TAAIE TEGENSTAND IN IRUN Het stadje één rookende puinhoop Nieuwe regeering te Madrid £7ste Jaargang ZATERDAG 5 SEPTEMBER 1936 No. 8514 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per weekf 2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal Franco per post f 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bjj vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop én verkoop: 0.50 DE STRIJD OM IRUN. De tegenstand te Irun is thans practisch gebroken. De laatste Volksfronters zijn de Fransche grens overgetrokken en de stad staat vrijwel geheel in vlammen. De huis jes, welke gisterochtend om zeven uur nog wit waren, waren in den middag slechts rookende puinhoopen Vanaf de internatio nale brug tot aan de laatste huizen van Irun stijgen vlammen en rook de lucht in. De opstandelingen hadden gisteren de stad nog niet geheel in hun bezit en rukten lang zaam op, vreezend voor een hinderlaag. Toen Behobia gisterochtend door de op standelingen bezet werd, ging een kolonel de internationale brug over tot bij de Fran sche grenspost en deelde den commandant van de post mede, dat „hij er prijs op zou stellen met Frankrijk de beste betrekkin gen te onderhouden". Vele gewonden van Irun zijn opgenomen in het ziekenhuis van Hendaye. Hier wer ken zeven Spaansche en drie Fransche dok- toren. Het wordt geleid door dr. Gazenave van Hendaye, die in de eerste behoeften wist te voorzien. Op het oogenblik zijn 130 gewonden opgenomen, waarvan 20 ernstig zijn getroffen. Een van de gewonden is blindgeschoten; een kogel in het hoofd heeft de gezichtszenuw doorgesneden. De correspondent van het Duitsche Nieuwsbureau deelt, mede, dat vanuit de brandende stad Irun nog steeds ontploffin gen weerklinken. De anarchisten uit Bilbao en Asturië, de „dynamiteros", hebben aan zienlijke ladingen dynamiet in de huizen gelegd om deze te vernietigen. De corres pondent noemt dit een zinlooze vernietiging en schrijft, dat de Baskische separatisten, die tot nu toe met de anarchisten samen streden, met gebalde vuisten op Fransch gebied staan en deze vernietiging van hun bezit aanschouwen en him vergissing in zien. Vanaf de hoogten van San Marcial dalen de rechtsche kolonnes af. Hun opdracht is den weg van Irun naar San Sebastian te be zetten. De correspondent besluit zijn bericht met de mededeeling, dat de leiding van de op standelingen lang geaarzeld heeft met het bevel Irun te bestormen. Met alle middelen wilde men een ver nieling voorkomen, hetgeen tot gisteroch tend was gelukt. Noch de artillerie, noch de vliegtuigen van de rechtschen hadden ernstige schade aangericht. Het bleef den misdadigen vernielzucht van de anarchis ten voorbehouden in enkele uren te vernie tigen, hetgeen de rechtschen wilden sparen. De laatste tegenstand. De laatste tegenstand werd geboden door eenige roode miliciens, die met een mitrail leur post hadden gevat vlak bij de interna tionale brug over de Bidassoa. Naar men zegt, waren het Belgen, die als vrijwilligers met de Spaansche roode militie meestreden. Een vertegenwoordiger van Havas heeft een half uur gesproken met de laatste ver dedigers van de brug van Irun. Bij hen stonden enkele flesschen cider en een mand met conserven en stapels patroonhouders. Hun eenige wensch was, dat hun foto in de krant zou verschijnen en zij verzochten dringend, dat dit zou geschieden. De man nen waren van alle zijden omringd door den dood, doch op de foto lachten zij kin derlijk. Van tijd tot tijd schoten zij op de Marokkanen, die zich in de maisvelden be wogen. Gisteravond om kwart over zeven, kor ten tijd nadat de nationalisten hun offen sief tegen de brug van Irun hadden her vat, trokken de laatste vijf verdedigers over deze internationale brug naar Frankrijk. Zij zeiden: „Het is gedaan". De torpedojager der regeering, welke ge- ruimen tijd voor Fuentarrabia voor anker had gelegen, is in de richting van San Se bastian vertrokken. IRUN NOG NIET GEHEEL BEDWONGEN. De gevechten laaiden vanmorgen weer op. Nader wordt van het Irun-front gemeld, dat de tegenstand, welke gisteravond ge broken scheen, hedenmorgen opnieuw is opgedoken. De reeds brandende gebouwen had gister avond de nationalisten belet het centrum van Irun geheel te bezetten; zij moesten tot hedenmorgen wachten. Er bevinden zich nog twee tot driehonderd Volksfront- militiesoldaten in Irun, die een laatsten tegenstand bieden. Het meerendeel der ver dedigers van Irun is thans naar San Sebas tian getrokken, waarbij den achterblijven den de taak is opgelegd, het grootste deel van Irun in brand te steken. De corresopndent van Havas meldde hedenmorgen om 8 uur, dat de toestand on veranderd was. Irun is door de opstande lingen niet geheel bezet. De 200 man, die bij het aanbreken van den dag den weg, die van de brug naar de stad leidt, hebben be zet, zetten den strijd voort. De tegenstand der regeeringstroepen wordt georganiseerd en schijnt krachtiger te worden. Om half acht heeft het geschut van het fort Guadelupe, dat nog steeds in handen der Volksfronttroepen is, de door de na tionalisten bezetten omstreken van Irun gebo mb ardeerd GIJZELAARS DOOR VOLKSFRONTERS GEFUSILLEERD Een der gijzelaars, die uit het fort Gua delupe heeft kiuinen ontsnappen, heeft bij zijn aankomst te Hendaye medegedeeld, dat 170 gijzelaars hedenochtend zouden worden gefusilleerd. Naar vernomen wordt zijn verscheidene vooraanstaande persoonlijkheden te Irun, die met de opstandelingen sympathiseer den, hedenmorgen doodgeschoten. DE TOESTAND IN HET ZUIDEN Na een strijd van 46 dagen is de toe stand in het Zuiden als volgt: Het hoofdkwartier van de opstandelin gen bevindt zich te Sevilla, terwijl drie kolonnes oprukken met bijzondere opdrach ten, n.l. ten eerste een verbinding tot stand te brengen met de troepen van generaal Mola, in het Noorden. In dit kader vielen de gevechten bij Badajoz en Merida. Ten tweede zich zoo spoedig mogelijk meester te maken van Madrid, teneinde hier offi cieel een nieuwe regee,ring uit te roepen. Deze opdracht wordt uitgevoerd door de kolonne van kolonel Yague, die op het oogenblik bij Toledo opereert en ten der de volgens de officeele uitdrukking „An- dalusie te zuiveren van de rooden". Dit is de opdracht van de kolonnes, welke bij Malaga, Jaen en Grenada werken. De actie is gescheiden in twee afdeelin- gen, ten eerste met alle moderne hulp middelen te strijden tegen getrainde troe pen en de andere een soort politie-actie, welke kan worden toevertrouwd aan de gewone vrijwilligers, gesteund door lichte artillerie en secties mitrailleurs. De ko lonne-Yague is samengetseld uit Tercio's en Regulares; hierachter komen de leden van de Spaansche phalanx, die opdracht hebben vluchtelingen op te sporen, enkele verzetskernen te breken en de orde te handhaven in de. overwonnen centra. De troepen, die in de omgeving van Malaga, Grenada en Jaen werken, zijn voorname lijk samengesteld uit jonge vrijwilligers, die vooral de vluchtelingen moeten opspo ren in het gebergte en de vlakten. MISLUKTE LANDINGSPOGING DER REGEERINGSTROEPEN OP MAJORCA Generaal de Llano heeft via radia-Sèvil- la medegedeeld, dat de regeeringstroepen voor de derde maal getracht hebben, op Majorca troepen te debarkeeren. Zij had den echter een zware nederlaag geleden, en moesten onverrichterzake terugkeeren. TALAVERA DE LA REINA VEROVERD Volgens een te Lissabon opgevangen be richt van den radio-zender Horta heeft het Zuidelijk leger der Spaansche nationalisten een niet te onderschatten overwinning be haald op de roode troepen bij Talavera de la Reina. De regeeringstroepen lieten, behalve hon derden dooden, vijf stukken 10.5 cm. ge schut, talrijke vrachtauto's, groote hoeveel heden munitie en een ontzaglijken voor raad medicamenten achter. Dit sanitair materiaal biedt den nationalisten de wel kome gelegenheid, een volledig veldlazaret in te richten. De buitgemaakte munitie is zoo aanzien lijk, dat de juiste hoeveelheid ervan nog niet is kunnen bepaald worden. NIEUWE REGEERING TE MADRID Nog rooder dan de vorige Sinds gisteren is er weer een nieuwe re geering te Madrid. Minister-president Gi- ral is n.l. afgetreden en Largo Caballero heeft een nieuw kabinet gevormd. De nieuwe regeering is als volgt samen gesteld: Premier en minister van oorlog: Largo Caballero (Socialist); minister van buitenl. zaken: Lulio Alvarez IJelvayo (Socialist); minister van marine en luchtvaart: Indale- cio Prieto (Socialist); minister van binnen- landsche zaken: Angel Galarza (Socialist); minister van financiën: dr. Juan Negrin (Socialist); minister van onderwijs: Jesus Hernandez (Communist); minister van in dustrie en handel: Anastasio de Gracia (Socialist); minister van openbare werken: Aguirre (Baskisch nationalist); minister v. justitie: Mariano Ruiz Funez (linksch Re publikein); minister van landbouw: Luis Uribe (Communist); minister van verkeers wezen: Bernardo Ciner de los Rios (republ. Unie); minister van arbeid: Juan Thomas y Pierra (links Catalaan). Giral, de afgetreden premier, is in het nieuwe kabinet opgenomen als minister zonder portefeuille. NIEUWE FRANSCHE WAPEN LEVERANTIES? De „Action Francaise" deelt mede, dat weer munitie-transporten van Cerbere over Fransch gebied naar Irun zyn geleid. De Fransche spoorwegen zouden dit ver voer hebben toegestaan op nadrukkelijk bevel van de Fransche regeering. De schriftelijke bevelen hiertoe waren steeds onderteekend door den minister van Fi nanciën, Vincent Auriol. Donderdag j.l. heeft de minister van Financiën opdracht gegeven twee batterijen geschut van 7.5 c.M. met 3600 schot munitie voor elk stuk als ijl goed naar Irun te zenden. Ook is niet juist, dat de Fransche spoorwegen het tra ject van Pau naar Spanje hebben geslo ten, doch de Fransche regeering heeft hier toe opdracht gegeven, omdat het hieraan grenzende Spaansche gebied door de op standelingen is bezet. EEN FRANSCH DEMENTI. De Fransche minister van buitenland- sche zaken publiceert een communiqué van den volgenden inhoud Sedert verscheidene dagen verspreiden zekere buiteniandsche bladen geruchten, volgens welke in Frankrijk daden zouden worden geduld, welke niet in overeenstem ming zijn met de beginselen der niet-in- menging in Spaansche zaken, die door de regeering is verboden. Zoo zijn berichten verschenen, volgens welke in de nabijheid van de Spaansche grens van Fransch ge bied gebruik zou zijn gemaakt voor militai re operaties, o.m. voor het opstellen van mitrailleurs en het zenden van vliegtui gen, eveneens het formeeren van gewapen de troepen. Deze berichten, evenals ande re beweringen ocer het zenden van wape nen zijn van ieder en grond ontbloot. Het beste bewijs vcor de goede trouw der re geering is, dat zij juist vraagt alle maat regelen zoo spoedig mogelijk door de be trokken regeering te doen nemen voor de controleering van cie uitvoering der aan gegane verplicht.' ngen 24 ITALIAANSCHE VLIEGTUIGEN NAAR SPANJE. De Spaansche zaakgelastigde te Londen heeft gistermiddag in opdracht van zijn regeering de aandacht gevestigd van de Britsche regeering, da*, te Vigo 24 Italiaan- sche vliegtuigen waven ontscheept. De Brit sche regeering had van onafhankelijke zij de reeds bericht ontvangen, dat deze vlieg tuigen werden ontscheept Het schip kwam 28 Augustus aan en op dien datum kondigde de Italiaansche re geering het besluit ar" geen wapenen aan Spanje te leveren. Het srbip was dus vóór dien datum uit Italië vertrokken. EEN BETOOGING TE PARIJS. Ten gunste der Spaansche regeering. Op de Place de la Republique te Parijs werd gisteravond een groote betooging ge houden ten gunste van die Spaansche re publiek. Spreekkoren lieten de leuze: „Vliegtuigen en kanonnen voor Spanje" hooren. ,De Spaansche ambassade werd den gehee- len avond scherp bewaakt. Het is nergens tot incidenten gekomen. RUSSEN MONTEEREI EEN FILM VAN DEN BURGEROORLOG. In de ateliers van de filmtrust Sbyoe- kino-Chronika* te Moskou is men gereed ge komen met de montage van een film over .de gebeurtenissen in Spanje. De opnamen zijn gemaakt door speciaal naar Spanje gezonden operateurs en door corresponden ten Misbruik maken van den Godsdienst Vaak wordt, met name van de zijde der N.S.B., verweten, dat de Godsdienst mis bruikt wordt als middel, om partij- en ook persoonlijke belangen te behartigen. Een dergelijk misbruik is, als 't voor komt, weerzinwekkend. En wij ontkennen niet, dat 't wel voor komt. Er zijn wel menschen, die b.v. naar de kerk gaan, om gezien te worden, om de conclusie op te dringen bij degenen, die hen daar zien: zij zijn. toch goed katholiek, zij zijn toch nog zoo slecht niet, als be weerd wordt. Dezulken zijn er! De N.S.B. heeft echter geen reden, om daarvan den politieken part ij en een verwijt te maken. Dat is een dwaas heid! Dezulken treft men niet alleen aan in een of anderen bepaalden kring, niet b.v. speciaal in de R.K. Staatspartij! Maar wij mogen bij anderen een derge lijke huichelarij, een dergelijk weerzin wekkend misbruik maken van den Gods dienst niet veronderstellen; wij mogen het niet constateeren, als de verschijnse len niet onmiskenbaar wijzen op het bestaan van zulk een geestesgesteldheid. Godsdienst mag geen ander doel hebben, dan louter en alleen het doel, door het woord en het begrip aangegeven: God dienen. Wij behoeven zwart niet wit te noemen; maar zónder overtuigende reden over an deren te oordeelen, dat zij „godsdienstig" zijn om een ander reden dan om God te dienen, is verre van christeiljk. V Katholieke scheurmakers In het laatste nummer van „Volk en Va derland" lezen wij: In een bericht, dat de R.K. Staats partij verspreidt voor een te houden vergadering te Bergen op Zoom, wordt gezegd: „Zeeland, Brabant en Limburg hoo ren aan de R.K. Staatspartij". Wij meenden, dat Zeeland, Brabant en Limburg tot Nederland behoorden en wij kenden tot nu toe ook nog geen vreemde mogendheid, die „Roomsch- Katholieke Staatspartij" heette. Maar men leert alle dagen, en wij zullen dus zoowel onze aardrijkskunde als onze meening omtrent de R.K.S.P. hebben te herzien. Wil men ons wellicht ook eens uit eenzetten, wat eigenlijk de positie van H.M. de Koningin in Zeeland, Bra bant en Limburg is? Wij hebben den laatsten tijd zooveel gehoord over ze ker „gezag" in Limburg, dat wij hee- lemaal in de war dreigen te raken. Is dit nu niet: spijkers op laag water zoeken? Is dit nu niet: opzettelijk, zonder eenige redelijke aanleiding, spelen in de kaart van anti-papisten, die den katholieken o zoo graag verwijten, dat zij niet nationaal zijn, geen trouwe onderdanen zijn van het wereldlijk gezag, omdat zij gehoorzamen aan het gezag, dat komt „ultra montes", dat komt van over de bergen. „Zeeland, Brabant en Limburg hooren aan de R.K. Staatspartij" uit deze sim pele uitdrukking weet men venijn te zui gen, om het naar de R.K. Staatspartij te spuwen. En katholieken schijnen niet te mogen spreken over het gezag van den Bisschop in Limburg, terwijl N.S.B.'rs wel mogen zweren bij den leider Mussert in Neder land!... Wat 'n verwrongen voorstellingen, van feiten en woorden worden er, helaas, gemaakt, om maar tegen de katholieken, tegen de R.K. Staatspartij te „hetzen"! Dit nummer bestaat uit vijf bladen, w.o. geïllustreerd Zondagsblad. VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De laatste tegenstand in Irun is taai. He denmorgen werd er nog gevochten. Een nieuwe regeering te Madrid (1ste blad). Het lot der uit Spanje gevluchte Duit sche Joden (2de blad). Opleving in het Amerikaansche zaken leven (2de blad). Mevr. Markham voor haar solo-vlucht naar Amerika gestart (Luchtv., 2de blad). LEIDEN. Begrafenis oud-wethouder J. B. Meijnen (lste blad). Ernstige storing in het treinverkeer. (lste blad). De wereld in vogelvlucht Wanneer de nationalisten in Spanje het nog niet door hen bezette gedeelte van het landen dat is nog een flink stuk! zóó moeten veroveren als Irun, dan zullen hun gelederen geducht gedecimeerd zijn, voor dat zij een regeering kunnen vormen in Madrid, en zal half Spanje een met gra naten doorwoelde woestenij en zullen de steden brokken puin zijn. Zooals gisteren gemeld, is Irun door de nationalisten ver overd, maar de tegenstand der rooden is uitermate taai gebleken. Waar zij maar een geschikt plekje vonden, hebben zij dat benut, om zich te verschansen en als zij het niet meer houden konden, staken zij den boel in brand of lieten dynamiet ont ploffen. De „witten" konden dan ook slechts met de uiterste behoedzaamheid verder rukken. Hedenmorgen werd weer van verscheidene kanten geweer- en mi trailleur-vuur gehoord; er zouden zich nog een paar honderd rooden in de stad be vinden. Van de overige Spaansche fronten geen noemenswaardig nieuws, ofschoon dat niet zeggen wil, dat er niet gevochten wordt. In Madrid is wederom een nieuwe regee ring opgetreden, welke nog rooder is dan de vorige. Veel kwaad kan deze niet, want de vorige regeering-Giral had toch niets te vertellen. HET DREIGEND CONFLICT IN DE GOUDSCHE WASSCHERIJEN De partijen, betrokken bij het dreigend conflict in 7 Goudsche wasscherijen, heb ben gisteren besprekingen gevoerd onder leiding van den rijksbemiddelaar prof. Jo- sephus Jitta. Na kennisneming van de standpunten der werkgevers en werkne mers heeft de rijksbemiddelaar ter verga dering een acte van compromis ingediend, die voor een half jaar zal gelden en waar in het volgende wordt voorgesteld: le. De arbeidersorganisaties trekken hun ultimatum in. 2e. Gedurende het halve jaar, waarvoor dit compromis geldt, worden de loonen van het personeel niet verlaagd. 3e. Het oude personeel wordt niet ont slagen om het door nieuw, goedkooper, te vervangen. e. De loonen van nieuw aan te nemen personeel zullen gedurende dit half jaar niet meer dan 5 pet. lager zijn dan die van het oude personeel. 5e. Gedurende het halve jaar worden de periodieke verhoogingen stop gezet. 6e. Een nieuw arbeidscontract wordt niet afgesloten. De werkgevers hebben deze acte van compromis aanvaard. Omtrent de houding van de arbeidersorganisaties waren van ochtend nog geen inlichtingen te bekomen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1936 | | pagina 1