ALMA
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
VERKOOP MET AUTOMATEN NOG
MEER BEPERKT.
DE ALMA.
27ste Jaargang
VRIJDAG 25 SEPTEMBER 1936
No. 8531
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier
bladen.
Is er geen bereidheid tot
samenwerking?
In de „Tijd" van gisteravond bespreekt
ir. Feber den „dierbaren wensch tot her
stel van de coalitie", welke door den heer
van Wijnbergen wordt gepropageerd.
Hij zegt daarvan, dat dit ook zijn dier
bare wensch is, maar.... „maar het feit,
het onontkoombare en als zoodanig te aan
vaarden feit is, dat de partij van den heer
Colijn, en in het bizonder de heer Colijn
zelf, tot nog toe geen blijk hebben gegeven
van bereidheid tot samengaan en samen
werken met ons, Katholieken, tot verwe
zenlijking van datgene waar het thans om
gaat, tot maatschappelijke omvorming vol
gens het project van Quadragesimo Anno"
aldus de heer Feber.
Deze opwerping is verklaarbaar. Wij be
grijpen ze, evenals wij volkomen verstaan,
wat de „Gelderlander" gisteravond op
merkte, n.l. dat „zeer velen der onzen zich
begrijpelijkerwijze afvragen, of onder de
gegeven omstandigheden de waarborgen
aanwezig zijn, om de beginselen, die de drie
partijen gemeenschappelijk hebben, grond
slag en uitgangspunt te doen zijn voor een
zoodanige samenwerking, dat hetgeen uit
die beginselen voor het politieke leven
voortvloeit ook met groote energie zal
wórden nagestreefd".
Dat er niet veel blijk is gegeven van
bereidheid tot samenwerking op het aller
belangrijkste punt van een maatschappelij
ke omvorming; dat er geen waarborgen
voor een hier-bedoelde vruchtbare samen
werking zijn gegeven wij willen dat
alles niet tegenspreken.
Maar: zijn er onzerzijds daden aan
de orde gesteld, concrete voorstel
len gedaan, waarop verzet van de zijde
der Protestant-Christelijke groepen is ge
volgd? Hebben Verschuur, Steenberghe,
Gelissen daden op het terrein van maat
schappelijke omvorming niet kunnen stel
len, o m d a t zij daarvoor de gevraagde me
dewerking van Protestant-Christelijke zij
de niet verkregen?
Ons niets van bekend!
Heeft indertijd minister Aalberse voor
zijn sociale wetgeving, toen hij niet slechts
daarover mooie woorden sprak, maar
met diep-ingrijpende daden kwam niet
voor de volle honderd procent de mede
werking gehad aller rechtsche groepen?
Wij meenen van wel!
Wij moeten eerst beginnen met de Pro
testant-Christelijke partijen te vertellen,
zeer concreet, waar wij nu eigen
lijk voor zijn. Als z ij dan tegen zijn
ja, dan is samenwerking uitgesloten. Maar
eerst dan.
Ook ir. Felber oppert het denkbeeld (het
zelfde deed de Haagsche Briefschrijver van
de „Tijd") om te beproeven een Kabinet
te vormen door een combinatie van per
soonlijkheden, „wanneer de combinatie
van groepen waarbij wij ook allereerst
denken aan de rechtsche groepen faalt",
aldus ir. Feber. Wij herhalen wat wij gis
teren schreven, dat in ieder geval ook dan
voor een zoo vruchtbaar mogelijken ar
beid een zekere samenwerking en over
eenstemming tusschen de partijen, waaruit
bedoelde „persoonlijkheden" voortkomen,
noodzakelijk zal zijn.
Vanaf heden PROGRAMMABOEKEN en LOTEN
verkrijgbaar, beide 25 ct. per stuk, bij de
navolgende adressen te Leiden:
Firma J. N. GEIJER, Botermarkt.
Firma J. A. HUIBERS, Haarl.straat
Z\NDVLIET's BOEKH., Haarl.str.
Belangrijke wijzigingen in wetsontwerp.
Aan de memorie van antwoord van mi
nister Gelissen inzake het ontwerp van
wet tot regeling van den verkoop door
middel van automaten ontleenen wij het
volgende:
Bij het optreden van den minister was
betreffende het onderhavige ontwerp van
wet het voorloopige verslag bereids ver
schenen, doch beantwoording van de daar
in gemaakte opmerkingen had nog niet
plaats gevonden. Alvorens de voortzetting
van de behandeling te bevorderen, heeft
hij er prijs op gesteld, zich grondig op de
hoogte te stellen van den ontwikkelings
gang van* den verkoop door middel van
automaten, welke zich inmiddels steeds
duidelijker heeft afgeteekend. Als gevolg
hiervan heeft hij aanleiding gevonden,
mede ook in verband met de daaromtrent
in het voorloopige vérslag gemaakte op
merkingen, het wetsontwerp in belang
rijke mate te wijzigen.
Automaten in en buiten winkels.
De voornaamste wijzigingen worden als
volgt toegelicht:
le. De vrijstelling van de verkoopauto
maten van de regeling der Winkelslui
tingswet als gevolg waarvan de winkel,
waarin een verkoopautomaat geplaatst is,
te allen tijde, dus ook gedurende den z.g.
gesloten tijd, geopend mag zijn voor den
verkoop door middel van dezen automaat,
heeft tot ontduiking van bovengenoemde
wet geleid en groote moeilijkheden met
betrekking tot de controle op de naleving
daarvan met zich medegebracht. Aanvan
kelijk is, in het thans aanhangige ontwerp,
gepoogd dit bezwaar te ondervangen door,
met behoud van de in de Winkelsluitings
wet gegeven vrijstelling, het automaten-
vraagstuk ten volle, dus ook voor wat den
verkoop door middel van in winkels ge
plaatste automaten betreft, in de Verkoop-
automatenwet te regelen. De minister
meent intusschen de voorkeur te moeten
geven aan een andere oplossing, namelijk
schrapping uit de Winkelsluitingswet van
de bepaling, krachtens welke de automa-
tenverkoop buiten de toepassing van deze
wet gesteld wordt. Als gevolg daarvan zal
deze wet thans zonder eenige beperking
toepassing vinden ten aanzien van allen
verkoop, welke in den winkel geschiedt,
onverschillig of deze al dan niet door mid
del van een automaat plaats heeft. Ander
zijds is het de bedoeling, dat verkoop-
automaten, buiten den winkel en het
daarbij behoorende winkelhuis of op of
aan voor het openbaar verkeer openstaan
de land- en waterwegen geplaatst, uitslui
tend zullen vallen onder de Verkoopauto
maten wet.
Doordat de Winkelsluitingswet van toe
passing zal zijn op alle in winkels ge
plaatste automaten, is de noodzakelijkheid
vervallen, in het ontwerp bepalingen op
te nemen, betrekking hebbende op het bij
vullen en de plaatsing van deze automa
ten, hetgeen een belangrijke vereenvoudi
ging met zich mede brengt.
Daar behalve de gewone winkels ook
café's, restaurant en hotels onder het be
grip winkel van de Winkelsluitingswet
vallen en deze ten aanzien van dergelijke
inrichtingen dus eveneens van toepassing
is, zal ook de verkoop door middel van
binnen deze inrichtingen geplaatste
automaten zich hebben te richten naar
hetgeen de Winkelsluitingswet bepaalt.
Geen buitenautomaten voor hotels.
2e. Aanvankelijk liet het ontwerp de
mogelijkheid open, dat houders van de
hierbedoelde inrichtingen door het exploi-
teeren van verkoopautomaten op den
openbaren weg, althans buiten hun in
richting, zich op een terrein zouden be
geven, dat terecht als het domein van den
winkelier wordt aangemerkt en zoodoende
de reeds bestaande concurrentie zouden
gaan verscherpen. Intusschen is de mi
nister van meening, dat het karakter van
het restaurant en het café en meer nog
dat van het hotel zich voor het gebruik
van „huiten-automaat" feitelijk niet leent.
Het hotel is een zuiver binnenbedrijf, dat
bestemd is om in de behoeften van logeer
gasten te voorzien, doch dat niet in con
currentie met de gewone winkeliers het
buiten-publiek behoort te bedienen. In
verband hiermede schrijft het gewijzigde
ontwerp thans voor, dat hotels geen „bui
ten-automaten" mogen hebben. Eenzelfde
overweging geldt tot op zekere hoogte
voor restaurants en café's, doch hier doet
zich de omstandigheid voor, dat vele van
die inrichtingen zich allengs gaan toeleg
gen op de bediening van het publiek door
middel van automaten aan den openbaren
weg, waarbij dan meestentijds croquetten
en dergelijke, tot het gewone debiet van
zulke inrichtingen behoorende eetwaren
aan den man worden gebracht. Hieraan
is het publiek gewend geraakt en deze
toestand brengt uit een oogpunt van con
currentie geen ernstig bezwaar met zich.
De minister heeft om deze redenen ge
meend, het exploiteeren van „buiten
automaten" niet geheel aan de houders
van de hierbovenbedoelde inrichtingen te
moeten ontzeggen, doch te kunnen vol
staan met een regeling, waarbij die ex
ploitatie beperkt blijft tot den verkoop
van aan spoedig bederf onderhevige eet
waren. De café's en restaurants zullen
door deze regeling zooveel mogelijk het
karakter van binnenbedrijf behouden en
zich dus hebben te onthouden van den
verkoop op straat van waren, waarmede
zij in concurrentie met den winkelstand
zouden komen.
Verkoop van rookartikelen voor ge
bruik ter plaatse in „gesloten" tijd in
café's.
3e. Het valt niet te ontkennen, dat de
mindere exploitatie-mogelijkheid van ver
koopautomaten, die voor de café's en res
taurants zal voortvloeien uit de hiervoren
aangeduide wïjzigingeft, voor deze inrich
tingen niet zonder bezwaar is. In het bij
zonder geldt dit ten kanzien van de om
standigheid, dat door: de toepasselijkheid
van de winkelsluitingswet op den verkoop
door middel van binnen deze inrichtingen
staande verkoopautomaten, daardoor in
het vervolg in den z:g. ..gesloten" tijd ook
geen tabaksartikelen meer zullen mogen
worden verkocht, zooals tot dusverre. In
aanmerking dient hierbij te worden geno
men, dat het karakter van een restaurant
of koffiehuis meebrengt, dat het gewoonte
is, dat de bezoekers daar tabaksartikelen
kunnen verkrijgen; anderzijds bestaat er
geen enkele aanleiding, den restaurateur
en den, caféhouder, welke immers thans
van den openbaren weg zullen verdwij
nen als exploitanten van automaten, door
middel waarvan tabaksartikelen worden
verkocht, nog bovendien te benadeelen,
door hun ook den verkoop van deze arti
kelen binnen hun inrichting in den z.g.
„gesloten" tijd onmogelijk te maken. Het
wil d.en minister voorkomen, dat de bil-
lijkste en minst bezwaarlijke oplossing,
om den restaurateur en den caféhouder
tegemoet te komen, deze is, hun den ver
koop van tabaksartikelen in den z.g. „ge
sloten" tijd in het algemeen toe te staan
op denzelfden voet als den verkoop van
spijzen of dranken, d.w.z. onbeperkt voor
zoover betreft verkoop voor verbruik ter
plaatse van verkoop. Dit geldt dan niet
alleen voor den verkoop door middel van
automaten, doch ook voor dien langs niet-
automatischen weg, aangezien het geen
zin heeft, te dezen onderscheid te maken.
Een desbetreffende regeling is thans in
het gewijzigde ontwerp opgenomen.
Maatregelen tegen z.g. automaathallen
uitgezonderd die waarin eetwaren
worden verkocht.
4e. een ander onderwerp, dat nadere
voorziening behoefde, betreft de zuiver
automatische winkels, open of besloten
ruimten, waar uitsluitend door middel van
automaten wordt verkocht. Zooals reeds
werd uiteengezet, beoogt dit ontwerp het
reserveéren van den verkoop door auto
maten voor den typischen winkelstand en
is in dit verband de automaat als het ware
als een verlengstuk van den winkel ge
dacht. Nu is de vrees niet denkbeeldig dat,
indien het exploiteeren van automatische
winkels onbeperkt wordt toegelaten, zi.ch
allengs een categorie van „winkeliers" zal
gaan vormen, die feitelijk met het nor
male distributiebedrijf niets te maken
heeft, en dat aldus het doel, dat de wet
zich wil stellen, niet zal worden bereikt.
De symptomen daarvan zijn reeds aan
wezig. Zoo treft men hier en daar reeds
open hallen aan, „winkels" in den zin der
winkelsluitingswet, waarin niet anders
dan verkoopautomaten zijn geplaatst, zon
der dat daaraan feitelijk een winkelbe
drijf annex is. Met den middenstandsraad
is de minister van meening, dat deze wijze
van exploitatie niet in het belang is van
den middenstand, te wiens behoeve de on
derhavige wet moet dienen, en dat er dan
ook aanleiding bestaat daartegen matare-
gelen te nemen, zij het dan, dat uiteraard
door een behoorlijke overgangsbepaling
met de belangen van tegenwoordige ex
ploitanten van zulke gelegenheden moet
worden rekening gehouden.
Tegen een bepaalde categorie van deze
automatische „winkels", namelijk de auto
matische café's en restaurants, geldt het
hiervoor geschetste bezwaar niet of al
thans in veel mindere mate. Van deze in
richtingen, die overigens in een bepaalde
behoefte voorzien, kan niet gezegd wor
den, dat zij rechtstreeks den middenstand
benadeelen, en een maatregel om de ex
ploitatie daarvan onmogelijk te maken
acht de minister dan ook niet op zijn
plaats.
Met het oog op het een en ander werd
in het onderhavige ontwerp, hetwelk zich
thans voor de omschrijving van het be
grip „winkel" aansluit bij de in de Win
kelsluitingswet gegeven definitie, een wij
ziging aangebracht, waardoor dat begrip
een beperking ondergaat en daarvan wordt
uitgezonderde de ruimte, waar uitsluitend
door automaten wordt verkocht, tenzij die
ruimte een automatisch café of automati
sche winkel of een met automaten gevul
de hal geen „winkel" in den zin dezer
wet meer zijn en zal de exploitatie daar
van niet meer zijn toegelaten; immers de
daarin geplaatste verkoopautomaten vol
doen niet aan het voorschrift van artikel
3, eerste lid, van het ontwerp, dat zij bij
een winkel moeten behooren. De gewij
zigde definitie komt tevens tegemoet aan
de in het voorloopig verslag gemaakte op
merking, dat het bij den aanvankelijk ge
kozen opzet niet uitgesloten is, dat de
rechter tot de conclusie zou komen, dat
iedere ruimte, waarin maar een automaat
staat, door middel waarvan aan het pu
bliek verkocht wordt, daardoor vanzelf
een „winkel" zou worden, een opvatting,
die, gelijk vanzelf spreekt, in de practijk
groote moeilijkheden zou hebben gege-
Beperkte mogelijkheid tot bijvullen.
5e. Tenslotte kan dan nog gewezen wor
den op de reeds besproken wijziging,
waardoor het mogelijk zal zijn, verkoop
automaten na sluitingstijd der winkels op
beperkte schaal bij te vullen met aan spoe
dig bederf onderhevige eetwaren. Het ont
werp laat die bijvulling op Zondag twee
keer en op werkdagen een keer geduren
de een korte periode toe. (Zie de uitvoe
ring dezer beperking in de practijk niet
heel moeielijk en oncontroleerbaar blij
ken? Red. L. Crt.).
Met het bovenstaande zijn de belang
rijkste wijzigingen, die bij de nota van
wijziging in het wetsontwerp werden aan
gebracht, aangeduid.
De wereld
in vogelvlucht
Uit Spanje worden weer aan alle fron
ten gevechten gemeld, in 't bijzonder in
het Noorden bij Oviedo en aan het Tala-
vera-fornt. Talavera ligt aan een rivier, de
Alberche, wiens bedding tengevolge van
waterwerken hooger op bij Madrid nage
noeg droog is. De nationalisten rukten in
deze rivierbedding op in de richting van
Madrid en de regeeringstroepen hebben
hen daar verrast door het water uit de
reservoirs te laten loopen, waardoor de
rivier plotseling sterk steeg. Met alle mid
delen wordt gestreden en het kan nog lang
duren, voordat de nationalisten de Spaan-
sche hoofdstak in hun bezit hebben. Op de
kaart zijn zij er dicht bij, maar in werke
lijkheid is deze korte weg een zeer moei
lijke.
In China is de toestand zeer dringend.
Het eene incident met Japan volgt op het
andere en Japan begint reeds weer te spre
ken van „hulp" aan China, wiens regee
ring geen orde weet te houden. Zoo heeft
generaal Matsumuro, de politieke vertegen
woordiger van het Japansche garnizoen in
NoordijChina, verklaard in een inter
view, dat Japan Noord-China kan helpen
en daarom wenscht het een stabiele regee
ring, welke aan geheel China ten voor
beeld kan worden gesteld. Matsumuro
stelde de Kwomingtang verantwoordelijk
voor de voortdurende onrust onder het
Chineesche volk. Hij acht thans den tijd
gekomen voor een scherpe en gevoelige les.
Waaruit die les bestaat, weten wij sinds
de bezetting van Mandsjoekwo thans wel.
PRINS BERNARD BIJ DE
NEDERLANDSCHE HANDELMIJ.
Naar wij vernemen, heeft Prins Bernard
heden zijn werkzaamheden aanvaard ten
hoofdkantore van de Nederlandsche Han
del Maatschappij te Amsterdam, welke
werkzaamheden er op gericht zijn, van de
werkwijze dezer groote financieele instel
ling op de hoogte te komen, hetgeen te
meer waarde heeft in verband met de ver-
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAHD.
Het Alcazar nog niet geheel veroverd.
Heftige strijd aan het Talavera-front. (2de
blad.
Italië zal niet uit den Volkenbond treden
tengevolge van de toelating der Abessijn-
sche gedelegeerden. (2de blad).
Het Fransche disconto verhoogd. (2de
blad).
De spanning tusschen China en Japan.
(2de blad).
BINNENLAND.
Onze uitvoer naar Griekenland stop ge
zet. (2de blad).
Prins Bernard bij de Nederlandsche Han
delmaatschappij. (1ste blad).
Overleden is de zeereerw. heer pastoor
W. M. Nix te Spierdijk. (Kerkn., 2de blad).
EN HAAR PROGRAMMA-BOEK.
Wij willen een enkel woord schrijven ter
aanbeveling voor den verkoop van het
Programma-boek van de Alma.
Een enkel woord slechts. Het boek be
veelt zichzelf aan. Hoe? Door den inhoud,
welke zeer velen interesseeren moet. Wij
willen vier redenen aangeven, waaromde
inhoud zoo interessant is.
Eerstens: Men krijgt een volledig over
zicht van wat er gedurende de week van
de Alma (1825 October) te doen is. Wie
heeft daar geen belangstelling voor?
Vervolgens: men kan in dat Programma
boek lezen een duidelijke uiteenzetting van
doel en werking van enkele missie-veree-
nigingen, met name van de Pauselijke
Missiegenootschappen. Vooral de Pause
lijke Missie-genootschappen moet
toch eigenlijk iede re katholiek
kennen! Weet U nog niet, wat dat zijn? In
het Programma-boek vertelt mgr. Bek
kers het U héél duidelijk.
Op de derde plaats: men kan in dat Pro
gramma-boek zien door de foto's hoe
veel van de nu levende missionarissen er
uit Leiden en omgeving afkomstig zijn, wie
dat zijn en waar dezen hun arbeid ver
richten.
Op de vierde plaats; Wie wat weten wil
van de twaalf exposeerende missie
orden wordt daarover ook in het Pro
gramma-boek ingelicht.
Dat Programma-boek kost25 cents!
ailllllllllllllllllllimilillllllimillllimilllllllU
Ons nieuw Feuilleton f
1 Het Raadsel van het
1 onbewoonbare huis.
Alle huurders van de groote villa, E
behoorende bij het kasteel, zeggen E
achtereenvolgens na enkele dagen de E
huur op. E
jjs En door het'dorp gaat het gerucht, E
dat het spookt op het kasteel. Maar E
S een dame, die momenteel geldgebrek E
heeft, neemt het aanbod om er een E
half jaar gratis te wonen en nog geld E
toe te krijgen aan. En dan begint het
feest. lederen nacht spookt het, maar E
de dame houdt voet bij stuk tot het
einde, dat zeer gelukkig is en tevens
de oplossing van het sensationeel
2 en spannend geschreven spookver-
S r haal brengt. Dit Raadsel van het on-
bewoonbare huis is het feuilleton,
■S waarmede wij heden aan aanvang
maken.
ElllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllUIIIIIIIIIIIK
bindingen, welke de maatschappij onder
houdt met onze overzeesche gewesten. De
aanstaande Prins-Gemaal zal voorloopig op
de ddrectioneele afdeeling werkzaam zijn,
doch het ligt in de bedoeling dat hij zich
ook van de gang van zaken in de andere
afdeelingen op de hoogte zal stellen.
