ZATERDAG 25 JULI 1936
No. 8479
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De burgerkrijg in Spanje
VOORNAAMSTE NIEUWS
27ste Jaargang
OE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 11
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
*4* Kerk en politiek
De Kerk mag nergens ter wereld ver
eenzelvigd worden met een politieke par
tij. Dit is duidelijk.
In een land kan de eenheid der katho
lieken op politiek terrein, uitgedrukt en
in practijk gebracht in ééne politieke or
ganisatie, mogelijk, gewenscht en noodza
kelijk zijn. Dat is o o k duidelijk.
Wij herinneren aan deze duidelijke din
gen, omdat er herhaaldelijk uitspraken
van kerkelijke autoriteiten worden geci
teerd, waaruit moet blijken, dat de katho
liek hier in Nederland wat betreft de ver
houding tusschen Kerk en politiek op den
verkeerden weg zijn!
En dat zijn wij, wanneer en in zooverre
wij ons houden aan de gezagvolle leiding
onzer Bisschoppen toch heusch niet!
Als er geciteerd wordt een uitspraak,
waarin wordt betoogd of verklaard, dat
de Kerk niet mag worden vereenzelvigd
met een politieke partij dan is deze les
voor de katholieken in Nederland geluk
kig volmaakt overbodig! Niemand, al
thans geen enkel verstandig mensch ver
eenzelvigt de Kerk met de R. K. Staats
partij, evenmin als iemand de Kerk ver
eenzelvigt met de katholieke sociale orga
nisaties.
Bij oppervlakkige menschen kunnen
echter wel inslaan citaten, waarin b.v. den
katholieken van een bepaald land wordt
voorgehouden, dat zij als zoodanig niet aan
één bepaalde partij de voorkeur moeten
geven met uitsluiting van andere daar be
staande politieke partijen. Zoo zal b.v. in
de eerstvolgende dagen waarschijnlijk
weer gretig misbruikt worden een
communiqué van den Franschen Kardi
naal Verdier, dat gisteravond al in enkele
onzer bladen werd gepublioeerd. Wij zul
len bedoeld persbericht hier heelemaal
overnemen:
De Semaine Religieuse publiceert
een communiqué van kardinaal Ver-
dier, waarin o.m. is opgenomen het
proces-verbaal van de besluiten der
vergadering van kardinalen en aarts
bisschoppen in Maart j.l.
O.m. is toen besloten, dat de gees
telijkheid haar burgerplichten niet
mag verwaarloozen, maar vermijden
moet zich in partijen te laten opne
men. De Katholieken moeten er zorg
voor dragen, de Kerk en de katholieke
actie buiten de partijen te houden.
Militante leiders der katholieke actie
zullen niet tegelijkertijd leiders en
propagandisten zijn van een partij, zij
zullen loyaal de burgerdeugden be
trachten, met name den eerbied jegens
de gevestigde macht. De jeugd moet
vermijden, zich voortijdig, te binden
aan politieke partijen. Priesters, die
bij het vuurkruis als oudstrijders staan
ingeschreven, zijn niet gehouden uit
te treden, maar zullen zich moeten
onthouden van actieve deelneming
aan de beweging. In den vervolge
zullen de priesters zich onthouden
van het aanhangen van welk politie
ke liga ook. In de kerk zullen alleen
de nationale vlaggen of die van zui-
ver-corporatieve instellingen toegela
ten worden.
Oppervlakkige maar wij be-nadruk-
ken: oppervlakkige lezers zal
men met dit citaat op een dwaalspoor kun
nen brengen. In Frankrijk mogen de
priesters geen politieke liga (partij) aan
hangen en zelfs „militante (vooraanstaan
de) leiders der katholieke actie", al zijn zij
leeken, mogen niet tegelijkertijd leiders
of propagandisten zyn van een politieke
partij. En hier in Nederland!....
Och, als men maar even wil bedenken,
dat in een land als Frankrijk nu eenmaal
niet bestaat één historisch gegroeide po
litieke organisatie der katholieken; dat
daar feitelijk door den historischen groei
de katholieken over meerdere partijen
verdeeld zijn; dat daar de historisch ge
groeide toestand, helaas, zóó is, dat de
katholieken elkaar bekampen vanuit ver
schillende politieke partijen, naar gelang
zij bv. republikeinsch of monarchistisch ge
zind zijn als men dat alles maar even
wil bedenken, dan is het verschil tusschen
den toestand in Frankrijk en Nederland
allerduidelijkst en is 't zonneklaar, dat
daar het Kerkelijk gezag tegenover poli
tiek en politieke partijen anders moet
staan, dan de Kerkelijke overheid in Ne
derland!
De strijd golft op en neer
Vreemdelingen ontvluchten het land
DE NEDERLANDSCHE DEELNEMERS
AAN DE OLYMPISCHE VOLKSSPELEN.
Behouden uit Barcelona in Frankrijk
aangekomen.
Het Nederlandsche s.s. „Tiberius"
is uit Barcelona te Tarragone aangekomen
met aan boord 92 Nederlanders, on
der wie een twintigtal personen, die deel
uitmaakten van het technische personeel
van een fabriek in Barcelona. De overige
Nederlanders zijn sportlieden, die zouden
deelnemen aan de Olympische Volksspelen
te Barcelona. De geëvacueerden zijn gister
avond per spoor verder gereisd.
NEDERLANDSCHE ZAAKGELASTIGDE
UIT SAN SEBASTIAN.
De Britsche torpedojager „Verity" is te
St. Jean Luz aangekomen met 300 uitwij
kelingen uit San Sebastian onder wie zich
de Nederlandsche zaakgelastigde te
Madrid, dr. R. Flaes, benevens een der
secretarissen van de Britsche ambassade te
Madrid, en verscheidene Nederland
sche, Zweedsche, Duitsche, Oostenrijk-
sche en Venezolaansche onderdanen be
vinden.
Het Fransche ministerie,van marine deelt
mede, dat een torpedo-jager te Saint Jean
Luz 88 personen aan land heeft gezet, die
uit San Sebastian geëvacueerd zijn. De tor
pedojager „Indomptable" zal nog 300 ge-
evacueerden aan land brengen.
Vandaag vertrekt de jager 68 weer naar
San Sebastian waar thans twee Britsche
torpedobooten de Britsche onderdanen aan
boord nemen.
IN WIER HANDEN IS SAN SEBASTIAN?
De regeering meldt de verdrijving der
rebellen.
De Spaansche minister van binnenland-
sche zaken deelt mede, dat een radiobericht
uit Bilbao is ontvangen van den gouverneur
aldaar, waarin deze mededeelt, dat de op
standelingen uit San Sebastian zijn verdre
ven door 'twee afdeelingen regeeringsge-
trouwen. Een groot aantal opstandelingen
werd gevangen genomen. Twee afdeelingen
regeeringstroepen zijn thans op weg naar
Victoria, waar men verwacht dat de op
standelingen zich binnenkort zullen over
geven.
Weer in handen der opstandelingen?
Volgens een offcieele mededeeling van
het radiostation Navarra, die door het Duit
sche Nieuwsbureau onder het grootste voor
behoud wordt doorgegeven, zou San Sebas
tian door de militaire opstandelingen zijn
bezet. Te middernacht konden te Hendaye
echter nog geen directe berichten uit San
Sebastian worden verkregen.
DE POSITIE DER OPSTANDELINGEN.
Kort na middernacht zijn te Hendaye
automobilisten aangekomen, die met zeker
heid hebben vastgesteld, dat de weg van
Burgos naar Madrid zich tot op 50 K.M. ten
Noorden van Madrid in handen van de
troepen van generaal Mola bevindt.
In groote trekken krijgt men dus het vol
gende beeld: De Atlantische kuststrook der
Baskische provincies, alsmede van Santan
der en Asturie is nog in handen der Volks-
fronters. De lijn PamplonaLogronoVito-
riaBurgosLeon vormt de operatiebasis
der opstandelingen naar het Noorden. Even
eens in het bezit der militairen bevindt zich
de meer Zuidelijke lijn SoriaValencia
ValladolidZamora. Van deze linie uit
vindt de opmarsch plaats naar den sector
SalamancaSegoviaGuadala j ara, waar
de opstandelingen thans den aanval op Ma
drid voorbereiden.
BESLISSENDE SLAG AANSTAANDE?
Te Guadarama zijn versterkings-colonnes
aangekomen. Men verwacht algemeen bin
nenkort een beslissenden slag.
ALGECIRAS EN LA LINEA DOOR
REGEERINGS VLIEGTUIGEN
GEBOMBARDEERD.
Drie vliegtuigen van het Volksfront, ko
mende van Malaga, hebben Algeciras en
La Linea gebombardeerd.
DE OPSTAND EEN VERLOREN ZAAK?
De Spaansche socialistische oud-minister
Prieto, heeft gisteravond om 11 uur een
radiorede gehouden, waarin hij o.a. als zijn
meening te kennen gaf, dat de opstand een
verloren zaak is, aangezien de steun -der
marine heeft ontbroken. Hij vroeg den op
standelingen, of zij in staat zijn den strijd
voort te zetten, want „ons overgeven, daar
op behoeft ge niet te hopen".
De burgemeester van Madrid heeft ver
klaard, dat er geen gebrek is aan levens
middelen, en hiervoor ook niet gevreesd
behoeft te worden. Hij deelde mede, dat 50
vrachtauto's met levensmiddelen van Va
lencia naar Madrid waren vertrokken.
Des avonds werd van officieele zijde ver
klaard, dat de regeering meester is in 22
provincies.
Het gemeentebestuur heeft besloten tot
dagelijksche distributie van 20.000 levens
middelenrantsoenen voor de families der
miliciens, die aan het front strijden.
RADIOSTATION DER REBELLEN
ZWIJGT.
Het radiostation der rebellen heeft gis
teren den geheelen dag gezwegen, aldus
wordt uit Gibraltar bericht, hetgeen in krin
gen der aanhangers van de rebellen als een
ongunstig teeken wordt opgevat De tor
pedojager „Shamrock" is met 80 Fransche,
Engelsche en Amerikaansche vluchtelingen
uit Sevilla te Gibraltar aangekomen. An
dere Britsche vluchtelingen kwamen uit
Algeciras aan. Twee Fransche kruisers wor
den te Tanger verwacht, waar de Italiaan-
sche kruiser „Eugenio de Savoie" gister
middag het anker heeft laten vallen.
PLUNDERINGEN DOOR GEWAPENDE
MILITIE.
Het Spaansche ministerie van binnenland-
sche zaken heeft bericht ontvangen, dat
leden der gewapende militie zich aan plun
deringen van levensmiddelen-magazijnen
hebben schuldig gemaakt. De daders van
deze plunderingen zullen als fascisten wor
den beschouwd en met alle gestrengheid
volgens de wet worden gestraft.
KATHEDRAAL VAN SEVILLA NIET
VERWOEST.
Vluchtelingen uit Sevilla bevestigen, dat
de kathedraal van Sevilla niet verwoest
werd. Zij draagt echter uiterlijk wel de spo
ren van schade door projectielen aange
richt.
DE TOESTAND TE MADRID
Amerikaansche consulaat te Madrid
gesloten
De Amerikaansche Ambassade te Ma
drid heeft den Spaanschen autoriteiten uit
breiding der politiebewaking voor de Ame
rikaansche burgers verzocht en het consu
laat gesloten. De Amerikaansche consul te
Bordeaux heeft vernomen dat het gebouw
der Fransche ambassade te San Sebastian
gisteren door granaten geschadigd is. Ds
consul te Barcelona heeft gemeld dat de
stad Palma op Mallorca zich zonder ver
zet aan de rebellen heeft overgegeven en
dat de toestand daar ernstig blijft. Den
Amerikanen te Palma is medegedeeld dat
het slagschip „Oklahama" daar Vrijdag
avond verwacht werd om hen op te ne
men. Uit San Sebastian wordt gemeld, dat
er in die stad op het oogenblik in het ge
heel geen regeering is en dat er een ver
schrikkelijke verwarring heerscht.
Wordt Madrid van water en electriciteit
beroofd?
Gistermiddag heeft generaal de Llano
door middel van radio-Sevilla mede-
deeld, dat de troepen van generaal Mola
water en electricteit naar Madrid zullen
afsnijden. De llano, zeide, in een toespraak
to't de arbeiders, dat de militaire beweging
niet tegen de arbeidende klasse is gericht,
maar tegen het Marxisme. Het doel is, de
arbeiders te bevrijden van de heerschappij
van Moskou. De zender te Tetoean heeft
medegedeeld, dat Alcala Aranjuez zich in
het bezit der opstandelingen bevindt.
LUCHTAANVAL OP MADRID
De nog steeds in handen der opstande
lingen zijnde zender van Sevilla meldde
gisteren, dat een aanval dier luchtstrijd
krachten van generaal Franco op Madrid
zou zijn gepleegd. Verscheidene ministeries
en het schietterrein Getafe zouden gebom
bardeerd zijn.
Voorts meldde de zender, dat de kruiser
Almirante Gervera zich zou hebben aange
sloten bij den groep militairen, die thans
zijn hoofdkwartier in Burgos heeft. Hier
zou een regeeringscomité gevormd zijn.
Verder meldt Sevilla dat Cordoba door de
troepen van generaal Franco is ingenomen
Volgens berechten van de Zuidgrens van
Portugal zijn in Huelva en in de grensstad
Ayamonte de kerken in den asch gelegd,
terwijl de heiligenbeelden in zee geworpen
zijn.
Naar uit Burgos gemeld wordt, hebben
de steden Bilbao, Ciudad, Rodrigo en Fer-
rol zich bij de opstandelingen aangesloten.
De regeeringstroepen zouden bij Avila,
Orense en Zamora na felle gevechten zijn
verslagen.
Het tiende Portugeesche infanterieregi-
ment, in Braganza liggende, is aan de
Noordelijke grens geconcentreerd.
GEHEIMZINNIG BEZOEK VAN
SPAANSCHE OORLOGSBODEMS AAN
MARSEILLE
Naar de „Paris Midi" uit Marseille ver
neemt, zijn daar gisterochtend; een Spaan
sche torpedoboot en een vrachtschip aan
gekomen. De eerste officier van den oor
logsbodem moet hebben verklaard, dat hij
met een speciale opdracht van de regee
ring naar Frankrijk is gezonden. Hij ver
wachtte de aankomst van den Spaanschen
consul te Marseille; verder kon hij niets
zeggen.
FRANSCH—SPAANSCHE GRENS
STRENG GESLOTEN
De afsluiting van de FranschSpaansche
grens wordt streng gehandhaafd, zelfs di
plomaten en diplomatieke koeriers worden
niet doorgelaten. Alleen de Fransche am
bassade te San Sebastian heeft contact met
Frankrijk tot stand kunnen brengen door
middel van een kanonneerboot, die tus
schen deze stad en Hendaye heen en weer
vaart.
Kort na twaalf uur verluidde te Hen-
ölaye, dat ten Zuiden van Hendaye militai
ren de grens overschreden hadden en zich
op Fransch gebied hadden begeven. On
middellijk is mobiele garde derwaarts ge
zonden onr hen te ontwapenen.
BANKEN IN BARCELONA MOETEN
WEER GEOPEND WORDEN
De Catalaansche regeering heeft bevel
gegeven, dat de banken te Barcelona, die
tengevolge van de onlusten gesloten wa
ren, onmiddellijk hun loketten weer moe
ten openen.
EEN INTERVIEW MET EX-KONING
ALFONSO
Koning Alfonso heeft in een interview
met de „Paris Soir" verklaard, dat hij niet
over een onmiddellijke terugkeer naar Ma
drid dacht. Koning Alfonso, die zich op
het oogenblik op een kasteel in Slowakije
bevindt, verklaarde verder o.a. dat de op
stand een nationale beweging vormt, waar
door de monarchisten en de rechtsche par
tijen als uitsluitend dioel willen bereiken
het overwinnen en afschaffen van het roo-
de regime der linksche partijen, die zich
schuldig hebben gemaakt aan ernstige on
gelukken. Spanje zal gered worden. Ten
slotte verklaarde de ex-koning zich bereid
terug te keeren, wanneer het vaderland
hem roept.
NEDERLANDERS TE MADRID GEZOND
EN WEL.
Van den vice-consul te Madrid, die op
treedt 'als tijdelijk zaakgelastigde, is tele
grafisch bericht ontvangen, dat de N e-
derlanders aldaar gezond en wel
zfjn, dat door hem in samenwerking met
de Nederlandsche kolonie hulp- en
inlichtingendiensten zijn georganiseerd,
maar dat tot nu toe geen gevallen van
schending van Nederlandsche be
langen zijn bekend geworden.
POSTVERBINDING MET SPANJE
VERBROKEN.
Bij de Nederlandsche postadmi
nistratie is bericht ontvangen, dat de post
verbindingen met Spanje zijn verbroken,
zoowel voor brief als voor pakketpost. Ver
zending geschiedt alleen op risico der af
zenders, Postverzending naar Portugal
blijft nog mogelijk, doch alleen met ver
traging langs den zeeweg.
Dit nummer bestaat uit
vijf bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
BUITENLAND.
Nog steeds Is de uitslag van den burger
oorlog in Spanje onzeker. De vreemdelin
gen verlaten in grooten getale het land.
(lste blad).
Italië genegen om aan de a.s. conferentie
van vijf deel te nemen. (2de blad).
BINNENLAND.
Steun voor misoogst. (L. en T. 4de blad).
Inschrijving bacon. (2de blad).
De wereld
in vogelvlucht
De balans der gevechten in Spanje is nog
steeds niet beslissend doorgeslagen. Geen
van beide partijen heeft nog een succes
kunnen behalen, dat als doorslaggevend
kan worden beschouwd.
De regeering is nog steeds meester in de
hoofdstad en heeft verder steunpunten in
de steden Barcelona en Malaga, terwijl om
het bezit van San Sebastian heftig gevoch
ten wordt. Nu eens heet het, dat de regee
ringstroepen de stad bezet hebben, dan
weer, dat de opstandige militairen de stad
veroverd hebben. Verder blijven de troe
pen van de „rebellen" van het Noorden en
het Zuiden oprukken naar Madrid, maar
tot een groote veldslag is het nog altijd
niet gekomen, ofschoon reeds een paar da
gen geleden geseind werd, dat de beslis
sende slag ieder oogenblik verwacht kon
worden.
De ernst van den toestand wordt onder
streept door het feit, dat schepen van ver
schillende landen reeds honderden vreem
delingen hebben geëvacueerd en dat een
voortzetting dezer evacuatie door de diplo
matieke vertegenwoordigers en de consuls
der verschillende landen dringend nood
zakelijk wordt geacht.
Ook de Nederlandsche deelnemers aan
de Olympische Volksspelen te Barcelona
zijn behouden en wel in Frankrijk terug
gekeerd en reizen thans nam* Nederland
door.
Overigens is er geen nieuws van be tee
kenis.
ONTPLOFFING VEROORZAAKT
10 DOODEN.
BOEKAREST, 25 Juli. (A.N.P.) Te Ros-
cioni (Roemenië) heeft een ontploffing
plaats gehad in een dorschmachine. Tien
boeren werden gedood en 10 anderen zwaar
gewond. Driehonderd wagons graan zijn in
vlammen opgegaan.
ERNSTIGE MAS SA-VERGIFTIGING IN
JAPAN.
TOKIO, 25 Juli. (A.N.P.) Ter gelegen
heid van de groote luchtbeschermingsoefe-
ningen, die de laatste vier dagen te Tokio
en Yokohama zijn gehouden, zijn eenige
duizenden manschappen van den luchtbe
schermingsdienst onder ernstige vergofti-
gingsverschijnselen ziek geworden. Men
neemt aan, dat de eieren, die aan de zieken
verstrekt zijn, bedorven waren.
LUIPAARD BRENGT TE TOKIO SCHRIK
TEWEEG.
TOKIO, 25 Juli. (A.N.P.) Vanmorgen is
uit den dierentuin alhier een luipaard uit
gebroken. De ontsnapping werd direct door
extra-edities der bladen bekend gemaakt
om de bevolking voor het gevaar te waar
schuwen. Het zoeken naar het dier heeft
tot dusver nog geen resultaat opgeleverd.
