De strijd in Noord-Spanje
BUITENLAND
ZATERDAG 29 AUGUSTUS 1936
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BUD - PAG. S
De XIV' Missioiogische
Week van Leuven.
LEUVEN, 27 Augustus 1936.
De fenomenale snelheid, waarmede de
Vlamingen hun boemeltreintje tussohen
Mechelen en Leuven laten loopen, moge
dan al de snelheid en gejaagdheid onzer
dagen ons voor oogen houden, na de snelle
rit van Antwerpen naar Mechelen doet dit
traject je toch kalmeerend aan. En dat is
goed; dat is zelfs eisch, als je in de ge-
wenschte stemming de oude stad Leuven
wil binnenkomen. Want hier spreken zoo
veel dingen van tijd-verwinnende schoon
heid, hier is zooveel eeuwen trotseerende
rust en zwijkzaamheid van verweerde mu
ren en oude gewelven, dat tijd en drukte,
snelheid en gejaagdheid vergeten moeten
worden.
„Morning father?" From Mill-Hill?
„No, I am from Holland". D, praat dan
maar gewoon Hollandsch".
Dat waS zoo mijn eerste ervaring, toen
ik 't Paus Adriaan VI College binnenstap
te. En het eenigszins ongemakkelijk gevoel
van „hoe zal dat moeten gaan in 't Fransch"
verdween al heel gauw; want er werd veel
„Vlaamsch geklapt".
Père Charles S.J. verwelkomde de aan-
wezigen met een enkel woord van toe
lichting over de anciennuteit der zaal,
waarin we gezeten waren. Hoe gaat dat als
je een paar eeuwen oud bent; dan maak
je heel wat mee. Deze muren hadden Jozef
II gezien en Napoleon, Fransche revolutio
naire vrijheidskreten en betoogen van Ka
tholieke professoren hadden hier geklon
ken. En nu was het wederom de XIVe Mis
sioiogische Week met het onderwerp „Hek
serij in de Missielanden", die haar toe
vlucht gezocht en verblijf gevonden had in
dit college.
Dan hooren die muren inplaats van wa-
pengedruisch, militaire bevelen of revolu
tie-geweld nu iets, dat zacht en kalm was,
zult u zeggen. Tot op zeker hoogte wel.
Want het devies van al deze- mannen en
vrouwen, priesters en broeders en zusters,
oud-missionarissen, of toekomstige missio
narissen, regulieren van allerhande plui
mage en snit, htm aller ideaal en devies is
zeker: Pax Christi in Regno Christi: de
Vrede van Christus in het Rijk van Chris
tus.
Maar dat gaat niet zonder slag of stoot.
De Voorzitter, Père Quirin O.N.Cap., had
na de historische uiteenzetting van Père
Charles nog een welkomstwoord gesproken
en daarna wederom het woord verleend
aan Père Charles. Nu moet u niet denken,
dat we Père Charles te lijf zijn gegaan. Zijn
voordracht was te boeiend en zijn onder
werp te meesterlijk behandeld, dan dat we
niet aan een stuk zouden geluisterd hebben.
„Wat is hekserij" een onderwerp dat
„reuze spannend is" zou je als jongen zeg
gen. Maar toch: er waren verrassingen.
Verrassingen zóó groot en zóó onverwacht,
dat bij de discussie de bom barstte.
Toen zijn gekomen die slag en die stoot
waar ik het zoo even over had; toen ging
men elkaar te lijf: in 't Vlaamsch en in 't
Fransch, zóó vlot en zoo raak vaak, dat
men kon denken aan wat ik wel eens heb
hooren noemen,, een parlementair steek
spel", ofschoon je wel twijfelen kunt of
zoo'n steekspel nog wel eens gegeven wordt
in 't parlement.
Père Charles kwam in zijn betoog hierop
neer dat „Sorcellerie" slechts daar te vin
den is waar een mensch handelend
optreedt, aan dingen of praktijken een on
feilbare uitwerking todcent, en de bedoe
ling heeft om een ander aan zijn wil te on
derwerpen of hem schade toe te brengen.
In cauda venenum.
Men ging zich verspreiden om, na inwen
dige versterking prompt 3 uur aan te van
gen met de sectie-vergaderingen.
Het leeuwenaandeel was van het Neder-
landsch gedeelte. Achtereenvolgens spra
ken professor BeUon, Pater dr van Bulck
S.J. en prof. Creyghton S.J., respectievelijk
met onderwerp: Het begrip tooverij in de
godsdienstwetenschappen, Tooverij en hek
serij in de Volkenkunde en magia en male-
ficium in de moraal-theologie. Om met het
laatste te beginnen, prof. Creyghton ging
rechtstreeks in tegen Père Charles en te
gen dr van Buck. Dr van Bulck was het
niet geheel eens noch met prof. Bellon en
noch met Père Charles.
Zoodat hiermede voldoende bewezen is,
dat het begrip hekserij, tooverij, nogmaals
ter dege op deze Missioiogische week dien
de onderzocht en besproken te worden.
Hetgeen we dan ook vlijtig hopen te doen.
IN HET PROVINCIALE GOUVERNEMENTSGEBOUW TE ZWOLLE vond Vrijdag de conferentie plaats tusschen den minister
van Sociale Zaken, mr. M. Slingenberg en de wethouders der groote gemeenten, in verband met de regeeringscirculaire om
trent de wijzigingen in de steunregeling. Tijdens de conferentie. Tweede van rechts minister Slingenberg.
Levendig artillerievuur aan beide zijden
DE STRIJD IN HET NOORDEN.
Artillerie-actie aan beide zijden.
Een speciale correspondent van Havas
seint: De strijd aan het Irun-front gaat
voort. De artillerie van beide partijen
neemt actief deel aan den strijd en het
bombardement van weerszijden is ononder
broken. De kanonnen der regeeringstroe-
pen houden de opstandelingenlinies con
stant onder vuur, terwijl de opstandelingen
voortdurend Irun en de regeeringstroepen
bestoken.
De opstandelingen rukken niet meer op.
Het schijnt meer en meer, dat de opstan
delingen een tactiek voeren, bestaande in
het bombardeeren der veeringsstellingen op
de toppen. Nog laat in den avond weer
klonk levendig geweervuur achter het
fort Martial, dat echter slechts kort
duurde.
Gisteravond om tien minuten voor half
acht kwam een door de opstandelingen af
gevuurde granaat in Hendaye Fransche
stad in den tuin van een villa, waar hij
gelukkig niet ontplofte. Desondanks heeft
dit incident een levendige opwinding on
der de bevolking veroorzaakt. Een kapitein
der gendarmes heeft zorg gedragen voor
de verwijdering van de helsche machine.
Om half negen werd Irun nog steeds on
der hevig granaatvuur gehouden. Drie tot
vier granaten kwamen tegelijkertijd neer.
Een eigenaardige strijd.
De slag bij Irun blijft in zijn verloop on
verklaarbaar. De opstandelingen trachten
niet op te rukken en de regeeringestroepen
stellen geen pogingen in het werk, hen te
rug te dringen. Het geweer- en mitrailleur-
vuur is gisteren slechts even gestaakt voor
den middagmaaltijd, maar men zoekt te
vergeefs het doel van dit schieten. Het
lijkt er werkelijk op, dat van weerszijden
geschoten wordt om stemming te maken.
Geen van beide partijen toonen initiatief.
NACHTELIJKE STRIJD NABIJ DE
BIDASSOA.
Een der speciale correspondenten van
Havas meldt: Gisteravond elf uur weer
klonk geweervuur in de duisternis. Langs
de Bidassoa hebben, voor de eerste maal
in dat deel van het front, de opstandelin
gen, een nachtelijken aanval gedaan. De
regeeringstroepen zijn waakzaam en het
geknetter der mitrailleurs weerklinkt en
kele oogenblikken nadat de artillerie in
actie is gekomen. Men kan niets zien en
weet niet of de opstandelingen oprukken.
De weg naar Biriatou is onhoudbaar. De
kogels fluiten aan alle kanten. Als wij te
Behobie aankomen ketsen de kogels tegen
de muren der huizen. Wij treffen hier en
kele legionnairs aan, die er in geslaagd zijn
te deserteeren alvorens de aanval begon.
Zij verklaren, dat hun kameraden er ge
noeg van hebben, dat zij door hun lei
ders bedrogen zijn en dat zij niet tegen
het Volksfront wenschten te strijden. Zij
vertellen verder, dat van de 135 soldaten
hunner compagnie, die gisteren naar de
voorste linie oprukten er slechts 28 zijn te
ruggekomen. De anderen kerden gedood
of gewond.
Sedert twee dagen, zoo verklaren zy
verder, zijn de verliezen der opstandelin
gen in dezen sector zeer aanzienlijk. Zoo
juist is het geweervuur wat minder ge
worden, doch het kanon dondert nog
steeds. Misschien zijn de regeeringstroe
pen er nog eens in geslaagd de opstande
lingen in bedwang te houden.
RONDOM HUESCA.
Een der speciale correspondenten van
Havas meldt: In den sector Huesca gaan
de regeeringstroepen voort met het ver
sterken van de .door hen nieuw bezette
stellingen.
Ofschoon de beide fronten zeer dicht
hijeen liggen, blijft het kalm. Wel hebben
enkele kleine schermuteslingen plaats, on
der andere nabij de dorpen Tardienta en
Almudevar.
WAPENFABRIEK TE TOLEDO
VERNIELD?
De wapenfabrieken te Toledo zijn door
bombardementsvliegtuigen der opstande
lingen vernield, volgens een radiobericht
uit het rebellenkamp, dat hieraan toevoegt,
dat dit de eenige wapenleverancier was der
regeering.
DE TOESTAND IN SAN SEBASTIAN.
De radiozender van San Sebastian maakt
in een oproep aan de bevolking bekend, dat
het electriciteitsverbruik beperkt moet
worden, aangezien de centrale niet vol
doende stroom kan verwekken.
Er zal zeer spaarzaam met den stroom
moeten worden omgegaan. Hieruit zou
kunnen worden geconcludeerd, dat ten
gevolge van den strijd de centrale niet
meer de volledige beschikking heeft over
de wateren, die den stroom moeten opwek
ken.
DE TOESTAND IN DE HOOFDSTAD.
In de uitzending van 8.30 uur deelde ra
dio Sevilla gisteren mede, dat de toestand
te Madrid werkelijk hopeloos wordt. De
„Marxistische" arbeiders werken alleen
wanneer zij hier lust in hebben niettegen
staande de bevelen.
Volgens reizigers uit Madrid zijn de vol
gende personen te Madrid gefusilleerd in
verband met een begin van brand, dat ont
dekt werd in de modelgevangenis op 24
Augustus j.l.: generaal Capaz, die onder
de regeering Lerroux Ifni bedwong; oud
minister Melquia de Salvares; Martinez
Velazco, die het Fransch-Spaansche han
delsverdrag onderteekende; admiraal Sa-
las; oud-minister van marine, Rico Avello,
voormalig hooge commissaris van Ma
rokko; dr. Albinana leider van de natio
naal traditionalisten, markies de Urquyo,
Fernandi Primo de Rivera, een neef van
den fascistenleider en nog een honderdtal
anderen.
OPSTAND DER TERCIO'S TEGEN DE
OPSTANDELINGEN?
De regeering van Madrid heeft per radio
het volgende communiqué verspreid:
„Volgens inlichtingen uit absoluut be
trouwbare bron(?) heeft het hoofdkwar
tier vernomen, dat het legioen Tercio in
opstand is gekomen en dat de legionaris
sen na eenige officieren te hebben gefusil
leerd de ontbinding van dit legioen hebben
gedecreteerd".
In zijn commentaar op dit bericht ver
klaart het dagblad „Politica", dat hier
waarschijnlijk sprake is van de Tercios die
in Marokko in garnizoen zijn, van welke
troepen het hoofdkwartier te Ceuta geves
tigd is.
BRITTEN WEER NAAR RIO TINTO.
De Britsche employé's van de mijnen van
Rio Tinto, die kort geleden naar Huelva
zijn geëvacueerd, zijn weer naar him post
teruggekeerd, nadat de opstandelingen zich
Woensdag j.l. meester hebben gemaakt van
de mijnen en gisteren verklaarden, dat
het geheele gebied van Huelva gezuiverd
was van Volksfronters.
gestoken, mqt vier familieleden in het ge
bergte te ontkomen.
Na gedurende twee dagen te hebben ge-
loopen, kwam hij aan in een klein dorp,
waar de autoriteiten van Palencia hem kwa
men afhalen.
De bisschop, die volkomen is uitgeput,
ligt nog te bed.
KARDINAAL INNTTZER ROEPT
OP TOT GEBED.
De aartsbisschop van Weenen, Z. H. Em.
kardinaal Theodor Innitzer, veroordeelt in
een oproep aan de Weensche katholieken,
welke door de „Reichsport" wordt gepubli
ceerd, met klem „de heiligschennende
wreedheden, die tijdens den burgeroorlog in
Spanje worden begaan en die de veront
waardiging op wekken van alle beschaafde
volken".
De kardinaal noodigt de geloovigen uit,
Zondag 30 Augustus a.s. het Spaansche volk
bijzonder in him gebeden te gedenken en
bepaalt verder, dat in alle kerken van het
aartsbisdom het H. Misoffer tot intentie van
de in Spanje vervolgde christenen zal wor
den opgedragen.
Ook de aartsbisschop van Salzburg, Z.H.
Exc. Mgr. Sigismund Waitz, heeft voorge
schreven, dat in de kerken van Salzburg,
Tirol en Vorarlberg voor het Spaansche volk
zal worden gebeden en het H. Misoffer tot
deze intentie zal worden opgedragen.
73-JARIGE BISSCHOP GEVLUCHT.
De bisschop van Cordova, mgr. Adolfo
Perez y Munoz, die in de nabijheid van Rei-
nosa verbleef, een klein stadje in de pro
vincie Santander, dat zich in handen be
vond van de volksfronters, toen de opstand
tegen Madrid uitbrak, is eenige dagen ge
leden te Palencia aangekomen.
De drie-en-zeventig-jarige prelaat is er
ten koste van honderden gevaren en van
een uitputtende reis in geslaagd, het veege
lijf te redden.
Hij werd door de roode militie in zijn wo
ning gevangen gehouden en op een goeden
dag deelde men hem mede, dat de plaatse
lijke rechtbank besloten had, hem bij het
eerste schot, dat door de nationalisten op de
volksfronters zou worden gelost, te fusil-
leeren.
Kort daarna echter gelukte het mgr. Perez
y Munoz, nadat hij zich in boerenkleedij had
DUITSCHLAND.
BEZOEK VAN MUSSOLINI AAN
HITLER?
Een anti-bolsjewistische statengroep.
In zekere politieke Duitsche en buiten-
landsche kringen doet het gerucht de ron
de, dat wij onder voorbehoud vermelden,
dat Mussolini in de tweede helft van Sep
tember een bezoek zou kunnen brengen
aan Hitler. Men verzekert, dat dit bezoek
onderwerp van de besprekingen tusschen
Horthy en Hitier zou hebben uitgemaakt.
Mussolini zou per vliegtuig komen en lan
den op het vliegveld, dat men te Berch-
tesgaden bezig is aan te leggen voor
Hitler. In dezelfde kringen hecht men aan
dit eventueele bezoek van Mussolini groot
politiek belang. Mussolini zou dit bezoek
als tegenbezoek brengen voor dat wat
Hitler in Venetië hem gebracht heeft, in
den zomer van 1933. De Duce zou van de
gelegenheid gebruik maken persoonlijk
zijn dankbaarheid te uiten voor de hou
ding, die Duitschland tijdens de sancties
heeft aangenomen.
De Duitsch-Oostenrijksche verzoening
van 11 Juli heeft het bewijs geleverd, dat
de Duitsche en Italiaansche politiek op
het oogenblik niet meer met elkaar in bot
sing komen ten aanzien van de Oosten-
rij ksche en Midden-Europeesche kwestie.
Bovendien gelooven sommige waarne
mers, dat Duitschland en Italië in het
centrum van Europa een anti-bolsjewisti
sche statengroep pogen te vormen.
De gebeurtenissen in Spanje, zoo zeg
gen zij, zouden deze evolutie hebben ver
sneld. Een accoord zou onder oogen wor
den gezien, dat behalve Italië en Duitsch
land de volgende landen zou omvatten:
Polen, Oostenrijk, Hongarije en misschien
Bulgarije.
GEEN VRIJHEID IN DE „VRIJE STAD".
Twee Britsche afgevaardigden, die te
ruggekeerd zijn van een bezoek aan de
Vrije Stad Dantzig vertellen, dat de na-
tionaal-socialisten twee politiemannen
hebben geposteerd voor het bureau var
den Volkenbondscommissaris Lester, ten
einde de bezoekers te fotografeeren en te
waarschuwen voor „onaangename gevol
gen". Ieder burger der Vrije Stadi die een
of een ander beroep doet op den Volken
bondscommissaris, zal worden beschouwd
als een vijand van den nationaal-socialis-
tischen staat en als zoodanig behandeld
worden. De genoemde afgevaardigden
verklaren in kennis te zijn van volledige
geverifieerde gevallen van personen, die
vervolgd zijn, omdat zij in oppositie zijn
tegen de nat.-socialisten.
FRANKRIJK.
REDE VAN SCHACHT.
Alvorens uit Parijs te vertrekken, heeft
Schacht tijdens een te zijner eere gehou
den receptie in het Duitsche huis een rede
uitgesproken, waarin hij o.m. zeide, dat
hij niet naar Parijs was gekomen om cre-
dieten te vragen. Schacht is altijd een te
genstander geweest van buitenlandsche
leeningen, die na verscheidene jaren de
zelfde moeilijkheden zouden opleveren.
Vertrouwen kan alleen gevestigd wor
den door persoonlijk contact. De welwil
lende ontvangst, die spr. te beurt is ge
vallen, achtte hij een uitdrukking van den
latenten wil om uit de atmosfeer te ko
men, waarin niet meer van gedachten,
wordt gewisseld of zaken worden gedaan.
De besprekingen te Parijs hebben betrek
king gehad op de mogelijkheid het ver
trouwen tusschen de twee landen te her
stellen.
Daarna zouden dan de groote problemen
ter hand genomen kunnen woixien. „Ik
verlaat Parijs met de zekerheid, dat
Frankrijk en Duitschland in de eerstvol
gende maanden een actieve gedachten-
wisseling tusschen de leidende persoon
lijkheden wenschen te hervatten. Ook
moeten onderhandelingen aangeknoopt
worden over de handelsbetrekkingen tus
schen beide landen, welke nu niet in bij
zonderheden kondenworden behandeld".
Uiteraard is tijdens zijn verblijf in Parijs
geen woord gezegd over het Fransch-Rus-
sische verdrag. Schacht eindigde zyn rede
met de woorden: „Ik vertrek met den in
druk, dat Frankrijk oprecht den weg.
wenscht te banen naar den vrede en wil
volharden in deze poging".
ECONOMISCH HERSTEL MERKBAAR.
Het bureau van den minister-president
heeft een bericht uitgegeven, waarin ge
wezen wordt op de onmiskenbare teeke
nen van economisch herstel, die er merk
baar zijn ondanks den korten tijd, die er
is verloopen sedert de afkondiging van de
wetten, die ten doel hebben de algemee-
ne koopkracht te verhoogen en ondanks
de gebeurtenissen in het buitenland. De
inschrijving op de nieuwe leening houdt
op bevredigende wijze aan. Tot nu toe
werd in totaal reeds meer dan 3^ mil
liard francs gestort.
NOORWEGEN.
TROTSKY WORDT GEÏNTERNEERD.
De Noorsche minister van justitie deelt
mede, dat de Noorsche regeering beslo
ten heeft Trotsky en zijn echtgenoote te
interneeren, nadat Trotsky gisterochtend
in een bespreking nadrukkelijk had ge
weigerd de voorwaarden, welke hen wer
den gesteld voor verder verblijf in Noor
wegen, n.l. zich niet meer in te laten met
politiek, te aanvaarden.
De beide secretarissen van Trotsky zul
len worden uitgewezen.
RUSLAND
GROEIEND VERZET TEGEN STALIN.
Arresteer maar raak.
De „Daily Express" publiceert op de
eerste pagina in grooten opmaak een be
richt van haar correspondent in War
schau, volgens hetwelk de chef der Ge-
poe, na een geheime conferentie met Sta
lin, volmacht zou hebben ontvangen, naar
eigen goeddunken elkeen te arresteeren,
dien hij tegenstander acht van Stalin.
Het betreft hier den grootsten zuive
ringsmaatregel in de historie der sovjet
republiek.
Vier hooge officieren, de generaals
Schmidt, Sapojnikof, Kusnezof en Tulijn
zouden reeds zijn gearresteerd.
Ernstige verdenking zou bestaan, dat in
het roode leger een samenzwering wordt
voorbereid, om den minister van oorlog,
Worosjiloff om het leven te brengen.
In het Kremlin zouden berichten zijn
ontvangen, dat in heel Rusland in de gar
nizoenen vlugschriften zouden zijn ver
spreid, waarin tot oproer wordt aange
spoord met de woorden: „Trotzki, onze
leider, die het leger heeft geschapen, is
verbannen. Strijdt voor hem. Wraak voor
Zinofjef en Kamenef".
Het blad publiceert verder een lang te
legram over den arbeid van de Gepoe-
agenten in de sovjet-legatie te Londen.
PALESTINA.
DE ONRUST DUURT NOG VOORT.
Niettegenstaande het feit, dat de sta
king van de Arabieren beëindigd zou
worden, hebben gisterochtend nog een
aantal overvallen plaats gehad. Een jeug
dig Joodsch politieman is in een van de
buitenwijken van Jeruzalem doodgescho
ten. Twee uur later vuurden twee Ara
bieren op een Joodsche begrafenis. Nie
mand werd getroffen, doch een van de
Arabieren werd gearresteerd. Verder werd
een bom geworpen naar een Joodsche
autobus, zonder schade aan te richten. In
de Joodsche wijk werd een Arabier door
een schot ernstig gewond. De aanvaller
werd door voorbijgangers gegrepen en
aan de politie overgeleverd. Het slacht
offer is later op den dag overleden.
Later bleek, dat de Arabieren, die gis
terochtend gearresteerd werden, niets te
maken hadden met het geval. Zij vlucht
ten toen werd geschoten en werden door
de voorbijgangers bij vergissing aange
zien voor de daders.
Voor het eerst sedert vele weken pa
trouilleerde de politie weer door de stra
ten van Jerusalem met de stalen hel
men op.
