Weinig leven aan de
Spaansche fronten
RIJKSPENSIOEN VOV
Non-interventie-Commissie bespreekt
Russische klachten
ZATERDAG 10 OCTOBER 1936
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
VERZEKER U THANS EEN raad van abbeid
EN SLUIT EEN
DE GEVECHTEN IN DE BUURT
VAN BILBAO
De regeeringstroepen zetten hun offen
sief aan het front van Bilbao voort.
Na een gevecht van vijf uren hebben
zij de stellingen bij San Marcial en het
kasteel Isushuiza (provincie Alava) bezet,
waarbij zij verscheiden gevangenen heb
ben gemaakt, o.w. eenige vreemdelingen.
De regeeringsvliegtuigen hebben het dorp
Villa Real (provincie Alava) gebombar
deerd.
Volgens de mededeelingen der nationa
listen zijn de troepen van generaal Aren-
da bij de gevechten rondom Oviedo in de
meerderheid gebleven. Aan het front van
Toledo hebben de rechtschen Almarox be
zet, waar verscheidene vernielde vliegtui
gen der linkschen werden gevonden. De
luchtmacht van Franco heeft het station
te Aranjuez gebombardeerd. Verder wer
den Alicante Malaga en Balaga en Bar
celona gebombardeerd, waarbij aanzien
lijke schade werd aangericht.
In zijn om 10 uur gisteravond voor radio-
Sevilla gehouden toespraak heeft Queipo
de Ilano voorlezing gedaan van 't oorlogs
communiqué van Madrid en den geheelen
inhoud daarvan voor onwaar verklaard.
Hij verklaarde o.a. met betrekking tot
Oviedo, dat er verschil bestaat tusschen
een stad aanvallen en haar innemen.
ONTEIGENING VAN GRONDBEZIT
Het Madrileensche ministerie van land
bouw heeft een decreet uitgevaardigd,
strekkende tot oneigèning zonder schade
loosstelling ten gunste van den staat van
alle grondbezit, dat op 18 Juli 1936 be
hoorde aan hen, die direct of indirect bij
den opstand betrokken zijn.
Gisteravond heeft het ministerie van
oorlog officieel tegengesproken, dat San
Martin de Val de Iglesia door de opstan
delingen is ingenomen.
WEINIG BEDRIJVIGHEID
Om één uur vannacht werd een officieel
communiqué der nationalisten per radio
bekend gemaakt, waarin wordt medege
deeld, dat aan de verschillende fronten
weinig bedrijvigheid heeft geheerscht .aan
gezien de leiding besloten had, dat dè
troepen aan het front van Toledo een dag
rust zouden nemen. In den sector van La-
vila heeft een colonne opstandelingen de
dorpe San Juan de la Nava en Barraco
bezet. Een laat binnengekomen en nog
niet bevestigd bericht meldt, dat de natio
nalisten Hoyo de Pinares en El Tiemblo
hebben ingenomen, waar zich de belang
rijke waterkeeringen van Alberghe be
vinden, die Madrid van electrischen stroom
voorzien. Na de bezetting van Sotillo de
la Adrada hebben zestig leden der Guardia
Civil, die overgeloopen waren naar de
nationalisten verklaard, dat de regeerings-
colonne bijna geheel vernietigd is. Zij liet
300 dooden op het slagveld achter en had
ruim 1.000 gewonden. De verliezen der
opstandelingen zoo deelt het commu
niqué mede bedroegen 15 gewonden.
Tijdens hun terugtocht hebben de regee
ringstroepen rechts georienteerde personen
en geestelijken terechtgesteld.
Om half twee deelde de radio nog mede,
dat de nationalisten Las Navas del Mar
ques op 17 K.M. van het Escuriaal hebben
bezet. De luchtstrijdkrachten hebben Ma
laga, Alicante en Barcelonagebombar
deerd, waar zij belangrijke schade aan
richtten. Ook Bilbao is gebombardeerd.
Er zouden ruim 300 dooden zijn gevallen.
In Santander zijn leden der Guardia Civil
en Guardia de Asalto slaags geraakt met
leden der militie en met communisten. De
Zuidelijke legers zouden zich meester ge
maakt hebben van Almagro. In Villa Vi-
ciosa zijn drie regeeringsvliegtuigen neer
geschoten.
DE KLACHTEN VAN MOSKOU
De zitting der non-interventiecommissie
De commissie voor niet-inmenging in
den Spaanschen burgeroorlog heeft giste
ren twee langdurige bijeenkomsten gehou
den, na afloop waarvan een uitvoerig com
muniqué aan de pers werd verstrekt,
waarin o.m. wordt gezegd, dat de commis
sie er acte van genomen heeft, dat de
voorzitter de documenten, waarin de be
kende beschuldigingen tegen. Portugal»
Italië en Duitschland worden geuit, aan
de respectieve regeeringen van deze lan
den zal toezenden.
Verder wordt medegedeeld, dat de ver
tegenwoordiger van Italië een voor een alle
punten van de tegen Italië ingebrachte aan
klachten heeft weerlegd, verklarend, dat
alle beschuldigingen phantastisch en van
iederen grond ontbloot zijn, hetgeen, naar
hij zeide, gemakkelijk bewezen zal worden
in hetantwoord, hetwelk door de Italiaan-
sche regeering aan de commissie zal wor
den toegezonden.
De vertegenwoordigers van Duitschland
en Portugal maakten soortgelijke reserves
met betrekking tot de positie van hun res-
spectieve regeeringen.
Toen onk het schrijven van de Sovjet-
regeering d.d. 6 dezer, dat de Portugee-
sche regeering van schending van het non
interventie-verdrag beschuldigt, ter sprake
kwam, verklaarde de Portugeesche verte-
enwoordiger, dat hij aan een bespreking
van deze kwestie niet kon deelnemen zon
der instructies van zijn regeering, waar
aan hij het document in kwestie zou me-
dedeelen.
De Portugeesche vertegenwoordiger ver
liet daarop de zittingszaal.
Bij hervatting van de zitting om vier uur
deelde de voorzitter echter mede, dat de
Portugeesche gedelegeerde hem ervan in
kennis had gesteld, dat ■zijn heengaan uit
de zittingszaal nog niet beteekende, dat
zijn regeering de bedoeling had, zich van
de werkzaamheden der commissie terug te
trekken.
MOSKOU'S „NEUTRALITEIT"
De kapitein van het in de Spaansche
volksfronthaven Alicante gearriveerde So
vjet-schip „Kuban" meldt, naar het Tass-
agentschap mededeelt, per radio, dat het
schip is begonnen, de uit sovjet-Rusland
afkomstige lading in twee étappes te los
sen.
Het schip krijgt voortdurend bezoek van
roode delegaties uit Madrid. Onder de be
zoekers hebben zich ook de minister van
arbeid der Madrileensche regeering en de
commandant der marine te Alicante bevon
den.
Uit Odessa wordt gemeld, dat het daar
uit Alicante teruggekeerde sovjet-schip
„Newa" reeds sedert twee dagen met den
grootsten spoed wordt geladen om een
nieuwe reis naar Spanje te maken.
De Brusselsche correspondent van de
„Msbd." meldt: „De Standaard" handhaaft
zijn bewering, volgens dewelke de socia
listische burgemeester van Antwerpen, zijn
partijgenooten behulpzaam zou zijn bij
het smokkelen van wapens voor het Spaan
sche volksfront.
Het blad schrijft n.l.: „Le Peuple" heeft
getracht, een vage, omzeilende verklaring
van den heer Huysmans te doen doorgaan
voor een logenstraffing. Maar wij houden
staande, dat het stoomschip „America" op
24 September met een volle lading wa
pens en munitie overhaast de Antwerpsche
haven heeft kunnen verlaten onder druk,
door den heer Huysmans uitgeoefend, op
den wethouder der haven, den heer Baele.
Er is ook uitgelekt, dat de meeste la
dingen wapens en munitie te Antwerpen
werden ingescheept door de zorgen van
een Fransche firma, optredend als be-
vrachtster van de handelsafdeeling van
de sovjet-ambbassade te Parijs.
Er is bekend, dat het reusachtig wapen-
vervoer van de Belgische socialisten meest
al geschiedde voor rekening van de Parij-
sche ambassades van Mexico en van so
vjet-Rusland, die te Parijs bekend staan
als de centralen der communistische actie
in Europa.
Tot onze bittere spijt is België dus se
dert weken, mede door de akelige laks
heid der regeering-Van Zeeland tegenover
het socialistisch bedrijf en gekonkel, een
-groot arsenaal geworden voor het „Frente
Popular".
BESCHULDIGING VAN MADRID
Zevenhonderd Italianen namen deel aan
de verovering van Ibiza.
Het Spaansche gezantschap te Londen
heeft uit Madrid de volgende mededeling
ontvangen en deze ter kennis van het Brit-
sche ministerie van Buitenlandsche Zaken
gebracht:
„De verovering van het eiland Ibiza (een
der Balearen) door de insurgenten is tot
stand gekomen met behulp van 700 Italia
nen en twee driemotorige Italiaansche
vliegtuigen. De expeditie werd geleid
door den Italiaanschen graaf Rossi, opper
bevelhebber van de insurgenten op Ma
jorca. Deze troepen werden aangevoerd
met het Spa.ansche stoomschip „Ciudad de
Palma", een schip van 3950 ton. Dit schip
dat zwart geschilderd was, vertoonde op
een der zijden van den romp, de Italiaan
sche vlag. Aan de verovering van Ibiza
namen meer Italiaansche soldaten da«
Spaansche insurgenten deel. Slechts een
klein groepje fascisten vergezelde de ex
peditie".
Eén
is
géén
Oud nieuws? Ja, maar dan toch
niet voor die tallooze automobilisten,
die 's avonds „rustig" met maar één
koplamp aan rijden I En toch Is
het kleinste ongeval altijd nog duur-
der dan een nieuw g'oellampjel
BUITENLAND
OOSTENRIJK.
Schuschnigg dictator
HEIMATSCITCTZ EN STURMSCHAR
ONTBONDEN.
Een nachtelijke beraadslaging.
In verband met oneenigheid tusschen
Starhemberg en het Oostenrijksche kabinet
ten aanzien van het statuut van den Hei
matschutz, had Starhemberg verklaard, dat
hij uit het kabinet de ministers terugtrok,
die hij daarin had afgevaardigd sedert Mei
1930. Bondskanselier Schuschnigg heeft
daarop pogingen in het werk gesteld, het
dezen ministers mogelijk te maken in het
kabinet zitting te blijven houden als per
soonlijke en technische medewerkers. Ge
tracht werd de moeilijkheden te omzeilen
door uitwerking van een decreet, dat de
instelling der militie verplicht zou maken
en dat in staat zou stellen, daarin van
ambtswege den geheelen Heimatschutz als
militaire organisatie op te nemen.
In den gisteren bijeengekomen minister
raad is nu de mogelijkheid besproken van
een in overeenstemming brengen van deze.
laatste hervorming met een in het kabinet
handhaven van de ministers en onder-se
cretarissen, die bij den Heimatschutz zijn
aangesloten. Mocht een dezer ministers of
secretarissen toch nog willen aftreden, dan
zou Schuschnigg bereid zijn voorloopig de
functies der aftredenden op zich te ne
men.
Het besluit van den ministerraad.
De beraadslagingen van den ministerraad
hebben den geheelen nacht geduurd. Eerst
om zeven uur vanmorgen werden de werk
zaamheden beëindigd. Besloten werd, dat
alle paramilitaire formaties Heimat
schutz en Sturmscharen ontbonden zou
den worden. De ministers, die aangesloten
zijn bij de ontbonden paramilitaire forma
ties blijven allen in functie. In het kabinet
wordt derhalve geen enkele wijziging ge
bracht. Bepaald is trouwens, dat de leden
van het kabinet door geen enkele andere
verplichting gebonden zijn dan hun grond-
wettigen eed.
Wat dezen eed betreft, wordt nog nader
gemeld, dat Schuschnigg zou hebben be
sloten, dat de leden van het kabinet een
eed van trouw aan zijn persoon moeten
afleggen.
Hiermede is Schuschnigg in den loop van
den nacht tot dictator van Oostenrijk ge
worden, beschikkende over vrijwel onbe
perkte bevoegdheden.
ITALIË.
POLITIEKE MUTATIES OP TIL?
De geruchten volgens welke graaf Cia-
no op 18 November a.s. door den Grooten
Fascistischen Raad zou worden benoemd
tot minister-president in de plaats van Mus
solini die voor zich den titel Duce van Ita
lië zou voorbehouden, vinden op het oogen-
blik nog weinig geloof in fascistische krin
gen.
Sinds langen tijd loopen verscheiden ge
ruchten volgens welke op den verjaardag
van den marsch naar Rome het koninkrijk
Italië keizerrijk zou worden.
In de hooge rangen der fascistische par
tij zouden vele mutaties plaats gaan vin
den.
Al deze geruchten moeten met het uiter
ste voorbehoud worden bezien.
RUSLAND
DE ARRESTATIE VAN RADEK.
Beschuldigd van aanslag op Stalin.
Volgens berichten uit Moskou heeft de
procureur-generaal medegedeeld, dat hij
bewijzen heeft, dat Radek heeft deelgeno
men aan een complot tegen Stalin, dat was
georganiseerd door Zinofjef en Kamenef.
Het proces tegen Radek en den vroege-
ren Sovjet-ambassadeur te Londen Sokol-
nikof zal niet minder sensationeel zijn dan
het proces-Zinofjef en zijn aanhangers. De
acte van beschuldiging bevestigt, dat de
beklaagden een aanslag hebben willen ple
gen op Stalin en dait Sokolnikof de diader
hiervan moest zijn.
Het blad van het Roode Leger, Krasnaja
Sviesda, schrijft, dat de Trotzkiïstische sa
menzweerders om het bewind van Stalin
te vernietigen, een verbond gesloten heb
ben met Duitschland, waarbij de Oekraïne
werd opgeofferd.
Naar verluidt heeft Boecharin huisarrest
en zou hij binnenkort worden gearresteerd
in verband met de resultaten van het jong
ste poliitie-onderzoek.
MEXICO.
DE KERKVERVOLGING IN MEXICO.
De toestand Is nog niet verbeterd.
In de 33 bisdommen en in het Aposto
lisch Vicariaat van Mexico zijn in totaal
nog slechts 1231 kerken waarin godsdienst
oefeningen mogen worden gehouden.
In het geheele land waar bijna 15 lïill-
lioen katholieken wonen, hebben slechts
570 priesters de bij de wet vereischte toe
stemming om als bedienaar van den eere-
dienst op te treden.
Sinds de maand Maart is in vijf sta
ten eenige wijziging gekomen in de wet
ten en verordeningen waardoor het uit
oefenen van den godsdienst belemmerd
wordt. In een dezer staten, nJ. in Chihua
hua, is de toestand voor de Katholieken
nog verslechterd, daar voor heel het ge
bied van deze uitgestrekte provincie slechts
een priester is toegelaten.
Bovendien zijn er in het land nog 1469
kerken geopend, in dien zin, dat ze niet
voor het volk gesloten zijn. Een priester
mag deze kerken niet betreden, maar de ge-
loovigen komen er geregeld samen om te
bidden. Andere godsdienstoefeningen mo
gen er niet worden gehouden.
In sommige staten zijn de kerken ver
anderd in pakhuizen, autogarages, biosco
pen of Communistische Clubhuizen.
Volgens de nieuwe regeeringisstatistie-
ken zijn er in Mexico in totaal 15 millioen
Katholieken. Ejt is dus voor iedere 12.000
Katholieken een kerk beschikbaar en één
priester voor gemiddeld 26.000 geloovigen.
De toestand is voor de Katholieken op het
oogenblik onhoudbaar. In de staten Sono-
ra, Zacatecas, Vera Cruz, Colima, Chiapas,
Tabasco, Campeehe en Quintamit Roo zijn
er geen kerken waar godsdienstoefeningen
mogen worden gehouden en in Sonora, Ta
basco en.Quitana Roo zijn alle berken aan
den openbaren eeredienst onttrokken. Er
zijn slechts twee kerken waarin priesters
mogen celebreeren n.1. in het Apostolisch
Vicariaat van Beneden-Californië.
Er zijn echter ook staten waar betrek
kelijk veel kerken voor den eeredienst zijn
vrijgegeven o.a. Puebla, waar 115 kerken
geopend zijn en waar 18 priesters bevoegd
heid hebben verkregen om de zielzorg uit
te oefenen. In Oaxaca zijn zelfs 576 kerken
geopend, waarvoor echter slechts 19 pries
ters beschikbaar zijn.
Bij het beoordeel en van kerkelijke toe
standen in Mexico moet men niet uit het
ook verliezen, dat de steden op grooten
afstand van elkaar gelegen zijn en dat de
verbindingen uiterst gebrekkig zijn, zoodat
het voor de weinige priesters die nog zijn
toegelaten uiterst moeilijk is om zich snel
te verplaatsen.
In de stad Mexico zijn 31 kerken, waar
van er echter slechts 6 voor den eeredienst
zijn vrijgegeven. Met het oog op het groot
aantal vreemdelingen, dat geregeld in de
hoofdstad vertoeft is aan 31 priesters de
wettelijke bevoegdheid verleend om in
Mexico-stad de zielzorg uit te oefenen.
BUITENLANDSCHE BERICHTEN
BRAND IN STADHUIS TE PRAAG.
In het raadhuis van Praag is een felle
brand uitgebroken. Slachtoffers zijn niet
te betreuren. De schade is evenwel groot.
SCHOONZUSTER VAN DEN PAUS
OVERLEDEN.
Te Milaan is op 80-jarigen leeftijd over
leden de schoonzuster van Z. H. den Paus:
Senora Maria RattiSabatini.
De afgestorvene, aan wie de Paus nog
dezer dagen Zijn bijzonderen zegen had
geschonken, stamde uit een eenvoudige
familie uit de omgeving van Milaan. Zij
was gehuwd met den oudsten broer van
den lateren Paus, Karei Ratti die de func
tie van stationschef bij de Noord-Mila-
neesche spoorwegmaatschappij vervulde.
Deze overleed reeds op 53-jarigen leeftijd,
den lOen November 1906 en liet zeven
kinderen achter.
Een maand later, den 2en October 1906,
stierf te Lyon Eduard Ratti, eveneens een
broer van den Paus. Franco Ratti, die zijn
vader als directeur van de zijdefabriek te
Desio was opgevolgd, overleed den 31en
December 1929 te Rome.
Achille Ratti, dë jongste van de vier
zonen van Francisco Ratti, was prefect
van de Ambrosiana te Milaan, toen zijn
broer Eduard overleed. Toen deze doode-
lijk ziek was, reisde Achille onmiddellijk
naar Lyon, om hem in zijn laatste uren
bij te staan. Van het gezin zijn nu nog al
leen de tegenwoordige Paus en Diens zus
ter, gravin Camille Ratti, die iets jonger
is dan de H. Vader, overgebleven.
Gravin Ratti verblijft te Rome in het
klooster van de Zusters van de H, Familie
van Bordeaux.
RECHTZAKEN
AANRIJDING TE BEST.
Secretaris van de K.L.M. vrijgesproken.
De Bossche rechtbank heeft gisteren von-
iiis gewezen in de zaak tegen L. H. S., se
cretaris van de K.L.M., wonende te 's-Gra-
venhage, tegen wien de officier van justitie
op 24 September j.l. een geldboete van
200 had geëischt, terzake van het op 25
April j.l. te Best overrijden van den wiel
rijder H. van der Sande, die aan de gevol
gen van deze aanrijding overleed.'
De rechtbank heeft den heer S. vrijge
sproken.
UIT DE OMGEVING
gerschool, van de Boaz-school en van de
Hillegomsche veiling.
De Regeering erkende zijn vele verdien
sten door hem te benoemen tot ridder in de
Orde van Oranje Nassau.
De heer Veldhuyzcn van Zanten bereik
te den leeftijd van 72 jaar. De begrafenis
zal Woensdag plaats hebben.
LISSE
Een been gebroken. Toen de scholier
R. gisteren uit de school de hoek Tulpen
straatGrachtweg passeerde, werd hij aan
gereden door een wielrijder. Het gevolg
hiervan was, dat de scholier zijn been brak
boven den enkel. De geneesheer oordeelde
overbrenging naar het ziekenhuis te Lei
den noodig, alwaar de patiënt, na verbon-
de te zijn weer naar zijn huis kon worden
vervoerd.
Naar wij vernemen heeft de wielrijder
hieraan eenigszins schuld, omdat hij de
binnenbocht nam.
Opgedragen. B. en W. dezer gemeen
te hebben aan den heer C. J. Jansen, aan
nemer te Hillegom, opgedragen het bou
wen van een regulateurstation, ten behoe
ve van de gemeentelijke gasfabriek, aan
den Heereweg nabij het buurtschap „De
Engel".
Geboren: Gerrit, z. v. G. Balkenende
en M. A. Boogaard. Franciscus Hendri-
cus, z. v. G. van der Veek en A. M. van.
Munsteren. Marijtje, d. v. J. Horsman
en K. van Bostelen. Dirk, z. v. D. Kap-
tein en J. A. Braam. Cornells Wilhelmus,
z. v. W. N. van Velzen en A. van Eeuwijk.
Overleden: Wilhelmus Henricus Ho-
genboom, 17 maanden.
Ondertrouwd: Hendrikus Theodo-
rus Marrus Pius Hendriks, 28 jaar, te Hil
legom met Paulina Cornelia Henrica van
der Meer, 27 jaar, te Lisse.
Getrouwd: C. G. van Diest met A. E.
Kortekaas, beiden te Lisse. A. P. van der
Lans met J. C. van Dijk, beiden te Lisse.
J. M. Lengers te Noordwijkerhout met E. P.
Kaptein te Lisse. J. C. van Dijk te Lisse
met M. W. Philippe te Hillegom.
I n g e ko m e n: Th. J. de Jongh uit
Heemstede; L. G. Peters uit Rotterdam; J.
J. M. van der Veld geb. Bots uit Valkens-
waard; P. Noort geb. Baas uit Hillegom;
Th, M. van der Lans geb. Warmerdam uit
Noordwijkerhout; F. J. de Vries uit 'Haar
lemmermeer; D. Visser uit Dördrecht; A. C.
van der Eist uit Haarlem; M. de Vos uit
Haarlem.
Vertrokken: H. Doezie naar Haar
lem; L. C. van der Vlugt naar Esch; G. H.
Nieuwenhuis naar Alphen aan den Rijn;
E. van Oeffelen naar 's-Gravenhage; F. W.
M. van der Weiden naar Heemstede; W.
Tromp naar Gouda; P. Ruseier naar Am
sterdam; C. J. Kampen naar Voorhout; C.
W. van Velzen naar Leimuiden; P. Onder
water naar Voorschoten.
SASSENHEIM.
Geboren: Leonardus Johannes Anto-
nius z. van A. M. Kapiteijn en H. J.
Möller.
Gevestigd: A. Bremmer, van Dor
sten (Duitschland). M. H. de Groot v.
Voorhout J. F. van der Voorn, van
Haarlemmermeer J. G. Bontje en gezin
van Alkemade W. M. Beitel, van Box
meer W. Vis, van Voorhout.
Vertrokken: P. Ph. Hassing en ge
zin naar Lisse. Jac. Rietbroek naar Roe-
lofarendsveen M. A. Hoogervorst, naar
Leiderdorp J. N. J. de Groot en gezin
naar Hillegom M. M. van der Eist naar
Urssum J. C. L. M. van Reisen naar
Beverwijk.
HILLEGOM.
RUTGER VELDHUYZEN VAN ZANTEN t
Bij een auto-ongeluk overleden.
Gistermiddag werd de bejaarde heer R.
Veldh. van Zanten, die aan de Weere-
eteinstraat den weg wilde oversteken door
een auto gegrepen. In zorgwekkenden toe
stand werd de ongelukkige naar een der
Haarlemscbe ziekenhuizen overgebracht.
Aldaar is hij spoedig overleden.
Met den heer Rutger Veldhuyzen van
Zanten is een van de meest vooraanstaan
de ingezetenen van Hilegom heengegaan.
Op het gebied van de bloembollencultuur
nam de overledene een voorname plaats
in. Hij was een der oprichters van de
Bloembollen-export-zaak „Veelzorg" aan
den Stationsweg alhier.
Jarenlang was hij voorzitter van de afd.
Hillegom der Alg. Vereen, v. Bloembol
lencultuur, lid van het Hoofdbestuur dier
vereeniging en van het Scheidsgerecht.
Voor de Anti-Rev. Partij is de heer V. v. Z.
lid geweest van den gemeenteraad. Hij had
zitting in het bestuur van de Christ. Ver.
Krankzinnigen-verpleging (Vogelzang),
mede-oprichter van „Copex", van de
Scheepvaartcommissie, van de Christ, bur-
