ALMA
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De waarde-vermindering
den gulden.
van
28ste Jaargang
DINSDAG 6 OCTOBER 1936
No. 8539
S)e £eid&efi£(Boi4/fca/iit
DF ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent pei week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
De zwevende gulden en
het levenspeil
Geon belangrijke wijziging.
Verschillende landen, wier ruilmiddél in
de laatste jaren gedeprecieerd is, evenals
thans de gulden, zagen zich de voordeelen
van deze waardedaling binnen betrekkelijk
korten tijd voor een belangrijk deel ont
gaan door ongewenschte prijsstijging in het
binnenland.
In verband hiermede heeft het A. N. P.
aan een terzake deskundige inlichtingen en
gegevens verzocht met betrekking tot het
toekomstig prijsverloop ins ons land, spe
ciaal ten aanzien f/an de kosten van het
levensonderhoud.
Hoewel de toestand nog te weinig gecon
solideerd is om met eenige kans van sla
gen het toekomstige prijsverloop te kunnen
schetsen, .al toch wel moeten worden aan
genomen dat op verschillend terrein eenige
prijsstijging zal optreden, vooral met be
trekking tot artikelen, welke als zoodanig
of als grondstoffen geïmporteerd worden.
Anderzijds kan, met inachtneming van de
maatregelen, welke de regeering terstond
na het loslaten van den gouden standaard
heeft genomen, worden verwacht, dat de
kosten van het lèvensonderhoud niet be
langrijk door wijzigingen in het prijspeil
zullen worden getroffen. De ^egrondheid
van deze verwachting kan blijken uit een
vergelijking van de samenstelling der "uit
gaven voor levensonderhoud met de .mid
delen, welke tot handhaving van het bin
nenlandsche prijspeil ten dienste staan. Uit
de voortreffelijke cijfers van het bureau
voor statistiek der gemeente Amsterdam
kan een'duidelijk beeld wordèn verkregen
van de onderlinge verhouding der verschil
lende uitgaafposten van het arbeiders
budget.
In Juni 1936 werden ter dekking van de
kosten van onderstaande levensbehoeften
door een gemiddeld arbeidersgezin de aan
gegeven percentages van het budget be
steed:
brood, beschuit, koek, g' ik 6.06
grutterswaren 0.63
kruidenierswaren 2.67
suiker 2.10
melk 3.64
kaas 0.72
eieren 0.85
vleesch 4.84
visch 0.69
vetten 5.43
aardappelen 1.79
groenten 2.61
fruit 2.48
dranken 0.60
•maaltijden, buitenshuis bereid 1.29
•totaal voeding 36 39
kleeding 5.49
schoeisel 1.29
huishuur 19.81
(gas 1.48
-electriciteit 2.20
brandstof 1.76
•wasch- en schoonmaakartike1 1.22
•woninginrichting, huisraad 3.61
iziekte- en begrafenisgelden, ver
zekeringen 6.03
vereenigingen, dagbladen, tijd
schriften 4.62
rooken 2.01
ontspanning 3.61
verkeersmiddelen .29
godsdienst, liefdadigheid, steun 1.95
studiegelden en leermiddelen. 1.35
lichamelijke verzorging 0.88
berekende voeding voor inwonen-
den en gasten 0.69
dienstbode, werkster e.a. hulp 0,35
diversen 2.89
Naast de bijzondere maatregelen, welke
tegen prijsopdrijving zijn getroffen, staan
de regeering nog andere middelen ten
dienste, om stijging van de kosten van het
levensonderhoud te keeren.
(ALGEMEENE LEIDSCHE MISSIEACTIE)
18-25 OCTOBER
Ieder koopt MINSTENS één lot a
25 cent.
Ieder koopt het geïllustreerde
programma-boek a 25 cent. 6240
De prijzen van vrijwel alle voedings
middelen worden van overheidswege door
de verschillende landbouwcrisismaatrege
len beinvloed. De overheid heeft het der
halve in de hand door wijziging van hef
fingen en toeslagen stijging van de prij
zen dier artikelen te remmen.
Reeds is bekend gemaakt, dat ten aan
zien van tarwe zoodanige maatregelen zijn
getroffen, dat zekerheid bestaat, dat de
bloemprijs en dus de prijs van het brood,
niet beinvloed wordt door de monetaire
maatregelen. De heffin^ op de voornaam
ste zetmelen zal evenveel worden verlaagd
als de wereldmarkt gestegen is. Hetzelfde
geldt ten aanzien van de crisisheffing op
suiker.
De prijs van de consumptiemelk zal niet
sty gen. De restituties bij uitvoer van kaas
en van eieren zijn verlaagd. Deze restitu
ties beoogen verhooging van het binnen-
iandsche prijspeil voor genoemde artike
len. Vermindering dier restituties houdt
dus stijging van de prijzen tegen.
Voor een vèrhooging van de prijzen van
het rundvleesch bestaat geen aanleiding,
althans niet, zoolang nog geen vee ter
markt komt, dat voor een belangrijk deel
met het duurder geworden buitenlandsch
voeder is gemest.
Er werken thans maatregelen teneinde
de prijzen van de varkens, welke nog
steeds op een te laag peil stonden, te ver-
hoogen. Er worden n.l. geregeld zware
varkens uit de markt genomen, om de prij
zen te stimuleeren. Zoo noodig kan hier
mede ieder oogenblik worden opgehouden.
Een onredelijke stijging van de prijzen van
het varkensvieesch behoeft derhalve niet
te worden gevreesd.
In de nieuwe monetaire situatie is geen
aanleiding te zien tot verhooging van de
vischprijzen.
Met terugwerkende kracht van Maandag
28 September af is de heffing op boter
verlaagd van 0.85 tot 0.75 per K.G.
De toeslag bij export van aardappelen is
vervallen, zoodat de aardappelprijs onge
veer op hetzelfde peil blijft als voor het
in werking treden der monetaire maatrege
len.
Wanneer rekening wordt gehouden met
de groote hoeveelheden groenten, die in
den laatsten tijd zyn „doorgedraaid" kan
met reden worden verwacht, dat geen ver
hooging van de prijzen der groenten zal
optreden. Wellicht zal de te vernietigen
hoeveelheid kleiner worden.
Uit bovenstaande opsomming blijkt, dat
de uitgaven voor voeding vrijwel post voor
post tegen verhooging zijn veilig gesteld.
Wat het overige budget betreft, zijn in
de eerste plaats maatregelen te verwach
ten, welke stijging van den belangrijken
post huren zullen tegengaan.
De prijzen van gas en electriciteit wor
den grootendeels door gemeente- of pro
vinciale besturen bepaald, op wier mede-
Werking tot het voorkomen van prijsstij
ging uiteraard kan worden gerekend.
Van de zijde van den brandstoffenhan-
d is voorts bekend gemaakt, dat de
brandstoffen tegen normale winterprijzen
zullen worden verkocht.
De overige posten van het budget zyn
grootendeels van het binnenlandsch prijs
peil in zijn geheel afhankelijk, zoo dus de
reeds besproken kosten niet van beteeke-
nis verhoogd zullen worden, behoeven ook
deze uitgaven geen stijging te vertoonen.
Iets anders is de toestand wellicht bij de
kosten van kleeding en schoeisel, waar
van de grondstoffen voor een belangrijk
deel van buitenlandsche herkomst zijn.
Doch zelfs voor deze artikelen is de maxi
maal te verwachten prijsstijging niet hoo-
ger te stellen dan nog niet één procent van
het geheele budget.
De toekomstige ontwikkeling van het
binnenlandsche prijspeil, waarop het waak
zame oog der regeering bij voortduring ge
richt is, kan dus in volle gerustheid wor
den tegemoetgezien.
ACCOUNTANTSONDERZOEK TEGEN
PRIJSOPDRIJVING.
Uit klachten van den detailhandel is ge
bleken, dat verschillende industrieele on
dernemingen, groothandelaren en impor
teurs, zonder voorafgaand overleg met het
departement van handel, nijverheid en
scheepvaart tot verhooging van den prijs
van hunne artikelen zijn overgegaan.
Dit heeft den minister aanleiding gege
ven terstond bij vele bedrij /en een accoun
tantsonderzoek te doen instellen, teneinde
te laten nagaan, of daarby niet in strijd
met de wet van 30 September 1936, hou
dende tydelijke maatregelen tot het te
gengaan van prijsopdrijving, is gehandeld.
CONTINGENTEERINGEN WORDEN
INGETROKKEN.
Naar wij vernemen, zullen dezer dagen
worden ingetrokken de contingenteeringen
van zoolleder, tuig- en zadelleder, drijfrie
men en technisch leder.
In verband met de getroffen monetaire
maatregelen kan de opheffing van eenige
andere contingenteeringsmaatregelen spoe
dig verwacht worden.
Tevens zal de toepassing van de contin
genteeringsmaatregelen in het algemeen
soepeler worden, teneinde prijsopdrijving
van de gecontingenteerde goederen te voor-
j komen. Ten aanzien van de aanhangige con-
I tingenteeringsaanvragen zal de regeering
voorloopig een afwachtende houding aan-
I nemen.
De hertog en de hertogin van Mecklenburg.
De hertog en hertogin van Meckleiburg,
die eenigen tijd op het paleis 't Loo hebben
gelogeerd, zijn Zaterdagavond met den
trein van 9 uur 56 uit Apeldoorn naar hun
woonplaats in Duitschland teruggekeerd.
De Koningin heeft hen op het perron uit
geleide gedaan.
NEDERLANDSCH CLEARING-
INSTITUUT.
Het Nederlandsch Clearinginstituut
maakt bekend, dat met ingang van Dins
dag, 6 October, weder stortingen in de clea
ring met Italië worden aangenomen.
Met het oog op het feit, dat de clearing-
koers der lire op het oogenblik niet kan
worden vastgesteld, zullen stortingen op
in lires luidende verplichtingen Slechts
voorloopig en onder voorbehoud worden
aanvaard.
VERLAGING INVOERHEFFING OP
KOFFIE.
Met 50 pet
De Regeering hèeft besloten de invoer
heffing op ongebrande kofife, ingesteld bij
het crisis-koff is besluit-193Ö Imet ingang
van 7 October as. van 12 tot 6 cent per
K.G. te verlagen.
Ook de overige op gebrande koffie, kof-
fie-extracten, etc. ingestelde invoerheffin
gen worden met ingang van dienzelfden
datum met 50 pet. verlaagd.
HEFFING VARKENSVLEESCH BUITEN
WERKING GESTELD.
Export niet vergroot.
Gezien het verloop der varkensmarkt
heeft de Minister van Landbouw en Vis-
scherij gemeend, in overeenstemming met
de door de Regeering gevolgde politiek ten
aanzien van de prijzen der eerste levens
behoeften, de heffing op varkensvieesch
buiten werkin gte moeten stellen.
Verwacht wordt hiervan, dat de zich op
de varkensmarkt voordoende prijsstijging
zich niet op de vleeschmarkt zal doen ge
voelen.
Bij de varkenshouders wordt hier en
daar eenige terughoudendheid geconsta
teerd ten aanzien van den verkoop van var
kens. Uitdrukkelijk moge erop gewezen
worden, dat er door de depresiatie van den
gulden geen eigenlijke wijziging op de var
kensmarkt is ingetreden, daar de export
mogelijkheden niet zijn vergroot.
GEEN VERHOOGING VAN DEN
ZOUTPRIJS.
Het bestuur der zout-conventie heeft te
legrafisch aan den minister van Handel,
Nijverheid en Scheepvaart medegedeeld,
dat bij de gewijzigde monetaire politiek de
prijzen voor consumptiezout voorloopig niet
zullen worden verhoogd en over een lange
periode zullen worden gehandhaafd, tenzij
loonen, grond- en hulpstoffen belangrijk
in prijs mochten stijgen. Van dit besluit zijn
gelijktijdig de afnemers der zout-conventie
in kennis gesteld.
HET OVERHEIDSPERSONEEL.
Door den Minister van Binnenlandsche
Zaken zal een dezer dagen het comité van
zes, gevormd uit de Christelijke, Moderne
en R.K. banden van ambtenaren en werk
lieden in overheidsdienst in audiëntie wor
den ontvangen.
Het ligt in de bedoeling van het comité
om met den minister de positie van het
overheidspersoneel in verband met de de
valuatie te bespreken.
NIET ELKE PRIJSVERHOOGING
PRIJSOPDRIJVING.
Nadat in de afgeloopen dagen de hoofd
besturen van de drie Nederlandsche mid
denstandsbonden zich tot hun leden hebben
gewend om medewerking te verleenen bij
het tegengaan van prijsopdrijving, achten
de hoofdbesturen het, in verband met den
ingetreden toestand, gewenscht, nog eeni
ge nadere mededeelingen tot het publiek te
richten.
Betoogd wordt, dat niet elke prijsverhoo-
ging prijsopdrijving is. Door de waardeda
ling van den gulden is elke import duur
der geworden.
De winkelier zal daarmede rekening
hebben te houden, ook met betrekking tot
zijn aanwezigen voorraad. Zou hij den be-
staanden voorraad opruimen tegen de voor
hem geldende prijzen, dan komt het in de
meeste gevallen hierop neer, dat hij niet
voldoende geld ontvangt, om straks tegen
de hoogere prijzen een zelfden normalen
voorraad aan te koopen.
Een tweede moeilijkheid is deze, dat de
prijszetting van den winkelier bijna steeds
afhankelijk is van de prijszetting van gros
sier of fabrikant.
De besturen van de drie middenstands
bonden verzoeken het publiek met een en
ander rekening te willen houden.
Gevallen, waarin kennelijk van prijs-op-
drijving sprake is, brenge men onmiddellijk
aan bij de bevoegde autoriteiten. Bij het be-
oordeelen van prijsverhoogingen ga men
rustig en met onderscheid te werk, opdat
niet direct een blaam worde geworpen op
den winkelier. Achteraf zou dan na onder
zoek blijken, dat ten onrechte een klacht is
ingediend, maar de schade, welke de win
kelier als gevolg van de ongegronde klacht
ondervond, is daarmede niet goedgemaakt.
De wereld
in vogelvlucht
De sensatie van den dag is ondanks alle
devaluatie, alle schommelingen .van dén
zwevenden gulden, maatregelen tegen
.prijsopdrijving enz. enz. de race om de we
reld van de drie Amerikaansche journalis
ten, onder wie een vrouw het opgenomen
heeft tegen twee mannelijke collega's. In
iederen Nederlander steekt nog iets van
het zwerversbloed onzer zeevarende voor
ouders en dat de Vliegende Hollander nu
juist een Hollander is en geen Duitscher of
Franschman, heeft natuurlijk ook zijn re
den. Wanneer er sprake is van wereld toch
ten, heeft dat steeds sterk onze belang
stelling getrokken en ook thans volgen wij
met genoegen de drie Amerikanen, die zich
voornamelijk per vliegtuig rondom de aard
bol spoeden. Deze race is daarom zoo be
langwekkend .omdat zij bewijzen kan, hoe
de luchtroutes op elkander aansluiten en
wat er eventueel nog aan hapert. Een
eigenaardig hiaat in den keten der lucht-
verbindingen is er bijv. nog tusschen Indië
en Manilla, welk hiaat de Amerikanen zul
len moeten overbruggen per boot of zelf ge
charterd vliegtuig. Ekins, de man, die zijn
collega's een dag vóór is, sinds hij met de
„Flamingo" de „Kwak" heeft weten in te
halen, zal gebruik maken van een speciaal
vliegtuig van de K.N.I.L.M. Hij heeft de
Hollandsche luchtlijnen gekozen en dat hij
er goed aan gedaan heeft deze te preferee-
ren boven de Engelsche, wordt nu reeds be
wezen. De drie Amerikanen racen over de
aardbol en Hollands faam op luchtvaartge
bied vliegt mëe!
Te Genève zyn redevoeringen gehouden,
waaruit blijkt, dat Engeland en Frankrijk
het plan hebben om te komen tot een ge
leidelijke opheffing van de handelsbelem
meringen. Zij zijn erg belangrijk, deze rede
voeringen, maar wij hebben onzen buik vol
van redevoeringen en wachten maar gela
ten af, wanneer deze mooie woorden zul
len worden omgezet in daden.
Voorts is er nog Spanje. De strijd con
centreert zich op het moment omdrie
hoofdpunten, n.l. Oviedo, dat aangevallen
wordt door de regeeringstroepen, voorna
melijk bestaande uit Asturische mijnwer
kers; Madrid, dat zich voorbereidt op
Franco's offensief, dat nog deze week wordt
verwacht; en Malaga, waar ook een aanval
der nationalisten wordt aangekondigd.
HONGAARSCHE REGEERING DIENT
HAAR ONTSLAG IN.
BOEDAPEST, 6 Oct. (A. N. P.). Het ka
binet heeft na een buitengewone zitting
zijn collectief ontslag ingediend.
De Rijksbestuurder heeft den plaatsver-
vangenden minister-president Daranyi
voorloopig heiast met de waarneming der
regeeringszaken. Naar wordt medegedeeld,
zal in het begin van de volgende week een
nieuwe regeering worden gevormd.
De kist met het stoffelijk overschot van
Goemboes zal worden opgebaard in de
groote koepelzaal van het parlement. De
bijzetting zal Zaterdag of Zondag plaats
hebben. Het corps diplomatique heeft de
I regeering zijn deelneming betuigd.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Regeeringstroepen doen een aanval op
Oviedo. Dè aanval op Madrid kan nu spoe
dig worden venvacht. (2de blad).
Besprekingen te Genève wijzen op En-
gelsch-Fransch-plan tot opheffing der han
delsbelemmeringen. (2de blad).
De Hongaarsche premier Gömbös over
leden. (2de blad).
Radek, de hoofdredacteur van de Russi
sche „Izwestia" zou krankzinnig geworden
zijn. (2de blad).
De wereld-race der drie Amerikaansche
journalisten. (Luchtv. 4de blad).
BINNENLAND.
Maatregelen der regeering en mededee
lingen inzake den invloed van de waarde
vermindering van den galden op de prijzen.
(lste blad).
De uitwijzing van Nederlanders uit
Duitschland. (lste blad).
Aanslag op een kapper en mishandeling
van den burgemeester van Waddinxveen.
(Genu Ber., 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Het internationaal voetalprogramma van
Nederland. (3de blad).
BINNENLAND
UITVOERING EIERENBESLUIT.
Verbod conserveermiddelen.
in verband met gerezen moeilijkheden
ügt het in het voornemen der regeering te
bevorderen, dat de datum van in werking
treden van het verbod van gebruik van
eigeel met conserveermiddelen in de voe
dingsmiddelen-industrie wordt verschoven
naar 1 Januari 1938.
NATIONAAL GESCHENK AAN DEN
„DE RUYTER".
Radio-omroep-installatie aangeboden.
Gistermorgen is aan boord van den Za
terdag in dienst gestelden kruiser, Hr. Ms.
„De Ruyter", het nationaal geschenk aan
den oorlogsbodem, bijeengebracht door het
Nederlandsch comité „Onze Marine", aan
geboden.
Dit geschenk bestaat uit een volledige ra
dio-omroepinstallatie, welke de N. S. F. te
Hilversum heeft gebouwd. Zij heeft zeven
tien vertakkingen door het geheele schip.
Uit de daarvoor ingerichte omroepkamer
aan boord kunnen voor de opvarenden drie
verschillende programma's gelijktijdig
worden uitgezonden.
De aanbieding geschiedde door den heer
Angenent.
Namens de besturen der studenten-cor
poraties uit Leiden, Amsterdam, Utrecht,
Groningen en Delft, voerde de heer H. An-
dré de la Porte, praeses-collegii van het
Leidsch Studentencorps, het woord, die- na
mens genoemde besturen een mooie ets
aanbood, voorstellende „De Zeven Provin
ciën".
KATHOLIEKE BOEREN- EN TUINDERS-
BOND.
Het zilveren ambtsjubileum van den
voorzitter.
Op 19 October a.s. zal de Katholieke Ne
derlandsche Boeren- en Tuindersbond den
dag herdenken, waarop zijn voorzitter, de
heer J. Th. Verheggen, 25 jaar geleden tot
voorzitter van dezen bond werd gekozen.
De bond houdt dien dag in hotel „De twee
Steden" aan het Buitenhof te den Haag
een feestvergadering, om den voorzitter te
huldigen.
Namens den Bisschop van Haarlem zal
mgr. J. M. van der Tuyn, deken van
's-Gravenhage, de vergadering bijwonen.
Zijne Exc. de Minister van Landbouw en
Visscherij zal persoonlijk aanwezig zijn.
