DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
OVERAL WOEDT DE OPSTAND
IN SPANJE
27ste Jaargang
DINSDAG 21 JULI 1936
No. 8475
3)e £ekiócli£Soii/fca/iit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
Gevoelens van haat
Gisteren is in de courant vermeld een
daad van een vijftal N.S.B.-ers (die als zoo
danig na die daad zijn geschorst), n.l. de
vernietiging van een horlogerie-etalage bij
een uit Duitschland uitgeweken Joodschen
koopman in de Haarlemmerstraat te Leiden.
'n Zeer afkeurenswaardige daad!
Daarna is in het Kringhuis der N.S.B. te
Leiden een ruit ingeworpen. De dader daar
van stelde zich, zooals gemeld, vrijwillig
ter beschikking van de politie. De eerst
genoemd daad geschiedde in den nacht en
de plegers van de droeve handeling waren
gezeten in een auto, om aldus gemakkelijk
aan de politie te kunnen ontsnappen
welk laatste him, zooals bekend, niet ge
lukt is.
De tweede daad, niet zóó laf, is óók zeer
afkeurenswaardig. Ook het inwerpen van
een ruit in het Kringhuis der N.S.B. is een
daad, die veroordeeld moet worden en die
wijst op een geestesgesteldheid, welke wij
in ons en in anderen moeten afkeuren en
bestrijden.Dat die daad een reactie was
op wat in de Haarlemmerstraat was ge
schied, is volstrekt geen verontschuldiging!
't Is een geestesgesteldheid, welke door
trokken is van afkeer en haat, en welke de
menschen er toe drijft, om ieder zelf
rechtertezijn over misdaden, die wor
de gepleegd!
Wij moeten er ons over verheugen en
•kunnen er trotsch op zijn, dat in ons land
over het algemeen politie en justitie het
recht handhaven op objectieve, eerlijke
wijze; dat zij naar geen enkelen kant par
tijdig zijn. Des te dwazer en afkeurens
waardiger wordt dat zelf voor rechter spe
len!
Intusschen dat de burgerij hij derge
lijke dingen haar bezinning beware en er
niet worde gekweekt of gevoed verbittering
van groepen tegenover groepen en perso
nen tegenover personen.
Men bedenke vooral, dat gevoelens van
haat a 11 ij d on-christelijk zijn!
De wereld
in vogelvlucht
De toestand in Spanje is ook vandaag nog
volmaakt onduidelijk. Slechts dit is zeker,
dat de opstand nog niet onderdrukt is. Maar
in hoeverre het waar is, dat de opstande
lingen terrein winnen en wat er waar is
van de herhaalde verzekeringen der wettige
regeering in Madrid, dat zij de situatie in
de hand heeft en dat steeds meer rebellen
zich overgeven wat er waar is van al de
tegenstrijdige berichten, is niet uit te wer
ken. In ieder geval is het zeker, dat aan
alle kanten gevochten wordt en dat men de
mededeelingen der diverse Spaansche radio
stations niet kan vertrouwen.
Een mededeeling, dat ook Madrid door
de rebellen veroverd zou zijn, welk bericht
gistermiddag ons bereikte, schijnt onjuist
te zijn geweest.
In tegenstelling met dit strijdrumoer doet
het bericht dat te Montreux de zeeëngten-
conventie gisteravond geteekend is, welda
dig aan. Hiermede is het bewijs geleverd,
dat de meer en meer gebruikelijke weg van
het fait accompli toch niet altijd gevolgd
'behoefd te worden om succes te bereiken.
Het kan ook anders; men kan ook nog in
onderling overleg een internationale rege
ling, welke onbruikbaar is geworden, door
een betere vervangen.
Dat is het succes en de les van Montreux
geweest.
Overigens wordt het herstel der goede
betrekkingen tusschen Oostenrijk en
Duitschland gesymboliseerd door het be
richt dat Schuschnigg tijdens de Olymische
spelen naar Berlijn zal komen. Indien dat
juist is, komt Schuschnigg natuurlijk niet
voor de Olympische Spelen, maar om te
praten.
Het kan verkeeren!
De Tuinbouw-export
in Juni 1936,
De exportcijfers van de Nederlandsche
tuinbouwproducten over 1936 zijn gunstiger
dan die over Juni 1935. Zij blijven echter
nog terug bij den export in de maand Juni
van de jaren, aan 1935 voorafgaande. Men
mag derhalve nog niet jubelen; het kan
een goed teeken zijn, maar het js even mo
gelijk, dat het hier slechts een voorbijgaan
de gunstige toevalligheid beteekent. Want
de Olympiade is in Duitschland in-aantocht
en de Duitsche Kegeering heeft al een extra
contingent eieren toegestaan.... er is een
formidabele droogte in Amerika, waardoor
de oogsten er niet gunstig voorstaan en
waardoor ook de veestapel er zal moeten
worden uitgedund. De mensch is een kud
dedier en het is te begrijpen, dat prijsstij
ging van granen, van dierlijke en plant
aardige vetten gevolgd wordt door een
dergelijk gebeuren bij producten, die ten
slotte met de droogte niets te maken heb
ben. Vermoedelijk en hierop wordt ner
gens de aandacht gevestigd zal de be
wapeningswedloop en de voorzorgen, welke
men algemeen neemt om zich militair en
economisch op een oorlog voor te bereiden
leiden, dat ook groote kwantiteiten gecon
serveerde levensmiddelen worden aange
houden. Dit zou kunnen leiden tot een spe
ciale groote vraag naar groenten.
De Tuinderij, het officieel orgaan van het
Centraal Bureau van de Veilingen in Neder-
Inad, geeft de gebruikelijke exportcijfers,
ditmaal over Juni j.l. Het blad releveert,
dat, zonder de vroege aardappelen, de Juni-
1936-export in K.G. bedroeg 35.164.000 tegen
27.763.000 K.G. in Juni 1935 en 44.859.000
K.G. in Juni 1934. De resp. guldensbedragen
waren 3.824.000, 2.576.000 en 4.993.000.
Naar het gewicht vermeerderde de Juni
1936 export in vergelijking met dat van
Juni 1935 met 26% en naar de waarde met
48%. De prijsstijging is derhalve ook in
tuinbouwbouwproducten tot uiting geko
men.
De exportvermeerdering is grootendeels
gevolg van grootere vraag uit Duitschland.
Dit blijkt uit de o.v. cijfers: export naar
Duitschland, zonder aardappelen
Juni 1936 Kg. 20.500.000, waarde 1.701.000:
Juni 1935 Kg. 13.900.000, waarde 1.059.000
Juni 1934 Kg 32.600.000, waarde 3.375.000:
terwijl deze cijfers voor Engeland waren
Juni 1936 Kg. 11.112.000, waarde 1.550.000:
Juni 1935 Kg. 9.372.000, waarde 1.83.000
Juni 1934 Kg. 8.980.0Ü0, waarde 1.136.000.
De export van bloemkool speelt onder de
algemeene tuinbouw-exportstijging een
grooten rol; de gemiddelde exportwaarde
in 10.000 Kg. steeg van 728.in Juni 1935
tot 848.in Juni 1936. De tomaten-export
bleef stationair ,wat hoeveelheid betreft,
doch de prijzen konden niet onbelangrijk
omhoog gaan, nJ. per 10.000 Kg. in Juni
1935 1.324.— en in Juni 1936 1.900, het
geen een stijging is van niet minder dan
43%! De komkommers konden, zoowel wat
gewicht als wat prijs betreft flink verbete
ren ten opzichte van dezelfde maand in 1935.
In gewicht bedroeg de export 13.1 millioen
Kg. ter waarde van 679.000 en over Juni
1935 slechts 8.9 millioen Kg. met 400.000.
Per 10.000 Kg. komkommers komt dit uit
op 518.in Juni 1936 en 452.in Juni
1935.
De vraag naar sla was bedroevend; de ex
port naar Duitschland is practisch geheel
en al verloopen; de export van peen steeg,
wat gewicht betreft met 11% ten opzichte
van Juni 1935 en wat de waarde aangaat
met niet minder dan 77%! Ook aardbeien
en aardbeienpulp konden zich in toe
nemende belangstelling verheugen.
De export van klei-aardappelen in Juni
1936 is ten opzichte van Juni 1935 sterk ge
stegen, maar hieraan mag men nog geen
consequenties verbinden. Het zou kunnen
blijken, dat het seizoen dit jaar vlugger is
ingezet. Afgewacht moet worden, hoe de
export over Juli en v.m. zal uitvallen. In
Juni 1936 werden geëxporteerd 16.682.000
Kg. klei-aardappelen ter waarde van
720.000.tegen resp. 6.283.000 Kg. en
253.000 in Juni 1935, terwijl de cijfers voor
zandaardappelen resp. waren 1.291.000 Kg.
ter waarde van 70.000.en 1.370.000 Kg.
ten bedrage van 31.000.De prijs der
aardappelen is derhalve flink omhoog ge
gaan.
Uit de exportcijfers mogen natuurlijk
geen conclusies getrokken worden over de
situatie bij de tuinders. Er wordt helaas
nog voldoende doorgedraaid en de totale
hoeveelheid geproduceerde tuinbouw-pro-
ducten staat in geen verhouding tot de ex
port. De huidige exportcijfers moeten dan
ook slechts gezien worden als een symp
toom van toegenomen vraag.
Radio-stations, die tegen elkaar in liegen
Regcering cn rebellen melden beide vooruitgang
DE TOESTAND NOG ONOPGEHELDERD
De toestand in Spanje is nog steeds bui
tengewoon verward, daar allerlei tegen
strijdige berichten over den opstand de
wereld worden ingestuurd.
Vanmorgen in de vroegte heeft het ra
diostation Sevilla een mededeeling van ge
neraal Franco uitgezonden, waarin o.a, ge
zegd wordt: „Hecht geen geloof aan de be
richten, die omtrent het verloop van den
militairen opstand door radio-Madrid wor
den uitgezonden. De beweging gaat voort.
Het vliegveld Cuatrovientos te Madrid is
door een regiment artillerie bezet".
Andere radiostations schijnen op dezelfde
golflengte te zenden als Sevilla, met de be
doeling de uitzendingen van dit station te
storen. Om 4 uur zond radio-Sevilla een
nieuwe mededeeling uit, waarin de berich
ten van radio-Madrid, waarin gezegd werd,
dat „de uit Sevilla binnenkomende berich
ten voortdurend gunstiger voor de regee
ring zijn", ongegrond worden verklaard. De
berichten van radio-Madrid worden door
radio-Sevilla tegengesproken, o.a. de me
dedeeling der regeering, welke om half
negen gisteravond is uitgezonden, en vol
gens welke het te Madrid volkomen rustig
was, dat de toestand verbeterde te Sevilla,
Valladolid en Saragossa en die waarin ont
kend werd, dat de opstandelingen Madrid
naderen, hoewel fascisten hier en daar in
cidenten verwekken.
Tegenspraak der regeering.
Om 3 uur vannacht heeft radio-Valencia
een mededeeling uitgezonden naar aanlei
ding van bovengenoemde verklaring van
generaal Franco, welke, naar verklaard
werd, volkomen onwaar was.
De Marxistische milities, zoo werd ge
zegd, zullen blijven strijden om Spanje
voor goed van het fascistische gevaar te
redden. Het station San Sebastian heeft
hetzelfde dementi uitgezonden.
Communique der regeering.
Om kwart over drie hedenochtend heeft
de regeering over de radio doen mededee-
len, dat zij meester is van den toestand en
dat de opstandelingen Valladolid, Saragos
sa en Sevilla zich aan de regeeringstroe-
pen blijven overgeven. Verklaard wordt,
dat de levensmiddelenvoorziening der be
volking van nu af aan op normale wijze
verzekerd is. Aan de politie en marxisti
sche miliciens is de raad gegeven, hun mu
nitie niet te verspillen, aangezien zij deze
„moeten sparen voor ernstiger oogenblik-
ken".
MALAGA IN HANDEN VAN
COMMUNISTEN?
Volgens een bericht uit Gibraltar zou
Malaga, volgens de verklaring van Britsche
officieren, zich geheel in het bezit der com
munisten bevinden. Nergens is daar een
uniform te zien en van alle vaartuigen
wapperen roode vlaggen. Nabij Malaga zijn
2 bruggen opgeblazen om Marokkaansche
troepen den toegang te beletten. Verschei
dene groote gebouwen staan in vlammen.
PRESIDENT AZANA IN HANDEN DER
OPSTANDELINGEN?
Volgens een door het Portugeesche radio
station Cordova opgevangen, doch tot dus
ver onbevestigd radiobericht, zou de Spaan
sche staatspresident Azana zich te Santan
der in gevangenschap der opstandelingen
bevinden.
DE TOESTAND IN HET NOORDEN.
Het verhaal van een reiziger.
De Spaansche grens is practisch geslo
ten. Een medewerker van Havas heeft gis
termiddag een gesprek gehad met een
Franschman, die uit -Spanje kwam en die
een uitvoerig verhaal deed van de gebeur
tenissen, die zich hebben afgespeeld in de
streek van San Sebastian in den nacht van
Zaterdag op Zondag.
Volgens dit verhaal heeft dien nacht in
San Sebastian een vuurgevecht gewoed,
dat ruim vier uur duurde. Nog in de eerste
morgenuren weerklonken de schoten. Het
gerucht deed de ronde, dat een communis
tische beweging in Asturië was uitgebro
ken en in het geheele Noord-Westelijke ge
deelte van Spanje, waar men zich ten doel
stelde het hoofd te bieden aan de militaire
beweging der rebellen. Het buitengewoon
groote aantal vrachtauto's, versierd met
roode vlaggen, dat Zondag door San Se
bastian trok, schijnt dit gerucht te beves
tigen. Maandagmorgen was de genoemde
Franschman vertrokken in een auto, de
wegen waren versperd en arbeiders, waar
onder zich talrijke vrouwen bevonden, met
de revolver in de vuist, fouilleerden de
reizigers nauwkeurig. Voor de grens be
reikt was, werden zij op deze wijze vier
maal gefouilleerd. De ondervraagde
Franschman had den indruk, dat de regee
ring den toestand meester was.
DE TOESTAND IN HET ZUIDEN.
Het gerucht doet te Lissabon de ronde,
dat de bataillons Spaansche mijnwerkers,
die per vrachtauto uitgezonden waren om
den opmarsch der rebellen tegen te houden,
op de vlucht zijn gedreven. Er bestaat re
den te gelooven, dat de opstandelingen
meester zijn in Andalusië, en de andere ge
bieden van het Zuiden.
Muitende zee-officieren door matrozen
gevangen gezet.
De Spaansche kruiser „Libertad", de tor-
depojager „Chourouga", de kanonneerboot
„Laya" en twee kleinere oorlogsvaartuigen
zijn in de afgeloopen nacht op de reede van
Tanger voor anker gegaan. Vijf matrozen
van de „Chourouga" gingen aan land en
verklaarden, dat de bemanningen der ge
noemde schepen aan boord alle officieren
gevangen gezet hadden, daar deze zich bij
de opstandige beweging hadden aangeslo
ten. Zij voegden hieraan toe, dat zij een
schip uit Malaga verwachtten, dat hun le
vensmiddelen en brandstoffen zou brengen
om hen in staat te stellen de reis voort te
zetten en de Spaansche havens aan de kust
van Malaga te bombardeeren. Een be
stuursambtenaar van de haven van Tanger
constateerde vanmorgen, dat een eenvou
dig matroos het bevel voerde over een der
kleine oorlogsschepen.
De batterij van Algeciras heeft gisteren
den geheelen avond gevuurd. Uit betrouw
bare bron verluidt, dat op het laatste
oogenblik de bemanningen der bovenver
melde oorlogssohepen zich ter beschikking
hebben gesteld van den Spaanschen regee-
ringsvertegenwoordiger te Tanger.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Nog geen zekerheid omtrent de situatie
in Spanje. Tegenstrijdige berichten. (1ste
blad).
De Dardanellen-conventie gisteravond ge
teekend. (2de blad).
De toestand in Palestina onveranderd.
(2de blad).
Gaat Schuschnigg tijdens de Olympische
spelen naar Berlijn? (2de blad).
DE TOESTAND IN MALAGA.
Een Engelsch sleepschip is naar Mala
ga gezonden om daar vier Engelsche offi
cieren met hun gezinnen af te halen, die
him vacantie doorbrachten te Marbeela.
Gemeld wordt, dat nog 250 Engelschen te
Malaga zijn.
Gistermiddag heeft men vier Spaansche
oorlogsschepen gezien, die Ceuta bescho
ten.
SPAANSCHE TREINEN KOMEN TE
PARIJS NORMAAL AAN.
Gisteravond om negen uur werd bekend
gemaakt, dat de Spaansche treinen gister
op de gewone uren te Parijs zijn aangeko
men.
De Fransche grenswacht is aanzienlijk
versterkt. Talrijke vluchtelingen komen
het land binnen, vooral communisten en
socialisten. Onder de vluchtelingen be
vond zich de socialistische afgevaardigde
van Jaca, die verklaard zou hebben, dat
die plaats in handen der opstandelingen is.
Het ministerie van binnenlandsche zaken
te Madrid heeft de bewapende arbeiders
per radio uitgenoodigd, onvoorwaardelijk
de hun gegeven bevelen op te volgen.
EEN MEDEDEELING DER SPAANSCHE
AMBASSADE.
Volgens de Spaansche ambassade te Lon
den heeft het ministerie van buitenland-
sche zaken te Madrid meegedeeld, dat de
strijdkrachten der rebellen, die waren over
gestoken uit Afrika en bij Gibraltar ge
land, verslagen zijn. Het is niet juist dat
generaal Mola naar Madrid oprukt. De
vloot treft maatregelen om het oversteken
van opstandige troepen uit Marokko te
voorkomen.
GENERAAL SANJURJO
VERONGELUKT.
Het ministerie van binnenlandsche za
ken te Madrid heeft meegedeeld, dat vol
gens uit Lissabon ontvangen berichten, ge
neraal Sanjurjo bij een luchtvaartongeluk
om het leven zou zijn gekomen, op het
oogenblik, dat hij Portugal wilde verlaten
om zich naar Spanje te begeven.
DEI OMLUSTEIN IN 5PAWJE
C^StBASnAM
ca. '3
AUOÉ [C« s '""X
*\r_l r" v°"p i
- O SVAIUOOUO
(Amasm *A0.'
f, J saiXmamca S O
i' s®.; p a' n J a
T- - 5 Lj
J l v J? A
MADRID
A A
\VO
•TolCDO «PUCttlA J
VMAOUBfii'--3 C Al®
ipAQON J ©AOAJOZ J
jcASnL.ê 'X ïgcert
X X"vX\ -J
m da l usiê/ O
CORDOVA
/SEV,. X x
JSeviLLA
f©(tOAMAOAcEE
©GCAHAOA)
^VAAWOA
La Lihea
JIBRALTAB
CEUTA
\atalaya
HET SPAANSCHE SCHIEREILAND
WAAR DE VLAM VAN DEN OPSTAND
DE EENE STAD NA DE ANDER
AANTAST.
