A
A
M
BIJ HET AFTREDEN VAN
EDWARD VIII
Er bleef hem niets anders over
1523
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De Koninklijke waardigheid duldt
geen smet
28ste Jaargang
VRIJDAG 11 DECEMBER 1936
No. 8596
)F ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij voonntJ-eHing:
V oor Leiden 19 cent pei week J 2.50 per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco1 per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeeiingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
De beslissingis gevallen.
Koning Edward VIII heeft gisteren, de
acte van abdicatie geteekend en vandaag
nog zal hij zijn land verlaten.
Hij heeft de regeering over het groote
Engelsche Imperium, waarvan ook hij met
recht zeggen kon, dat de zon er nooit on
dergaat, vaarwel gezegd, nadat hij slechts
enkele maanden de kroon gedragen had.
De officieele kroning had zelfs nog niet
eens plaats gehad.
Met dezen troonsafstand heeft het dra
ma rondom den persoon van Edward VIII
een einde genomen en het Britsche volk
in zijn geheel, dat in de laatste dagen, toen
het conflict van den koning en de regee
ring over zijn voornemens omtrent het hu
welijk met mrs. Simpson, in het openbaar
besproken werd, in pijnlijke onrust had ge
leefd, acht thans deze oplossing de best
mogelijke.
De koning moest "een keuze doen tus-
schen een huwelijk met een tweemaal ge
scheiden vrouw en den koningstroon. Hij
verkoos de neiging van zijn hart te vol
gen en gaf koningstroon en keizerskroon
prijs. Men kan mededoogen hebben met
den zielestrijd van iemand, die voor een
dergelijke keuze gesteld wordt. Maar dit
zeer menschelijke en zeer begrijpelijke me
dedoogen kan niet verdoezelen, schrijft de
„Msd.", dat, gelijk van den eenvoudigen
burger het hoogste offer mag en kan ge-
eischt worden voor welzijn en bestaan van
het land, zoo ook van den vorst kan ge
vraagd worden, en zooals de „Mor»
ningpost" Maandag reeds opmerkte met
nog meer recht dat. hij zij-n persoon
lijke gevoelens voor zijn imperium opof
fert. En dan blijven we hier nog staan op
politiek terrein; gaat men naar dat van
moraal over, dan wordt die eisch onver
biddelijk".
Koning-zijn is konings-eer genieten.
Deze komt van de onderdanen. Koning-
zyn is ook koningswaardigheid in zichzelf
dragen. Beseffen, wat het koningschap niet
alleen van anderen, maar ook van zichzelf
eischt. Adel verplicht. De hoogste adel
stelt de hoogste eischen. En in onze dagen
nu zoovele tronen, zij het om andere re
denen, wankelden, zijn die eischen tot een
nieuw zenith opgevoerd, zoo hoog, dat
een mensch wel aarzelen moet een derge
lijke verantwoordelijkheid te dragen.
In vele opzichten beantwoordde koning
Edward aan de verwachtingen, welke van
hem gekoesterd werden; in andere heeft
hij gefaald. En dat falen is hem, niettegen
staande het eerbiedige zwijgen zijner on
derdanen, zeer kwalijk genomen. Het heeft
hem tenslotte den kroon gekost.
Troonsafstand was het eenige, dat den
vorst overbleef na dat het bekend was ge
worden, dat hij ernstge voornemens koes
terde om mrs. Simpson te trouwen. Hoe
kon hij meenen, dat het Engelsche volk het
zou aanvaarden, dat de koning van Enge
land, keizer van Indië, monarch van het
Empire, de derde man zou worden van de
vrouw, die hij naast zich op den troon zou
nooden. De eigen Kerk van Engeland,
waarvan hij het hoofd is, zou dit huwelijk
met een gescheiden vrouw niet kunnen
sactionneeren.
In de Engelsche pers zijn dan ook reeds
stemmen opgegaan, die zeggen, dat de ko
ning beter had gedaan het koningschap
na den dood van zijn vader niet te aan
vaarden.
Edward VIII zegt in zijn boodschap aan
het parlement, dat de last van het ko
ningschap hem te zwaar is, daar hij den
steun noodig heeft van een vrouw. Maar
niemand kende beter dan hij de zwaarte
van het koningschap. Als prins van Wales
heeft hij jaren lang zich op den troon kun
nen voorbereiden en wanneer hy nu ver
klaart deze last niet te kunnen dragen, zal
het Engelsche volk hem niet begrijpen.
„Wie een zóó verheven troon beklimt
als de Britsche, schrijft het „Hbld.", moet
een voorbeeld van ijzeren plichtsbetrach
ting kunnen en durven geven. Wie voor de
meedoogenlooze consequenties daarvan te
rugdeinst, behoort dat t ij d i g te beden
ken. Wie, eenmaal op zijn hoogen post aan
gekomen, aarzelt, en, erger, wie dien post
onder moeilijke omstandigheden ver
laat, faalt als drager van zijn zware ver
antwoordelijkheid. Op hooge toppen is het
koud en eenzaam. Maar wie daarheen
stijgt, weet dat, Het klink hard om dat
te zeggen. Maar een zóó hooge plicht kan
slechts hard zijn".
De geheele konings-tragedie is voor het
Engelsche volk een geweldige desillusie
geweest, doch het laat zich aanzien, dat de
geweldige beproeving van de laatste we
ken de eenheid van het volk aanzienlijk
heeft versterkt. Dat is het eenige positieve
resultaat van ex-koning Eduards ramp
spoedige beslissing. De Engelsche demo
cratie staat vaster en sterker dan ooit.
Dat is wel gebleken, uit de algemeene
goedkeuring, welke Baldwin verkreeg in
het Lagerhuis, toen hij gisteren rekenschap
gaf van zijn beleid gedurende de laatste
weken.
Een nieuwe koning bestijgt thans de
trappen van de Engelsche troon.
Dat hij uitbundig begroet wordt, kan
men niet zeggen. Men aanvaardt hem om
dat hij nu eenmaal de aangewezen man is.
De hertog van York heeft niets van de
energie, het magnetische, de charme, dat
zijn ongelukkige broer in zoo rijke mate
bezat. Hij is altijd wat teruggetrokken ge
bleven en moet een vrij verlegen persoon
lijkheid zijn. Zoodra hij in het openbaar
redevoeringen moet houden, dreigen de
zenuwen hem de baas te worden en begint
hij te stotteren. Mag men de „Vooruit"
gelooven, dan zouden de opstellers zijner
redevoeringen vóór bepaalde woorden, die
den koninklijken spreker moeite geven,
een witte ruimte laten als een waarschu-
wingssein voor een moeilijke hindernis op
het stekelige pad der redekunst.
Wellicht echter zal hij er niettemin in
slagen zich een plaats in het hart van zyn
volk te veroveren, zij het dan ook niet de
zelfde plaats die zyn broer had kunnen ge
nieten. Hij heeft een vrouw, een door en
door Engelsche vrouw, en heeft twee al
leraardigste kinderen, Dat alles helpt,
vooral het laatste. Reeds hoort men over
de kleine kroonprinses Elizabeth, die een
zeer resoluut karakter schijnt te hebben,
spreken als van een nieuwe Queen Victoria
NA DE TROONSAFSTAND DES
KONINGS
Edward vertoeft nog op fort Belvedere
LONDEN, 11 Dec. (A.N.P.) Erward VIH
bevindt zich nog op fort Belvedere. De om
geving is in dichten mist gehuld. Alles is
rustig. Een sterke politiemacht omringt
het landgoed en het vliegveld van den
koning.
Nieuwe geloofsbrieven voor de Britsche
ambassadeurs
ROME, 11 December (A.N.P.) In ver.
band met het abdiceeren van Edwadr VIII
en de opvolging van zijn broer zullen de
vertegenwoordigers van de Britsche regee
ring in het buitenland nieuwe geloofs
brieven moeten overhandigen.
Hierdoor wordt opnieuw de vraag ge
steld van de erkenning van het Italiaan-
sche Imperium door Engeland.
Dit is de derde maal, dat sir Eric Drum
mond, de Britsche ambassadeur te Rome
zijn geloofsbrieven zal moeten overhandi
gen.
VARA ZENDT REDE VAN
EDWARD VIII UIT
Hedenavond om 10.20 (A.T.) zal de
voormalige Engelsche koning Edward VIII
een radiorede tot het Engelsche volk uit
spreken. De Engelsche omroep heeft Ne
derland in dè gelegenheid gesteld, deze
uitzending over te nemen, waarvan de
VARA gaarne gebruik gemaakt heeft. De
VARA zal dus hedenavond om 10.20 uur
de rede uitzenden en doen volgen door een
exposé dezer rede in de Nederlandsche
taal.
DE PAUS HEEFT HEDEN HEI BED
VERLATEN.
VATIKAANSTAD, 11 Dec. (A. N. P.)
Hedenochtend heeft Z.H. de Paus het bed
verlaten. Hij moet evenwel nog in zijn
kamer blijven.
Hij heeft kardinaal-staatssecretaris Pa-
celli en mgi. Goma y Thomas, den Bis
schop van Toledo, ontvangen.
ABDICATIE-WETSONTWERP IN
TWEEDE LEZING AANGENOMEN.
LONDEN, 11 Dec. (A. N. P.) Het La
gerhuis heeft hedenochtend in tweede le
zing het wetsontwerp inzake den troonaf
stand aangenomen zonder hoofdelijke stem
ming.
Het amendement van den onafhankelij-
ken Labour-afgevaardigde Maxton, strek
kende tot het instellen van een republi-
keinsch bewind werd met 403 tegen 5
stemmen verworpen.
MORGEN WORDT DE NIEUWE KONING
UITGEROEPEN.
LODEN, 11 Dec. (A. N. P.). De nieuwe
koning zal morgenmiddag tusschen half
vier en kwart voor vier op de gebruikelij
ke wijze tot koning worden uitgeroepen
voor St. James Palace, Temple Bar en
Royal Exchange.
Ongezond en gevaarlijk.
Onder de leelijke menschen behooren zij,
die gr a a g straffen: de wraak-lustigen en
zy, die met nóg ongezonder eigenschappen
en strevingen rondloopen.
Onder het nationaal-socialistisch regiem
in Duitschland schijnen zulke menschen be
trekkelijk talrijk te zyn!
Zoo schijnt 't by velen in Duitschland
in den smaak te vallen wij willen 'n en
kel voorbeeld geven dat de „Völkiscne
Beobachter" bijna drie pagina's wijdt aan
de affaire-Gustloff en tiert en schreeuwt
om „recht". (Gustloff was de Zwitsersche
nationaal-socialistische leider, die in Fe
bruari door den Jood Frankfurter vermoord
is). De Zwitsersche rechters hebben voor
den moordenaar achttien jaar geëischt.- Men
zou zeggen: laat 't nu verder ook maar aan
de rechtspraak in Zwitserland over, met
vertrouwen in de objectiviteit dier rechters.
Neen er moét levenslang worden gege
ven. Als dat niet gebeurt, dan zegeviert
het „recht" niet volgens nationaal-socia
listische beginselen! Daarom schrijft de
„Völkische Beobachter" bijna drie pagina's
vol!
En is er, helaas, alle reden, om te vreezen,
dat de Duitsche Joden gezamenlijk zullen
moeten boeten voor wat volgens het
„rechtsgevoel" van het nationaal-socialisme
aan Frankfurter te kort gedaan acht!
Als de volksgeest zóó is,. dat hij graag
wil straffen dan wijst dat naar iets, wat
in dat volk ongezond is en gevaarlijk voor
den vrede, den vrede met andere volken
én in dat volk zelf.
Ondertrouw wordt
„uitgebazuind".
Een vaandelgroet aan bruid
en bruidegom.
Zoodra op de 19den December a.s. het
hooge bruidspaar ten stadhuize in onder
trouw zal zijn opgenomen, zullen van het
kerkplein een zestal herauten, ieder ver
gezeld van twee bazuinblazers langs ver
schillende wegen zich door de gemeente
begeven om den vclke van de heuglijke
tijding kond te doen.
Inmiddels zal in de Amaliastraat een
groep opgesteld zijn, welke, zoodra het
bruidspaar in. het jalei. Noordeinde zal
zijn teruggekeerd, als blijde opening van
de fleurige reeks van feesten, welke door
het comité voor de luisterrijke vieri"» zul
len worden gegeven, een „vaandelgroet" te
brengen
Van by het comité aangesloten veri>
eeniglh^n en dit zijn vrijwel alle ver-
eenigingen te 's-Gravenhage zal 'n af
vaardiging bestaande uit een vaandeldra
ger vergezeld van hoogstens 2 personen, in
de gelegenheid worden gesteld H. K. H.
Prinses Juliana en Z. D. H. Prins Bern-
hard als het hooge bruidspaar te begroe
ten.
De vaandels der aangesloten vereenigin-
gen zullen in een kleurrijke omlijsting van
vlaggen op het voorplein van het paleis
worden opgesteld, te midden waarvan een
zangkoor van ongeveer 450 kinderen, ver
tegenwoordigende alle Haagsche scholen,
eenige liederen ten gehoore zal brengen.
De zang zal worden begeleid door een
klein orkest van werklooze musici.
Het geheel van schitterende vaandels en
kleurige vlaggen zal het hooge bruidspaar
onder de tonen van het aloude Wilhelmus,
begroeten.
H. K. H. Prinses Juliana en Z. D. H.
Prins Bernhard zullen dus op deze wijze
gehuldigd worden namens het Haagsche
vereenigingsleven en namens alle Haag
sche schoolkinderen.
Na afloop van den vaandelgroet zal ten
einde de burgerij bet fraaie schouwspel
van kleuren en tinten mede te laten genie-
ten, een korte wandeling gemaakt wor
den, waarvan de weg nog nader zal wor
den bekend gemaakt.
Het comité meent, dat deze eerste open
bare huldiging een karakteristiek begin zal
uitmaken van den blijden bruidstijd, wel
ke komende is.
Met nadruk zij nog -ermeld, dat de vaan
deldrager ten hoogste door 2 personen mag
worden vergezeld.
DE COMMISSIE VAN ONTVANGST BIJ
DE HUWELIJKSINZEGENING.
Naar wij vernemen zal de commissie van
ontvangst namens den kerkeraad van de
Ned. Herv. Gemeente bij de huwelijksinze
gening in de groote kerk zijn samengesteld
uit den voorzitter en den scriba van den
kerkeraad met de heeren j'hr. mr. J. M. M.
van Asch van Wijck, advocaat-diaken, mr.
J. JE. Lisman, kerkvoogd, en L. Slagter,
ouderling.
RADIO-UITZENDING VAN PRINSELIJK
HUWELIJK.
Microfoons in de kerk en in de trouwzaal.
H. M. de Koningin heeft toestemming
verleend tot de plaatsing van een microfoon
in' de trouwzaal en in de kerk bij de huwe
lijksvoltrekking van H. K. H. Prinses Julia
na en Z. D. H. Prins Bernhard op 7 Januari
a.s., zoodat men overal in ons land en in
de overzeesche gewesten in staat zal zijn
via den radio-omroep de plechtigheden te
volgen.
Neem Domaniale
'tis de beste!
N00RDEINDE34
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE M,riJWS
BUITENLAND.
De troonsafstand van den Engelschen
koning. Vanavond zal de afgetreden koning
een afscheidsrede houden voor de radio.
(2de blad).
De bemiddelingsactie van Engeland en
Frankrijk in Spanje. (2de blad).
In Italië worden vrijwililgers aangewor
ven met onbekende bestemming. (2de bi.)
BINNENLAND.
Ontvangst van Indische Vorsten ten
Koninklijke Paleize te 's-Gravenhage. (1ste
blad).
De ramp van de „Lijster" heeft thans
ook den dood van den marconist van Bem-
mel veroorzaakt. (Luchtv., 2de blad).
RECEPTIE BIJ DE ENGELSCHE
LEGATIE UITGESTELD.
Naar wij vernemen is de avond-receptie
welke morgenavond op de Engelsche lega
tie gegeven zou worden ter eere van Prin
ses Juliana en Prins Bernhard, uitgesteld.
Indische vorsten ten paleize.
Kort voor twaalf uur arriveerde ten pa
leize Noordeinde Z. H. Mangkoe Negoro
VII met echtgenoote en dochter per auto,
yan het verblijf der vorstelijke familie te
Wassenaar. Van het hotel Kasteel Oud-
Wassenaar af was de auto begeleid door
een motor met zijspan van de Wassenaar-
sche politie.
Voor op de radiotorkap wapperde de
geel-zijden standaard van het Mangkoe-
negorosche Huis, terwijl rechts van de ra-
diatorkap de gouden pajong als teeken van
hooge waardigheid van den vorst was be
vestigd. Begrijpelijkerwijze trok dit in de
residentie hoogst zeldzame onderscheidings-
teeken de aandacht van het publiek, zoo
dat zich bij aankomst van de auto voor het
koninklijk paleis weldra veel pubijek ver
zamelde, dat bleef wachten zoolang de auto
met den gouden pajong voor het paleis ge
parkeerd bleef.
Om half een verlieten de Mangkoe Nego
ro, zijn echtgenoote en dochter het paleis.
Even tevoren was de delegatie van den
sultan van Djokjakarta ten paleize aange
komen. Naar men weet, maken van deze
delegatie deel uit de oudste dochter van
den sultan, de Ratoe Pembajoen en haar
echtgenoot en de Pangeran Ario Poerobojo,
zoon van den sultan, kapitein van den gene
ral en staf van het Indische leger.
De leden der delegatie waren gekleed in
Javaansch hofcostuum, zooals gebruikelijk
is in de Vorstenhuizen. De auto, waarmede
het gezelschap was gekomen, was versierd
met den wimpel van het sultanaat.
Na een half uur ten paleize te hebben
vertoefd, reden de leden der delegatie weg,
nageoogd door een groepje belangstellen
den.
Het ligt in het voornemen van de Prin-
ses en den Prins Z.H. Mangkoe Negoro met
I zijn echtgenoote en dochter morgen, 12
I dezer, des namiddags te half 8 ten paleize
te ontvangen.
