een koning of ko ningin ip een cpnstitutioneele monarchie als de onze, is, wanneer men het wiskun dig zou kpnnen berekenen, zeer gering. Het is geen majesteitsschennis te zeggen» dat de Koningin slechts in naam ons land bestuurt. Maar hij de pijnlijke gebeurtenis sen rond de troon van onze over?eesehe buren een volk in karakter aan het opze meer verwant dan welk ander ook hééft de Eerste Minister Baldwin erop gewezen, dat, ofschoon de Kroon van bijna al ha&r privileges is beroofd, de invloed van het Koningshuis grooter, veelzijdiger en die per is, dan ooit te voren. Zoo is het óók in Nederland. Men kan met het verstand redeneeren, doch lang niet alles begrij pen. Men kan beweren. Hat de Kroon een Overbodige luxe is, en dz op de begróóting bewijzen, doch zelfs de socialisten begin nen aan te voelen, dat de berekening niet klopt. Toch is de aanhankelijkheid voor het Oranjehuis geen gevóels-kwestie zéker niet uitsluitend. In den aanvang vén dit artikel schreven wij weloverwogen; dat de vreugdevolle dag van morgen verstand en hart gevangen houdt. Verstandelijk is qnze aanhankelijkheid Deze verstandelijke overweging loopt te zamen met de meditatie van het gemoed, door Huygens schoon en treffend onder woorden gebracht in „een Koningh": Hij is een' Menig.ftte b.esloten in een' Kroon. De Kroon is geen ornament, zooals Struyckén staatsrechtelijk beredeneerde, dpyh véél en véél méér.- De Kroop is een symbool. Een symbool van het volk als le vende eenheid, van het volk als natie. Het is niet te beredeneeren, maar- zoo wordt het door het Nederlandsche volk in bijna al zijn 'geledingen gevoeld. En. het is dit naticnaal-symbolische, dat in dezen tijd van herlevend besef van eigen volksaard, aan de Kroon een enorme, zij 't oncontroleer bare. invloed heeft geschonken op het le ven van ons, Nederlanders. De Kroon,is, zoowel hier als in Engeland,, in grooter aanzien en in hooger eere dan in da voor afgaande eeuwen. Evenals Jacoba van Beieren de titel droeg „Dochter van Hol land", zoo is ook de Prinses de éénige Dochter van het Nederlandsche volk, zoo als in het tweede Stadhoüdeflooze tijdperk aan het kind, dat Willem IH zou worden, met tegenzin door de regenten de titel werd geschonken „Kind van Staat", zoo is ook de Prinses, maar thans izonder tegenwer king, ..Kind van Staat". - Wij hebben dit „Knjd-vatt Staat" zien opgroeien van baby tot.1 meisje, van studen te tot Kroonprinses; \yjj hebben aan deze Dochter van Holland; de éénige Dochter, de Kroon der Nederlanden toegedacht, die, la ten wij" hopen nog vele,-vele jaren door de Koningin zal worden, gedragen. De Kroon, welke wij haar toedenken en toewepschen, is geen kroon van goud; welke toch nooit ge dragen wordt. Gekroond zal zij worden met het symbool der nationale eenheid, om haar schouders zal woFden gehangen de onvergankelijke koningsmantel der natio nale aanhankelijkheidjaan haar sympathie*- ke persoon en aan haar groot en verdien stelijk voorgeslacht. De „Dochter van Hólland" staat op het pupt een gewiehtige stap, te doen. Lpat ons morgen juichen en feestvieren, desnoods hossen en dansen, maar laten- wij vooral niet vergeten hartelijk en met aandrang in te stemmen met de bede, die morgen het prinselijk paar wordt toegezongen: „Dat 'sHeeren zegen óp u daal'.. Laat ons hopen en bidden, dat het huwe lijk, dat de Prinses gaat sluiten, gelukkig zijn zal. Dat is ons aller hartew.ensch op den blij den dag van morgen. R. Op 7 Januari 1937i dén dag van het huwelijk van H.K.H.lde Prinses der Neder landen, zullen alle kantoren en stations voor den Post-, Telegraaf- en Telefoon dienst geopend zijn als ;op Zondag; ook de dienstuitvoering zal -gijn. .gerégeld als op Zondagen. Locale telegrammen zuilen echter ^wor den behandeld als op werkdagen. Uit Duitschland komt een gerucht, als zou Hitier voornemens zijn zich wat terug te trekken uit de actieve leiding. Hij zou weliswaar hoofd van den staat blijven, maar de leiding van de regêering overlaten aan Goering. Wij geven dit gerucht curiosvt*ftshaIve weer; hét'zal Wel een verzinsel zijn. Verlichting en kwijtscheldirg van staff en Naar de „Tel." verneemt, zijn door H. M. de Koningin, ter gelegenheid van het hu welijk der Prinses op voordracht van den Minister van Justitie een groot aantal ver minderingen en kwijtscheldingen van straf verleend. Evenals bij de troonsbestijging en het huwelijk der Koningin is over het gansche land een soort amnestie afgekondigd, die was voorbereid door een ministerieele cir culaire aan de officieren van Justitie, di recteuren van gevangenissen, huizen van bewaring,, enz., waarin om opgaven werd verzocht van veroordeelden, die voor een strafvermindering of strafkwijtschelding in aanmerking kwamen. Donderdag a.s. treedt dit gunstbewijs in werking. Voor Amsterdam beloopt het ge tal gevangenen, dat van een strafvermin dering van vier a zes weken per jaar op gelegde gevangenisstraf zal profiteered honderdvijftig. Daaronder zijn er dus, die ten gevolge van de opgelegde strafvermin dering, onmiddellijk in vrijheid zullen worden gesteld of wier straftijd dus be duidend vroeger eindigt; In ongeveer 1300 gevallen van belasting- vergrijpen is algeheele kwijtscheiding ver leend en ook aan pl.m. 250 bedrijvers van „kleine misdaden" mishandeling, belee- diging enz. is eveneens geheele kwijt schelding of vermindering verleend. KWIJTSCHELING VAN STRAF VOOR MUITERS VAN DE „DE ZEVEN PROVINCIËN". H. M. de Koningin verleende aan de muiters van de „De Zeven Provinciën" kwijtschelding van hun straf. Naar men zich zal herinneren heeft de muiterij plaats gehad in 1933. In het daar op volgende jaar zijn de muiters tot zware straffen veroordeeld. Op de indertijd in gediende gratie-Verzoeken is toen afwijzend beschikt. Thans heeft H. M. de Koningin blij kens het bovestaanóe bericht aan de veroordeelden de nog uit te zitten straf kwijtgescholden. Dit besluit van amnestie is heel sympa thiek. --Wij hebben reeds eerder een der gelijke amnestie bepleit, omdat o.i. de ge straften. althans veleh hunner, méer slacht- offer zijn. van oröstandighedén, dan wel bewust misdadiger! Wij verheugen ons. daarom zeer over dezè amnestie. De regeering heeft afwijzend beschikt op het verzoek tot algemeene verbindend verklaring van heta plan tot ordening van de baksteenindustrie. (4de blad). Het rapport van de Staatscommissie in zake de concentratie van lagere scholen zal deze week worden gepubliceerd. (4de blad) Verschenen is de memorie van antwoord fan de Tweede Kamer inzake het wetsont werp betreffende het zelfstandig uitoefe nen Van beroepen en bedrijven door vreem delingen. (4de blad). Opening bloemententoonstelling te Aals meer. (4de-blad)- - t Vergadering van den Landarbeidersbond „St. Deus Dedit". (4de blad). OVERSTE M. VAN MENS. 10 Jaar commandant van de Leidsche Burgerwacht. GESCHENK VOOR PRINSES JULIANA VAN DEN SENAAT DER RIJKS UNIVERSITEIT TE LEIDEN. In opdracht van den Senaat der Rijks universiteit te Leiden is door den kunst schilder Henri van de Velde een schilderij vervaardigd, voorstellende het Academie gebouw aldaar, waarin Prinses Juliana tij dens heer studiejaren de colleges volgde. t Het kunstwerk is heden door de profes soren van den Senaat aan H. K. H. aange boden. GEBRANDSCHILDERD RAAM ALS HUWELIJKSGESCHENK. Wij vernemen, dat de rijksacademie van beeldende kunsten het voornemen heeft, bij te dragen tot het nationaal huwelijksge schenk aan H. K. H. Prinses Juliana door het ontwerpen en uitvoeren in de klasse voor monumentale en versierende .schil derkunst' "van een gebrandschilderd raam, dat geplaatst zfl worden in de traphal van het gedeèlte van het Paleis. Sóestdijk, dat modern zal worden ingericht. 5F ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent pel week S 2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal Franco per post S 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is, voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. TEL INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop: 1 0-50 aan, het Koningshuis, wanneer- wijoverwe gen, hoe ontzaglijk veel ons land aan de Oranje's te janken heeft. Wij,, behoeven bij deze óvèrweging niet te verbloemen, dat niet alle Oranjé-vorsten genieën waren van de grootte als. Willem I de Vader des Va derlands en Willem Hl, koning van Enge land. Evenmin behoeven wij te verzwij— gen, dat niet allé Oranje-vorsten hun taak op' de' juiste wijze bègrepen hebben.' Des niettemin) blijft, „onwrikbaar voor alle eeuwen vaststaan, dat de invloéd, welke het Huis van Oranje op de ontwikkeling van ons volksbesef, en volksbestaan heeft gehad, nauwelijks naar waarde te schat ten is. Waarbij-voor ons, Katholieken, de overwegingkomt, dat met'enkele uit zonderingen het r tegen dénwenschder Oranje's isgeweest, dat de Katholieken in deze gewesten ZoQveel eeuwen werden ge ringeloord. - s Bindt- ons dus' de plicht van dankbaar heid aan het Vorstenhuis, ook een minder verheven beschóuwing voert ons tot de verstandelijke cóndusië, dat het -behoud van het Oranjehuis voor Nederland een zaak van groot getvicht is. Telkens, wan neer, om welke reden dan ook, Oranje van de zetel werd gedrongen, liep hét in den lande mis door onderling gekrakeel. Men voorzie sléchts" alle elleüde, welke in een land als het onze een'presidentsverkiezing met zich brengen zou! Aan'het opperste gezag zou groote afbreuk worden gedaan. De wereld in vogelvlucht De„PaIos"-kwestie u weet wel: het incident met het Duitsche schip „Palds", datdoor Spaansche ,regeerings£chepen is aangehouden, en waarvan een deel- der la ding alsmede een passagier niet werden vrij gegeven deze kwestie, die zich aan vankelijk zeer dreigend liet aanzien we gens de houding) van de Duitsche kruisers in de Spaansche wateren, lóópt met een sis ser af. Blijkbaar heeft men in Duitschland ingezien, dat ,een verder doordrijven zeer gevaarlijk kan wordèn en dat. het heele ge val een nog meer vertroebelen van de in ternationale situatie niet vteard is. Te Ber- lijh wordt dan ook verklaard, dat de Duit sche regeering niet van plan is voort te gaan met het in beslag nemen van Spaan sche régeeringsschepen, ook al geeft de Spaansche regeering geèn gevolg aan het ultiihatum van de „Königsberg". Franco's nieuwste offensief tegen Ma drid, dat Zondag-was ingezet, is gisteren oók al weer verloojjén. De mist belette alle krijgsoperaties en al geeft "men zelfs te Ma drid toe, dat de rechtsche troepen iétwat vóóruit gedrongen zijn, kan toch niet ge zegd worden dat het offensief veel voor deel heeft opgeleverd. Dit nummer bestaat uit vier bladen. 1 -1 VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAHD. Gistermiddag trad een verergering in den toestand van den Paus in. (4de blad). Het offensief van Franco op Madrid op weinig uitgeloopen. (4de blad). De Duitsche houding inzake de Spaan sche kwestie wordt gematigd. (4de blad). BINNENLAHD. De Koningin heeft aan vele gestraften o.m. aan de muiters van Hr. Ms. „De Ze ven Provinciën" kwijtschelding van straf verleend, (lste blad).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1937 | | pagina 1