De krijgsbedrijven in Spanje. WOENSDAG 21 OCTOBER 1936 DE LEIDSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 6 JACHT OP GIJZELAARS. Madrid beschuldigt Italië en Duitschland. ILLESCAS INGENOMEN. Gistermiddag deelde radio Sevilla mede, dat de colonne onder commando van ge neraal Varela Illescas is binnengerukt. Toen de nationalisten Illescas binnenruk ten, was de telefonische verbinding niet verbroken, en Varela maakte hiervan ge bruik om minister-president Largo Cabal ler o op te bellen, om hem mede te deelen, dat de nationalisten de stad hebben bezet. Bij de verovering van Robledo Chavale door de nationalisten verloren de regee- ringstroepen 32Ó dooden. Verder hébben de nationalisten Torrox nabij Malaga ingenomen. BERICHTEN UIT HET REGEERINGS- KAMP. De regeeringstroepen aldus seint Ma drid zijn er in den loop van den dag in geslaagd, in den sector-ülescas een gedeel te van het verloren terrein te herwinnen. In den sector- Navalcarnero hebben de Volks fronttroepen eenige terreinwinst kunnen boeken in de richting van Valmojado. In den sector-Chapineria-Brunete wordt door de 15,5 c.M. batterijen der opstandelingen een ononderbroken vuur onderhouden, ter wijl vliegtuigen torpedo's werpen op de voorste linie der regeeringstroepen, die het hevige bombardement evenwel goed door staan. ALS MADRID ZAL ZIJN INGENOMEN. De radioclub van Teneriffa deelt mede, dat volgens een verklaring van generaal Franco de rechtsche legers na de inneming van Madrid het offensief tegen Catalonië zullen openen. LEVENSMIDDELEN VOOR OVIEDO. Zondagavond is de correspondent van Havas met het eerste convooi levensmidde len, bestaande uit 60 vrachtauto's Oviédo binnengetrokken tezamen met enkele an dere Fransche en Britsche journalisten. De bevolking kwam onmiddellijk van alle zij den toegestroomd, om nieuws uit het ove rige Spanje te vernemen. De correspondent van Havas had de reis gemaakt op een auto, volgeladen met zakken rijst, aardappelen en hammen, welke gezonden waren door de bewoners van de dorpjes in de omgeving aan de „dappere verdedigers van Oviedo", zooals met groote letters op de auto's stond vermeld. Het convooi reed langs denzelfden weg als waarlangs de opstandelingen de stad binnenrukten. De generale staf had beslo ten de stad snel van levensmiddelen te voorzien. Langs den weg was overal een nauwe doorgang voor het convooi openge laten en op enkele punten reed men onder het vuur van den vijand. Met sprongen werd voortgerukt met gedoofde lichten. Het convooi reed langs de eerste huizen dei^ stad, welke vernield zijn door grana ten, bommen en dynamiet. De loopgraven, welke op elke 100 Meter van den weg zijn gegraven, zijn voorloopig dichtgegooid met zandzakken, waarop nog de bloedvlekken zichtbaar zijn. Deze loopgraven geven de grens van de stellingen van de regeerings troepen op 4, 5 en 6 October aan, toen zij nog oprukten tegen de nationalisten, die de stad bezet hielden. Eindelijk kwam het convooi bij het Noor der-station, waar een luitenant en 30 vrij willigers van de nationalisten gedurende 15 dagen de oprukkende regeeringstroepen te genhielden. FERNANDO POO IN HANDEN DER NATIONALISTEN. Volgens- betrouwbare berichten is het Spaansche eiland Fernando Poo thans in handen der nationalisten, die hebben me degedeeld, dat zij den gouverneur hebben uitgewezen en een voorloopige regeering hebben gevormd. De aanhangers der regeering zijn gevan gen gezet om zooals werd medegedeeld een burgerloorlog te voorkomen. JACHT OP GIJZELAARS TE MADRID. De particuliere berichtgever van de „Ti mes" te Valencia meldt, dat de Marxisten in Madrid den laatsten tijd weer een jacht op vrouwen georganiseerd hebben. De vorige week moeten in één stadswijk ongeveer duizend vrouwen zijn gearresteerd. De slachtoffers werden ondergebracht in eenige in beslag genomen huizen. Blijkbaar willen de marxisten hun voorraad gijze laars nog met eenige duizenden uitbrei den. Aan de Spaansche grens en in alle zee havens is order gegeven, geen enkele Spaansche vrouw vergunning te geven het land te verlaten. UITWISSELING VAN GIJZELAARS VOORGESTELD. De Engelsche minister van buitenland- sche zaken heeft een telegram gezonden aan den Britschen zaakgelastigde te Madrid, Ogilvie Forbes, waarin hij spreekt over het groote getal personen, dat gedurende de troebelen in Spanje als gijzelaars ge vangen wordt gehouden. Er bestaat een nstige reden te vreezen voor het lot van .zen en de Engelsche regeering voelt zich j dwongen op zuiver menschel ij ke gron- j •n een beroep te doen op beide partijen i om te komen tot een overeenkomst tot uit wisseling van deze gijzelaars en vooral om de vrouwen vrü te laten en dezen naar een veilige plaats over te brengen. Tot dit doel is de Britsche regeering bereid mede te werken met beide partijen en indien trans port over zee gewenscht wordt, is zij be reid de Britsche vloot hiervoor besohik- baar te stellen. Den gezant wordt opgedragen onmiddel lijk in dezen zin voorstellen te doen bij de regeering van Spanje. Een soortgelijk telegram is gezonden naar den Britschen ambassadeur te Hen- daye, wien wordt gelast met de leiding der nationalisten in verbinding te treden. VOOR VERLATEN VAN MADRID IS EEN PAS NOODIG. Het radiostation Barcelona deelt mede, dat voor het verlaten van Madrid van nu at een pas noodig is. Personen, die het zon der pas zouden willen probeeren, zullen als opstandelingen worden beschouwd. De zender van Valladolid heeft medege deeld, dat de Madrileensohe regeering or der heeft gegeven, dat alle militiesoldaten, die achter het front kamen en verhalen doen over door de regeeringstroepen gele den nederlagen, gefusilleerd zullen wor den, evenals diegenen, die door praatjes paniek onder de bevolking wekken. ZOU CABALLERO MINISTER PRIETO HEBBEN GEDOOD? De speciale correspondent van de „Secu lo" meldt uit Talavera, dat het volgens overloopers gisterenavond te Madrid in het ministerie van oorlog tijdens een ministe- rieele bespreking tot een ernstige woorden wisseling is gekomen tussohen minister Prieto en minister-president Largo Cabal- lero. Tijdens deze woordenwisseling zou Caballero zijn mede-minister Prieto door een revolverschot hebben gedood. Het blad publiceert dit bericht met alle voorbehoud. DE NIET-INMENGING. Nieuwe Spaansche beschuldigingen. De Spaansche ambassadeur te Londen heeft zich gistermiddag naar het Foreign Office begeven en overhandigde twee no ta's namens zijn regeering, waarin Italië en Duitschland worden beschuldigd van schending van de niet-inmengings-overeen- komst, In de eerste nota wordt verklaard, dat de Spaansche regeering van geloofwaardige zijde heeft vernomen, dat op 15 October 200 rups-auto's en 100 vlammenwerpers van Italiaansche herkomst te Cadix zijn ont scheept. Dit materiaal was bestemd voor de opstandelingen. In de tweede nota verklaart de Spaansche regeering, dat volgens door haar ontvan gen inlichtingen een Duitsch oorlogsschip, vermoedelijk een torpedojager, voor Alge- ciras voor anker is gegaan en hier oorlogs materiaal aan land heeft gebracht. Hier schijnt sprake te zijn van luchtdoelgeschut. Lord Plymouth, de president der niet-in mengingscommissie inzake Spanje heeft gisteren een schrijven geridht aan de Duit- sche, Italiaansche en Portugeesche gede legeerden dezer commissie, waarin hij hun verzoekt hun opmerkingen op de bewerin gen van Sovjet-Rusland ten aanzien van inbreuken op de niet-inmengingsovereen- komst voor het einde dezer week in te die nen. De president hoopt de commissie voor a.s. Zondag te kunnen bijeenroepen. Men meent te weten, dat de Britsche regeering zioh eenigszins ongerust maakt over het uitblijven van antwoord der Duit- sche, Italiaansche en Portugeesche regee ringen op de opmerkingen, die Sovjet-Rus land over de toepassing van de non-inter ventie-overeenkomst heeft gemaakt. De re geering hoopt, dat die antwoorden haar zoo spoedig mogelijk zullen bereiken. ONGEREGELDHEDEN TE TANGER. Er hebben zich te Tanger opnieuw tame lijk ernstige incidenten voorgedaan tus- schen aanhangers der opstandelingen en aanhangers van het Spaansche volksfront, waarbij zich eenige Italianen hadden aan gesloten. Men vreest een toespitsing der tegenstel lingen, welke de rust in de internationale stad zou kunnen verstoren. BUITENLAND De mensehen, die in der regen loopen, vragen L 1 niet, om mee te mogen t rijden; zij xijn al tevreden, als U ze niet ven boven to> onder met modder bespet! VAN HETJTATICAAIL EEN ENCYCLIEK OVER HET COMMUNISME? Niet-bevestigde geruchten. De Romeinsche correspondent van de „Tijd" seint; In sommige Romeinsche kringen gaat het gerucht, dat de Paus binnenkort een encycliek over het communisme of liever over de anti-religieuze beweging van de zen tijd zal publiceeren. Van bevoegde zijde is vooralsnog geen bevestiging te verkrijgen. Zeker is, dat de H. Stoel de anti-reli gieuze beweging, die vooral van de com munisten uitgaat, als het grootste gevaar van dezen tijd beschouwt en met de meest waakzame aandacht volgt. Waarschijnlijk zal de H. Stoel niet nalaten bij herhaling de katholieken en de gansche beschaafde wereld tegen dit verderf van het geestelijk bestaan der menschheid te weer te roepen. De actie ,Voor God" zooals die in Ne derland nog kort geleden na het schrijven der bisschoppen is georganiseerd kan in menig opzicht als een voorbeeld dienen van de beweging, die de H. Stoel al lang wenscht op te wekken. Overeenkomstig het doel, dat de verde diging van den godsdienst is in zijn pri maire beteekenis moet deze actie op een zoo breed mogelijke basis van samenwer king worden gesteld. Anderzijds moet de afweer van een ge vaar dat langs zoo verscheidene wegen en onder zulke verschillende vormen zijn doel tracht te bereiken ook bij uitstek be weeglijk en levendig zijn en moet deze actie „Voor God" zich aan de plaatselijke behoeften en omstandigheden aanpassen, INTERNAT. SAMENWERKING. HET ITALIAANSCHE ANTWOORD OP DE BRITSCHE NOTA. Italië zou algeheele wederkeerigheid wenschen. Volgens inlichtingen, verkregen in be voegde Britsche kringen, zou de Italiaan sche nota van antwoord op het Britsche memorandum van 18 September slechts een voorloopig karakter dragen en nog geen nadere aanduidingen inhouden om trent het standpunt van het Italiaansche kabinet. Te Londen heeft men nog slechts een samenvatting ontvangen, waaruit zou blij ken, dat de regeering te Rome vrij diep ingaat op de kwestie van de werking van het te sluiten West-Europeesche pact. Zij zou o.a. doen opmerken, dat een stelsel, waarbij sommige mogendheden al leen waarborgen zouden ontvangen en andere waarborgen zouden verstrekken, en waar dus de wederkeerigheid niet al gemeen doorgevoerd zou zijn, een ernstig bezwaar zou opleveren. Het zou het ge vaar in zich sluiten, dat in het kader van het nieuwe pact twee landenblocs naast elkaar blijven bestaan, zooals b.v. een Fransch-Britsch bloc en een Duitsch-Ita- liaansch bloc. De nota komt dan ook tot de slotsom, dat slechts algeheele wederkeerigheid tot een volkomen evenwicht tusschen de even- tueele onderteekenaars zou kunnen leider). Derhalve wordt gezinspeeld op het denkbeeld van aan Italië te verstrekken garanties, alhoewel dit niet rechtstreeks wordt gezegd. De opmerkingen van En geland omtrent de antwoorden van Frank rijk, Duitschland en Italië zullen niet ken baar gemaakt worden, voordat ook het Belgische antwoord binnengekomen is, hetgeen, naai* men gelooft, midden dezer week het geval zal zijn. België zal dezer dagen antwoorden. Het telegraaf agentschap Belga meldt, dat het Belgische antwoord op het Brit sche memorandum van 18 September van daag of morgen zal worden overhandigd. ITALIË. KONING VAN ITALIË, KEIZER VAN ABESSINIE. De nieuwe Italiaansche gezant in Portu gal heeft den Portugeeschen president Car- mona zijn geloofsbrieven overhandigd.'Hij sprak daarbij over Z. M. den Koning van Italië en keizer van Abessinië. President Carmona antwoordde hierop, met het groot- ste genoegen de brieven te aanvaarden van Victor Emanuel 3. PALESTINA. BOYCOTT VAN DE ARABIEREN TEGEN DE JODEN? Volgens de laatste berichten van het Duitsche Nieuwsbureau uit Jerusalem is in plaats van de staking van de Arabieren, welke eenige dagen geleden is beëindigd, een boycott van de Arabieren tegen de Jo den afgekondigd. Voor de Joodsche winkels zijn boycott - posten van de Arabische jeugd geplaatst. Tegelijkertijd trachten de Arabische koop lieden den groothandel in artikelen, welke tot nu toe uitsluitend door Joden werden geleverd, opnieuw te organiseeren, om te voorkomen, dat de kleine Arabische koop lieden in de toekomst bij Joodsche grossiers behoeven te koopen. Verder gaat het gerucht, dat de leider van den Arabischen opstand,Fauzi Kawoektsji. gisteren te Jerusalem een onderhoud heeft gehad met zijn onder-aanvoerders over ver dere strijd-maatregelen tegen de Joden. DUITSCHLAND. DE RICHTLIJNEN VOOR HET VIER JARENPLAN. Vergrooting van Goerings invloed. De richtlijnen inzake de ten uitvoerleg ging van het door Hitier aangekondigde vierjarenplan zullen over enkele dagen wor den bekend gemaakt. Tezelfder tijd zullen eenige door Goering, den nieuwen dictator voor dit plan, getee- kende verordeningen worden gepubliceerd. Zijn benoeming wordt in geheel Duitsch land breedvoerig gecommentarieerd. De pel's spreekt van niets minder dan een algemeene mobilisatie van alle kranten des lands. „De Goering toevertrouwde missie is to talitair" schrijft het Berliner Tageblatt. Zekere bladen wijzen op de Goering ver leende volmachten, welke zich ook uitstrek ken op het gebied der pers. Het is moeilijk te weten te komen, of deze opmerking niet tot op zekere hoogte de vol doening dezer organen vertolkt, dat zij nu ontkomen aan het toezicht van Goebbels, die tot nu toe persdictator is geweest. Zeker is, dat Goering door het jongste de creet van Hitier het wint van zijn collega Goebbels. De pers spreekt de hoop uit, dat Goering krachtig de nieuwe prijzen zal handhaven en dat zijn spreekwoordelijke energie van invloed zal zijn op den handel. DE TOESTAND TE DANZIG. Bond van Spoor- en Havenarbeiders ontbonden. De autoriteiten van Danzig hebben den bond van spoor- en havenarbeiders ontbon den, welke wordt beschouwd als een socia listische partij De voorzitter van den bond, Kaiser, is gearresteerd. Deze ontbinding heeft ernstige emotie veroorzaakt, aangezien de bond Poolsch is. De spoorwegen worden beheerd door Polen en de spoorwegarbeiders zijn Poolsche be ambten. Oppositie-kringen in Danzig verklaren, dat deze maatregelen bewijzen, dat de na- tionaal-socialisten Danzig willen assimilee- ren, zelfs als de belangen van Polen in het spel zijn. BUITENLANDSCHE BERICHTEN TWAALF DOODEN BIJ EEN SCHEEPS- ONG: LUK. Op de Hawkesbury River in Australië is een vaartuig, waarin zich veertien per sonen bevonden, door een rukwind omge slagen. Slechts twee opvarenden konden worden gered, nadat zij den geheelen nacht op een rots hadden doorgezracht. De twaalf anderen zijn om het leven gekomen. TURKSCH DORP DOOR BRAND VERWOEST. Het Turksche dorp Tsjomen bij Ilzag in het Noorden van Klein-Azië is geheel ver woest door een grooten brand. De school, de moskee, alle winkels en alle woonhui zen werden in de asch gelegd. Vierhon derd personen zijn dakloos geworden. Een oude vrouw en een kind zijn in de vlam men omgekomen. LAND- EN TUINBOUW CONFLICT IN DE ORGANISATIE VAN BOSKOOPSCHE KWEEKERS. In de vereeniging Boom- en Planten- beurs, de organisatie, waarbij de Boskoop- sche kweekers, 'met uitzondering van de R. K. kweekers, zijn aangesloten, is een conflict gerezen. Om vooral in deze zoo moeilijke tijden voor de boomkweekers beter de belangen van haar leden te kunnen voorstaan bij de verschillende overheidslichamen, spe ciaal bij de Nederlandsche sierteeltcentrale, besloot de algemeene ledenvergadering om zich aan te sluiten bij een standsorga nisatie. De vraag deed zich daarbij voor. bij welke organisatie behoort de vereeniging zich aan te sluiten. Er ontstonden twee stroomingen. De eene strooming begeerde aansluiting bij den Nederlandschen tuin- dersbond, de andere echter bij den Chr. Boeren- en Tuindersbond. De eerste groep kreeg haar zin en de Boom- en Plantenbeurs werd aangesloten bij den N. T. B. Dit was voor 4 leden van het bestuur aanleiding om als zoodanig te bedanken. Inmiddels is een oproep gedaan om te komen tot de oprichting van een plaatse lijke afdeeling voor Boskoop en omstreken van den C. B. T. B. Met vrij groote zekerheid kan men aan nemen, dat deze oprichting haar beslag zal krijgen, welke ten koste van de Boom- en Plantenbeurs zal gaan. „N.R.Crt." DE MINIMUMPRIJZEN VOOR BLOEMBOLLEN. Naar wij vernemen hebben de vereeni- gingen op bloembollengebied, uitgenoo- digd door het bestuur van de Sierteeltcen trale, een informatorische bespreking van daag te Haarlem gehouden, over het vraagstuk der minimumprijzen in verband met de depreciatie van den gulden. BINNENLAND FAILLISSEMENTEN Opgeheven: C. Verweij, te Boskoop. J. N. Botermans, te Leiden. DE UITWIJZING VAN NEDERLANDERS UIT DUITSCHLAND. Een voortgezette vriendschappelij ke gedachtenwisseling tusschen het Nederlandsche gezantschap te Berlijn en het Duitsche ministerie van bui- tenlandsche zaken heeft ertoe geleid, dat de Duitsche regeering de harer zijds genomen maatregelen tot uit wijzing van een viertal Nederlanders uit Duitschland heeft ingetrokken. Door deze intrekking is de weg ge- effend tot verder diplomatiek overleg ten einde het gerezen conflict volledig tot op lossing te brengen. „HET PLAN VAN DEN ARBEID". Mr. Verschuur toont zich een voorstander van groote openbare werken. Voor den Katholieken Kring te Eindho ven heeft oud-minister Verschuur een voordracht gehouden over: „Plannen van den Arbeid". Spr. stelde voorop, dat het den soc.-de- mocraten heilige ernst is met hun plan, en dat hij het daarom sine ira et studio wilde bespreken. Dan schetste hij de ontwikke ling van het socialisme, van het „commu nistisch manifest", via het reformisme tot de sociaal-democratie na den oorlog, die het socialisme geleidelijk in de samenleving wil voeren. De plannen van den arbeid stel len zich dan ook op economische basis. Het plan in Nederland is min of meer een na bootsing van de Belgische plannen, die te danken zijn aan De Man. Men wil het tem po van de rationalisatie en de expansie der ondernemingen beheersohen. Het voor naamste echter is de beheersching van het credietwezen, waarbij men uitgaat van de idee, dat men de industrie beheerschen kan als men het bankwezen beheersoht. Daarom wenscht men in Nederland de centrale bank in gemeensohapsbeheer te brengen. Het is duidelijk, dat beheersching der conjunctuur nationaal gedacht wordt, doch een eigenschap van de crisis is, dat zij zich niet door landsgrenzen laat binden. Groote landen zouden hiertegen nog iets kunnen doen, maar het is naïef te den ken, dait een klein land iets afdoende kan bewerken. Het plan van den arbeid stelt deze mogelijkheden veel te groof voor en autarkie is in de plannen van den arbeid duidelijk als streven te onderkennen. De bezetting der banken is zeer socialis tisch gedacht en gaat er bij de groote massa zeer goed in. Dit zou men het „roode ge zicht" van het plan kunnen noemen. Het „andere gezicht" is de practische kant, die, het beurswezen onaangetast laat. Op deze wijze kan men in elk milieu het plan laten zien en naar behoefte het eene of het an dere gezicht laten zien. De bezetting van het credietwezen zou echter tot gevolg kunnen hebben de alge heele vernietiging daarvan. Crediet immers is vertrouwen, en als er aan het vertrouwen getornd wordt, houden de beleggingen op. Men heeft een plan opgezet, waardoor de overheid de verbetering der conjunc tuur in de hand kan werken en bevorderen, en wel door 't uitvoeren van een aantal groote werken. Deze gedachte is niet nieuw, het plan van den arbeid heeft er alleen een nieuwe lijst omgezet, die echter voor de idee zelf wel wat te groot is. Als. het aan komt op uitvoeren van groote werken, dan is heel de mystiek rondom het plan over bodig. Het plan van den arbeid houdt ojn. in versnelling van het tempo der voorgenomen werken tot een totaal van 600 millioen gul den in drie jaren. Spr*. gelooft niet, dat 200 millioèn per jaar de openbare financiën in de war zou sturen. De staat is werkelijk wel gewend aan het uitgeven van groote bedragen voor openbare werken. De laat ste vijftien jaar is er ruim twee milliard aan groote werken uitgegeven. Spr. verklaarde, dat het groote-werken- plan niet bestreden moet worden. Integen deel: de plannen moeten door ons onder zocht worden en we moeten trachten ze nog beter dan de socialisten zelf uit te voe ren. Ze zijn niet voldoende bekeken en van den anderen kant dekken de plannen der soc.-dem. hetgeen nu reeds geschiedt. De overheid heeft bijv. werken in voorberei ding tot een totaal van 287 millioen gulden zonder den aanleg van wegen. De fout der soc.-dem. is, dat zij de plan nen technisch niet voldoende hebben on derzocht envdat kunnen zij ook niet, want daartoe is een heel apparaat noodig, waar over alleen de regeering beschikt. Spr. wijdde in dit verband uit over het nut van uitvoering van openbare werken. Aan het slot van zijn rede besprak mr. Verschuur de houding van katholieken en sociaal-democraten tegenover het crediet wezen. De katholieken willen het crediet corrigeeren, de sociaal-democraten dreigen het dood te knijpen. Als men meer luisterde naar gezond ver stand, zou onze Katholieke maatschappij leer een groote toekomst hebben. Doch dit zal afhangen van een verbetering van de economische toestanden, want binnen ze kere grenzen is de werking der rede afhan kelijk van een behoorlijken materi-eelen welstand. „Tijd", PROV. STATEN VAN ZUID-HOLLAND. In de vacature, ontstaan door het over lijden van den heer M. Baak Jr., is dooi den voorzitter van het Centraal Stembu reau tot lid van de Prov. Staten van Zuid- Holland benoemd verklaard de heer F. Bruijning te Dordi-echt.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1936 | | pagina 6