De ring rond Madrid.
Nationalisten nnelden successen rond
de Spaansche hoofdstad,
BUITENLAND
ONDERWIJS
FINANCIëN EN ECONOMIE
VRIJDAG 9 OCTOBER 1936
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
Regeeringstroepen rukken Oviedo binnen.
SIGUENZA EN NAVALPERAL DOOR
DE RECHTSCHEN VEROVERD.
In den afgeloopen nacht om één uur
heeft de zender te La Coruna het commu
niqué der Noordelijke legers bekend ge
maakt, Dit meldt:
Aan het front van Guadalajara hebben
de nationalisten Siguenza bezet. Aan het
front van Avila is Navalperal ingenomen,
evenals San Martin de Val de Iglesias en
Sotillo de la Adrada. In Asturie, aan het
front van Bilbao rukken de nationalisten
op. Navalperal werd bezet in den loop van
den morgen. Het vormde het laatste punt
voor weerstand van de regeeringstroepen
in dezen sector, terwijl het tevens een pro-
viandeeringscentrum van den eersten rang
voor Madrid was. Zoodra de nationalisten
Navalperal waren binnengerukt heeft de
regeering te Madrid, die zich rekenschap
gaf van het belang van deze plaats, last
gegeven tot een tegenaanval. Deze werd
echter afgeslagen. Een infanterie-korporaal
voerde bij dien tegenaanval het bevel.
Bij de verovering van San Martin de
Val de Iglesias nebben de opstandelingen
zich meester gemaakt van een belangrijke
hoeveelheid oorlogsmateriaal, waaronder
10 stukken geschut, 'n munitietrein en 1500
granaten. Voordat zij terugweken, hebben
de regeeringstroepen nog het seminarium
in brand gestoken, waar zij een munitie
depot hadden gevormd. Bij den strijd om
de dorpen Sotillo de la Adrada en la
Adrada verloren de regeeringstroepen tal
rijke dooden, die zij op het slagveld ach
terlieten.
Verder wordt per radio nog bekend ge
maakt, dat alle verbindingswegen van Ma
drid met het Zuiden en Westen volkomen
door de nationalisten zijn bezet over een
lengte van 50 km. De spoorweg van Ma
drid naar Valencia is door de luchtmacht
gebombardeerd en over een grooten af
stand vernield. Ook het station van Aran-
juez is met succes gebombardeerd.
ANTONIO PRIMO DE RIVERA IN
HANDEN VAN DE VOLKSFRONTERS.
Per radio wordt vervolgens nog bekend
gemaakt, dat, volgens een van den zender
van Alicante opgevangen bericht, de lei
der van den Spaanschen phalanx, Antonio
Primo de Rivera, die op het oogenblik te
Alicante gevangen zit, binnen zeer korten
tijd voor een Volksrechtbank zal verschij
nen.
REGEERINGSTROEPEN RUKKEN
OVIEDO BINNEN.
De loyale troepen, vooral samengesteld
uit Asturische mijnwerkers, zijn Oviedo
binnengetrokken. In de straten der stad
wordt ongehoord fel gestreden. De troe
pen trekken op naai' de wapenfabriek la
Vega, een der sterkste opstandelingen-ver
schansingen. De gevangenis, die in dezelfde
wijk ligt, heeft eveneens een groot strate
gisch belang, maar is thans vrijwel geheel
omsingeld. De opstandelingen trekken
la^ n teru<r naar het centrum der stad.
Verder wordt van regeeringszijde mede
gedeeld, dat Huesca is gebombardeerd. Een
aanval der opstandelingen op Navalperal,
waaraan werd deelgenomen door infante
rie cavallerie en luchtmacht werd na een
hevig gevecht afgeslagen. (Van nationalis
tische zijde wordt het tegenovergestelde
beweerd. Zie boven). In de provincie To
ledo hebben de regeeringstroepen Yun-
quillos bezet.
PAMFLETTEN EN BOMMEN BOVEN
MADRID.
De radioclub te Teneriffe maakt bekend,
dat ruim 50.000 proclamaties boven Madrid
zijn neergeworpen, waarin de regeering
en de bevolking worden uitgenoodigd zich
over te geven. Voorts is een bom neerge
komen op een fabriek van wapentuig, die
in brand vloog. Verscheidene vrouwen
werden gewond. Twee torpedojagers heb
ben verder Motrico in Asturie met bom
men bestookt. In Galicie is een regeerings-
colonne afgeslagen, hetgeen de rechtschen
in staat zal stellen vlug naar Oviedo op te
trekken.
COMMANDANTEN VAN TOLEDO
MOETEN TER DOOD VEROORDEELD
WORDEN.
Radio Sevilla deelt mede, dat het blad
„Fundo Obrero" dat te Madrid verschijnt,
geëischt heeft, dat de regeering Largo
Caballero aftréedt. Verder stelt het blad
voor, de militaire leiders, die verantwoor
delijk zijn voor het verlies van Toledo, ter
dood te veroordeelen.
DE NON-INTERVENTIE-COMMISSIE
EN DE RUSSISCHE NOTA.
Heden zal de non-interventie-commissie
te Londen de nota van Sovjet-Rusland
moeten behandelen, waarin Portugal wordt
beschuldigd, het verdrag te hebben over
treden en waarin wordt voorgesteld een
commissie van onderzoek te zenden naar
de Spaansch-Portugeesche grens en dat
eenige leden van deze commissie belast
zullen worden met la waken over het uit
voeren van ,het verdrag van niet-inmen-
ging.
De nota verklaart, cat het gewicht van
de getuigenissen voldoende aanwijzing is,
dat Portugal het verdrag heeft geschon
den.
Op het programma van de commissie
staat voor heden de behandeling van de
beide Russische nota's en de klachten van
de Spaansch, regeering, welke tot den
Volkenbond is gericht, alsmede de vraag
van Tsjecho-Slowak:je om opheldering
over de kwestie van het zenden van oor
logsmateriaal door de landen, die het ver
drag niet hebben onderteekend, met sche
pen van landen, welke wel onderteeken
den.
DE DUITSCHE PERS OVER HET
RUSSISCHE DREIGEMENT.
De nota van Sovjet-Rusland, welke aan
het Foreign Office tc Londen werd over
handigd, inzake de niet-inmenging in
Spanje, wordt in de Berlijnsche pers uit
voerig besproken.
De „Berliner Boerensenzeitung" schrijft
onder het opschrift: „Een bedreiging, de
oorzaken en achtergrond", dat vanuit
Moskou uit in de laatste maanden alles is
geschiedt om de Sovjet-vaan in Spanje de
overwinning te doen behalen.
Geld en hulpmiddelen van allerlei aard,
militaire instructeurs, agenten en diploma
ten, schepen en vliegtuigen zijn naar
Spanje gezonden. Toch staan de kansen
slecht en daarom acht de Sovjet-regeering
het noodig, thans ten gunste van Madrid of
ficieel iets te doen, wat volgens de opvat
ting van Moskou doeltreffend zal zijn en
den toestand in Spanje zal wijzigen.
DE OMGEVING VAN MADRID, WAAR GENERAAL FRANCO LANGZAAM
MAAR ZEKER ZIJN FRONT VOORUITSCHUIFT.
Zoo moet de dreiging worden verstaan."
De „Deutsche Algemeine Zeitung"
schrijft o.a. dat Moskou blijkbaar geen ob
jectieve studie wenscht. Het wil of wel i
Engeland niet het initiatief laten, doch dit
zelf nemen, of Moskou wil het non-inter
ventie-pact torpedeeren en de regeering te
Madrid, welke een zekeren ondergang te
gemoet gaat, openlijk helpen.
De „Berliner Lokai Anzeiger" schrijft,
dat Moskou het masker, dat het tot nu
toe voor zijn diplomatcngezicht heeft ge
houden, heeft laten vallen, omdat het de
nederlaag van het bolsjewisme in Spanje
niet zonder meer wil toelaten.
De regeering van <fe Sovjet Unie zoekt
een voorwendsel om de regeering van Ma
drid openlijk te steunen.
Aangezien Duitschland zijn neutraliteits
politiek natuurlijk voortzet, is bet de taak
van de andere mogendheden klaar te ko
men met de actie van Moskou"
DE BEMANNING VAN DE „LEIPZIG"
DEFILEERT TE CORUNA.
Het Madrileensche blad „Politica"
schrijft, dat de bemanning van het Duit-
sche oorlogsschip „Leipzig" te la. Coruna
zou hebben gedefileerd aan het hoofd van
een optocht der „phalanxisten" (Spaan
sche fascisten).
Tal van geweren en mitiailleurs zouden
zijn verdeeld onder de Galische fascisten.
Deze wapenen werden van boord van een
Duitsch schip gehaald in de haven van
Villa Garcia, eenige weken vóór den aan
vang van den opstand.
Volgens hetzelfde blad zijn zendingen
uit Duitschland afkomstig oorlogsmateriaal
in dien zelfden tijd te Vigo aangevoerd.
ZEVEN OBLATEN VAN DE
ONBEVLEKTE MAAGD GEFUSILLEERD.
Uit het missiehuis der oblaten van Maria
„St. Gerlach" te Valkenburg schrijft men
ons: Reeds eenige weken deed het gerucht
de ronde dat zeven oblaten der Onbevlekte
Maagd Maria, van het scholasticaat van j
Pozuelo, bij Madrid, zouden zijn dood-ge- j
schoten.
Met zekerheid is dit feit thans komen
vast te staan
Het zijn pater Juan Perez, 29 jaar oud;
professor aan het scholasticaat en zes fra
ters scholastieken.
De namen der fraters scholastieken en de
omstandigheden, waaronder ze werden ver
moord, zijn nog onbekend.
Ook vernemen we, dat de rooden bij de
overgave van San Sebastian, op den terug
tocht het juvenaat der paters oblaten te Ur-
nieta, in brand hebben gestoken en dat het
klooster tot den grond is afgebrand.
De professoren van voornoemd juvenaat
waren reeds eenige weken tevoren odge
sloten in een concentratiekamp in de r >ij-
heid van San Sebastian.
De zeereerwde pater Mediavilla, overste
van Urnieta, werd ais gijzelaar in de stad
zelf vastgehouden. Wij weten verder niet,
wat er van hem geworden is. Ook zijn we
zonder nieuws over het noviciaat van Las
Orenas, voorstad van Bilbao.
Men schrijft uit Rome aan de „Msb.":
Volgens vrijwel nauwkeurige bereke
ningen bedraagt het aantal uit Spanje naar
Italië (gevluchte priesters en religieusen
ongeveer 1500.
Een aanzienlijk aantal dezer vluchtelingen
is reeds naar Spanje teruggekeerd, d.w.z.
naar de door de nationalisten bezette ge
bieden.
Speciaal de zusters zijn in grooten getale
teruggekeerd, aangezien zij zeer moeilijk
kunnen worden gemist.
DE TOESTAND IN NOORD-SPANJE
Uit Santander wordt gemeld, dat de le
vensmiddelen-voorziening vrij moeilijk is.
De bevolking is op rantsoen gesteld. De
stad Gijon is gedeltelijk vernield en in
handen der extremisten. Geld is niet meer
in omloop, levensmiddelen en dienstver
richtingen worden met bons betaald. Ovie
do wordt door de voortdurende bombar
dementen geleidelijk ontmanteld. Dinsdag
j.l. slaagden de Asturische mijnwerkers er
in, belangrijke stellingen rondom de stad
te bezetten en zelfs tot het station door te
dringen, terwijl zij ook eenige huizen bin
nendrongen. De colonne opstandelingen,
die Oviedo te hulp komt, bevindt zich op
het oogenblik een twintigtal kilometers
van het sterk verdedigde Trubia. Aan het
i front van Santander is sedert den aanvang
I van den burgeroorloog van geen van bei-
I de kanten een beslissende actie onderno
men. De regeeringsgetrouwe troepen be-
zetten Mataporquera op den weg naar
Palencia, Alto de los Anbos op den weg
naar Burgos en de hoogten van Los Tor-
nos. Op deze punten staan de strijdende
troepen op een tiental kilometers van el
kaar, zoodat er een neutraal gebied tus-
schen Henin ligt.
BUITENLANDSCHE BERICHTE*
RUSSISCHE SCHOENER VERGAAN.
Bemanning omgekomen.
De Russische schoener „Krestyanka" is
tijdens een noodweer vergaan. Te hulp ge
snelde schepen kwamen te laat ter plaat
se om de bemanning, die uit 23 koppen be
stond te redden.
ENGELSCH SCHIP OP ROTSEN
GELOOPEN.
De radiopost te Marseille deelt mede,
een bericht te hebben opgevangen, uitge
zonden door Landsend, waarin gemeld
wordt, dat het Engelsche mailschip „Lyde
Castle", op de rotsen geloopen is.
Het minste tandbederf,
indien U poetst met wat goeds, dus met
Tube 60 en 40 ct, Doos 20 ct. IVOROL
RUSLAND
OOK PIATAKOF GEARRESTEERD?
De „Intransigeant" meldt uit Moskou,
dat ook de tweede commissaris voor de
zware industrie, Piatakof in verband met
de bekentenissen van de beklaagden in
het Zinofjefnproces, gearresteerd is.
VOLKENBOND.
CHINA EN LETLAND TOT NIET-
PERMANENTE RAADSLEDEN
GEKOZEN.
De Assemblée is gisterenmiddag om half
zes bijeengekomen.
In deze zitting werden China en Letland,
met onderscheidenlijk 51 en 49 stemmen
tot niet-permanente leden van den Raad
gekozen, welks aantal hiermede op 15 is
gebracht.
De Assemblée nam vervolgens het voor
stel van haar bureau aan een algemeen e
commissie in het leven te roepen, welke
belast wordt met het indienen van voor
stellen betrekking hebbend op het pact en
andere ermede verband houdende kwes
ties.
De eerste zitting dezer commissie zal
Vrijdag worden gehouden. De Assemblée is
vervolgens overgegaan tot de verkiezing
van rechters in het permanente Hof van
Internationale Justitie.
BELGIE.
OVEREENSTEMMING TUSSCHEN
REXISTEN EN VLAAMSCH
NATIONALISTEN.
Gistermiddag vergaderden de Kamer
leden van Rexisten en Vlaamsch-Nationa-
listen. Na de vergadering werd een com
muniqué uitgegeven, waarin werd gezegd,
dat de besprekingen hebben doen constatee-
ren, dat een gemeenschappelijk programma
bestaat, dat voldoende ruim is om samen
te werken, vooral teger. het communisme.
Er is geen sprake van twee groepen te
vormen, doch een toenadering tot stand te
brengen, welke van groot belang kan zijn.
In politieke kringen gelooft men, dat deze
coalitie ook andere rechts-Vlaamsche groe
pen en links-liberalen tot zich zal trekken.
Reeds zijn stappen in deze richting gedaan.
De Rex heeft 20 zetels in de Kamer en de
Vlaamsch Nationalisten 18.
FRANKRIJK.
HUISZOEKING BIJ VOORAANSTAANDE
LEDEN DER SOCIALE PARTIJ.
Er zijn huiszoekingen gehouden ten hui
ze van kolonel de la Rocque te Parijs, zoo
mede ten huize van den vlieger Mermoz,
die lid is van het comité der Fransche So
ciale Partij; voorts in de voornaamste ver-
eenigingslokalen (de redactie van het
blad Flambeau, in den vrcegeren zetel van
de Croix de Feu en in het gebouw van de
Fransche Sociale Partij), Verscheidene do
cumenten werden in beslag genomen. Te
genover de pers heeft de la Rocque in bij
zijn van Mermoz en andere vrienden ge
protesteerd tegen de maatregelen der po
litie. Hij heeft er bij zijn aanhangers op
aangedrongen de kalmte te bewaren.
„Wij zijn op den weg naar de overwin
ning, de eer en de verzoening".
TSJECH0-SL0WAKIJE.
DE DEVALUATIE VAN DE KROON.
Goedkeuring van de Kamer.
Dinsdag heeft de Tsjechische minister
raad een wetsontwerp goedgekeurd, waar
bij werd bepaald, dat de goudwaarde van
de Tsjechische kroon tot hoogstens 33,21
milligram en minstens 31.21 milligram
verlaagd zou worden, overeenkomende
met een depreciatie van 10.60 pet. en
15.98 pet.
Donderdag heeft de Tsjechische Kamer
het gewijzigde wetsontwerp aanvaard.
Thans luidt de wet zoo, dat de goudwaar
de van de Tsjechische kroon zal komen te
liggen tusschen 30.21 en 32.21 milligram,
overeenkomende met een depreciatie van
maximaal 18.8 pet. en minimaal 10.03 pet.
Vergeleken met de oorspronkelijke waar
de van de kroon in 1934 liggen de gren
zen van devaluatie tusschen 27.8 pet. en
32.2 pet. Het gemiddelde depreciatie-per
centage bedraagt dus evenals voor den
Zwitserschen en Franschen frank 30 pet.
PALESTINA.
GEVECHT OP DEN BERG CARMEL.
De Britsche troepen hebben gistermor
gen, met gebruikmaking van loopgraaf-
mortieren en gesteund door de luchtstrijd
krachten, een gevecht geleverd met re
bellen op den berg Carmel.
CHINA.
JAPANSCH—CHINEESCHE ONDER
HANDELINGEN WORDEN HERVAT.
In de betrekkingen tusschen China en
Japan is een belangrijke verbetering ge
komen. Na een onderhoud van twee uur
zijn Tsjang-Kai-Sjek en de Japansche am
bassadeur Kawagoe overeengekomen, dat
de onderhandelingen zullen worden her
vat.
PANIEK TE SJANGHAI.
De nervositeit onder de Chineesche be
volking van Sjanghai, welke tot een pa
niek is uitgegroeid* is gisteren overgesla
gen van Tsjapei naar de Noordelijker ge
legen stadsdeelen Pao Sjan, Kiang Wan
en Woesoeng, waar de bevolking haar be
zittingen bij elkaar pakt en met duizenden
in de richting van Sjanghai vlucht. De
straten zijn overdekt met volgeladen kar
ren en wagens. Ook de spoorweg Woe
soengSjanghai is vol vluchtelingen. De
universiteiten en scholen in Noord-S jang-
hai zijn voor drie dagen gesloten. De vei
ligheidsdiensten in Tsjapei, Kian Wan en
Pao Sjan zijn versterkt teneinde plunde
ring te voorkomen. De prijzen der levens
middelen stijgen snel.
OOSTENRIJK.
FEY VERSUS STARHEMBERG.
Geen uitdaging tot duel.
Starhemberg heeft, mondeling noch
schriftelijk, tot dusverre eenige uitdaging
tot een duel van Fey ontvangen. Behalve
de juridische stappen, die Fey heeft onder
nomen, heeft hij zich gewend tot een eere-
raad van officieren van het vroegere kei
zerlijke leger, welke raad zich zal moeten
uitspreken over de door Starhemberg je
gens Fey geuite beschuldigingen.
ITALIË.
MUSSOLINI VOLGEND JAAR NAAR
TRIPOLI.
Begin volgend jaar zal Mussolini naar
Tripoli gaan om den nieuwen weg, welke
Tunis met Egypte verbindt te openen.
BENOEMBAARHEID NIET-WACHT-
GELDERS AAN SCHOLEN.
Indien overeenkomstig de thans geldende
wet op 1 Januari 1937 ook niet-wachtgel
ders gemakkelijker als onderwijskracht be
noemd zullen kunnen worden, is het wen-
schelijk, dat, onder overigens gelijke om
standigheden, de ouderen voorgaan en dat
zeker de reeds in 1931 of vroeger geslaag
den bij benoeming niet achter gesteld wor
den bij de later geslaagden.
Om de vrijheid der schoolbesturen niet
al te zeer aan banden te leggen wordt bo
ven gesproken van gelijke omstandigheden.
Immers, wanneer is gebleken, dat jongeren,
door het behalen van aktes, meer bewijzen
hebben gegeven van studielust of zich ver
dienstelijk hebben gemaakt en meer voor
het onderwijs hebben bekwaamd door als
kweekeling voor de klas te staan, of dat
maatschappelijke omstandigheden (b.v.
kostwinnerschap) hun benoeming wensche-
lijk maken, kunnen de besturen ook jonge
ren ter benoeming voordragen.
Wij wijzen in dit verband op art. 16 van
Ons Onderwijsreglement: „De schoolbestu
ren zijn niet bevoegd tot de benoeming
van leeken-leerkrachten over te gaan, als
zij tevoren, onder overlegging desge-
wenscht van alle stukken, daarvoor geen
overleg hebben gepleegd met onzen
Hoofdinspecteur, wanneer het geldt de be
noeming van een hoofd, met den betrok
ken Dekenalen inspecteur als het een hulp
kracht betreft". En Wij leggen bij dit voor
geschreven overleg thans de beslissing in
de hand van den dekenalen inspecteur met
recht van beroep voor het Bestuur op den
Hoofdinspecteur.
Ook spreken Wij nadrukkelijk den
wensch uit dat, in verband met de zeer
moeilijke omstandigheden, in dezen tijd in
leeken-vacatures leeken en in religieuzen-
vacatures religieuzen benoemd zullen wor
den.
t JOANNES PETRUS,
Bisschop van Haarlem.
Haarlem, 29 Sept. 1936.
„St. Bavo".
FRANSCH DISCONTO VERLAAGD.
Thans van 3 tot 21/2 pCt.
De Bank van Frankrijk heeft gisteren het
disconto opnieuw verlaagd van 3 tot 2 1/2
percent, nadat het met ingang van 1 Octo
ber van 5 tot 3 pet. verlaagd was. Op 24
September was men gedwongen tot een ver
hooging van 3 tot 51/2 hoewel de regee
ring een politiek van goedkoop geld wilde
volgen.
Deze wordt thans blijkbaar weer ener
giek doorgezet.
De beleenmg op effecten werd van 4 oj
3 1/2 procent gebracht en die op voorschot*
ten per 30 dagen van 3 op 2 1/2 pet.
