DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De waarde-vermindering
den gulden.
van
ZONDAGSBLAD
28ste Jaargang
WOENSDAG 7 OCTOBER 1936
No. 8540
S)e £eid&eli£(Bou/^a/nt
DF ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij roornitVehfiiig:
Voor Leideü 19 cent pei weekJ 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bü
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
V De versoberingsleuze.
In een gehouden vergadering van de
Ned. Vereeniging voor Waardevast geld
heeft prof. dr. ir. J. Goudriaan een rede ge
houden wij hebben er reeds melding van
gemaakt waarin hij o.m. zeide:
„De versoberingsleuze is een afschrik
kende absurditeit. Op den langen duur
immers moeten verbruik en productie aan
elkaar gelijk zijn, want men kan voorra
den niet tot in het oneindige accumuleeren.
De „versoberaar" is öf voorstander van
verhooging van werkeloosheid öf van terug
drijving der productiviteit öf van steeds
grootere verkorting van den arbeidsduur".
Deze professor keert zich dus tegen
de versobering.
Als men het goed wil verstaan, is voor
zijn meening alles te zeggen! Wij hebben
zelf ook meermalen in dezen geest geschre
ven.
Inderdaad drijft de versobering naar
wantoestanden in het oeconomische leven.
En wantoestanden in het oeconomisch le
ven hebben een ongunstigen invloed op het
geestelijk leven van de menschen, die het
slachtoffer zijn van bedoelde wantoestan
den.
Die wantoestanden, voortvloeiende uit
het versoberen, zijn, zooals prof. Goudriaan
terecht constateert: öf vermeerdering van
werkloosheid, wat natuurlijk een ramp is,
öf kunstmatige terugdringing van de
productiviteit, wat op de menschelijke
energie verlammend werkt, öf steeds meer
dere inkorting van den arbeidsduur, wat
ook, in het algemeen genomen, niet aan
den menschelijken geest ten voordeele
strekt.
Wij herhalen daarom: als men het
goed wil verstaan, heeft prof. Gou
driaan groot gelijk, wanneer hij de verso
beringsleuze een „afschrikkende absurdi
teit" noemt.
Als men het goed wil verstaan!
Wie versobert, omdat hij moet vanwege
gemis aan geldmiddelen, handelt goed, doet
zijn plicht. Men moet diepen eerbied heb
ben voor zoovele hoogstaande huisvrouwen,
die in dezen tijd versobering in haar huis
houdens toepassen dikwijls diep-in-
grijpende versobering, en dikwijls zóó, dat
een buitenstaander niet begrijpt, hoe ze 't
klaarspelen, zonder dat het gezin maat
schappelijk inzinkt.
Wie versobert, omdat hij zelf met min
der wil toekomen, om over te houden voor
anderen, die hij helpen en steunen wil
hij begaat geen „afschrikkende absurditeit",
maar hij behoort tot de geestelijke aristo
cratie van ons volk. Deze „versoberaars"
zijn menschen van geestelijken adeldom.
En wie hen niet kan navolgen moét hen
toch zeker bewonderen en respecteeren.
Op deze soort „versoberaars", die niet
alleen geestelijk en zedelijk hoogstaan,
maar ook oeconomisch goed handelen, had
prof. Goudriaan eigenlijk ook moeten wij-
V Ook Italië
De N. S. B. zoekt vaak een propagandis
tische werfkracht in het wekken en stoken
van ontevredenheid.
Wij citeeren uit het laatste nummer van
„Volk en Vaderland":
„De onbekwaamheid en de verkwistin
gen der demo-liberale en marxistische re
geeringen hebben nuinalleparlemen-
tair geregeeerde staten de waar
de van het geld doen ineenstorten. Parle
mentarisme beteekent altijd vorksverar
ming, onrecht en chaos!" Aldus de con
clusie van het hoofdartikel van het jong
ste nummer van „Volk en Vaderland".
Wij hebben een paar woorden in dit citaat
gespatieerd.
Maarenkele dagen, nadat het boven
staande was geschreven, heeft Mussolini
de lire met niet minder dan 40 pet. gede
valueerd.
Italië is niet een parlementair geregeer
de staat!
In Italië is de fascistische dictatuur.
Zal „Volk en Vaderland" nu zoo eerlijk
zijn, om te erkennen, dat niet alléén
DE MONETAIRE TOESTAND EN DE
BEZUINIGINGSPOLITIEK.
Uit betrouwbare bron vernemen wij,
dat de regeering ten opzichte van de
maatregelen tot verlaging van de pu
blieke uitgaven, met inbegrip van het
aanhangige wetsontwerp tot herbereke
ning van de pensioenen, haar standpunt
in verband met de gewijzigde monetaire
politiek nog niet heeft bepaald, doch de
ontwikkeling van den toestand wenscht af
te wachten.
R.-K. OVERHEIDSPERSONEEL EN
MUNTCORRECTIE.
Maatregelen gericht op vermindering
van inkomen dienen uitgesteld
te worden.
Het bestuur van de R.-K. Centrale van
burgerlijk overheidspersoneel was Dinsdag
6 October in vergadering bijeen.
Besproken werd de positie van het over
heidspersoneel in verband met de maatre
gelen der regeering betreffende de munt-
correctie, waarbij werd vastgesteld, dat
over de gevolgen van het besluit der re
geering thans nog geen definitief oordeel
is uit te spreken. Juist echter daarom kwam
de vergadering tot de conclusie, dat be
handeling van aanhangige maatregelen, ge
richt op vermindering van inkomen, dient
te worden uitgesteld.
Gezien dit uitgangspunt, besloot de ver
gadering een adres te zenden aan den
raad van ministers, waarin verzocht zal
worden, de behandeling van het wetsont
werp tot herberekening van burgerlijke en
militaire pensioenen op te schorten. De in
het voorloopig verslag betreffend genoemd
wetsontwerp gemaakte opmerkingen over
de gevolgen van de muntcorrectie voor de
gepensionneerden werden daarbij omschre-
Vervolgens werd aandacht geschonken
aan de overige maatregelen die, bijzonder
onder den invloed Jer regeering, tot stand
kwamen of nog aanhangig zijn voor het
personeel der lagere bestuursorganen. Naar
het inzicht der R.-K. Centrale behooren
ook deze in uitzicht gesteld maatregelen,
in zooverre deze zouden leiden tot verla
ging van loonen en salarissen, te worden
opgeschort.
Overeenkomstig dit inzicht zal in de aan
de orde zijnde en komende gevallen wor
den opgetreden. De ontwikkeling van den
toestand behoudt de bijzondere belang
stelling. Zoo spoedig hiertoe aanleiding be
staat, zal de R.-K. Centrale nader haar
standpunt bepalen.
INTREKKING
VAN CONTINGENTEERINGEN.
Men deelt ons van officieele zijde mede,
dat thans ook de contingenteeringen van
meubelen, van hout en van wollen en half
wollen dekens zullen worden ingetrokken.
Wij herinneren er aah, dat de directeur
van „Zaalberg" te Leiden, de heer
Schrandt, reeds voor de devaluatie ver
klaard heeft, dat de contingenteering van
dekens kan worden opgeheven, daar de
Nederlandsche, speciaal ook de Leidsche
industrie voldoende „aangepast" was, om
met de buitenlandsche te kunnen concur-
reeren. Nu zal na de devaluatie, dus van
opheffing van de contingenteering zeker
niets gevreesd behoeven te worden.
DE INTREKKING VAN DE HEFFING OP
VA"RKENSVLEESCH.
Verzocht wordt mede te deelen, dat de
intrekking van de heffing op varkens-
vleesch reeds heden (Woensdag) 7 Octo
ber is ingegaan.
„parlementair geregeerde staten de waarde
van het geld doen ineenstorten"?
Ook een dictatuur-staat is gedwongen tot
waarde-vermindering van het geld. En de
operatie geschiedt er toch wel heel wat
pijnlijker, dan zij in onzen Nederlandschen
staat plaats heeft. Ondanks het feit, dat
wij hier onder een „demo-liberale" regee
ring zuchten en dat in Italië de dictatuur
haar zegeningen verspreidt.
Partij-politiek kan onwaarachtig zijn.
Daarvan geeft de N.S.B., helaas, nog
al 'ns een voorbeeld!
DE GOUDVOORRAAD DER NEDER
LANDSCHE BANK.
Honderd millioen voor het egalisatiefonds.
De per 5 October j.l. opgemaakt verkor
te balans van de Nederlandsche Bank geeft
o.m. een vermindering van den goudvoor
raad te zien ten bedrage van ongeveer hon
derd millioen gulden. De Nederlandsche
Bank deelt mede, dat deze vermindering
is ontstaan doordat de bank een gedeelte
van haar goudvoorraad als werkkapitaal
ter beschikking heeft gesteld van het
krachtens art. 1 der wet van 30 September
1935 (Staatsblad No. 403) ingestelde ega
lisatiefonds. De stijging van den post „ber
leeningen (inclusief voorschotten in reke
ning-courant op onderpand)" op den week
staat der bank houdt voor het grootste
gedeelte verband met deze goudtransactie.
MAATREGELEN TEGEN PRIJS
OPDRIJVING.
In enkele persorganen zijn berichten ver
schenen, volgens welke zich hier of daar
gevallen van onredelijke prijsstijging van
landbouwproducten hebben voorgedaan,
zulks in strijd, met. de desbetreffende wet,
doordat bepaalde voor den handel be
stemde voorraden van die producten zou
den worden vastgehouden.. Wij .hebben
naar aanleiding hiervan den minister van
Landbouw en Visscherij, mr. dr. Deckers,
inlichtingen gevraagd.
De minister antwoordde:
Ook ik .heb kennis genomen van pers
berichten omtrent onredelijke prijsverhoo
ging.. Mocht blijken, dat er landbouwers
zijn, die voor den har lel bestemde voorra
den vasthouden, 'in lie hoop, dat zij er
straks een extra-winst op zullen behalen,
dan zal ik niet nalaten ernstige maatrege
len te nemen.
Zoo noodig zal ik er niet voor terug
schrikken, het bedrijf van dengeen, wien
de gemeenschapszin zoo zeer ontbreekt, uit
te sluiten van den steun, die het krachtens
de landbouwcrisiswet wordt geboden.
Ik heb echter aller vertrouwen, dat der
gelijke maatregelen achterwege kunnen
blijven. Onze boeren bewezen meermalen,
dat zij ook hebben voor de belangen van
hun medeburgers. Mochten er nochtans
enkelen zijn, die in grof egoisme die be
langen zouden schaden, dan zal met ge
strengheid tegen hen worden opgetreden.
PRIJSSTIJGING VAN LEVENS
MIDDELEN.
Kruideniers adresseeren.
De Nederlandsche kruideniersbond, de
federatieve bond van winkeliersorganisa
ties in het kolonialewarenvak „Febowiko"
en de R.-K. bond van kruideniersvereeni-
gingen, vereenigd in het comité van samen
werking, verzonden het volgende adres
aan het ministerie van Handel, Nijverheid
en Scheepvaart:
Zooals Uwe Excellentie bekend zal zijn,
hebben de drie kruideniersbonden, ver
eenigd in het comité van samenwerking op
27 September j.l. hunne volle medewer
king toegezegd om onnoodige prijsverhoo-
gingen te voorkomen.
Nu beginnen zich echter groote moei
lijkheden voor te doen, welke oorzaak zijn,
dat verschillende artikelen in prijs zullen
moeten worden verhoogd. Zoo hebben de
importeurs van zuidvruchten de prijzen
met 20 percent verhoogd voor alle artike
len, welke uit het buitenland worden ge
ïmporteerd en deze verhooging ook toe
gepast op de loco-vorraden.
Vervolgens stijgen ook de prijzen voor
producten van eigen bodem. Voor peul
vruchten liggen de prijzen, vergeleken bij
die van voor 27 September j.l. reeds ƒ2.
per 100 K.G. hooger.
Deze prijsstijgingen zijn oorzaak, dat de.
detaillisten de prijzen voor al deze artike
len zullen moeten verhoogen.
De kleinhandel, als laatste schakel, ver
keert echter niet in de gunstige positie van
den producent, om de prijsstijgingen op
den voet te kunnen volgen.
Het publiek beschouwt dergelijke prijs-
verhoogingen als prijsopdrijving, reden
dat de kleinhandel nog steeds een afwach
tende houding aaneemt en niet tot prijs-
verhooging durft overgaan. Lang kan de
ze toestand echter niet duren, aangezien
de kleinhandel niet voldoenden weerstand
bezit om zijne artikelen zonder winst om
te zetten.
Het is op deze gronden, dat wij uw
excellentie verzoeken spoedig maatregelen
te treffen om te komen tot een publieke
voorlichting, welke den detaillist vrijwaart
voor onverdiende blaam van de zijde van
den consument.
De wereld
in vogelvlucht
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
De omsingeling van Madrid vordert ter
gend langzaam. De aanval is echter ingezet
met luchtbombardementen vanuit vlieg
tuigen, die tevens vlugschriften over de
stad strooien, waarin de burgerbevolking
wordt aangeraden, zoo spoedig mogelijk"
de stad te ontruimen. De bevolking laat
zich dat blijkbaar niet tweemaal zeggen
en is reeds bezig uit de bedreigde hoofd
stad weg te trekken. Het wordt ook, hoog i
tijd, want naar gemeld wordt, hebben de I
troepen, die onder bevel staan van gene
raal Varela, vorderingen gemaakt met
hun opmarsch vah Toledo naar Aranjuez.
Zij zijn daarbij gestooten op de regee-
ringstroepen en eenige gevechten zijn
daarbij geleverd. Aranjuez heeft als een
belangrijk spoorwegknooppunt bijzondere
strategische beteekenis. Wordt de stad
bezet, dan is daarmede de ring om Madrid
geheel gesloten.
Te Genève hebben Frankrijk en Enge
land eén resolutie aan de Assemblée ter
goedkeuring voorgelegd, waarin de As
semblée alle staten der wereld zal uit-
noodigen, om met elkaar, in samenwer
king te treden, teneinde een stabiele basis
voor de handelsbetrekkingen te vinden
en zulke maatregelen te nemen, waardoor
het economisch evenwicht hersteld kan
worden. In 't bijzonder wordt aanbevolen
zoo spoedig mogelijk over te gaan tot op
heffing der contingenteeringen en der de
viezen controle.
Laten wij hopen op een spoedig succes.
Wij hebben al meer illusies gekoesterd te
Genève, welke nog al eens tot dèsillusies
zijn geworden, zoodat wij wat sceptisch
blijven staan, tegenover zulke mooie pers
pectieven. Maar 't is te probeeren!
DE INVLOED VAN DE REGEERINGS-
MAATREGELEN OP DE
VLEESCHPRIJZEN.
De Nederlandsche Slagershond te Utrecht
deelt mede:
Het besluit van den minister van Land
bouw en Visscherij om de heffing op var-
kensvieesch buiten werking te stellen, is
door de besturen van den Nederlandschen
Slagers Bond en den R. K. Hanzebond van
Slagerspatroons met groote ingenomenheid
begroet en deze besturen spreken de ver
wachting uit dat de minister op dezen weg
verdere stappen zal doen en ook de heffing
op rundvleesch, die 10 pet. van de waarde
van het rund bedraagt, zal intrekken, als
mede tot verlaging van de crisisheffing op
gesmolten vet (bedragende 40 ct. per K.G.)
zal mogen besluiten.
De slagers hebben in het algemeen het
advies der Bondsbesturen opgevolgd om
ondanks de stijging der vee- en varkens-
prijzen, rustig de houding van de regeering
af te wachten Het heeft den slagers geld
gekost, maai nu heeft de regeering de hel
pende hand toegestoken. De intrekking der
crisiswetten op varkensvleesch, zijnde 6
cent per K.G is echter ternauwernood vol
doende om de ingetreden prijsverhooging
der varkens te compenseeren er de slagers,
die vleesch en reuzel van de baconfabriek
betrekken, moeten ook daar duurder in-
koopen. De nog.steeds op verhoogd peil blij
vende markt voor rundvee en de verder
stijgende groothandeLsprijzen voor rund-
vet, nopen de'slagers tot prijsverhooging te
besluiten, tenzij ook hier de regeering spoe
dig verlichting brengt.
Wijl de slachting van varkens voor deze
week meest op Maandag en Dinsaag is ge
schied, hebben de slagersbonder de regee
ring verzocht, de opschorting der crisis
heffing van terugwerkende kracht te doen
zijn, n.l. van Maandag 5 October af.
DE VERLAAGDE INVOERHEFFING
OP KOFFIE.
Naar aanleiding van de verlaging der
invoerheffing op koffie met 50 procent,
welke vandaag is ingegaan, vernemen wij
van goed ingelichte zijde, dat bij dezen
maatregel o.m. de volgende factoren zijn
overwogen:
De oorspronkelijke heffing drukte vrij
zwaar vooral op de goedkoopere soorten.
Voor de gebrande koffie bedroeg die 16
cents per K.G. Toen de heffing werd inge
steld, is de prijs der koffie hier te lande
nagenoeg niet gestegen, hetgeen toege
schreven moet worden aan de felle con
currentie tusschen de branders, benevens
aan het feit, dat zich hier te lande op het
tijdstip dat de heffing werd ingesteld, vrij
groote voorraden bevonden. Nu deze
voorraden door zeer geringe invoeren in
de laatste maanden geslonken zijn, was de
kans op prijsverhooging niet uitgesloten,
waarbij nog uit den aard der zaak het
volle depreciatie-effect komt.
Wat de steun verleening voor de koffie
cultuur in Nederlandsch-Indië betreft, is
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De burgerbevolking is reeds begonnen
met de ontruiming van Madrid. (2de blad).
Een Fransch-Engelsche resolutie te Ge
nève. (2de blad).
De geloofsafval in Duitschland. (2de
blad).
Het georganiseerde verzet in Abessynië
waarschijnlijk ten einde. (2de blad).
BINNENLAND.
Minister Deckers bedreigt de landbou
wers, die voor den handel bestemde voor
raden zouden vasthouden met uitsluiting
van steun uit het crisisfonds (1ste blad).
Ook de contingenteeringen van meube
len, hout en wollen dekens zullen binnen
kort worden ingetrokken (1ste blad)
Het egalisatiefonds gesticht. De Ned.
Bank stelt goud ter beschikking (1ste bl.)
Onder Kralingscheveer op de Maas is
hedenmorgen een motorbootje overvaren,
waarbij een moeder en haar kind verdron
ken (Gem. Ber., 3de blad).
Haringlogger na aanvaring op de Noord
zee gezonken (Gem. Ber., 3de blad).
Verscheidene ernstige verkeersongeluk
ken vonden weer plaats (Gem. Ber., 3de
blad).
Overal branden (Gem. Ber., 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De dammatch SpringerVaessen; de
vierde partij remise te Alphen (3de blad).
De schaaktournooien te Amsterdam (3de
blad).
De Zesdaagsche te Parijs (3de blad)
Weekabonpé's, die geabonneerd zijn op
het Zondagsblad, worden er aan herinnerd,
dat dit vanaf heden ad 50 cent betaald
moet worden.
DE ADMINISTRATIE.
het duidelijk, dat deze aangelegenheid door
de gewijzigde monetaire omstandigheden
andere aspecten heeft gekregen. Deze
verlaging der heffing met de helft, die ge
heel in de lijn ligt van de in den laatsten
tijd getroffen maatregelen, beteekent een
aanmerkelijke verlichting.
De gang van zaken dient nu verder te
worden afgewacht.
PRIJSVERHOOGING VAN DE
HOUTEMBALLAGE.
De fabrieken, die houtemballage als va
ten, fusten, kisten enz. vervaardigen, heb
ben aan him afnemers medegedeeld, dat
hun vroegere noteeringen niet meer geldig
zijn en worden ingetrokken. De nieuwe
prijzen worden bij aanvraag voor levering
medegedeeld.
TEGEN VERHOOGING OLIEPRIJZEN
VOOR BAKKERS.
Uit Den Haag meldt men ons:
Naar ons werd medegedeeld door de
bakkersorganisaties, is gebleken, dat tus
schen de offertes van 25 September en 29
September j.l. een prijsverschil van 4 ct.
per K.G. voor alle soorten oliën bestaat,
zoodat deze met voornoemd bedrag geste
gen zijn.
De voorraden worden eveneens slechts
tegen dezen verhoogden prijs geleverd.
Protest daartegen, ingediend bij de be
trokken handelaren, vermocht tot dusver
re geen uitwerking te hebben, weshalve
de ten deze samenwerkende bakkersorga
nisaties zich telegrafisch tot de commissie
uit den ministerraad tegen de prijsopdrij
ving hebben gewend, met het verzoek na
te willen gaan of in dit geval niet van on
gerechtvaardigde prijsverhooging moet
worden gesproken en zoo ja, daartegen
stelling te willen nemen.