DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN 27 ste Jaargang DINSDAG 29 SEPTEMBER 193o No. 8534 DF ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent pei week 2.50 per kwartaal By onze Agenten 20 cent per week t 2.60 per kwartaal Franco per post f 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I! GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop: f 0.50 De gulden in den nieuwen koers. Menigeen zal zich gisteren na de radio rede van den minister-president verwon derd hebben afgevraagd, of de gulden nu gedevalueerd was of niet. Minister Colijn sprak nergens in zijn rede over devaluatie en zeide slechts dat het niet met zekerheid viel te voorspellen of er een waardevermindering van ons betaal middel zou intreden. In sommige andere landen werd direct vastgesteld, met hoeveel procent de lands- munt zou worden gedeprecieerd; dat was hier te lande niet het geval. Door het verbod van goud uitvoer is de gulden slechts los gemaakt van de goud- waarde en daarna aan zichzelf overgelaten. Onze gulden op goudbasis was te verge lijken met een zweefvliegtuig, dat vastge koppeld zat aan een motorvliegtuig en door dit toestel omhoog werd getrokken. Wan neer zoo'n zweefvliegtuig wordt los gekop peld, is het volstrekt niet zeker, dat het on middellijk. zal gaan dalen. Er kunnen bijv. opwaartsche winden waaien, die het., ranke luchtvaartuigje in de hoogte stuwen. Het is aan zichzelve overgelaten en waait met alle winden mee; de stabiliseerende stuw kracht van de motor ontbreekt voortaan. Zoo is het thans met onzen gulden. Wjj hebben nu een „zwevende" valuta, overge laten aan zichzelf en stijgende of dalende met de stijg- of daal winden van de inter nationale markt. In verschillende opzichten is de „zwe vende" gulden echter in het voordeel bij het zweefvliegtuig. Dit laatste is geheel en al overgelaten aan de macht der luchtstroo- m in gen en is ten slotte toch gedwongen om te dalen. De gulden kan echter gesteund worden en in evenwicht worden gehouden door regeerings maatregelen en wel voor namelijk door het egalisatiefonds. Met het geld van dit fonds kan invloed worden uit geoefend op de wisselmarkt, zoodra het aanbod van guldens zoo groot is, dat hun waarde beduidend gaat zakken. Wat men met een zweefvliegtuig ook niet kan doen, is het wederom aanhaken aan het motor-vliegtuig. De gulden kan echter weer aan het goud worden vastgekoppeld en wan neer dat gebeurd op een lager niveau, noemt men dat in den eigenlijken zin „devalua tie". Men kan dat doen door het goudgehalte van het gouden tientje, onze stamdaard- munt, van ongeveer 6 gram fyn goud te verlagen, zeggen we, tot 4 gram fijn goud. De gulden is dan gedevalueerd met één der de van zyn waarde. Zooals uit de regeerings-verklaringen blijkt, is onze regeering niet voornemens, daartoe spoedig over te gaan. Zij wil den gulden zwevend houden, totdat hij zijn normale evenwichtshoogte heeft bereikt en de voorname leiding gevende valuta's ge stabiliseerd zijn. Hoeveel de waarde van den gulden thans ten opzichte van de buitenlandsche valuta's zal dalen, is nog niet te voorspellen. Van morgen gaven de eerste wisselkoersen te Amsterdam een daling van den gulden te zien, hetgeen tot uitdrukking kwam in een stijging van de waarde der buitenlandsche geldsoorten. Zoo was Vrijdagmiddag de no teering van het pond sterling op de Am- sterdamsche beurs 7.48 1/2; vanmorgen na de heropening van de beurs moest men er 9.04 voor betalen. Dat is een daling van den gulden met iets meer dan 20%. De Fransche franc noteerde Vrijdag 9.73 3/4 en vanmorgen 9.25; hetgeen dus zeggen wil, dat de Nederlandsche gulden slechts onge veer 5% achter is gebleven bij de devalua tie van den Franschen franc. U ziet, dat de daling van den gulden nog al uiteenloopt ten opzichte van de diverse buitenlandsche betaalmiddelen, maar dat ons zwevende guldens-vliegtuig direct na de loskoppeling van zijn goud-motor een eind door gezakt was, is duidelijk. Nu moet men niet te veel waarde toe kennen aan de eerste wisselkoersen, want deze komen tot stand onder den indruk van de eerste angst. Omstreeks 12 uur had dan ook de gulden zich reeds weer wat opge richt, want toen luidde de koers voor En- gelsche ponden ƒ8.90 en voor Fransche francs 9.20, terwijl ook voor andere valuta's een belangrijk herstel viel waar te nemen. De eerste indruk is dan ook, dat het nog wel los zal loopen. De Nederlandsche gulden is in ieder ge val innerlijk krachtig genoeg om zich zelf ook zonder andermaal aan het goud gebon den te worden, te handhaven, gesteund en geleid alleen door een daarvoor te bestem men fonds. Eerst, wanneer er internationaal weer eenige stabiele verhouding in de wis selkoersen zal zijn bereikt, zal men er toe mogen overgaan den gulden, als ook bij de andere munten is geschied aan het goud te binden. Wij moeten den gulden in een vast evenwicht brengen en het houden met het Engelsche pond. Zoolang dit niet gestabiliseerd is, moeten ook wij ons onze vrijheid voorbehouden. Niettegenstaande alle hier tegen aan te voeren bezwaren zal dit voor onzen handel en scheepvaart de meest gunstige positie scheppen. „Groote perspectieven opent de koers wijziging, zoowel op economisch als op po litiek gebied, schrijft de „Tijd". Op den voorgrond staat thans de zorg om een stij ging van de kosten van levensonderhoud te voorkomen. Speciaal in ons land is dit ook zeer goed mogelijk, althans wat de prijzen der voedingsmiddelen betreft, daar de re geering deze immers door de landbouw crisismaatregelen vrijwel van alle produc ten reeds ver boven de wereldmarkt heeft opgeschroefd. Door geleidelijke maar vast beraden liquidatie van dat steun-stelsel en van de daaraan verbonden bureaucratie zal het mogelijk zijn, de natuurlijke ^prijsvor ming in den landbouw weer te herstellen, waardoor de prijzen althans der landbouw- artikelen in het algemeen zeker niet hooger zullen komen dan zij thans zijn. Het „wij moeten uit de boeien" van dr. Colijn zal dan toch, gelukkig! verwezenlijkt worden, zij het op een manier, waaraan de minis ter wel niet gedacht zal hebben, toen hij dat parool uitgaf". Dr. E. Heldring, oud-voorzitter van de Kamer v. Koophandel te Amsterdam, gaf als zijn meening te kennen, dat, mits de stemming rustig blijft en goed beleid voor zit, een aanzienlijke stijging van de kosten van het levensonderhoud niet zal plaats hebben. Het peil van die kosten zoo zei- de dr. Heldring is immers nergens min der gedaald en nergens is de speling tus- schen het indexcijfer van die kosten en dat der groothandelsprijzen grooter dan hier te lande. Er kan en moet heel wat van die speling af, voordat een stijging der kosten van het levensonderhoud gewettigd is. Op een vraag inzake de werkgelegenheid deed dr. Heldring uitkomen, dat deze zich tengevolge van den stijgenden afzet zal uit breiden. Evenals prof. Lieftinck verwacht ik zeide spr. een grootere disponibili- teit van kapitaal. De ondernemingsgeest zal geprikkeld worden. De uitputting van de voorraden en de kans op betere zaken zal den invoer stimuleeren en den handel verlevendigen. De schatkist zal profiteeren van hoogere opbrengsten van invoerrech ten en later van die van de directe belastin gen, terwijl de werkloosheidsbestrijding en de subsidies aan bedrijven minder geld zul len vragen. Laten wij hopen, dat deze optimistische beschouwingen bewaarheid worden. Mr. H. F. A. GEISE. PRINS BERNIJARD VAN LIPPE- BIESTERFELD. In verband met berichten en beschouwin gen in de pers betreffende den naam van Prins Bernhard, vernemen wij, dat zoolang de verloofde van Prinses Juliana niet als Nederlander genaturaliseerd is, zijn naam geschreven dient te worden: Prins Bernhard van Lippe-Biesterfeld. Voorts werd ons verzekerd, daf Prins Bernhard geen prijs stelt op een afkorting van zijn naam tot Benno. Een verklaring van den minister-president In de Tweede Kamer REGEERING WIL VOQRLOOPIG GEEN NIEUWE GOÜDBASIS. Voor de vergadering van de Tweede Ka mer hedenmiddag, waarin de spoedwets- ontwerpen aan de orde komen, welke de regeering heeft ingediend in verband met de monetaire maatregelen, bestond van de zijde van het publiek groote belangstelling. Op het Binnenhof waren enkele hon derden samengestroomd om ministers en Kamerledén te zien. Er had zich een lange file van personen gevormd, die trachtten zich een plaatsje op de publieke tribune te verzekeren. In de vergadering waren aanwezig alle ministers, behalve de minister van Water staat en van Buitenlandsche zaken. Op de gereserveerde tribune werden nog opgemerkt de heeren Zuyderhoff, voorzit ter van de Algemeene Rekenkamer en mr. Draayer, Directeur-Generaal der werkver schaffing en steunverleenihg. De minister-president dr. H. Colijn heeft m de vergadering van de Tweede Kamer van hedenmiddag de volgende verklaring af- Hoewel het uiteraard aan de Kamer be kend is ook uit de bij haar aanhangig gemaakte ontwerpen van wet dat Neder land dooi de monetaire, maatregelen van andere landen gedwongen is geworden ook zijnerzijds den gouden standaard tijdelijk los te laten, stelt de regeering er niette min prijs op, voor het in behandeling nemen der ingediende wetsontwerpen nog een en kele opmerking erover te maken Zy hebben betrekking op een vijftal pun ten. Het eerste daarvan is, dat de regeering, met het oog op het gewicht dezer aange legenheid natuurlijk in de eerste plaats aan de Kamer mededeeling van haar besluit zou hebben gedaan, indien daartoe gelegenheid zou hebben bestaan. Dit was intusschen met het oog op den aard van de onderwerpelijke aangelegenheid niet mogelijk, daar aan het besluit onmiddellijk algemeene bekendheid diende gegeven te worden. Het tweede punt betreft de rechtvaardi ging van het besluit zelf. Nadat Frankrijk den gouder standaard had verlaten, meende de regeering aanvan kelijk, dat er voor ons nog geen noodzaak bestond dit voorbeeld te volgen De band tusschen gulden en frank was den laatsten tijd veel losser geworden dan voorheen het geval placht te zijn en bovendien was de regeering Vrijdagavond op goede gronden overtuigd, dat Zwitserland aan den gouden standaard zou vasthouden. Teen dit Zaterdagmiddag niet het geval bleek te zijn en Zwitserland het Fransche voorbeeld ging volgen, was, naar het oor deel der regeering, elk uitzicht verdwenen, om als eenig overgebleven goudland met hooge ongewijzigde muntwaarde den gou den standaard blijvend te kunnen hand haven. En dan was het beter den gouden standaard te verlaten, terwijl wij nog in het bezit waren van een belangrijke goud voorraad, dan dit te doen nadat deze, ten gevolge van doorgaande goudafvloeiing, tot een minimum zou zijn teruggeloopen met het daaraan verbonden verlies van de voor- deelen, die voor de ge: senschap later zou den kunnen voortvloeien uit de herwaar deering van den goudvoorraad van de Ne derlandsche bank. Het derde punt betreft de voornemens der regeering voor de naaste toekomst. De regeering is niet voornemens reeds spoedig over te gaan tot een herziening van de muntwet en dus tot vaststelling van een nieuwe vaste goud waarde van den gulden. Met andere woorden, zij over weegt voor het oogenblik niet om tot wettelijke devaluatie over te gaan. De algemeene verwarring op het gebied van het internationale geldwezen maakt zulks in hooge mate onraadzaam. Wel is thans een natuurlijke deprecia tie van den gulden tegenover buitenland sche valuta te wachten, maai hoe groot deze tenslotte zal blijken te zijn kan thans niemand zeggen. Het wetsontwerp in zake het stabilisatiefonds heeft de strekking aan de regeering de middelen te verschaf fen om de schommelingen in den wissel koers zooveel mogelijk te beperken, het geen voor den handel noodzakelijk is, en om een onnoodige daling van de waarde van der. gulden te beletten. Na korten tijd zal er op die wijze, naar vertrouwd wordt, de facto een binnen vrij nauwe grenzen gelegen nieuwe waarde van Geen prijsstijging der eerste levensmiddelen Gelijk men weet, worden de prijzen van een aantal landbouwproducten, die tot de eerste levensbehoeften behooren, uit het landbouw-crisisfonds gesteund. Aan de landbouwers is voor deze producten door de regeering een richtprijs gegarandeerd. Deze richtprijs bestaat uit den wereldprijs vermeerderd met een daarop uit het land bouw-crisisfonds gegeven toeslag. Nu de wereldprijs in Nederland door het verbod van gouduitvoer is gestegen, bestaat bij ver schillende artikelen de mogelijkheid den toeslag uit het landbouw-crisisfonds te ver lagen. zonder dat de richtprijs, welke de boeren ontvangen, wordt aangetast. In verband hiermede kan worden meedge- deeld, dat oa belangrijke eerste levens middelen als BROOD, AARDAPPELEN, BOTER, MELK en CONSUMPTIE-ZET- MEELEN, GEEN prijsverhooging zullen od der gaan. Streven om prijsverhooging in de confectie-industrie te weren Het bestuur van de federatie van ver- eenigingen van Nederlandsche confectie- fabrikanten heeft in haar heden gehouden vergadering den toestand onder de oogen gezien, waarin de Nederlandsche confectie- industrie zich ziet geplaatst door de belang rijke gebeurtenissen der laatste dagen op monetair gebied. Bezield met den wensch, om te voldoen aan het nadrukkelijk uitgesproken verlan gen van de regeering, verklaart zij, er bij haar leden op te zullen aandringen, dat geen prijsverhoogingen zullen worden toe gepast op den aanwezigen voorraad. Ook voor de toekomst blijft het streven der Ne derlandsche confectie-industrie er op ge richt, ongemotiveerde prijsverhoogingen met kracht tegen te gaan. IN HET KRUIDENIERSBEDRIJF. Dé mededeeling der Regeering, ver strekt aan de organisaties der Midden- standsbedrijven in de koloniale waren en comestiblesbranche is Maandagmorgen door het comité van samenwerking bestaan de uit: „den Federatieven Bond van Win keliersorganisaties in het Koloniale Wa- renvak" „den Nederlandschen Kruideniers- bond" „den R.K. Bond van Kruideniers- vereenigingen" onmiddellijk doorgezonden aan alle plaatselijke groepen, met het uit drukkelijk verzoek geen prijzen te verhoo— gen en overtollige aankoopen te weren. In alle hoeken van Nederland was men dus tijdig ingelicht. Voor zoover het te overzien is, heeft het particuliere kleinbedrijf der levensmidde lenbranche zich volkomen gehouden aan het advies der Regeering, zoodat de dag van Maandag rustig en geheel normaal is verlci pen. Alles wijst er op dat heden, Dinsdag, het beeld hetzelfde zal zijn. STAPPEN VAN DE R.K. MIDDEN STANDSBOND. In aansluiting op voorgaande berichten omtrent maatregelen tot het voorkomen van ongemotiveerde prijsstijgingen, ge troffen door diverse instanties in den de- Dit nummer bestaat uit vier bladen. VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Bijna alle verdedigers van het Alcazar nog in leven. (2de blad). De Spaansche troonspretendent der Car- listen bij auto-ongeluk gedood. (2de blad). De Katholieke eenheid in België verbro ken. (2de blad). BINNENLAND. DE NIEUWEN MUNT-KOERS. VER SCHILLENDE MEDEDEELINGEN. (2de bxad). Radio-reden van Prinses Juliana en van Prins Bernhard (1ste blad). Vrachtauto op onbewaakte overweg bij Maartensdijk tusschen twee locomotieven gekraakt. De chauffeur kwam om het le ven. (Gem. Ber. 3e Blad). Nieuwe wereldrecords voor auto's van Jenkins (3e en 1ste blad). Nieuw Ned. record Kogelslingeren (3e blad). tailhandel, vernemen wij nader, dat ook de Ned. R.K. Middenstandsbond zich on middellijk tot zijn leden heeft gewend. Naast de mededeelingen in de pers deed het bestuur aan al zijn diocesane bonden, vakbonden en plaatselijke middenstands- vereenigingen een schrijven toekomen, waarin onder aanhaling van den brief van den minister van handel, nijverheid en scheepvaart uitdrukkelijk wordt verzocht, dat men zich onthoude van elke vorm van prijsopdrijving en in het bijzonder van elke medewerking aan het z.g. hamsteren. De meest effectieve bestrijding van over matige inkoopen door hamsteraars zou aldus het bestuur zijn: de eenvoudige weigering om aan dergelijke personen te leveren. i den gulden ontstaan, waarnaar en waarop door den handel gewerkt kan worden. I Het vierde punt raakt de verhouding tusschen den Nederlandschen en den In- dischen gulden. Het is gewerscht, dat die verhouding blijft, zooals zij altijd ge- •j geweest is. j Om zulks le verzekeren is er tusschen de I Nederlandsche en de Javasche bank een I regeling getroffen, die daarvoor waarborg 1 biedt. I Het vijfde punt eindelijk betreft de mede- deeling, dat de regeering de vraag in over- weging heeft genomen of, onder de nu ge- wijzigde omstandigheden de onlangs ge- troffen regeling met betrekking tot den huurbijslag wijziging behoeft. I Hiermede was de toespraak van den Mi nister-President ten einde. i De heer Albarda (S.D.) acht het in het l belang eener snelle afdoening eenige woor den over de verklaring te zeggen. De voorzitter deelt mede, dat het zijn bedoeling is, morgen om één uur de Kamer /bijeen te roepen om hierover van gedachten te wisselen, vertrouwend, dat het debat in één dag zal afloopen. (Zie eventueel ver volg onder Laatste Berichten). De zweeftocht van den gulden. LOOP DER WISSELKOERSEN. Een vergelijking vóór en na het goud- uitvoerverbod. Hieronder geven wij een vergelijking van den loop der wisselkoersen, op Vrijdag j.L te Amsterdam genoteerd, en heden na de heropening der Amsterdamsche Beurs. V r ij d a g 3 uur: Berlijn 59.37 Londen 7.481/8 New York 1.47 15/16 Parijs 9.73 3/4 Brussel 24.98 I Zwitserland 48.13 j Oslo 37 56 1/4 I Kopenhagen 33.40 Stockholm 38.58 1/4 Praag 6.111/2 Dinsdagmorgen 10.45 uur: Londen 9.04 9.07 Berlijn 70.— nominaal Parijs 9.— 9.50 Brussel 30.50 31.50 Zwitserland 43.nominaal New York 1.83 1.84 Dinsdagmiddag 12 uur: Londen 8.90 Berlijn 70 nominaal Parijs 9.20 Brussel 30.40 Zwitserland 42.50 I New York 1.801/4 I Dinsdagmiddag 3 uur: Londen 8.91 Berlijn 70. Parijs 9.40 Brussel 30 3/8 Zwitserland 42. Kopenhagen 39.85 Stockholm 45.95 Oslo 44.80 New York 1.79 1/2

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1936 | | pagina 1