NIEUWS DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN 28ste Jaargang WOENSDAG 25 NOVEMBER 1936 No. 8582 OF ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruit^ eh'ing: Voor beiden 19 cent pei weeü J 2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week t 2.60 per kwartaal Franco per post i 2.95 per kwartaal Hei Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnè's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en verhuur, koop en verkoop: f 0.50 Dit nummer bestaat uit vier bladen. V Verschil in „geaardheid" In de socialistische pers schrijft A. B. K.: Aan Marchant's nieuwe boek, welks verschijnen reeds door zooveel gerucht is voorafgegaan, kan de psycholoog zijn hart ophalen. Het zich bekeeren tot het katholicisme blijkt toch nog wat anders dan het kruipen in de huid van een Katholiek. Geen woord van wat hier staat zou de Katholiek-bij-erf opvolging zoo geschreven hebben Dit geschrift lezende, komt men immer op nieuw tot de slotsom, dat niemand min der dan deze man door zijn geaard heid scheen voorbestemd om Roomsch te worden. Zelfs als hij in een klooster ging, zou gansch het gebouw daveren van het strijdrumoer des nieuwen be woners, die in alle vertoog tot absolute slotsom komt en van voorbehouden nooit weten wil. Dat deze levensweg naar Rome leidde, bewijst wel heel sterk, dat de menschelijke ziel in haar mogelijkheden geen grenzen kent. A. B. K. had den laatsten zin ook b.v. al dus kunpen doen luiden: Dat deze levens weg naar Rome leidde, bewijst wel heel sterk, dat.... alle wegen naar Rome lei den! Wij nemen het bovenstaande over om er een korte opmerking bij te maken. Geen „geaardheid" is een beletsel om Roomsch te worden, omdat Christus Zijn Kerk heeft gesticht voor alle menschen en.geen „geaardheid" heeft uitgesloten! En de Kerk houdt ook rekening met ver schillende „geaardheden", die Zij niet on derdrukt, maar leidt. In de Kerk zijn Orden gemeenschappen waarin elke dag zoo goed als geheel wordt doorgebracht in ge bed en overweging; er zijn ook Orden, waarin gebed en overweging de basis zijn voor een leven van arbeid in en voor de maatschappij, welke arbeid het grootste ge deelte van ieder en dag vult. Er zijn ver schillende Orden, waarin verschillende „ge aardheden" levensbevrediging in Christe- lijken zin kunnen vinden. En de Katho lieken, die niet in een klooster van een of andere Orde zijn getreden, kunnen óók God dienen en ais kind der Kerk leven op ver schillende wijzen naar verschillende „ge aardheden". Geen enkele „geaardheid" is in de Kerk niet op haar plaats, indiende drager van die „geaardheid" in ernst het goede wil, God wil dienen. NIEUW VEEN. De wereld in vogelvlucht De burgeroorlog in Spanje schiet nog steeds weinig op. Men lanceert allerlei be richten, die worden tegengesproken en er gaan geruchten, maar veel nieuws is er niet bij. Een belangrijke mededeeling is, dat de nationalisten beweerd hebben, dat zij zelf over duikbooten beschikken. Dat zou verklaren, hoe bij dan ingang van de ha ven van Carthagena een rege§ringskruiser getorpedeerd kon worden, zonder dat dit geweten zou moeten worden aan de inter- I ventie van een buitenlandsche mogendheid. Hiermede is alweer een gevaar voor in ternationale verwikkelingen verwijderd. Wij hebben den laatsten tijd geen gebrek aan internationale spanningen, die gevaar lijk kunnen worden. Zoo heeft de ter dood veroordeeling van den Duitschen inge nieur Stickling door de Russische recht bank tot gevolg gehad, dat de Duitsche re geering is gaan dreigen met het afbreken der diplomatieke betrekkingen met Moskou indien deze ingenieur werkelijk ter dood wordt gebracht. Ondanks het feit, dat bei de regeeringen twee stelsels vertegenwoor digen, die zich verdragen als water en vuur, en ondanks het feit, dat van tijd tot tijd lustig op elkander wordt gescholden, zijn de diplomatieke betrekkingen tusschen de bende hoofdsteden nog steeds intact ge bleven. De Duitsche regeering heeft er sinds gis teren nog een reden bij gekregen om ver ontwaardigd te zijn. Het Noorsche Storting heeft n.l. den Nobelprijs voor den vrede, die verleden jaar niet was uitgereikt, toe gekend aan den Duitschen schrijver von Ossietzky, die nog niet zoo lang geleden uit het concentratiekamp ontslagen is. We gens zijn schrijven tegen de herbewape ning van Duitschland was hij reeds onder het vorige regiem veroordeeld op beschul diging van hoogverraad. Geen wonder, dat ran in Duitschland verontwaardigd is, nu aan een hoogverrader zulk een onderschei ding is toegekend. Men vat dit op als een politieke demonstratie tegen het huidige regiem in Duitschland en dat is het ook inderdaad. De betrekkingen met Noorwe gen zullen er daardoor niet beter op wor den. De Nobelprijs heeft ditmaal den vrede waarschijnlijk geen goeden dienst bewe- WAARSCHUWING. Nogmaals zij gewaarschuwd voor de zgn. Vrouwenkruistocht, die zich richt tot „ale weldenkende en goedwillende vrouwen van Nederland 'en Koloniën". In een beweging, uitgaande van zoodani- gen beginselopzet, dat er plaats is zelfs voor communisten, behoort een katholieke vrouw niet thuis. Nogmaals zij er ernstig op aan gedrongen, dat de katholieke vrouwen geenerlei steun aan dezen „kruistocht", waarmee Christus' kruis in geen enkel ver band staat, zullen geven Voor de beharti ging harer belangen is de Katholieke Vrou wenbond net aangewezen lichaam. TREINBOTSING IN DE VEREENIGDE STATEN. Acht dooden. CHICAGO, 25 Nov. (A. N. P.). Gister avond 19.50 uur zijn op de lijn Chicago- Milwaukee twee treinen tegen elkaar ge- loopen. Zeventien personen zijn om het leven gekomen, 65 werden gewond. CHICAGO. 25 Nov. (A. N. P.). Naar thans wordt gemeld, zijn bij het ongeluk op den spoorweg ChicagoMilwaukee acht personen omgekomen en niet, zooals men eerst vreesde 17. DIPLOMATEN IN WILHELMSTRASSE ONTBODEN. Sovjet-ambassadeur niet uitgenoodigd. BERLIJN, 25 Nov (A. N. P.). De am bassadeurs van de groote mogendheden zijn in de Wilhelmstrasse ontboden tus- schen 12 en 1 uur hedenmiddag. Naar vernomen wordt, is de Sovjet-Rus sische ambassadeur te Berlijn niet uitge- noodiigd. De zeereerw. heer C. M. Mol benoemd tot pastoor te Nieuwveen. DE BRITSCHE VLOOT IN DE MIDDELLANDSCHE ZEE. LONDEN, 25 November. (A.N.P.) De Britsche admiraliteit deelt mede, dat de verloven op de Britsche vloot in de Middel- landsche Zee zijn ingetrokken wegens het sleohte weer, dat de communicatie met de schepen onmogelijk maakte. STADS Jongeren in de politiek. Deken J. Bots voor de R. K. Staatspartij. De jongeren en de politiek, dat is 'n vraag stuk, dat de laatste jaren meer en meer op den voorgrond is getreden, 'n vraag stuk ook, dat de volle aandacht heeft van de R. K Staatspartij. Dus ook van de afd. Leiden, welke gisteravond de jongeren had opgeroepen tot 'n bijeenkomst in de kleine Stadszaal. Het stemt ongetwijfeld tot voldoening, dat de belangstelling voor deze bijeen komst vrij groot genoemd mag worden, want de zaal was vol. Na 'n muzieknummer van „Franz Schweitzer" opende mr. E. Bolsius de bij eenkomst met den Chr. groet, die daarna allereerst 'n hartelijk applaus vroeg voor den spreker van dezen avond. Uitgenoodigd toch was rector Bots en we krijgen, aldus spr., deken Bots! Spr. achtte het een voorrecht en een groot geluk, dat deken Bots aan zijn toezegging voor deze spreekbeurt gestand wilde doen en den jongeren van voorlichting wilde dienen bij den stap, dien wij gaan onder nemen. Nu temeer zullen de door deken Bots gesproken woorden op een goud schaaltje worden gewogen. De dames en heeren-jongeren heette spr. verder hartelijk welkom. Het bestuur achtte zich gelukkig, dat zoovelen aan de tot hen gerichte uitnoodiging hadden ge hoor gegeven. Spr. riep verder een hartelijk welkom toe aan pastoor Smitz en den heer A. H. J. En gels, lid der Tweede .Kamer, welke laatste als veteraan toch nog zijn volle belangstel ling toont voor het werk der Staatspartij, waaraan hij reeds als jongere zijn krachten heeft gegeven. REDE DEKEN BOTS. Na 'n woord van dank voor den tot hem gerichten gelukwensch bij zijn benoeming tot deken van Gouda, zeide deken Bots, uat het al enkele jaren geleden is, dat hij in een gezelschap, waar een bepaalde paus en een bepaalde kardinaal ter sprake kwa men, met stelligheid hoorde verzekeren, dat deze nooit heilig verklaard zouden wor den. Op de vraag, waarom zulks niet zou ge beuren, werd hem geantwoord: „Want die hebben veel te veel aan politiek Politiek is een heilige zaak. Spr. wilde echter de gedachte verdedigen, dat de politiek een heilige zaak is. Een eerste motief daarvoor vindt spr. in de rijkgeschakeerde gobelins van heiligen levens uit de laatste jaren, getuigend van heroïsme en offerzin. Als voorbeelden daarvan noemt spr. een president van Ecuador, den beroemden Garcia Moreno, die gansch zijn leven wijdde aan de politiek en wiens laatste woorden, toen hij doodelijk verwond neerzeeg waren: „God sterft nooit!" Dan noemt spr. de buitengewoon aan trekkelijke figuur van een Luxemburgsche hertogin, Marie Adelheid, die op jeugdigen leeftijd stierf. Toen haar liberale ministers de school wilden ontkerstenen, verklaarde zij zich hier absoluut tegen met de woor den: „Ik zit hier bij de gratie Gods!" En toen zij drie jaar later stierf, moest een harer felste tegenstanders van haar zeg gen: „Zij heeft de gerechtigheid bemind, het onrecht gehaat". De politiek, het besturen van een staat, kan evengoed een heilige zaak zijn. 't Komt er maar op aan te leeren zien. hoe wij zelf de staatkunde Katholiek kunnen maken. Lenin gaf zijn handlangers, die hij de wereld inzond ter verbreiding van het com munisme als advies mee: „je moet ze pak ken door hun ideaal". Zouden wij nu, aldus spr., uit onze Katho lieke overtuiging de kracht niet kunnen putten om den staat te kerstenen? Geestdrift is noodig. Daarvoor is geestdrift noodig, geestdrift, d.i. een stuk van ons hart, groeiend uit over gave, uit beginselen en diepe overtuiging. De politiek moet worden heilig gemaakt. Dat vraagstuk is volop actueel en zelfs heel nijpend. In het Paradijs staarde het eerste men- schenpaar zich blind op de valsche voor stelling: gij zult als Goden zijn. Sindsdien is de mensch zijn evenwicht kwijt geraakt. Daarom kwam Christus op de wereld om dat evenwicht te herstellen. Een H. Augustinus schreef zyn boek: „De civitate Dei", over de nieuwe maatschappij die moest worden gebouwd in, om en op God. Als Charlemagne na enkele eeuwen zijn jongen christenstaat gaat bouwen, zocht hij daarvoor een grondwet, welke hij vindt bij den H. Augustinus en als hij die ge vonden heeft, roept hij uit: „Vivat Deus, qui amat Francos", leve God, die de Fran- schen bemint. Uit dat rijk van Karei de Groote zijn onze katholieke Middeleeuwen groot ge worden. Daarmee moeten wij ons verwant gevoelen. Alles in die Middeleeuwsche sa menleving werd geordend volgens Gods wetten. Tal van oorlogen zelfs waren 'n hei lige zaak. De Kruistochten zijn er het voor beeld van. Niet enkel diefstal en woeker, maar ook prijsbederf en weelde waren strafbaar, om dat de mensch daardoor dienstbaar werd gemaakt aan de stof, waardoor hij den weg naar God verloor. Kerk en Staat, bovenna tuurlijk en natuurlijk, moesten beide die nen om den mensch tot God te leiden. Spr. zeide te kunnen begrijpen, hoe Paus Pius XI in „Quadragesimo Anno" terug denkt aan het wonderbaar harmonieus sa mengesteld ordeleven der Middeleeuwen, waarnaar intusschen ook in den tegen- woordigen tijd terugverlangd wordt, ge tuige de Leidsche hoogleeraar prof. Hui- zinga in zijn jongste werk. Zulk een tijd begrijp je niet, als je het niet. ziet in het Godslicht. Wanneer die tijd iets beteakende, dan kwam het, omdat het volk uit dien tijd iets beteekende; dan kwam het, omdat het door geestdrift sterk was, door geestdrift van binnen uit, waarvan God het geheim was. De gemeenschappe lijke Godsgedachte stimuleerde allen. Sedert vier eeuwen revolutie. Spr. haalde dit alles aan om te duidelij ker te doen uitkomen, hoe geheel anders het thans is. Sedert vier eeuwen toch leven we in een revolutie. Revolutie: dat begint van binnen, in hoofd en hart. Als de menschen anders gaan denken en handelen, dan be gint de revolutie. God neemt niet meer de eerste plaats in, doch wordt vervangen door rationalisme, individualisme, materialisme en zijn uitwassen van socialisme, commu nisme, enz. We leven thans in een wereld zonder God, men verdraagt noode, dat er nog kerkgebouwen blijven staan. Niet voor niets klaagde Paus Pius XI er over, dat Christus nog slechts wordt ge duld binnenskamers, maar zoodra Hij zich buiten vertoont, wordt het veto over Hem uitgesproken. Ook wij zijn maar al te veel in die sfeer meegezogen en allerlei valsche stellingen worden opgezet om te uetoogen, dat men God toch niet noodig heeft voor zijn zaken! Ons geloof is niet meer dat van St. Pau- lus: een geloof, dat de wereld overwint. Door de vervreemding van God is het ge- heele openbare leven chaotisch geworden en het gevolg was: een geest van ontredde ring in deze 20e eeuw, wantrouwen en haat. Die chaos is het werk van den duivel, betoogt spr. verder, waarvoor hij de niet- geloovige prof. Werner Sombart van de Berlijnsche Universiteit citeert. Onze moderne tijd kent geen geestdrift meer, opdat de spanning tusschen de twee polen: God en de wereld, verbroken is. De Pausen hebben de ontreddering der wereld met droefheid gadegeslagen en Z.H. Paus Pius XI wees erop, dat het noodig is den mensch terug te voeren tot Christus' Kruis. Wanneer Christus twintig eeuwen geleden in staat is geweest het menschdom te bevrijden van slavernij, dan kan Hij het ook nu doen. Hoe brengen wij God in den staat terug? Dat is de vraag, die deken Bots zijn ge hoor stelde en hij voegde er onmiddellijk aan toe: we gaan niet praten over wat an deren doen, maar over wat we zelf kun nen en moeten doen. In de eerste plaats is dat onze persoon lijkheid geven. Onze democratische tijd draagt een geweldige mogelijkheid met zich mede. Een herstel van de democratie veronderstelt ook het herstel van de men schen. Spr. wijst er vervolgens op, dat er een levend verband bestaat tusschen volk en afgevaardigden. Er bestaat op het oogenblik 'n grootere belangstelling dan ooit voor den staat en de staatsmaatregelen, doch deze komt voor al voort uit materialistische overwegingen en niet uit hoogere idealen. Daardoor komt men echter in fascistisch vaarwater. Op de vraag nu: wat wordt er van de jongeren verwacht? antwoordt spr. dat VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Nog geen voortgang in den Spaanschen burgeroorlog. De nationalisten beschikken over duikbooten. (2de blad). Zal Duitschland de diplomatieke betrek kingen met Rusland verbreken, als ir. Stickling wordt geëxecuteerd? (2de blad). Toekenning van Nobelprijs aan von Os sietzky wekt verontwaardiging in Duitsch land. (2de blad). Geestdriftige ontvangst van Hor thy te Rome. (2de blad). BINNENLAND. De moord te Merkelbeek. (1ste blad). Hedenmorgen is de galanteriehandel der fa. Perry en Co. te Amsterdam door zwaren brand vernield. (Gem. Ber. 3e blad). als politiek een kunst is, het een tele foon is tusschen hemel en aarde, volgens de woorden van den Oostenrijker Herman Baer. God immers vraagt den menschen om aansluiting, Hij geeft alles wat de mensch Hem vraagtalleen niet: Zijn eer. Daar om hebben wij als gemeenschap te zorgen, dat heel het staatkundig leven aan God geeft wat Hem toekomt. Daarbij moet men zien niet blind staren op hetgeen bereikt is. 'n Schrikwekkend voorbeeld daarvan hebben we kunnen waarnemen in Duitschland, waar prachtige' organisaties'gestorven zijn zonder-stervens kreet. Met St. Lucas zegt spr. tot zijn gehoor: het rijk Gods is in uw binnenste. Wij moeten echt hartstochtelijk verlan gen, dat God terugkomt. Niet kleinzielig streven om een zetel te winnen, maar zor gen de menschheid terug te brengen tot God, op staatkundig terrein invloed uit oefenen, omdat daar groote waarheden te vinden en te behouden zijn. Spr. wijst er dan op hoe ook onze tijd prachtkerels kent, menschen die vooral bij rampen als te IJmuiden en Schiedam op de bres staan om hun medemenschen te redden.... Als dan deze tijd zoo arm is aan God, dan is het onze taak om die men schen te redden, die God verwerpen. Als dat Godsgeloof sterk genoeg is, dan zullen ook de jongeren in staat zijn op de Katholieke partij het stempel Gods te druk ken. Als de jongeren zoo de politiek zien, dan. bezitten zij genoeg ideaal om zich aan dat schoone apostolaat te geven. (Applaus). DANKWOORD MR. BOLSIUS. De voorzitter der Leidsche afdeeling mr. E. Bolsius sprak hierna een dankwoord tot deken Bots. Dit woord vol ernst en betee- kenis over de Godsgedachte in de politiek heeft op allen een diepen indruk gemaakt. Dankbaar was spr. deken Bots, omdat hij aldus gesproken had. Spr. hoopte, dat het Godsvertrouwen uit de Middeleeuwen ook thans tot geestdrift zou voeren, omdat we geestdrift noodig hebben vooral in dezen tijd, waarin het dikwijls zoo moeilijk is te zeggen, dat we vertrouwen in God. Steunt ons, aldus richtte spr. zich tot de jongeren, met uw geestdrift, welke voor de ouderen een aansporing moge zijn om op den ingeslagen weg voort te gaan. Zooals de ouderen tot taak hebben gehad voort te bouwen op hetgeen hun voorgangers heb ben opgebouwd, zoo zullen de. jongeren weer hun opvolgers moeten zijn en dat niet alleen om materieele voordeelen te be halen. Daarom hoopte spr., dat het-hier gespro ken woord niet ijdel zou zijn; dat allen iets neen veel zouden voelen voor het ideaal, dat deken Bots hun had voorgehouden. Van de hierna geboden gelegenheid tot vragen stellen werd door één der aanwe zigen gebruik gemaakt. Deze vroeg den inleider, hoe de jonge werkloozen geestdriftig konden zijn voor de Staatspartij, die voor de werkloozen nog niets had gedaan. Deken Bots wees er in zijn antwoord op, dat deze kwestie de pijnlijkste is van den tegenwoordigen tijd. Spr. wees er nogmaals op, dat de ont reddering der huidige maatschappij het ge volg is van de afdwalingen van vier eeuwen. Den grooten oorlog meent men hiervan de oorzaak, doch deze heeft het pr~

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1936 | | pagina 1