Dit is een
genot van A tot Z
VAN
HOUTE
CRISIS TUSSCHEN KONING EN VOLK
DONDERDAG 3 DECEMBER 1936 DE LEIDSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 5
van onze vele mooie Bonbondoozen:
een echt Sinterklaas - cadeau
En dan zijn er nog onze verrukke
lijke chocoladeletterseen
DE BURGERKRIJG
SPANJE
IN
bevinden zich Katholieke priesters, Pro-
testantsche dominé's maar ook Israëliti
sche Rabbi's en Mohammedaansche pries
ters.
Heel deze zuiveringsactie is te wijten
aan den drang van den Bond der Godloo-
zen, die ondanks artikel 124 van de Russi
sche Grondwet, waarin op huichelachtige
wijze van „vrijheid van religieuse eere-
dienst" gesproken wordt, alles in het werk
stelt, teneinde te bewerken, dat einde
1937 het laatste Godshuis in Rusland ge
sloten is en ieder spoor van godsdienst uit
het openbare leven in Rusland is verdwe
nen. Volgens een bericht in de „Komso-
molskaja Prawda" van 15 November j.l.
hebben de Stootbrigaden van den Bond
der Godloozen een wijdvertakte godsdien
stige organisatie in den Oeral ontdekt. In
bedoelde streek hebben verschillende
groepen geloovigen zich tot de Communis
tische Partijbestuur gewend, met het ver
zoek om iedere anti-godsdienstige actie te
verbieden op grond van artikel 124 der
grondwet, terwijl zij tevens een aanklacht
hebben ingediend tegen de Bond van God
loozen, die zich aan schennis van de
grondwet zouden hebben schuldig gemaakt.
Het gevolg van deze aanklacht was, dat
door de Stootbrigade der Godloozen in be
doeld gebied een onderzoek werd inge
steld; na drie maanden kwam vast te
staan, dat in het gebied van de goud- en
platina-wasscherijen in den Oeral, nog een
groot aantal kerken en kapellen bestaan,
en dat de godsdienstige beweging door
Koelakken geleid wordt en zooals altijd
beweerd wordt, een contra-revolutionair
karakter draagt. Zoo heeft de leider van
het Partijcomité in het dorp Schaitanka,
nadat bevel gegeven was om de kerkklok
ken te verwijderen, dreigbrieven ontvan
gen, en op kerkelijke feestdagen wordt de
bevolking door de geloovigen aangespoord
om het werk neer te leggen en naar de
kerk te gaan, waardoor natuurlijk aan de
arbeidsprestatie afbreuk wordt gedaan. De
geldmiddelen die voor godsdienstige doel
einden benoodigd zijn, worden verkregen
uit collecten, die vaak tienduizenden roe
bels opbrengen. De commissie van onder
zoek kwam tot de bevinding, dat in
Wechne Tagil een zeer eigenaardig gods
dienstig leven wordt geleid. Onder de
aanhangers van de meest verschillende be
lijdenissen en van allerlei secten heerschte
aldaar een volkomen eensgezindheid, ter
wijl iedere vijandschap verdwenen was;
en de geestelijken stelden alles in het
werk om de graven van de gesneuvelde
soldaten uit den burgeroorlog, vooral van
de Officieren en soldaten.van het Witte
Leger, te onderhouden en te versieren. Er
werden ook strooibiljetten gedrukt en ver
spreid, waarin de geloovigen werden aan
gespoord om weer opnieuw deel te nemen
aan de godsdienstige plechtigheden en al
les in het werk te stellen om te voorkomen
dat de godsdienst totaal zou worden uit
geroeid.
Ondanks alle vervolgingen, waaraan de
Kerk en de geloovigen in de Vereenigde
Sovjet Republieken blootstaan, herleeft
telkens opnieuw in de ziel van het Russi
sche volk het godsdienstig bewustzijn, en
daar deze beweging uit de diepste diepte
van de Russische volksziel ontspruit zul
len alle pogingen van den Bond der God
loozen, om den godsdienst totaal uit te
roeien en te vernietigen, vruchteloos blij
ven.
MADRID OPNIEUW GEBOMBARDEERD.
Gisteren zijn de wijken in het N. en N.W.
van Madrid opnieuw gebombardeerd. Men
telde een veertigtal buitengewoon zware
ontploffingen, die de geheele stad deden
trillen.
Het bombardement duurde nauwelijks
een kwartier. Er zijn talrijke slachtoffers
gevallen, terwijl de aangerichte schade
aanzienlijk is.
Rechtsche vliegtuigen hebben eveneens
de versterkingen van de regeering in de
universiteitswijk gebombardeerd.
De nacht was betrekkelijk rustig. De ar
tillerie der regeering bestookte rechtsche
troepenconcentraties en in het begin van
den middag viel van de fronten voor de
hoofdstad geen enkel belangrijk feit te mel
den.
HEVIGE STRIJD IN DEN
SECTOR-POZUELO.
Tegen den middag versterkten de recht
sche troepen opnieuw den druk op den
sector Pozuelo. Na aanvankelijk te zijn
teruggeslagen, wisten zij tot het dorpsplein
van Pozuelo door te dringen, doch de re
geeringstroepen wisten den vijand na een
hevigen tegenaanval te verdrijven. In de
overige sectoren vinden kleine schermutse
lingen plaats o.a. te Villavorde.
MEDEDEELINGEN VAN
NATIONALISTISCHE ZIJDE.
In een communiqué deelt het groote
hoofdkwartier der nationalisten te Sala
manca o.a. mede, dat een aanval van de
regeeringstroepen bij Teruel werd afge
slagen. In het Noorden van de provincie
Avala werd een aanval van de regeerings
troepen door een tegenaanval van de op
standelingen gestuit.
Aan het front voor Madrid werden alle
aanvallen van de regeringsmilitie terug
geslagen. Een jachtvliegtuig der rechtsche
luchtmacht heeft hier drie vijandelijke toe
stellen omlaag geschoten; drie andere vlieg
tuigen werden bij Talavera neergeschoten,
terwijl bij Guadix twee toestellen in brand
werden geschoten. De luchtmacht der na
tionalisten bombardeerde met succes mili
taire objecten te Madrid, Santander en Vit-
toria.
GEHEIM VERDRAG TUSSCHEN LARGO
CABALLERO EN SOVJET
AMBASSADEUR?
De officieele National-Sozialistische Par
tei-Korresponden z publiceert in sensatio-
neelen vorm bijzonderheden omtrent een
geheim verdrag, dat volgens het blad tot
stand zou zijn gekomen tusschen Largo Ca-
■ballero en den Sovjet-Russischen ambassa
deur te Madrid, Rosenberg. Krachtens dit
verdrag zou Moskou zich verbonden heb
ben, de regeeringstroepen te Madrid en in
Catalonië te voorzien van krijgstuig. Hier
tegenover zou Caballero zich verplicht heb
ben 100 millioen pesetas ter beschikking
van Rosenberg te stellen.
TROEPENTRANSPORTEN OVER DE
STRAAT VAN GIBRALTAR.
Een nationalistisch troepentransport, ge
ëscorteerd door den kruiser „Canarias" en>
komende uit Ceuta, heeft te Algeciras 700'
Marokkanen aan land gezet, terwijl tevens
een groote hoeveelheid munitie gelost werd.
Zes gewapende kleine oorlogsschepen pa
trouilleeren in de Straat van Gibraltar,
twee andere liggen voor anker te Algeciras
en bewaken een Spaansch stoomschip, den
„Arnabal Mendi", dat levensmiddelen voor
een waarde van vijf millioen pesetas aan
boord heeft en bestemd was naar Valencia
maar dat Zondag Gibraltar binnenge
vlucht is.
HET ROODE KRUJS EN DEN
BURGEROORLOG.
De algemeene-gedelegeerde van het In
ternationale Roode Kruis te Genève, Junod,
is te Saint Jean de Luz aangekomen. Hij
verklaarde, dat 't aantal gedelegeerden van
het Roode Kruis in Spanje verdubbeld zal
worden. Zij zullen gevestigd worden in de
volgende steden: Madrid, Barcelona, Bilbao,
Burgos, Valencia, Albacete, Saragossa,
Leon, Sevilla en Santander.
BRITSCHE PARLEMENTSLEDEN
PROTESTEEREN BIJ FRANCO.
De Britsche parlementsleden, die naar
Madrid zijn gekomen om een onderzoek in
te stellen, hebben een telegram gezonden
aan het Britsche Lagerhuis, waarin wordt
aangedrongen op het spoedig zenden van
gasmaskers.
Ook hebben zij langs diplomatieken weg
geprotesteerd bij Franco tegen het bom
bardeeren van plaatsen, welke naar men
weet alleen door civiele bevolking worden
bewoond.
DE GODSDIENSTKWESTIE IN SPANJE.
Een "Katholieke Fransche commissie heeft
een bezoek gebracht aan den minister zon
der portefeuille, Irujo, teneinde faciliteiten
te verkrijgen, noodig voor een onderzoek
naar de godsdienstkwestie in Spanje.
NICARAGUA ERKENT HET BEWIND
VAN FRANCO.
Uit Managua wordt gemeld, dat Nicara
gua het bewind van Franco als Spaansche
regeering heeft erkend.
DE NON-INTERVENTIECOMMISSIE.
De eerstvolgende zitting van de subcom
missie der non-interventiecommissie zal op
x dezer in het Foreign Office worden ge
houden.
dening tegen de confessioneele jeugdorga
nisaties van 23 Juli 1935 wordt opgeheven".
In Paragraaf 3 werd gezegd: „Wie deze
verordening overtreedt, of wie tot een der
gelijke overtreding uitlokt of aanspoort,
wordt overeenkomstig paragraaf 33, 35 en
56 van de politieverordening van 1 Juli
1931 met boete of hechtenis gestraft.
Bij het ongeoorloofd dragen van uniform
stukken of onderscheidingsteekens, het on
geoorloofd meevoeren van vlaggen, banie
ren of wimpels zullen deze voorwerpen in
beslag genomen worden".
Alle andere bepalingen over de activiteit
der confessioneele jeugdorganisaties blij
ven van kracht, derhalve ook de bepaling
in artikel 3 van paragraaf 2, betreffende
het verbod van het in gesloten formatie
opmarcheeren, wandelen en in het open
baar kampeeren, evenals het in standhou
den van muziekgezelschappen.
Van een verbetering der positie van de
Katholieke Jeugdorganisaties is dan ook
geen sprake.
ENGELAND.
DE BRITSCHE STEUNVERLEENING
AAN BELGIë.
In antwoord op een vrag of de Britsche
garantie tot verdediging van België in een
geval van agressie zich eveneens tot het
overzeesche Belgische rijk uitstrekt, ver
klaarde Eden in het Lagerhuis, dat de
krachtens het Locarno-pact verstrekte
waarborgen blijkens den tekst van het ver
drag duidelijk tot Europa beperkt blijven.
In antwoord op een andere vraag zeide
Eden, dat het de bedoeling der Britsche
regeering is, dat de draagwijdte harer ver
plichtingen op grond van een nieuw Lo-
carno-verdrag die van het oude Locarno-
verdrag zoo dicht mogelijk nabij komt.
RUSLAND
KERKVERVOLGING IN SOVJET
RUSLAND.
Godsdienstig leven in den Oeral.
De Godloozenbeweging in Sovjet-Rus
land heeft thans besloten om alles in het
werk te stellen, teneinde iedere vorm van
godsdienst bij het Russische volk uit te
roeien. In opdracht van den Commissaris
voor Binnenlandsche Zaken is in alle groo
te steden van de Vereenigde Sovjet-Repu
blieken, in Moskou, Leningrad, Kiew,
Charkow, Tiflis enz. een uitgebreid onder
zoek ingesteld naar de Bedienaren van den
Godsdienst, onverschillig tot welke reli
gie deze behooren.
Daarbij is komen vast te staan, dat zich
in Rusland in de groote steden nog 1600
geestelijken bevinden die niet in het bezit
zijn van een verblijfsvergunning. Alleen
geestelijken die „in vasten dienst van een
godsdienstig genootschap staan" mogen in
de steden blijven; het meerendeel van de
1600 geestelijken zal thans uit genoemde
steden worden uitgewezen om een toe
vluchtsoord te zoeken in plaatsen waar
minder dan 6000 inwoners zijn. Onder de
uitgewezen bedienaren van den godsdienst
Het particuliere leven van Koning Eduard
zou de bisschop van Bradford nader ver
klaard hebben, dat zijn uitlatingen over den
koning, die zooveel stof hebben doen op
waaien, alleen bedoeld waren als commen
taar op het ontbreken van uiterlijke teeke
nen, dat de koning zich in zijn dagelijksch
leven veel om den godsdienst gelegen laat
liggen. De bisschop zeide, dat zijn woorden
niets te maken hadden met de loopende
geruchten, waarvan hij niet op de hoogte
was, toen hij zijn rede neerschreef.
De Koning ontvangt Baldwin.
Koning Eduard heeft gisteren minister
president Baldwin tweemaal ontvangen.
BUITENLAND
BELGIE.
HET MILITAIRE WETSONTWERP.
Van Zeeland spreekt in de Kamer.
In de Belgische Kamer zijn gister dë de
batten over het militaire wetsontwerp
voortgezet. Minister-president van Zeeland
zeide accoord te kunnen gaan met het door
de regeeringspartij en voorgestelde amen
dement, volgens hetwelk de diensttijd van
een deel van het contingent gedurende de
periode van 1937 tot 1941 op 17 maanden
wordt vastgesteld, terwijl de rest 12 maan
den dienst doet. Bij de bestaande Europee-
sche situatie is het noodzakelijk, dat men.
bij een mobilisatie van het leger over ge
noeg manschappen beschikt.
Van Zeeland herinnerde voorts aan de
bekende rede van koning Leopold en ver
zekerde, dat de woorden van den koning
en de politiek der regeering één geheel
vormen. De buitenlandsche politiek van
België is er een van onafhankelijkheid,
waarbij de verplichtingen natuurlijk wor
den nagekomen. Gij kent de resultaten, die
wij bereikt hebben, aldus de minister-pre
sident, en gij weet, wat kort geleden te
Londen gezegd is.
Bij de onderhandelingen over nieuwe Lo-
carno-accoorden, in het kader waarvan
thans de voorloopige overeenkomst, in
Maart te Londen gesloten, bestaat, zijn wij
niet van plan Frankrijk en Duitschland den
waarborg te geven, die het accoord van
1925 bevatte, aldus van Zeeland. Die waar
borg was toen noodzakelijk en gerechtvaar
digd, maar zou thans gevaarlijk en niet
gerechtvaardigd zijn. „Wij bewapenen te
gen niemand, maar wij moeten sterk zijn om
te voorkomen, dat een naburige mogend
heid een gemakkelijke overwinning op o-ns
denkt te behalen, wij weten, dat wij niet
alleen staan, dat wij trouwe vrienden heb
ben. Ter vermijding van een catastrofe is
het goed, dat landen als Engeland en Frank
rijk een tegenwicht vormen tegen invloe
den, die fataal kunnen zijn".
Tenslotte zeide van.Zeeland, dat België
zal medewerken "aan de handhaving van
den vrede.
Kamer neemt militair ontwerp aan.
Met 137 tegen 43 stemmen heeft de Ka
mer het militaire wetsontwerp, dat de mi
litaire dienstplicht voor een deel van de
lichting brengt op 17 maanden, tot 1941,
aangenomen. Acht stemmen werden blan
co uitgebracht. Tegen stemden de Vlaam-
sche Nationalisten, en de Communisten,
evenals enkele Vlaamsche Katholieken en
Socialisten. De Rexisten stemden vóór het
ontwerp.
GEEN VRIJWILLIGERS NAAR SPANJE.
In de streek van Luik, Verviers en Huy,
o.a. in een lokaal der communisten te Pe-
pinster, is een dertigtal huiszoekingen ver
richt in verband met een gerechtelijk on
derzoek, dat is geopend met betrekking tot
de werving van vrijwilligers voor de regee-
ringsmilities in Spanje.
DUITSCHLAND.
DE KATHOLIEKE JEUGDORGANISATIES
Van bewegingsvrijheid is nog geen sprake.
In het nummer 31 van het Kirchliches
Amtsblatt van het Bisdom Münster komt
o.a. de volgende mededeeling voor:
„De in Essen verschijnende National-Zei-
tung bevatte in nummer 318 het volgende
bericht: In de verzameling van Pruisische
Wetten komt ook een politieverordening
voor, ingevolge de op 23 Juli 1935 getrof
fen bepaling over de activiteit van confes
sioneele jeugdorganisaties, die een wijziging
behoeft. Daarin moet onmiddellijk de vol
gende beperkende bepaling opgeheven
worden: „Het in gesloten formaties opmar
cheeren, wandelen en in he openbaar kam
peeren, verder het in stand houden van
eigen Muziekkapellen, is verboden".
In nummer 321 bracht de National Zei-
tung het volgende bericht: „Ter rectifica
tie van onze mededeeling in nummer 318
van ons blad betreffende de activiteit van
confessioneele jeugdorganisaties, deelen wij
mede, dat volgens het Pruisisch Staats
blad van 17 November 1936 de politiever
ordening betreffende de confessioneele
jeugdorganisaties van 23 Juli 1935 als volgt
gewijzigd wordt:
„Alleen Paragraaf drie der politieveror-
Plichten van een constitutioneel
vorst
MOEILIJKHEDEN MET HET KABINET.
Er dreigt een stevige crisis uit te breken
in de verhouding van den Engelschen ko
ning tot zijn volk, een crisis, welke in de
historie van Engeland sinds Hendrik VIII
niet meer is voorgekomen.
Van welken aard deze crisis is, kan wor
den afgeleid uit het volgende stukje van de
„News Chronicle":
„Het probleem, dat eenigen tijd aanlei
ding gaf tot praatjes kan eenvoudig als
volgt worden samengevat: Een van de in
tieme vriendinnen van den koning is me
vrouw Ernest Simpson, Amerikaansche van
geboorte en twee keer gehuwd geweest.
Men gelooft, dat het de wensch is van den
koning met haar te trouwen. De vraag is
óf zij over de kwaliteiten beschikt, welke
noodig zijn voor een koningin van Engeland
en of de koning dan wel het kabinet als
woordvoerder van de openbare meening
hierover moet beslissen. De koning, zoo
MEVR. SIMPSON.
goed als ieder man, kan beslissen met wie
hij een verbintenis voor het leven wil aan
gaan. Hij had overeenkomstig zijn verlan
gen in het huwelijk kunnen treden zoolang
hij nog prms van Wales was. Zijn vrouw
zou geen koningin, doch prinses-gemalin
geweest zijn. De koning zou zonder twijfel
bereid zijn toe te stemmen, indien het par
lement een wet zou aannemen, waarbij aan
de kinderen, welke uit deze verbintenis kun
nen voortspruiten, het recht van opvolging
wordt ontzegd".
De kranten schrijven thans openlijk over
deze kwestie, die sinds geruimen tijd een
publiek geheim was.
De „Times" schrijft, dat sommige Ame
rikaansche bladen reeds zoover gingen om
een huwelijk te voorspellen, dat niet over
eenkomstig de verplichtingen van den
troon zou zijn. Koningin Mary zou reeds
haar toestemming hebben gegeven. Derge
lijke berichten kunnen in de Vereenigde
Staten en in de Dominions veel kwaad doen.
Indien de Britsche pers zich tot nu toe van
commentaar onthield, is dit niet te wijten
aan angstvalligheid, noch aan druk van of
ficieele zijde. Het was geheel vrijwillig in
de hoop, dat een officieele daad of verkla
ring een einde zou maken aan de geruch
ten.
De „Daily Telegraph" verklaart, dat er
gevallen zijn, waarin de particuliere kwes
ties van den constitutioneelen vorst van
publiek belang zijn. Dit is een van de las
ten van het koningschap, doch ook een van
de voorrechten, want het maakt onmoge
lijk, dat hij die de kroon draagt een daad
kan stellen, waardoor hij op fatale wijze
zijn verheven waardigheid zou omlaag
halen. Het blad is overtuigd, dat de koning
overeenkomstig zijn plicht zal kiezen.
Ook de „Morning Post" vraagt een offi
cieele ontkenning van de geruchten en
praatjes, welke in het buitenland en in En
geland zelf de ronde doen. Het blad ver
werpt deze praatjes met afschuw.
De „Daily Mail" is van oordeel, dat bier
sprake is van een constitutioneele crisis van
de eerste grootte. Het betreft de betrekkin
gen tusschen den koning en het kabinet en
dit is een van de meest kwetsbare punten
in de Britsche grondwet. Deze kwestie is
te delicater, omdat sprake is van een hu
welijk van den koning. Een oplossing moet
worden gevonden, aftreden zou het hart
van millioenen getrouwe onderdanen met
groote droefheid vervullen.
BISSCHOPPELIJKE WAARSCHUWING.
Dat de kwestie thans openlijk in de bla
den wordt besproken, is het gevolg van een
ïede, welke de bisschop van Bradford eenige
dagen geleden over den koning heeft ge
houden en waarin hij verklaarde te hopen
„dat de koning wat meer positieve teekenen
zou geven zich bewust te zijn van de nood
zaak van goddelijke leiding".
De provinciale pers heeft deze verrassen
de uitlating in de hoofdartikelen van eer
gisteren algemeen ondersteund, en het ge
volg hiervan was het eerder genoemde
hoofdartikel van de Times en de beschou-
j wingen van de andere groote bladen,
i Volgens een telegram aan de Telegraaf
