DE ALMA GESLOTEN,
De sluitingsplechtigheden
in St. Petruskerk en Foyer.
In tegenwoordigheid van den
Pauselijken Internuntius.
28ste Jaargang
MAANDAG 26 OCTOBER 1936
No. 8556
S)e dóeJieSou^o/nt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DF ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leideri 19 cent pei week2.50 per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen
-
*1* „Eenheid door Democratie".
De vereeniging „Eenheid door Democra
tie", die over heel het land actie en pro
paganda voert, heeft een ons sympathiek
doel. De doelstelling dezer vereeniging is:
1. Handhaving van den in de Grondwet
verankerden, democratischen regeerings-
vorm.
2. Handhaving der bij de Grondwet ver
zekerde burgerlijke vrijheden.
3. Handhaving van den Nederlandschen
Rechtsstaat.
4. Bevordering van een daadwerkelijke
solidariteit der verschillende volksgroepen.
5. Versterking van den zin voor vrijheid
en recht onder het Nederlandsche volk.
6. Versterking van een op de vaderland-
sche traditie voortbouwend zedelijk volks
bewustzijn boven partij-politieke groepee
ring en met eerbiediging van elke gods
dienstige overtuiging.
7. Bevordering van een internationale
rechtsorde.
Geen van deze punten is in strijd met
het program der R. K. Staatspartij. In
tegendeel, de R. K. Staatspartij wil in groote
lijnen hetzelfde. Voor Katholieken bestaat
er dan ook geen reden, om voor zichzelf het
lidmaatschap van „Eenheid door Democra
tie" te verlangen. Wat zij daarin zouden
zoeken, vinden zij, overeenkomstig hunne
beginselen geformuleerd, in de R. K. Staats
partij.
Wij willen in de R. K. Staatspartij wer
ken en strijden om te behouden onze
groote nationale v r ij heden.
Omdat „Eenheid door Democratie" dat
doel nastreeft en krachtdadig wil na
streven heeft zij onze sympathie.
R.K, Staatspartij
WAT IN VEERTIG JAAR IS VERKREGEN
KAN IN VEERTIG DAGEN
VERLOREN WORDEN.
In de Deventer-hallen is gisteren door de
kring Overijsel der R.K. Staatspartij een
landdag gehouden voor Salland (West
Overijsel) en een deel van Gelderland, wel
ke door 3500 personen werd bijgewoond.
De leiding berustte bij den voorzitter
van den kieskring, den heer G. J. A. ter
Steege, wethouder te Almelo.
Sprekers waren de heeren W. J. Andries-
sen uit Utrecht, lid der Eerste Kamer, mr.
J. Bach, Pastoor Hooyman en prof. mr.
Aalberse.
Prof. Aalberse verklaarde, dat hij, krach
tens zijn tegenwoordige positie na den dood
van.jhr. mr. Ruys de Beerenbrouck, geen
politieke redevoering zou houden. Hij zou
slechts een nationaal woord spreken, uit
drukking gevende aan een nationale ge
dachte: Voor het behoud van de katholieke
eenheid in Nederland, gezien niet alleen als
een katholiek belang, doch als een groot
nationaal belang (applaus). Spr. verwees
naar wijlen den staatsman mgr. Nolens, die
er in slaagde, in moeilijke jaren de katho
lieken van Nederland in e e n groote partij
bijeen te houden. Dat is ook door andere
dan de christelijke staatspartijen erkend
als een groote weldaad voor het geheele Ne
derlandsche volk, omdat er aldus een vaste
kern is, waarbij anderen zich aansluiten.
In dezen tijd van verwarring en nood op
allerlei ^loied strijde men vereend tegen
de fronten van communisme en nationaal-
socialisme. De katholieken hebben veertig
jaren zooveel verkregen op sociaal- en
op onderwijsgebied, doch zij zouden in
veertig dagen kunnen verliezen, wat zij
door hun taaien strijd hebben verworven.
Niettemin is er, aldus spr., op stoffelijk
terrein veel, waarover verschillend kan
worden gedacht, zoo b.v. over de devaluatie.
Bij mogelijke verschillen en wat er ook
gebeur e: het allereerst steune men het ge
zag en de handhaving daarvan. Men hebbe
vertrouwen in de leiding en beware, het
geen in veertig jaren is verkregen, en,
naar spr. hoopt, aan onze kinderen kan
worden overgedragen. (Applaus).
De tegenwoordige positie
der pers.
In een vergadering van de neutrale
Nederlandsche Journalistenkring heeft
de voorzitter, de heer D. Hans een rede
gehouden over de beteekenis van de pers,
waarin voorkomen eenige merkwaardige
passages, waarmede de Katholieken, die
overtuigd zijn van de noodzakelijkheid
van een principieele katholieke pers, het
volkomen eens kunnen zijn.
De voorzitter hield een inleiding over
het onderwerp: „De tegenwoordige positie
der pers". Daaraan is het volgende ont
leend:
De pers is sinds eeuwen een der be
langrijkste machten en organen in en van
het publieke leven. Het is daardoor alleen
reeds volkomen begrijpelijk, dat in een
tijd, waarin alles wordt geschokt en be
roerd, veel wordt hervormd en zelfs ont
worteld, een tijd van „umwertung aller
werte", ook de pers daarvan den invloed
ondervindt. Over het ergste, dat zij elders
ondervindt, namelijk de aantasting van
haar vrijheid, zou spr. het thans niet heb
ben. Nieuw is dit niet. De dictatuur, die
ook niet nieuw is, heeft in alle tijden,
waarin zij opkwam, getracht, andere mach
ten naast zich te vernietigen. Al het ver
gankelijke zei Goethe is slechts ge
lijkenis. Wat wij elders zien, stemt des te
dankbaarder, dat wij in ons vaderland nog
leven in een sfeer van geestelijke vrij
heid. En overigens was spr. rotsvast over
tuigd, dat onderdrukking en vernietiging
der persvrijheid nooit blijvend kan zijn.
De geest is, in al zijn uitingen en verschij
ningsvormen als een veer: men kan hem
tijdelijk indrukken, straks springt hij on
weerstaanbaar opnieuw naar boven. On
uitroeibaar zit de vrijheidszin den mensch
in het bloed geboren.
Spr. bepaalde zich tot enkele punten
met betrekking tot de positie en het beeld
der pers in ons vaderland. En dan begon
hij met de opmerking, dat het aangezicht
der publiciteit in betrekkelijk korten tijd
grondig is veranderd. Publiciteit is een
ruimer begrip dan pers. De pers en de
journalistiek is een der vormen van de
publiciteit en zij heeft moeten ondervin
den, dat in latere jaren andere vormen
zijn opgekomen en zich op snelle en sen-
sationeele wijze hebben ontwikkeld. Spr.
noemt radio en film. Ook deze bereiken
het publiek van dag tot dag, ja, van uur
tot uur en daarbij heeft de radio dikwijls
nog een voorsprong op de pers. Spr. werk
te dit nader uit met voorbeelden van den
laatsten tijd. Zoo heeft de pers nieuwe
concurrenten gekregen. Beteekent dit nu
een bedreiging onzer positie? Om drieër
lei redenen: neen. In de eerste plaats be
reiken radio en film slechts een deel van
het publiek, in de tweede plaats bewijst de
ervaring overvloedig, dat, wat de men-
schen gezien en gehoord hebben, zij ook
gaarne nog willen lezen, in de derde plaats
hebben radio en film nu eenmaal een zeer
bijzonder karakter. Zij zijn gebonden aan
tijd, vorm, plaats. Het gesproken woord
komt wel in huis, maar het vervluchtigt
op hetzelfde oogenblik dat het gesproken
is en het bereikt slechts de menschen, die
er op dat oogenblik naar luisteren. Wil
het anderen bereiken, dan moet het op
mechanische wijze herhaald worden, later.
En naar de film moet men heengaan, op
bepaalde uren. De krant echter valt in de
bus, behoeft niet herhaald te worden, is
voor de kennisneming niet gebonden aan
tijd, plaats en persoon. De krant heeft
voordeelen welke radio en film nooit kun
nen bereiken, haar positie blijft onge
schokt.
Bovendien is er nog een groot verschil
en hiermee komt spr. in. het hart van de
kwestie, zooals hij haar stellen wil. De
krant geeft iets, dat bij radio en film nooit
het centrale punt kan worden: Voorlich
ting en als gevolg daarvan: leiding. Als
zoodanig behoudt de pers, kan zij althans
behouden, een beteekenis, waarvan de in
vloed moeilijk kan worden onderschat en
die door radio-cursus en radio-voordracht
zelfs uit de verte niet kan worden bena
derd. De voorlichting, de beschouwing.
Het artikel, de periodieke, dagelijk-
sche invloed: ziedaar, wat het geheel
eigene blijft van onze pers. Zeker, een
krant is nieuwsblad. Het publiek is
daar op afgericht. Juist op dit punt
spitst zich dan ook de concurrentie
van radio en film toe: het nieuws, de
reportage, het journaal. En ongetwij
feld kan een krant zich een reputatie
ten goede of ten kwade veroveren
door haar betrouwbaarheid als nieuws-
orgaan. Nationaal en internationaal
kennen wij allen zegt' spreker de
voorbeelden daarvan. Voorbeelden ook
van oppervlakkige, ongefundeerde, fan
tasierijke reportage. Maar het eigen
lijke gezag van een krant, haar in
vloed, haar cultureele plaats hangt
veel meer af van de beschouwing, van
het oordeel, van de voorlichting, dan
van het nieuws en van haar technische
vaardigheid en van haar prachtige en
vlugge illustratie. Kranten kunnen in
het laatste uitblinken en toch geen of
weinig gezag hebben.
Spr. betoogde uitvoerig, dat de pers er
naar moet streven, den natuurlijken voor
sprong, welke zij door haar voorlichtende,
beschouwende en leidende taak op radio
en film heeft, te handhaven. Dit te meer,
waar in deze bewogen tijden de pers een
nieuwe taak te vervullen krijgt. Er zijn
journalisten noodig, die „leven uit den
geest", zooals de heer Lievegoed het heeft
gezegd, „veranderde journalisten", gelijk
I Stephen Wood het uitdrukte,
j Als Huizihga betoogt, en hij niet alleen,
I maar tal van andere cultuur-historici met
I hem, dat er of geen nieuw cultuur zal ko
men, of een cultuur, die geestelijk, meta-
physisch gericht is, denkt gij dan, vraagt
spr. dat de perse, dat wij, journalisten
buiten die cultupr om kunnen gaan? Dat
wij een anderen weg kunnen bewandelen,
een neutralen weg, of den weg der onver
schilligheid, of den weg der politieke of
economische tenzijdigheid, waarop wij die
groote zaken onbesproken kunnen laten?
Spr. zette uiteen, dat er in onze da
gen groote en algemeene waarden te
verdedigen zijn op het gebied van
waarheid, zedelijkheid en gerechtig
heid, waaromtrent een blad zich niet
mag beroepen op het beginsel der
neutraliteit. Zulke waarden gaan bo
ven elke partijdigheid uit. En nu
meent spr., dat de voorlichtende en
leidende taak der pers tegenwoordig
niet ten volle tot haar recht komt. Dit
moet veranderen.
Spr. hield vervolgens uitvoerige be
schouwingen over de centralisatie der
nieuwsvoorziening, waaraan, naar zijn
meening, economische nadeelen voor de
journalisten en ideëele nadeelen voor de
journalistiek verbonden zijn. Er moet gees
telijke variatie blijven in de journalistiek,
ook op dit terrein.
De rede van den voorzitter werd met
applaus begroet.
Besloten werd, de inleiding van den
voorzitter in het orgaan der vereeniging
af te drukken en dan binnenkort in een
speciale algemeene vergadering het debat
er over te houden. Dit voorstel werd met
groote meerderheid aangenomen, zoodat
de kring spoedig weer in algemeene ver
gadering bijeenkomt.
Jubileum brigadier van den Bosch.
Op Donderdag 29 October a.s. zal bri
gadier van den Bosch zijn 25-jarig ambts
jubileum vieren. Des morgens te omstreeks
10.30 uur zal het Leidsch Politie-Muziek-
Gezelschap hem aan zijn woning aan de
Maredijk een aubade brengen.
Des namiddags om 2.45 uur zal de hul
diging namens het corps plaats hebben in
de theoriezaal van het politie-bureau.
DE NON-INTERVENTIE.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Officieus Britsch-Fransch voorstel door
Rusland verworpen.
LONDEN, 26 Oct. (A. N. P.). Een of-
ficieuse voorstel van Engeland en Frank
rijk om een commissie van onafhankelij
ke waarnemers naar de Spaansche kusten
te zenden, is, naar heden vernomen wordt,
door den Sovjet-Russischen vertegenwoor
diger verworpen.
De non-interventie-commissie, zal even
wel dit voorstel nog verder bespreken.
PONTIFICAAL LOF.
De Missie-week, verleden week geopend
met pontificale H. Missen, is gisteravond te
7 uur gesloten met een pontificaal Lof,
gehouden door den Pauselijken Internun
tius te den Haag, Z. H. Exc. Mgr. Paolo
Giobbe, in de St. Petruskerk.
Als troondiakens fungeerden de wel
eer w. heeren Father Schoemaker, van de
Congregatie van Mill Hill en pater Rich
ters, vam de Congregatie der Priesters van
het H. Hart. Als Diaken assisteerde de wel-
eerw. pater Versteegen, van de Congregatie
der Afrikaansche Missiën, als sub-diaken
1 de weleerw. pater Vaessen, van de Mont-
j fortanen. De lagere assistenties werden
eveneens waargenomen door missionaris-
i sen. Als ceremoniarius fungeerde Kapelaan
Leenders.
De beteekenis van dit plechtig Lof cul-
j rnineerde in het grootsche kerkelijke dan-k-
lied, het „Te Deum laudamus", dat in den
indrukwekkenden eenvoud va nhet Grego-
riaansch werd uitgezongen, als lof en dank
aan God, voor het welslagen der Missie-
i week.
DE OFFICIEELE PLECHTIGHEID
IN DEN FOYER.
De officieele sluitingsplechtigheid had
gisteravond om half 9 in den Foyer van de
Gehooi-zaal plaats in tegenwoordigheid van
den pauselijken internurftius. Z. H. Excell.
Mgr. Paolo Giobbe die met het hoofd
comité van de Missietentoonstelling de I
heeren rector R. Reijnen, voorzitter, H.
Simons, vice-voorzitter A. v. d. Horst, se
cretaris, G. Kluytmans. penningmeester en
diens eere-voorzitter deken A. H. M. J. Ho-
mulle aan de bestuurstafel had plaats ge
nomen in tegenwoordigheid van een
groot aantal geestelijken uit stad en om
geving, onder wie mgr. Th. Bekkers, en de
pastoors der stad, in tegenwoordigheid
van de missionarissen, die op de tentoon
stelling de gave hunner welsprekendheid
en de kracht van hun longen en van hun
overtuiging hadden geschonken en voorts
in tegenwoordigheid van leden der sub-
comité's en vele belangstellenden.
De Internuntius was vergezeld van zijn
secretaris. i
Nadat mgr. Giobbe had plaats genomen,
verzocht de voorzitter van het hoofdcomité,
BUITENLAND.
De Rex-betooging te Brussel verhinderd.
Dégrelle gearresteerd doch 's nachts weer
vrijgelaten. (2de blad).
De ring rond Madrid wordt langzaam
toegehaald. (2de blad).
Graaf Ciano's bezoek aan Hitier. (2de
blad).
Groote rede van Mussolini te Bologna.
(2de blad).
Bij een spoorwegongeluk in China zijn
60 personen gedood. (Buitenl. Ber., 2de
blad).
BINNENLAND.
Toeslag verwerkte melk. (4de blad).
Verhooging benzine-prijs. (4de blad).
Smokkeldrama aan de Belgische grens,
waarbij een doode viel. (Gem. Ber. 3de
blad).
De branden te Hedel brengen licht in
duistere zaken. (Gem. Ber. 3de blad).
Het aantal rijwieldiefstallen in den lande
schijnt onrustbarend te zijn. (Gem. Ber.
3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Voetbal: Voor den I.V.C.B. versloeg
Teylingen de leiders G.V.O., terwijl V.V.L.
het R'damsche Aeolus kraakte. In den
K.N.V.B. werden o.m. Haarlem, BI. Wit,
G.V.A.V. en B.V.V. geklopt; U.V.S. en
A.S.C. speelden gelijk, Lugdunum won.
Het Noorsche elftal tegen Nederland samen
gesteld. (2de blad).
Zwemmen: Nieuw wereldrecord van
Nida Senff te Düsseldorf; fraaie Ned. suc
cessen ook te Antwerpen. (2de blad).
rector R. Reijnen, den eere-voorzitter,
deken A. H. M. J. Homulle, de bijeenkomst
met gebed te willen openen, waaraan deze
voldeed met het voorbidden van het Missie
gebed.
Vervolgens voerde het zangkoor, dat ook
de openingsplechtigheid zoo treffend met
zijn kerkelijken zang had opgeluisterd, on
der de artistieke leiding van den heer W.
Mizée wederom uit de „Cantate Domino"
van Pitoni en het „Ave Maria" van Arca-
delt, en opnieuw bewees dit voortreffelijke
zangkoortje, dat voor deze gelegenheid is
gevormd, doch waard is gecontinueerd te
worden, welk een wijding er van dezen
koorzang kan uitgaan.
Rector R. Reijnen, de voorzitter, sprak
nu zijn dankwoord uit aan allen, die tot het
welslagen van deze Missietentoonstelling
hadden bijgedragen.
De Rector vergat daarbij niemand! En
wij stellen er prijs op, dit dankwoord in
zijn geheel onder het klankbord van de
krant te laten hooren. Morgen komen
wij er daarom op terug.
Tenslotte richtte rector Reijnen zich in
het Fransch tot den pauselijken internun
tius, om hem nog eens bijzonder dank te
zeggen vooi zijn tegenwoordigheid en hem
te verzoeken, aan Z. H. den Paus te willen
melden, hoezeer de Katholieken van Leiden
en omgeving in kinderlijke gehoorzaamheid
aan de richtlijnen, welke de H. Vader voor
het Missiewerk heeft aangegeven, zich be
ijverd hebben om dit werk te doen slagen.
De Internuntius spreekt.
De internuntius, Z. H. Exc. Mgr. Paolo
Giobbe was zoo welwillend, om daarna in
het Fransch eenige woorden tot de aanwe
zigen te richten. Hij zeide, dat hij de uit-
noodiging, om de Leidsche Missieweek te
komen sluiten, met graagte had aanvaard,
omdat uit deze Missietentoonstelling geble
ken is, hoe groot de missie-ijver van Lei-
dens Katholieken is. Z. H. Excellentie
meende, dat het niet meer noodig was, om
den Katholieken van Nederland liefde voor
den missie-arbeid in te prenten, daar het
te Rome maar al te zeer bekend is, hoeveel
het kleine Holland voor de Missie doet. In
naam van den H. Vader feliciteerde hij Ka
tholiek Holland met dien heerlijken missie
ijver en bracht hij hun den dank van den
Paus daarvoor over.
Dat de missie-geest in Holland zoo leven
dig is, schreef mgr. Giobbe toe aan twee
oorzaken. Ten eerste aan het feit, dat de
Hollandsche Katholieken het H. Geloof zoo
trouw hadden bewaard en vervolgens, dat