No. 8487
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De toestand in de Spaansche j Olympisch Nieuws
hoofdstad.
27ste Jaargang
DINSDAG 4 AUGUSTUS 1936
S)e Ccid&eh^Goii/fca/rit
OE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week i 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
Spanje en het socialisme
In een oproep van „Het Internationaal
Vakverbond" en „De Socialistische Arbei
ders-Internationale", geplaatst in de Neder-
landsche socialistische pers, lezen wy o.m.:
„De fascisten van alle landen hebben
in de militaire opstand in Spanje nieu
we hoop gezien voor de uitbreiding van
de oorlogszuchtige alliantie der fascisti
sche staten. De Spaansche gebeurtenis
sen toonen, dat het fascisme ten allen
tijde klaar staat de brandfakkels van
de burgeroorlog in alle landen te ont
steken. De beide Internationales spre
ken hun diepe erkentelijkheid en hun
bewondering uit voor de heldhaftige
arbeiders van Spanje, die geen offer
hebben geschuwd in de verdediging
van hun vrijheden en hun rechten te
gen het brutale geweld".
„Vernietig het fascisme met alle be
schikbare middelen en in alle landen.
Alleen dan zult gij uzelf ellende en sla
vernij kunnen besparen en de mensch-
heid voor de oorlog kunnen behoe
den!"
Wat de laatste alinea betreft wij 2yn,
zooals men weet, tegenstander van het fas
cisme. Maar w ij willen en zullen het fas
cisme niet bestrijden met „alle beschik
bare middelen". Wij zullen het alleen be
strijden met alle beschikbare middelen, die
zedelijk geoorloofd zijn.
Dat is het diepe principieele verschil tus
schen het Marxisme en ons, waarom wij
met het Marxisme nooit een „eenheids
front" zullen kunnen vormen tegen het fas
cisme!
Verder is de geheele oproep een blamage
voor de S.D.A.P. hier te lande, inzoover zij
beweert niet anti-godsdienstig te zijn.
't Is toch zeker, dat de Spaansche regee
ring, waarvoor „de heldhaftige arbeiders
van Spanje, die geen offer hebben ge
schuwd" vechten, een communistisch
gezinde, een uitgesproken anti-gods
dienstige regeering is!
En daarom zijn de rebellen in Spanje niet
alleen de fascisten, maar óók zij, die ae
vrijheid en den Godsdienst willen handha
ven en beschermen tegenover communisti
sche terreur.
Dat „de heldhaftige arbeiders van Span
je" inderdaad „alle beschikbare middelen"
aanwenden, óók de slechtste, de afschuwe
lijkste, de weerzinwekkendste, om wat in
bedoelden oproep ten onrechte genoemd
wordt „het fascisme" te vernietigen, is een
feit. Een getuigenis uit de vele (men leze
ook de Spaansche correspondentie op deze
pagina) laten wij hier volgen:
De bekende journalist H. R. Knicker
bocker schrijft in een correspondentie d.d.
1 Aug. aan het „Alg. Handelsbl.":
„Achter Barcelona verheft zich een
in Spanje zeer bekende berg, de Tibi-
dabo. Door de bosschen van dezen berg
slingert zich een weg, La Rabassada
genaamd. Langs dezen weg worden
eiken morgen lijken gevonden van
tientallen personen, die daarheen zijn
gebracht door „zuiverings-patrouilles"
en die daar doodgeschoten worden. Op
den morgen van 27 Juli trachtte het
revolutionnair comité van een van de
voorsteden van Barcelona vergeefs een
auto aan te houden, die op weg was
naar den Tibidabo. Men merkte op, dat
in den auto zes vrouwen zaten, en drie
gewapende mannen. Toen de auto later
weer naar Barcelona terugkeerde wa
ren alleen nog maar de mannen erin
gezeten. Bij onderzoek langs La Rabas
sada vond men de lijken van de zes
vrouwen, nonnen uit het Dominicanes-
senklooster van Barcelona. Het aantal
gevallen, dat personen, vaak met hun
families, uit hun huizen worden ge
sleurd en doodgeschoten, is ontelbaar.
Met naam en toenaam worden zij ge
noemd door getuigen van de moord
partijen. In de ochtendbladen van
Woensdag werd vermeld, dat men in
den afgeloopen nacht 55 lijken van
onbekenden had gevonden, die ge
bracht waren naar het openbaar lijken
huis. Sinds Woensdag mogen deze be
richten echter niet meer gepubliceerd
worden".
Is het niet in hooge mate ergerlijk, dat
de internationalen van de Socialisten zich
stellen achter die „heldhaftige arbeiders
van Spanje", met wier medewerking zulke
on-menschelijke gruwelen worden ge
pleegd!
Jiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii illinium mini illumining*
Met de val van Madrid is de strijd niet beslecht.
'n Wreedaardig schouwspel bij de lijken
der terechtgesteJden.
Andermaal is de K.W.P.-corres-
pondent te Madrid er in geslaagd
om per koerier een brief naar Lis
sabon te bezorgen, vanwaar deze
correspondentie ons met eenige
vertraging werd toegezonden. De
mededeelingen van onzen corres
pondent zijn echter nog zoo actueel
en interessant, dat wij ons haasten
dezen brief hier in zijn geheel te
laten volgen.
Doodvonnissen bij bosjes
Madrid is altijd nog van bijna iedere ver
binding met het overige deel van Spanje
beroofd, en niemand weet, hoe het met de
eigenlijke toestand nu precies is gesteld.
Het leven in de Spaansche hoofdstad heeft
langzamerhand haar gewone aanzien ge
kregen. Alleen zijn de inwoners allemaal
op rantsoen gesteld. Gedurende twee dagen
was er in heel de stad geen brood te krij
gen. Ook de melk was heel schaarsch; maar
men heeft weinig trek in eten of drinken,
want er heerscht een angstige paniek
stemming in de stad. De revolutionaire
rechtbanken hebben handen vol werk en
arbeiden dag en nacht op volle kracht. Ik
woon vlak bij een kazerne en iederen mor
gen bij het aanbreken van den dag, hoor ik
het gekraak van de geweersalvo's van het
executie-peleton. Geen enkel der ter dood
veroordeelden wordt geestelijke bijstand
verschaft, ook al vragen de slachtoffers
daarom nog zoo dringend. Want de meeste
Spanjaarden, ook al hebben ze in geen ja
ren hun katholieke plichten vervuld, willen
toch graag verzoend met de Kerk sterven..
Aan het hoofd van deze revolutionaire
rechtbanken staat altijd een leider van het
Volksfront, die meestal door de roode vak-
vereenigingen wordt aangewezen. Ze heb
ben dus eeii zuiver onwettig karakter. Hun
manier van rechtspraak is geheim en de
namen der slachtoffers worden niet bekend
gemaakt. Maar het nieuwste is thans wel,
dat het publiek in de gelegenheid wordt
gesteld om langs de lijken der slachtoffers
te defileeren. De regeering heeft dezen
maatregel genomen om den schrik er in te
krijgen, zeggen de bewakers.
Afschrikwekkend tooneel.
In kazerne nummer V van de Stormtroe
pen hebben wij een dergelijk afschrikwek
kend tooneel gadegeslagen.
We liepen verloren tusschen deze zwij
gende menigte, die zich nergens om be
kommert en die nu en dan spottende opmer
kingen maakt, vergezeld van allerlei ge-
meene gebaren.
Aan den voet van een hoogen muur, die
duidelijk de sporen droeg van de geweer
schoten die geen doel geraakt hadden, la
gen de lijken der slachtoffers op een hoop.
Wij telden er 42. De meeste droegen het
officiersuniform of een priestertoog.
Dit vreeselijk doodenhuis werd bewaakt
door soldaten in hun boezeroen dat wijd
openstond, zoodat men bun ruige borst zien
kon. Zij waren gewapend 'met geweren, re
volvers, sommigen slechts met een bajonet.
Rond de lijken is de grond losgewoeld
door de laatste stuiptrekkingen, die de
slachtoffers maakten. Er staan groote plas
sen bloed, dat langzaam in den grond trekt.
Op verzoek van een der aanwezigen
wordt nu en dan een lijk omgekeerd. Een
der leden van het Roode Volksfront doet
zoo iets niet met z'n handen, neen, die wil
hij niet vuil maken. Hij schopt tegen het
lijk, totdat het is omgedraaid. Het gebeurt
daarbij vaak, dat de hersens of ingewanden
der slachtoffers uit het lichaam puilen.
En onder deze zwijgende menigte bevin
den zich vaak familieleden wier vader of
zoon is gearresteerd, en die niet weten,
waar hun dierbaren gevangen worden ge
houden, of ze nog in leven zijn, ofwel dat
ze reeds eenzelfde vreeselijk lot hebben
ondergaan.
Moeders, echtgenooten, zelfs kinderen,
die onder de slachtoffers hun zoon, man of
vader herkenden, zijn soms met hun vuist
als eenig wapen op de bewakers losge
stormd.
Krachtens een verordening van het Re
volutionair Comité is ieder gewapend sol
daat of lid van het Volksfront gerechtigd,
om zonder voorafgaande waarschuwing te
schieten op iedereen, die hen op eenigerlei
wijze bedreigt.
En daarom aarzelen deze leden van het
Volksfront geen oogenblik om de vrouwen
en kinderen neer te schieten, die hen wan
hopig bestormen.
Alleen in Madrid zijn 3000 op
standelingen doodgeschoten.
De regeering heeft bekend gemaakt, dat
in Madrid alleen reeds 3000 opstandelingen
werden doodgeschoten. Onder hen bevon
den zich 1000 officieren. De opstandelin
gen van het Ministerie van Marine, die niet
werden aangetroffen met de wapens in de
hand, maar die slechts van vijandige ge
zindheid jegens het Volksfront beschuldigd
werden, zijn eveneens gefusilleerd.
Volgens de meening van Adjudant Galles
van de Volkstroepen, die ik gesproken heb,
werden 60 marine-officieren doodgeschoten,
waaronder een admiraal, drie kapiteins ter
zee en 22 adelborsten.
Heel het proces tegen marine-officieren
heeft amper een kwartier tijd in beslag
genomen. Deze feiten zijn alleen reeds vol
doende om den toestand te typeeren, die
er hier in Madrid thans heerscht. Heel de
regeering, zoowel de rechterlijke macht als
het administratief apparaat is lamgesla
gen. Alleen de revolutionaire clubs en
vooral de anarchistische vakvereenigingen
beheerschen thans de heele situatie.
Wat ook het einde moge zijn van dit bloe
dig schrikbewind, de republiek is kapot.
Het Comité ter verdediging der „Nationale
Veiligheid", dat door den Minister van Oor
log was opgericht, is vervangen door een
„Comité voor het Algemeen Welzijn".
Ook het volgend feit is teekenend. De
generaals Riquelme, Barral en Burgete, die
men nog als de meest betrouwbare elemen
ten beschouwt, moeten dag en nacht dul
den, dat ze bewaakt worden door twee ge
wapende burgers, waarvan één lid behoort
tot dat bewuste „Comité voor het Alge
meen Welzijn", dat hun heeft bekend ge
maakt, dat ze bij de geringste poging om
verraad te plegen onmiddellijk zullen wor
den neergeschoten.
Hoe staan de kansen?
Men mag gerust zeggen, dat 80 procent
der officieren aan de zijde der opstandelin
gen staat. Om thans het tekort aan offi
cieren aan te vullen, heeft men in de meeste
gevallen leden van de Stormtroepen, die
aan de regeering zijn trouw gebleven, met
het commando belast.
Men krijgt meer en meer den indruk,
dat de toestand in Madrid buitengewoon
hachelijk is geworden.
De opmarsch der opstandelingen naar
Madrid is weliswaar tot staan gebracht,
maar ze zijn niet teruggeslagen. Zoowel in
het Noorden als in het Zuiden versterken
de opstandelingen hun posities en wachten
ze op versterkingen. De regeering moet zelf
toegeven, dat de opstandelingen beter ge
wapend zijn. De rebellen hebben immers
beslag weten te leggen op de munitiedepots
en wapenmagazijnen in het Zuiden des
lands, die zeer goed voorzien waren. De
Communisten hebben te weinig wapens en
munitie. De artillerie heeft bijna al haar
munitie verbruikt in de slag bij Somo Sier
ra. De gewapende arbeiders zullen niet in
staat zijn om den stormloop op te vangen
der goed geoefende soldaten, die onder
strenge tucht staan en aangevoerd worden
door energieke officieren.
Onder de opstandelingen treft men de
meest uiteenloopenda politiek gezindten aan,
monarchisten, republikeinen, autonomisten,
maar allen zijn eensgezind om de roode re
volutie neer te slaan en een geordende
staat te stichten. Voor de regeering is de
OSENDARP EUROPEESCH
KAMPIOEN.
DE NEDERLANDSCHE VLAG
AAN DE MAST.
E In het voornaamste athletieknum- E
E mer, de 100 M. hardloopen, heeft E
E m een bezetting, sterker dan oioit E
E te voren, de Nederlandsdhe athleet E
E Frans Osendarp den derden prijs E
E behaald.
E Nog nimmer te voren wa|s het E
E een Nederlandsche athleet gelukt
E ook maar een plaats in de finale te
E veroveren. Osendarp wist nu zelfs s
E in de finale achter de beide Ameri-
E kaansche negersprinters de derde
E plaats te veroveren en bewees daar-
E mee de snelste Europeesche sprin-
E ter te zijn.
E Wij publiceeren in dit blad een E
E onderhoud met Osendaip en met E
E Karei Lotsy. E
E Hedenmorgen werd een begin ge- E
E maakt met de aeries 200 M. voor E
E heeren. Osendarp en van Beveren E
E wonnen beiden hun series resp. in E
E 21.7 en 21.4 sec. (Zie le blad). E
Owens vestigde hedenmorgen in E
de series 200 M. een nieuw Olym- E
piseh record dcpr diezen afstand te E
z loopen in 21.1 sec. E
E Olympische titels veroverden gis- E
E teren: E
E Gewichtheffen (lichtgewicht)
E Mohammed Ahmed Mesbah E
E (Egypte).
E (Half zwaargewicht): E
E Louis Hostin (Frankrijk).
E Kogelslingeren:
E Hein (Duitschland).
ËiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiJiuiiiuiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiir
toestand minder gunstig, want de com
munisten en anarchisten zijn gezworen
vijanden, terwijl de twee socialistische
groepen gisteren op straat nog slaags zijn
geraakt. Het gemeenschappelijk gevaar, dat
hen allen bedreigt, heeft hen saamgebracht,
maar niet voor langen tijd.
Er heerscht thans een algemeene chaos,
en het eenige wat thans vaststaat is wel
dit feit, dat de eenheid van Spanje onver
mijdelijk ten onder zal gaan in deze tragi
sche strijd, die bovendien nog de bezittin
gen in Marokko in gevaar zal brengen.
De wereld
in vogelvlucht
Het blijft in Spanje bij onbeteekenende
successen aan weerskanten. Men schijnt
thans meer dan ooit gebruik te gaan ma
ken van vliegtuigen. Het aantal bommen,
dat geworpen wordt is aanzienlijk grooter
dan in de eerste dagen van den opstand.
Heeft men soms meer geld uit het bui
tenland gekregen?
De kwestie van de buitenlandsche inmen
ging wordt langzamerhand een brandende
kwestie. Men gaat partij-kiezen vóór of te
gen de Spaansche regeering en zoo dreigt
de Spaansche opstand ook elders in Euro
pa een scheuring te brengen tusschen vóór-
en tegenstanders.
Moskou heeft openlijk partij gekozen en
gaat de Spaansche regeering steunen met
geld. Dat voorbeeld zal vooral voor Italië
een' spoorslag zijn om zich niet aan te slui
ten bij het Fransche voorstel van niet-in-
menging en nog meer dan het tot nu toe
reeds gedaan heeft, de Spaansche militai
ren te steunen. Maar als Italië den opstand
actief gaat bevorderen, zullen de linksche
partijen in Frankrijk van de socialistische
regeering gaan eischen, dat deze de Spaan
sche regeering zal helpen, waartegen de
niet-communistisch gezinde Fransche groe
pen zich met kracht zullen verzetten. En
dan kon de Spaansche furie wel eens over
slaan naar Frankrijk. Het perspectief is
niet bepaald aanlokkelijk, ook al zou een
nieuwe Fransche revolutie misschien niet
dezelfde gruwelen te aanschouwen geven
als de eerste en zooals de Spaansche op het
oogenblik te zien geeft, vooral in de siteden,
waar de „regeering" (lees: de roode mi
litie) de baas is.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De burgeroorlog in Spanje. De buiten
landsche inmenging door geldelijke en an
dere steun aan de partijen. (2de blad).
De guerilla in Abessynië. Aanvallen op
Addis Abeba bevestigd. (2de blad).
BINNENLAND.
Ernstig ongeval op de Lek. Drie men-
schen verdronken. (1ste blad).
Verschillende doodelijke verkeersonge
vallen. 4de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
OLYMPISCHE SPELEN: Osendarp der
de op de 100 M. Van Beveren en Osen
darp winnen hedenmorgen hun series op
de 200 M. De Hollandsche dames op de 100
M. uitgeschakeld, evenals Klasema bij het
vérspringen. Owens vestigt weer een nieuw
record. (1ste en 2de blad).
SCHAKEN: Wedstrijden te Utrecht.
(4de blad).
DE BURGERKRIJG IN SPANJE.
Vreemdelingen nemen deel aan strijd
tegen opstandelingen.
LISSABGN, 4 Aug. (A.N.P.). Volgens een
radiobericnt uit Barcelona, zijn door giste
ren een aantal Duitsche, Italiaansche en
Fransche vrijwilligers aangekomen, om met
de roode militie tegen de opstandelingen te
vechten.
NIEUWE BERICHTEN OVER MUITERIJ
TE VALENCIA.
PARIJS 4 Aug. A.N.P.). Het radiosta
tion Sevil'la verspreidt een bericht, volgens
hetwelk een afdeeling militaire troepen van
Zamora uit Madrid opmarcheert, om een
reeds voor de hoofdstad staande troepen
*te versterken.
Voorts wordt bevestigd, dat de troepen
in de Spaansche havenstad Castellon de la
Plana tegen de regeering te Madrid in op
stand gekomen zijn. De stad bevindt zich in
handen der militairen.
Ook te Valencia zouden de troepen in op
stand gekomen zijn en hun kazernes ver
laten en zich in de omgeving der stad ver
schanst hebben. De regeering heeft de
ledig kazernes doen bezetten.
EEN ONDERHOUD MET GENERAAL
MOLA.
BURGOS, 4 Augustus (A.N.P.). De spe
ciale verslaggever van het Duitsche Nieuws
bureau in de Noordelijke gevechtszone heeft
een onderhoud gehad met generaal Mola,
den opperbevelhebber van het Noordelijk
leger.
Nadat eenmaal Madrid bezet zal zijn, al
dus generaal Mola, zal een militair direc
torium, bestaande uit een voorzittend gene
raal en vier generaals als directorium-leden,
een regeering vormen.
Zooals vanzelf spreekt, zal van dit oogen
blik af geen sprake meer zijn van partij
politiek. De kwestie van den staatsvorm
speelt eveneens geen rol meer. Integendeel,
er moet op gewezen worden dat de huidige
beweging ern zuiver republikeinsch karak
ter draagt.
Ten aanzien van de militaire zijde, ver
klaarde generaal Mola nog, dat hij in vol
doende mate de beschikking had over wa-
pöns, munitie, uitrustingstukken en geld.
Slechts de luchtafweerdienst was gebrek
kig.
Op de vraag van den correspondent, of de
verbinding tusschen het Zuidelijk leger on
der generaal Franco en zyn eigen Noor
delijk leger gewaarborgd was, antwoordde
generaal Mola bevestigd.
