A. L. M. A.
STADS
NIEUWS
No. 8548
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
28ste Jaargang
VRIJDAG 16 OCTOBER 1936
S)e £eld^cive(Soti^cmt
DF ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor LeideD 19 cent pei weeki 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
V Realiseeren wij ons wel...
Op een van de schoonste plekjes der Uni
versiteitsstad Nijmegen is gisteren in te
genwoordigheid van de Ministers van
Sociale Zaken en Justitie het Paedologisch
Instituut geopend, het wetenschappelijk
centrum voor heel de sociale zorg met be
trekking tot het geestelijk abnormale kind.
Zoowel om het eigen leed dier kinderen
te verminderen, alsook vanwege het welzijn
der maatschappij eischt het geestelijk ge
brekkige kind een bijzondere zorg en be
handeling.
Dit geldt voor beide groepen, die men bij
deze kinderen kan onderscheiden, zoowel
voor diegenen, bij wie een gebrekkige ont
wikkeling der geestvermogens aanwezig is,
als voor hen, bij wie meer van een ziekelij
ke storing dier vermogens moet worden
gesproken.
Op de eerste plaats is het Paedologisch
Instituut een inrichting, waar men voor
alle moeilijke gevallen, die het psychische
leven van kinderen betreffen, raad en
voorlichting kan ontvangen. Het instituut
is immers niet uitsluitend bestemd voor uit
gesproken abnormale kinderen, maar ook
voor normale kinderen, waarbij zich om
een of apdere reden opvoedingsmoeilijkhe-
reden voordoen; die op school niet kun
nen volgen, die met een of ander vak niet
vooruit kunnen, die bijzonder ongezeglijk
of ongewoon lastig en ongedurig zijn.
Soms zal dit advies na een enkel on
derzoek kunnen worden gegeven; en daar
om zal aan het P. I. een advies- en consul
tatie-bureau verbonden worden, waar in
psychisch lichtere gevallen de noodige aan
wijzingen geschonken worden. Maar zeer
dikwijls zal een grondig en verantwoord
advies een langere observatie vorderen.
Vandaar dat in het Paedologisch Instituut
de kinderen, die opvoedingsmoeilijkheden
bieden, eenigen tijd kunnen worden opge
nomen, opdat door voortdurend toezicht en
onderzoek inzicht in het volledige ziekte
beeld worde verkregen en met juistheid
de middelen zullen kunnen worden aange
wezen, die voor dit kind moeten worden
aangewend.
Dit Paedologisch Instituut is gesticht door
de Broeders van Gent en de Zusters van de
Choorstraat te 's Hertogenbosch.
Deze broeders en nonnen hebben te Nij
megen een modern ingericht instituut ge-
Gpend, dat volgens de verklaring van En-
gelsche deskundigen het beste is van heel
de wereld!
Gisteren is deze inrichting geopend (elders
in dit nummer vindt men een verslag van
deze plechtigheid) door minister Slotema-
ker de Bruïne, die in zijn openingswoord
o.m. het volgende zeide:
Realiseeren wij ons ook wèl hoe groot
de beteekenis is van het feit, dat hier
menschen warden gevonden, die hun
heele leven, al hun vermogens geven
aan hen, die „minderwaardig" worden
genoemd? Economisch is een dergelijke
houding een dwaasheid. Zooals het
economisch ook een dwaasheid was
wat Christus in zijn parabels van de
verloren drachme en van het verloren
schaap leerde: dat onder bepaalde om
standigheden één meer is dan negen,
één meer is dan negen en negentig.
Wanneer zulke „oneconomische" offer
vaardige menschen onder het volk le
ven, is dat een groot zegen.
Een groote zegen is een volk geschonken
in het leven van de „oneconomische" men
schen", die de kloosterlingen zijn! In
derdaad!
Realiseeren wij ons, d.w.z. stellen wij ons
wel levendig voor den geest, hoe groot de
beteekenis is van het feit, dat er menschen
zijn, die hun heele leven, al hun vermogens
geven aan hen, die „minderwaardig" wor
den genoemd? Deze vraag van minister
Slotemaker de Bruïne moge ernstig over
wogen worden, speciaal in de kringen van
enkele, ten opzichte van de Roomsche in
stellingen, smal denkende dominé's en
dezer volgelingen!
Uitvoerkeuring voor
groenten en fruit.
In verband met de in voorbereiding zijn
de regeling voor de verplichte keuring van
uit te voeren roode-, witte- en Savoyekool,
spruitkool, bloemkool en druiven, waarvan
de uitvoering zal worden opgedragen aan
het uitvoer-controlebureau voor groenten,
fruit en aardappelen te 's-Gravenhage
wordt het navolgende onder de aandacht
van belanghebbenden gebracht:
Van 19 October af zal alleen uitvoer van
genoemde producten kunnen plaatsvinden,
indien de zendingen zijn vergezeld van een
„certificaat" waaruit blijkt, dat de pro
ducten voldoen aan onderstaande eischen:
a) „gezond": vrij van plantaard ige-
en dierlijke aantasting en van andere teelt-
gebreken;
b) „g a a f": vrij van hagel-, vorst- en
windbesch adiging
c) „zuive r": vrij van aangewende
ziektebestrijdingsmiddelen en verontreini
gingen;
d) „r ij p": in een zoodanige graad van
rijpheid verkeerend, dat het in goede toe
stand ter plaatse van bestemming aanko
men redelijkerwijze mag worden verwacht.
e) „versch": in een zoodanige staat
van verschheid verkeerend als met het oog
op het product en de bestemming wensche-
lijk is.
Bij de keuring zal speciaal op het navol
gende worden gelet:
Druiven:
Druiven moeten zijn vrij van lam en
practisch vrij van doode stelen, terwijl de
rijpheid zoodanig moet zijn, dat de smaak
aan redelijke eischen beantwoordt.
De verpakking fnoet geschieden in schoo-
ne kisten, voldoende voorzien van houtwol
en papier, waarvan de netto-inhoud 4 of
7 Yi K.G. bedraagt, tenzij het juiste netto
gewicht op de verpakking staat aangegeven.
Roode-, witte- en Savoyekool:
Roode-, witte- en Savoyekool moeten
vast zijn en geen scheuren vertoonen, ver
der ontdaan van overtollig blad en stronk.
Het gewicht moet tenminste 3 ons per
stuk bedragen met uitzondering van witte
herfstkool, waarvoor het minimum-gewicht
op 1 y2 K.G. is gesteld.
De sorteering naar grootte moet gelijk
matig zijn, terwijl de kool, voor zoover niet
los verladen, moet worden verpakt in nieu
we zakken of daarmee gelijkwaardig ma
teriaal.
Spruitkool:
Spruitkool moet voldoende vast zijn,
practisch vrij van luis en slakken en vrij
van vuil en grond.
Verpakking moet geschieden in nieuwe
zakjes of daarmede gelijkwaardig mate
riaal, waarvan de netto-inhoud 5 of 10 K.G.
bedraagt, tenzij het juiste netto-gewicht op
de verpakking staat aangegeven.
Late bloemkool:
Late bloemkool moet voldoende wit en
vast zijn en gelijk gesorteerd naar kwali
teit.
De minimum-doorsnede bedraagt van:
1 September1 November 14 c.M.
1 November20 November 13 c.M.
20 November1 December 12 c.M.
1 December31 Januari 10 c.M.
Voor zoover niet los verladen moet de
verpakking geschieden in „schoone" solide
kratten, welke ten hoogste 20 stuks mogen
bevatten.
De veilingen zullen bijde
keuring en het afgeven der for
mulieren geheel worden in
geschakeld.
Voor producten, welke aan de gestelde
eischen beantwoorden zullen de veilingen,
indien de verlading voor rechtstreekschen
uitvoer plaats heeft, in hun onmiddellijke
nabijheid, „certificaten" afgeven. Vindt de
verlading voor rechtstreekschen uitvoer
elders plaats dan verstrekken de veilin
gen „verklaringen" voorloopige keurings
bewijzen) en draagt het uitvoer-controle
bureau zorg voor het afgeven der certifica
ten. Uit den aard der zaak zal dit hoofd
zakelijk plaats vinden in de havenplaat
sen Rotterdam en Amsterdam, waar expor
teurs zich voor verkrijging van een certi
ficaat in verbinding kunnen stellen met de
bijkantoren van het uitvoer-controle-bureau
aldaar (telefoon Rotterdam 15152, telefoon
Amsterdam 48204).
Voor certificaten moe| betaling worden
gevorderd volgens onderstaand tarief:
Voor druiven 12 ct. per 100 K.G. netto of
gedeelte daarvan;
Voor roode-, witte- en Savoyekool 3 ct.
per 100 K.G. netto of gedeelte daarvan;
Voor spruitkool en voor bloemkool 4 ct.
per 100 K.G. netto of gedeelte daarvan.
Het minimumtarief bedraagt 0.10 per
certificaat.
HUISZOEKING BIJ PAUSELIJKEN
NUNTIUS TE MÜNCHEN.
LONDEN, 16 Oct. (A.N.P.) De correspon
dent van de „Daily Telegraph" meldt aan
zijn blad, dat de Beiersche politieke politie
dezer dagen huiszoekingen heeft gehouden
bij den Pauselijken nuntius te München,
mgr. di Torregossa.
Leden van zijn .personeel, met inbegrip
van zijn secretaris, werden gearresteerd.
Later werden de gearresteerden weer op
vrije voeten gesteld, met uitzondering van
een bediende, die nog in arrest zit.
De huiszoeking werd ten uitvoer gelegd
door in burger gekleede politie-ambtenaren,
die kort voor middernacht arriveerden en,
na een zorgvuldige doorzoeking van het ge
bouw een groot aantal documenten-liassen,
dossiers, etc. in beslag namen en op gereed
staande vrachtwagens laadden. Enkele pa
pieren zijn inmiddels teruggeven.
Deze huiszoeking aldus voegt de cor
respondent van genoemd blad hieraan toe
zal waarschijnlijk een conflict met het
V aticaan tengevolge hebben.
Mgr. di Torregossa heeft de laatste twee
jaar als particulier burger in München ge
woond. In Januari 1934 werd hem door de
nat. soc. regeering zijn diplomatieken status
ontnomen, korten tijd na de uitvaardiging
van de wet, die de Beiersche souvereiniteit
opheft. Desondanks heeft het Vaticaan hard
nekkig geweigerd mr. di Torregossa uit
München terug te roepen.
PROGRAMMA VAN ZONDAG.
10 uur Pontllicale H. Mis in de kerk van O. L. Vr. Hemelvaart en Sint
Jozef (Heerensingel), door Z. H. Exc. Mgr. dr. M. H. Buckx.
IVi uur Pontificaal Lof in de kerk van O. L. Vr. Onb. Ontvangenis (Har-
tebrug), speciaal voor de georganiseerde schoolvrije jeugd,
door Z. H. Exc. Mgr. N. Stam.
3% uur Opening der Tentoonstelling in de foyer der Stadsgehoorzaal
door Z. H. Exc. Mgr. N. Stam. Uitsluitend voor genoodigden.
Onmiddellijk hierna circa 4 uur begroeting van den Missie
bisschop door de jeugd in de groote zaal.
A'A uur Openstelling der tentoonstelling voor allen tot half 11 's avonds.
Entree 25 cent.
De Medische Missietentoonstelling is tegelijkertijd te bezichtigen
alleen voor personen boven 18 jaar. Entree 10 cent extra voor be
zoekers der tentoonstelling.
8 uur en 9^ uur Missiefilm „Bloed over Japan". Entree 35 cent. Een
entree-bewijs voor de film geldt tevens als toegangsbewijs voor
de tentoonstelling.
De wereld
in vogelvlucht
Generaal Franco gaat voort met zijn stel
lingen rond Madrid vooruit te schuiven en
te versterken. Hij weet zeer goed, waar
om hij zoo langzaam oprukt, want aan de
andere zijde vindt hij een vijand, die zich
evenzeer geducht heeft voorbereid op een
treffen en vast besloten is, om de stad
steen voor steen te verdedigen. De regee-
ringstroepen hebben zelfs getracht een
tegenoffensief te ontketenen en een wig
te drijven tusschen het Noordelijke leger
van generaal Mola en het Zuidelijke van
generaal Franco. Dat is hun evenwel niet
gelukt. Volgens Franco is de toestand thans
zóó, dat de opmarsch der nationalisten naar
Madrid door niets meer te stuiten is.
Wat de Russische aanklacht tegen Por
tugal betreft, deze dreigt op niets uit te
loopen. De voorzitter der non-interventie
commissie heeft n.l. aan de Russen geant
woord, dat hij geen aanleiding vindt om de
commissie bijeen te roepen. Zullen de Rus
sen het hierbij laten zitten?
In Dantzig ontwikkelt de situatie zich
geheel in nationaal-socialistischen geest.
Alle oppositie wordt consequent vermoord.
De sociaal-democraten zijn reeds ontbonden,
met de Katholieken is reeds ruzie gezocht,
zoodat het niet lang meer zal duren of de
nation aal-socialisten zijn zoozeer iiv de
meerderheid, dat zij langs wettelijke (om
en kronkel-) wegen kunnen geraken tot
annexatie bij het Duitsche Rijk.
Zooals wij gisteren reeds verwachtten,
wordt thans uit Brussel bevestigd, dat Bel
gië er niet aan denkt om uit den Volken
bond te treden en het systeem der collec
tieve onveüigheid ontrouw te worden. Zelfs
is men van meening dat de nieuwe Bel
gische politiekniet beteekent, dat de ac-
coorden der Fransche en Belgische generale
staven zullen worden opgegeven. Deze zijn
geregeld in de in Maart gewisselde nota's.
Er is geen reden van de accoorden afstand
te doen, daar zij slechts een technisch ka
rakter hebben.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De omsingeling van Madrid vordert
langzaam. De algemeene aanval zou ech
ter aanstaande zijn. (2de blad).
De non-intervéntie-commissie wordt niet
bijeengeroepen. (2de blad).
België's nieuwe koers en de collectieve
veiligheid. (2de blad).
Vechtpartijen met Katholieken te Dant
zig. (2de blad).
Kardinaal Pacelli in de Ver. Staten. (2de
blad).
Mr. Ekins vliegt verder over den Stillen
Oceaan. (Luchtv., 2de blad).
BINNENLAND.
Te Nijmegen is gisteren het R. K. Pae
dologisch Instituut geopend. (2de blad).
Uitvoering voor groenten en fruit.
(lste blad).
In een zevental groote gemeenten zal aan
de „nieuwe" werkloozen een toeslag wor
den gegeven, welke in de plaats komt van
de overgangstoelage, welke de andere
werkloozen ontvangen. (2de blad).
Duurder meel voor fabrikanten van
'biscuit. (2de blad).
De tuinbouwteeltregeling 1937. (2de
blad).
Twee dooden bij auto-ongeval te Voort-
huizen. (Gem. Ber. 4de blad).
Droevig verdrinkingsgeval te Den Haag.
(Gem. Ber. 4de blad).
Hotel afgebrand te Bergen. (Gem. Ber.
4de blad).
VRIENDENKRING TER EERE VAN HET
ALLERH. SACRAMENT.
Hedenavond om 8.15 uur vergadert boven-
genoemde Vereeniging in de zaal van de
St. Joseph Gezellen aan het Rapenburg
no. 52.
Door den Geest. Adviseur is in dit blad
van Woensdag j.l. reeds een woord van
aanbeveling, zoowel tot de leden als niet-
leden gericht, om deze vergadering wegens
haar belangrijkheid te bezoeken.
Er wordt een mooie en genotvolle avond
aangeboden. Mogen velen van deze gelegen
heid gebruik maken.
Het Muziekgezelschap.„Frans Schweitzer"
luistert de vergadering op.
ST. JOS.-GEZ.-VER.
Oproep.
Gezellen, die deel willen nemen aan de
groote missiehulde a.s. in Hartebrugkerk
en Gehoorzaal moeten zien morgenavond in
het Gezellenihuis melden bij de ass.-Senior,
C. v. d. Meel.
We rekenen op een goede deelname. De
deelname is gratis, maar van allen wordt
gevraagd groot enthousiasme!
TENTOONSTELLING PRENTENKABINET
In het Prentenkabinet der Leidsche Uni
versiteit is deze dagen een belangrijke ten
toonstelling geopend van prenten der Duit
sche z.g. „Kleinmeister", uit de le helft der
16e eeuw, welke prenten behooren tot het
bezit van dit kabinet. Deze tentoonstelling
blijft geopend cot 1 December.
De Duitsche „Kleinmeister", een groep
kunstenaars ongeveer een generatie ouder
dan Albrecht Dürer, danken hun gemeen-
schappelijken naam aan het kleine formaat
en de fijne, gedetailleerde uitvoering van
'hun gravures.
Deze graveerkunst vond haar oorsprong
in de goudsmidswerkplaats en had in dien
tijd nog onmiddellijk contact met de kunst
nijverheid door de ornamentgravures, die
als voorbeelden dienden voor goud- en zil
versmeden, beeldsnijders en tapijtwerkers.
Maar ook in ander opzicht verloochent
deze graveerkunst hare afkomst niet. Overal
zien we den zin voor het ornamentale, de
liefde voor het detail en voor de zorgvul
dige techniek.
Zonder Dürer is het werk van de „Klein
meister" ondenkbaar: allen hebben zijn in
vloed ondergaan, van enkelen weten wij
zelfs dat zij te Neurenberg onder zijn lei
ding gewerkt hebben. De „Kleinmeister"
hebben er steeds naar gestreefd, Dürer's
techniek nabij te komen en hem in vaar
digheid en nauwgezetheid zoo mogelijk nog
te overtreffen.
Ook de onderwerpen van Dürer vinden
wij telkens weer terug. Evenwel, door het
geleidelijk voortschrijden der Renaissance
zijn de bijbelsche onderwerpen meer genre
achtig behandeld en nemen de allegorische
en klassieke voorstellingen aantal toe,
terwijl ook aan proportie en naakt steeds
meer aandacht wordt geschonken.
Op het gebied der ornament gravure zijn
de „Kleinmeister,, zelfstandiger te werk ge
gaan. Zij hebben aan de ornamentkunst,
door versmelting van het Duitsche orna
ment met dat der Italiaansche grotteske,
een geheel nieuw karakter gegeven. Den
gebroeders Beham in 'het bijzonder komt
deze eer toe; Alsdorfer, de oudste van de
„Kleinmeister", is in zijn ornament nog zui
ver gotisch, terwijl Aldegrever het orna
ment der Behams vrijer maakt en verder
ontwikkelt.
De prentjes van de Kleinmeister, voor het
volk gegraveerd, laten zien waar de be
langstelling was. Men had groote voorliefde
voor onderwerpen uit den bijbel, de mytho
logie en de klassieke historie, maar men
wilde tevens zichzelf zien in voorstellingen
uit het dagelijksch leven.
Daarom valt het tentoongestelde niet al
leen om zijn kunstwaarde, doch ook als cul
tuurbeeld van dien belangrijken tijd te ge
nieten.
De tentoonstelling, die voor een ieder
gratis toegankelijk is op werkdagen van
half twee tot half vijf, bevat tal van pren
ten van de beide Behams, van Altdorfer,
Pencx, Bink, Brosamer, Aldegrever en an
deren.
Door de politie zijn gistermiddag aange
houden een viertal jongens, die zich had
den schuldig gemaakt aan diefstal van
ijzer en lood uit een leeg fabrieksgebouw.
Het zijn de fabrieksarbeiders G. M., 18
jaar, J. H. de R., 18 jaar, J. O., 22 jaar en
P. P., 20 jaar.
